Expres informacji nr 4-2005

Instytut Rybactwa Śródlądowego

im. STANISŁAWA SAKOWICZA

EXPRES INFORMACJA

NR 4/2005

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

mgr inż. Henryk Chmielewski

inż. Jadwiga Cupiał
mgr inż. Alicja Robak

Olsztyn 2005

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał
mgr inż. Alicja Robak

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl

RYBACTWO

*00044* pl

Opinia prawnicza w przedmiocie stosunku ustawy o ochronie przyrody do ustawy o ochronie zwierząt na terenie stawów rybnych uznanych za obręby hodowlane. Radecki, Wojciech. - Prz. Ryb. 2005 R. 30 nr 3 s. 4-15

Prawnik analizuje i dowodzi, że strzelanie do czapli siwych, kormoranów i wydr w obrębie stawów rybnych uznanych za obręby hodowlane nie wymaga uprzedniego wydania przez wojewodę zezwolenia.

*00047* pl

Opinia prawnicza w przedmiocie konkursu ofert na użytkowanie rybackie obwodu rybackiego. Radecki, Wojciech. - Prz. Ryb. 2005 R. 30 nr 3 s. 42-49

Analiza prawnicza dotyczy zasad i trybu postępowania dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu w trakcie konkursu ofert na oddanie w użytkowanie obwodu rybackiego rzeki Warty - zbiornik Jeziorsko.

*00062* pl

Regulamin amatorskiego połowu ryb w wodach dzierżawionych przez podmiot prywatny. Radecki, Wojciech. - Węd. Pol. 2005 nr 3 (169) s. 68-69

Omówiono znaczenie prawne regulaminu amatorskiego połowu ryb, opracowanego przez uprawnionego do rybactwa. Zgodnie z ustawą rybacką uprawniony do rybactwa może regulować amatorski połów ryb poprzez udzielenie zezwolenia i sprecyzowanie warunków jego udzielenia. Naruszenie regulaminu jest traktowane jako łowienie bez zezwolenia, co można potraktować jako wykroczenie z art. 27 ust. 1 pkt 1 ustawy rybackiej.

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00002* pl

Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne. Hutorowicz, Andrzej. W: Wody słodkie i torfowiska. T 2. Pod red. Jacka Herbicha. Warszawa: Wydaw. Min. Środowiska 2004 s. 72-78, il. +bibliogr. 27 poz. Seria: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków. Natura 2000 - podręcznik metodyczny

Opisano rozmieszczenie geograficzne oraz charakterystykę jezior dystroficznych. Przedstawiono najczęściej występujące gatunki glonów i hydrofitów w strefie otwartej wody jezior dystroficznych. Omówiono znaczenie ekologiczne tych zbiorników oraz celowość ich ochrony.

*00003* pl

Hydroakustyka jako narzędzie monitoringu ryb i środowiska ekosystemów jeziorowych. Godlewska, Małgorzata; Świerzowski, Andrzej. W: Ochrona i rekultywacja jezior. Pod red. Ryszarda Wiśniewskiego i Jana Jankowskiego. Grudziądz: Wydaw. Pol. Zrzesz. Inż. Tech. Sanitar. 2004 s. 33-42, il. +bibliogr. 18 poz. , summ.

Omówiono wykorzystanie metod hydroakustycznych w monitoringu jezior. Metody te charakteryzują się dużą rozdzielczością i dokładnością pomiarów, szybkością i wiarygodnością oraz możliwością integracji z systemem GPS. Przedstawiono ocenę środowiska wodnego jezior oraz rozmieszczenie przestrzenne ryb i hydrofitów przy zastosowaniu tych metod.

*00006* pl

Glony planktonowe na tle fizycznych i chemicznych właściwości wody. Hutorowicz, Andrzej; Krzywosz, Wanda; Hutorowicz, Joanna. W: Przyroda Podlasia. Narwiański Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza pod red. Henryka Banaszuka. Białystok: Wydaw. Narwiański Park Narodowy 2004 s. 262-278, il.

W 2000 r. przeprowadzono badania parametrów fizyczno-chemicznych wody Narwi i jej starorzeczy oraz oczek wodnych na obszarze Narwiańskiego Parku Narodowego. W różnych ekosystemach wodnych parku stwierdzono występowanie 24 taksonów sinic (Cyanoprokaryota), a wśród okrzemek - 39 taksonów. Najcenniejszym pod względem fykologicznym są oczka wodne oraz starorzecza Narwi. Koncentracja chlorofilu była najwyższa w nurcie rzeki, a najniższa w oczkach wodnych. Najcenniejszym odkryciem było znalezienie rzadkiego gatunku glona, Bicosoeca turigera.

*00007* pl

Fauna denna i naroślinna (makrobezkręgowce) Narwiańskiego Parku Narodowego. Koprowska, Lucyna; Buras, Paweł. W: Przyroda Podlasia. Narwiański Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza pod red. Henryka Banaszuka. Białystok: Wydaw. Narwiański Park Narodowy 2004 s. 311-315, il.

Wyodrębniono 151 taksonów makrobezkręgowców w faunie dennej różnych typów siedlisk (nurt rzeki, starorzecza, oczka wodne) Narwiańskiego Parku Narodowego. Przedstawiono udział poszczególnych taksonów w liczebności badanej fauny. Stwierdzono występowanie trzech gatunków o szczególnym statusie dla Polski, były to: Boreobdella verrucata Mull, Ferrisia wautieri Mirolli, Criodrilus lacuum Hoffmeister.

*00075* en

Quantitative and qualitative characteristics of organic matter in two shallow lakes (Mazurian Lakeland, Poland). Charakterystyka ilościowa i jakościowa materii organicznej w dwóch płytkich jeziorach Pojezierza Mazurskiego. Dunalska, Julita; Grochowska, Jolanta; Stawecki, Konrad. - Pol. J. Nat. Sci. 2004 nr 17 s. 425-433, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2002-2003 badano zawartość węgla organicznego, miernika materii organicznej, w dwóch jeziorach: Podkówka i Track, różniących się morfometrią oraz sposobem zagospodarowania zlewni bezpośredniej. Stwierdzono, że w badanych akwenach dominującą formą węgla organicznego jest postać rozpuszczona, a jego zakres i średnie stężenie kwalifikują oba jeziora do typu eutroficznego.

*00076* pl

Flora naczyniowa kompleksów stawów rybnych w źródliskowym odcinku doliny Płoni na Pojezierzu Myśliborskim. Bacieczko, Wanda. - Fol. Univ. Agric. Stetin. - Agricultura 2004 vol. 241 nr 97 s. 5-18, il. bibliogr. summ.

Na podstawie badań florystyczno-fitosocjologicznych prowadzonych w latach 2001-2003 w kompleksie stawów rybnych w dolinie Płoni stwierdzono występowanie 221 gatunków roślin naczyniowych (165 gatunków z klasy Dicotylodones i 56 gatunków z klasy Monocotyledones) reprezentujących 57 rodzin i 148 rodzajów. Najliczniejszymi były dwie rodziny: Asteraceae (27 gatunków) i Poaceae (23 gatunki). Wiele gatunków flory stawów rybnych odznacza się ekspansywnością. Występowały też gatunki rzadkie i podlegające ochronie.

*00077* pl

Czynna ochrona zagrożonych ekosystemów jeziornych Niziny Północnopodlaskiej na przykładzie jeziora Wiejki. Kołos, Aleksander; Tarasewicz, Agnieszka. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2005 R. 61 z. 2 s. 41-57, il. bibliogr. summ.

W latach 2002-2003 przeprowadzono badania stratygrafii osadów organicznych i roślinności jeziora Wiejki leżącego w województwie podlaskim w obrębie Wysoczyzny Białostockiej i Niziny Północnopodlaskiej. Scharakteryzowano zasoby przyrodnicze jeziora i dokonano jego waloryzacji. Przedstawiono zabiegi ochronne polegające na stabilizacji obecnego układu jeziornego z odkrytą taflą wody i nasuwającym się płem.

*00086* en

Effect of aquatic plants on the abundance of aquatic zoosporic fungus species. Wpływ roślin wodnych na liczebność zoosporowych gatunków grzybów wodnych. Czeczuga, B. ; Godlewska, A. ; Kiziewicz, B. ; Muszyńska, E; Mazalska, B. - Pol. J. Env. Stud. 2005 vol. 14 nr 2 s. 149-158, il. bibliogr.

Wśród 9 analizowanych gatunków roślin, siedem (rogatek sztywny, grążel żółty, strzałka wodna, moczarka kanadyjska, żabiściek pływający, rzęsa wodna, osoka aloesowata) powodowało wzrost, a dwa gatunki (jeżogłówka gałęzista, rdestnica pływająca) powodowały spadek liczebności grzybów zoosporowych w wodzie. Uznano, że na liczebność grzybów w zbiornikach wodnych nie wpływają tylko warunki abiotyczne (chemizm wody), ale także inne zależności biocenotyczne.

*00087* en

Some aspects of nitrogen, carbon and calcium accumulation in molluscs from the Zegrzyński Reservoir ecosystem. Wybrane aspekty akumulacji azotu, węgla i wapnia przez mięczaki z ekosystemu Zbiornika Zegrzyńskiego. Jurkiewicz-Karnkowska, E. - Pol. J. Env. Stud. 2005 vol. 14 nr 2 s. 173-177, il. bibliogr.

Średnia zawartość azotu w tkankach miękkich ślimaków (żyworódki, błotniarki stawowej) i małży (racicznicy, szczeżui) wahała się od około 7 do ponad 12 proc. Zawartość węgla mieściła się w przedziale od 36 proc. (u szczeżui) do 46 proc. (u racicznicy). Zawartość wymienionych pierwiastków w muszlach była odpowiednio mniejsza: 0. 19-0. 56 proc. azotu i około 13 proc. węgla. Zawartość wapnia w muszlach wynosiła około 36 proc.

*00095* en

Phytoseston communities used for the assessment of running water quality - an example based on the Upper Vistula River. A review. Wykorzystanie zespołów fitosestonu do określenia jakości wód płynących na przykładzie górnego odcinka rzeki Wisły - praca przeglądowa. Bucka, Halina. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2004 vol. 33 nr 4 s. 5-26, il. bibliogr.

Porównano wyniki badań fitosestonu na podstawie materiałów archiwalnych (od lat 30-tych do 80-tych XX w. ) i własnych (lata 90-te XX w. ) w zlewni górnej Wisły. Pod koniec lat 90-tych na niektórych stanowiskach nastąpił intensywny rozwój potencjalnie toksycznych cyjanobakterii (sinic). Gatunkami dominującymi wśród sinic były: Microcystis spp. , Anabaena spp. , a wśród zielenic: Scenedesmus spp. i Pediastrum spp.

*00097* en

Phytoplankton of the Morava River in the Czech Republic and Slovakia: past and present. Fitoplankton rzeki Morawa w Republice Czeskiej i na Słowacji w przeszłości i obecnie. Marvan, Peter; Hetesa, Jiri; Hindak, Frantisek; Hindakova, Alica. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2004 vol. 33 nr 4 s. 41-60, il. bibliogr.

Porównano zagęszczenie i skład gatunkowy fitoplanktonu rzeki Morawa (od Górnych Moraw do rzeki Dunaj) w latach 50-tych XX w. i w 2002 r. Obecne zagęszczenie fitoplanktonu okazało się kilkarotnie wyższe niż w latach 50-tych. Dochodzi ono do 100 tys. kom. /ml, a koncentracja chlorofilu-a sięga 100 mikrog/l.

*00098* en

The smallest phototrophic organisms in a lowland river: comparison with other components of the phytoseston. Najmniejsze organizmy fototroficzne w rzekach nizinnych: porównanie z innymi składnikami fitosestonu. Szeląg-Wasilewska, Elżbieta. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2004 vol. 33 nr 4 s. 61-72, il. bibliogr.

Badano jeden z elementów sestonu roślinnego - autotroficzny pikoplankton (APP) rzeki Warty w okresie od wiosny do jesieni 2003 r. Liczebność APP wahała się od 1,3x10(6) do 1,05x10(8) kom. /l, a biomasa od 0,5 mikrog C/l w październiku do 19,7 mikrog C/l w czerwcu. Przeciętny udział APP w całkowitej biomasie fitoplanktonu wynosił poniżej 1 proc. (średnio 0,6 proc. ) i był zbliżony do dolnego limitu wartości stwierdzanych w jeziorach.

*00100* en

Phytoplankton of the Szczecin Lagoon (The Great Lagoon). Fitoplankton Zalewu Szczecińskiego (Wielkiego Zalewu). Luścińska, Marta. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2005 vol. 34 nr 1 s. 3-29, il. bibliogr.

Fitoplankton Zalewu Szczecińskiego w latach 1998-2002 składał się z 315 gatunków, głównie słodkowodnych, oraz nielicznych słonawowodnych. Najliczniejszą grupę stanowiły okrzemki (168), następnie zielenice (84 - głównie Chlorococcales) oraz sinice (48). Na przestrzeni ostatnich 50 lat udział poszczególnych grup systematycznych w wodach zalewu nie uległ większym zmianom, stwierdzono jedynie fluktuacje w odniesieniu do liczebności niektórych gatunków.

*00101* en

Cyanobacteria water blooms associated with various eukarytic algae in the Sulejów Resevoir. Zakwity sinicowe związane z różnymi glonami euakriotycznymi w Zbiorniku Sulejowskim. Rakowska, Barbara; Sitkowska, Małgorzata; Szczepocka, Ewelina; Szulc, Bogusław. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2005 vol. 34 nr 1 s. 31-38, il. bibliogr.

Porównano wyniki badań własnych (kwiecień-wrzesień 2003) z danymi archiwalnymi (maj-wrzesień 1979-1980) w celu określenia dynamiki rozwoju glonów w Zbiorniku Sulejowskim. Na podstawie analizy jakościowej fitoplanktonu stwierdzono, że jakość wody w zbiorniku uległa pogorszeniu. Obniżyło się zróżnicowanie gatunkowe wśród zielenic i okrzemek, pojawiły się gatunki charakterystyczne dla wód zeutrofizowanych (Nitzschia palea, N. supralitorea, Rhizosolenia longiseta). Skład gatunkowy sinic nie uległ większym zmianom.

*00102* en

Qualitative and quantitative changes of blue-green algae in response to physicochemical water parameters in the urban Lake Jeziorak Mały. Jakościowe i ilościowe zmiany sinic w odpowiedzi na parametry fizyko-chemiczne wody w zurbanizowanym jeziorze Jeziorak Mały. Zębek, Elżbieta. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2005 vol. 34 nr 1 s. 39-56, il. bibliogr.

Określano zależności między temperaturą, przewodnością elektrolityczną wody i koncentracją ortofosforanów a liczebnością sinic. Stwierdzono, że najbardziej sprzyjającym czynnikiem rozwoju sinic była temperatura wody (korelacja pozytywna). Wpływ pozostałych parametrów był negatywny (przewodności elektrolitycznej), lub nieistotny statystycznie, jak np. wpływ koncentracji ortofosforanów.

*00103* en

Cyanoprokaryota blooms in the polyhumic Siemianówka Dam Reservoir in 1992-2003. Zakwity cyanoprokaryota w polihumusowym zbiorniku zaporowym Siemianówka w latach 1992-2003. Grabowska, Magdalena. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2005 vol. 34 nr 1 s. 73-85, il. bibliogr.

W latach 1992-2003 w zbiorniku Siemianówka rozpoznano 35 gatunków cyanoprokaryota, głównie z rodzaju Microcystis, Anabaena i Aphanizomenon. Od 1996 r. notowano stopniowy spadek liczby taksonów i wzrost średniej rocznej biomasy całkowitej fitoplanktonu. Czynnikami sprzyjającymi dominacji sinic w zbiorniku są: długi okres retencji wody (średnio 4-6 miesięcy), niska przezroczystość, wysoka temperatura wody, wysokie stężenie związków organicznych, brak makrofitów, słaby rozwój planktonu zwierzęcego, wysoka biomasa ryb karpiowatych.

*00104* en

Chlorophyll a and other water quality variables in lentic and lotic sections of the Cybina River. Zmiany chlorofilu a i jakości wody w strefie lenitycznej i lotycznej rzeki Cybiny. Gołdyn, Ryszard; Kowalczewska-Madura, Katarzyna. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2005 vol. 34 nr 1 s. 87-98, il. bibliogr.

Badano roczne zmiany wybranych wskaźników jakości wody w zależności od warunków hydrologicznych (prędkości przepływu wody) w zlewni rzeki Cybiny w Wielkopolsce. Wartości chlorofilu-a, BZT oraz pH i zawiesiny wzrastały w strefie lenitycznej jeziora i obniżały się w strefie lotycznej (rzeka). Zmiany tych parametrów w strefach przejściowych (jezioro-rzeka) były mniej wyraźne i nieistotne statystycznie.

*00089* pl

Zbiorniki astatyczne. Oglęcki, Paweł. - Wiad. Węd. 2005 nr 4 (670) s. 86-87, il.

Zbiorniki astatyczne są wypełnione wodą tylko okresowo, niekiedy nawet bardzo krótko, pomimo to stanowią cenny składnik mozaiki ekosystemów. Z reguły charakteryzują się wysokim stopniem złożoności przyrodniczej, a w akwenach, w których woda utrzymuje się dłużej, rozmnażają się nawet większe bezkręgowce - często także płazy.

RYBACKIE ZAGOSPODAROWANIE WÓD

*00012* pl

Zbiornik zaporowy Jeziorsko - struktura ichtiofauny. Andrzejewski, Wojciech; Mastyński, Jerzy. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 35-42, il. bibliogr. summ.

Nizinny zbiornik zaporowy Jeziorsko o powierzchni 31 km kw. został oddany do użytku w 1986 r. Jest on zlokalizowany między 482,9 a 504,0 km biegu rzeki Warty. W ichtiofaunie zbiornika występuje 38 gatunków ryb, w tym 22 karpiowate. W pierwszych latach eksploatacji (1988-1991) połowy szczupaka wahały się od 17 do 42,6 proc. całkowitych połowów ryb. Obecne połowy są zdominowane przez leszcza, który stanowi 70 proc. łowionych ryb.

*00043* pl

Wnioski i kierunki działań ustalone na konferencji naukowej „Ochrona ryb i wędkarskie zagospodarowanie zlewni Wisły i Odry“ (Spała, 18-20 września 2003). - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 371-373, summ.

Przedstawiono zalecenia dla gospodarki rybacko-wędkarskiej na rzekach. Podkreślono wagę zarybień i konieczność przywrócenia drożności rzekom. Poruszono też problematykę bioróżnorodności ichtiofauny.

*00055* pl

Dziesięć lat Czorsztyna. Kurek, Jarosław. - Węd. Pol. 2005 nr 1 (167) s. 30-33, il.

Omówiono historię Zalewu Czorsztyńskiego i jego gospodarki rybackiej od 1905 r. W planach rybackiego zagospodarowania zbiornik miał być intensywnie zarybiany trocią jeziorową, głowacicą i sieją. Po zalaniu zbiornika w zarośniętych wyrobiskach stwierdzono ekspansję szczupaka i okonia. Po powodzi w 1997 r. tarliska zostały przykryte warstwą mułu, co spowodowało ustąpienie tych gatunków. Od 2000 r. w zbiorniku wzrastała ilość leszczy i płoci. Obecnie jest on zarybiany szczupakiem i sandaczem.

*00068* en

Pattern of spatial fish distribution in the Sulejow Reservoir monitored by horizontally beaming echosounder and by gill netting. Charakter przestrzennego rozsiedlenia ryb w Zbiorniku Sulejowskim na podstawie monitoringu wykonanego za pomocą poziomej wiązki sondującej i połowów sieciowych. Frankiewicz, Piotr; Świerzowski, Andrzej. - Hydroacoustics 2004 vol. 7 s. 37-46, il. bibliogr.

W wyniku przeszukiwań akustycznych przy zastosowaniu sondy Simrad EY-500, określono liczebność i rozmieszczenie przestrzenne ryb w Zbiorniku Sulejowskim w okresie od czerwca do października. Wyniki badań hydroakustycznych weryfikowano na podstawie połowów sieciowych. Stwierdzono, że charakter przestrzennego rozsiedlenia ryb w miesiącach letnich regulowały głównie warunki pokarmowe, a liczebność ryb drapieżnych w zbiorniku wpływała na kontrolę zagęszczenia narybku ryb karpiowatych, co ograniczało ryzyko wyeksploatowania zooplanktonu.

BIOLOGIA RYB

*00004* pl

Zespoły ryb w systemie Nidy jako kryterium waloryzacji środowiska rzecznego. Buras, Paweł; Wiśniewolski, Wiesław; Szlakowski, Jacek. W: Bliskie naturze kształtowanie dolin rzecznych. Red. Tomasz Hesse i Wojciech Paschalski. Koszalin: Wydaw. Uczeln. Politech. Koszal. 2004 s. 227-244, il. +bibliogr. 21 poz., summ. Monografia Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska. Nr 103

W latach 1998-2001 dokonano elektropołowów w rzekach systemu Nidy. Gatunki ryb i minogów przyporządkowano biologiczno-ekologicznym grupom: troficznej, rozrodczej, siedliskowej i w zależności od wielkości przepływu wody. Badane rzeki zwaloryzowano posługując się Wskaźnikiem Integralności Biotycznej IBI. Uzyskane wartości wskaźnika IBI pozwoliły na pogrupowanie rzek względem ich biologicznej wartości. Zmiany składu gatunkowego ichtiofauny oceniono przy pomocy wskaźnika gatunkowego.

*00005* pl

Wskaźnik Integralności Biotycznej (IBI) jako narzędzie do waloryazaji rzek w oparciu o zespoły ichtiofauny. Szlakowski, Jacek; Wiśniewolski, Wiesław; Buras, Paweł. W: Bliskie naturze kształtowanie dolin rzecznych. Red. Tomasz Hesse i Wojciech Paschalski. Koszalin: Wydaw. Uczeln. Politech. Koszal. 2004 s. 245-262, il. +bibliogr. 32 poz. , summ. Monografia Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska. Nr 103

W latach 1997-2001 prowadzono badania ichtiofauny dorzecza Narwi i Biebrzy na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego i Narwiańskiego Parku Narodowego oraz Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi. Analizowano strukturę gatunkową, troficzną i liczebność zespołów ryb. Na tej podstawie obliczono wskaźnik IBI i zastosowano go do biologicznej waloryzacji rzek. Badane rzeki uzyskały bardzo wysoką kategorię waloryzacyjną.

*00009* pl

Ichtiofauna Narwiańskiego Parku Narodowego. Wiśniewolski, Wiesław; Szlakowski, Jacek; Buras, Paweł; Borzęcka, Irena; Wołos, Arkadiusz; Prus, Paweł. W: Przyroda Podlasia. Narwiański Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza pod red. Henryka Banaszuka. Białystok: Wydaw. Narwiański Park Narodowy 2004 s. 320-330, il.

Omówiono gatunki ryb i minogów występujących w wodach rzeki Narew, jej starorzeczach i w oczkach wodnych na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego. Opisano bioróżnorodność ichtiofauny, gatunki chronione w niej występujące oraz gatunki rzadkie i zgarożone wyginięciem. Wskaźnik integralności biotycznej IBI posłużył do waloryzacji badanej ichtiofauny.

*00010* pl

Pochodzenie, skład gatunkowy i aktualny stopień zagrożenia ichtiofauny w dorzeczu Wisły i Odry. Witkowski, Andrzej; Kotusz, Jan; Przybylski, Mirosław; Marszał, Lidia; Heese, Tomasz; Amirowicz, Antoni; Buras, Paweł; Kukuła, Krzysztof. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 7-20, il. bibliogr. summ.

Analizowano genezę, stan obecny i zagrożenia ichtiofauny rzek dorzecza Wisły i Odry. Zidentyfikowano w nich, odpowiednio, 57 i 54 gatunki ryb i minogów, w tym 23 gatunki zaliczane do autochtonicznych. Wyginęły dwa gatunki, jesiotr i łosoś o genotypie autochtonicznym. Do ryb i minogów zagrożonych wyginięciem należy 17 gatunków w dorzeczu Wisły i 20 w dorzeczu Odry. Aż 23 gatunki, 39,6 proc. ichtiofauny, stanowią gatunki introdukowane.

*00013* pl

Występowanie ryb w zlewniach Odry i Wisły w zależności od rzędowości cieku. Penczak, Tadeusz; Zięba, Grzegorz; Kruk, Andrzej; Galicka, Wanda; Kostrzewa, Joanna; Koszaliński, Henryk. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 43-53, il. bibliogr. summ.

Badano występowanie liczby gatunków ryb oraz ich liczebność w zależności od rzędowości rzek w skali 6-stopniowej. Liczba gatunków w rzekach dorzecza Warty (II-VI) była trzykrotnie wyższa niż w dorzeczu Pilicy, z wyjątkiem cieków VI-rzędowych. Najliczniejszym gatunkiem była płoć, na drugim miejscu okoń. Hipotezy Matthews’a mówiącej, że im większe rzeki tym różnice w składzie ichtiofauny mniejsze, nie potwierdzono.

*00014* pl

Zróżnicowanie zespołów ryb w starorzeczach środkowego biegu Warty i Pilicy. Penczak, Tadeusz; Kruk, Andrzej; Galicka, Wanda. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 55-62, il. bibliogr. summ.

Analizowano różnice i podobieństwa składu gatunkowego ryb oraz indeksy dominacji w starorzeczach dwóch sąsiadujących dorzeczy, Warty i Pilicy. Wyższe bogactwo stwierdzono w starorzeczach Warty, gdzie stwierdzono 28 gatunków ryb, zaś w dorzeczu Pilicy - 20. Płoć była gatunkiem dominującym w obu systemach. Analizowano też częstość występowania gatunków w poszczególnych grupach rozrodczych (m. in. fitofilne, psammofilne, litofilne).

*00015* pl

Ichtiofauna polskiej części dorzecza Popradu. Augustyn, Leszek. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 63-71, il. bibliogr. summ.

W latach 2001-2002 przeprowadzono 25 elektropołowów w rzece Poprad i jednym z jego głównych dopływów, potoku Muszynka. W rzece zanotowano 26 gatunków ryb należących do 8 rodzin, a w potoku 14 gatunków ryb należących do 6 rodzin. W stosunku do badań przeprowadzonych 10 lat wcześniej, zaobserwowano pewne zmiany. W ichtiofaunie nastąpił wzrost liczebności i biomasy 19 gatunków ryb, a zmniejszyły się udziały 6 gatunków ryb typowo rzecznych.

*00016* pl

Ichtiofauna dorzecza górnego biegu Odry na terenie Republiki Czeskiej. Lojkasek, Bohumir; Lusk, Stanislav. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 73-89, il. bibliogr. summ.

W górnym biegu Odry na terenie Czech zanotowano 42 gatunki ryb i jeden gatunek minoga. Wskutek zabudowy rzek, różnych hydrokonstrukcji i modyfikacji, a także wskutek zanieczyszczeń, wyginęły jesiotr, łosoś, brzana, koza i minog rzeczny. Do zagrożonych wyginięciem zaliczono certę, świnkę, wzdręgę, karasia i jazia. Pojawiło się 9 gatunków nowych, egzotycznych ryb, zawleczonych lub introdukowanych celowo.

*00020* pl

Analiza stanu zagrożenia ichtiofauny wybranych rzek Polski. Przybylski, Mirosław; Zięba, Grzegorz; Kotusz, Jan; Terlecki, Janusz; Kukuła, Krzysztof. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 131-142, il. bibliogr. summ.

Monitoring ichtiofauny przprowadzono w kilku rzekach; były to: Nysa Kłodzka, Czarna Orawa, Gwda, Łyna, Rawka, San. Analizowano skład gatunkowy ryb i minogów, gatunki dominujące oraz zagrożone. Największe podobieństwo stwierdzono między ichtiofauną Nysy Kłodzkiej i Czarnej Orawy oraz Łyny i Gwdy, gdzie liczba gatunków wynosiła odpowiednio 20 i 21 oraz 28 i 29. Zagrożonymi gatunkami okazały się świnka i brzana.

*00073* pl

Krągłouste (Cyclostomata) i ryby (Pisces). Radtke, Grzegorz. - Acta Bot. Cassub. 2004 vol. 4 s. 98-101, il. bibliogr. summ. W: Przyroda projektowanego rezerwatu „Dolina Mirachowskiej Strugi“ na Pojezierzu Kaszubskim. Pod red. M. Ciechanowskiego, W. Fałtynowicza, S. Zielińskiego

W latach 1998 i 2000 na trzech stanowiskach Mirachowskiej Strugi (lewobrzeżnym dopływie rzeki Łeby) przeprowadzono badania składu ichtiofauny. Odłowiono 210 minogów i ryb należących do 12 gatunków reprezentujących 10 rodzin. Przedstawiono listę gatunków w układzie taksonomicznym. Trzy gatunki objęte są ścisła ochroną: głowacz białopłetwy, różanka, minog strumieniowy, a jeden gatunek jest objęty ochroną częściową - jest to śliz.

*00079* pl

Systematyka świata zwierzęcego w służbie akwarystyki. Łapa, Piotr. - Nasze Akwarium 2005 nr 66 s. 17-22, il. bibliogr.

Omówiono praktyczne znaczenie i sposób tworzenia systematyki organizmów. Drzewa filogenetyczne tworzy się obecnie na podstawie cech fenotypowych (morfologia, anatomia, embriologia) oraz genotypowych (określenie różnorodności mitochondrialnego DNA). W badaniach genetycznych wykorzystuje się struktury DNA (przydatne do porównywania odległych ewolucyjnie taksonów) i szybko zmieniające się fragmenty mitochondrialnego DNA, czyli markery relacji ewolucyjnych.

HODOWLA RYB

*00011* pl

Nowe inwazyjne gatunki ryb w wodach Polski. Kostrzewa, Joanna; Grabowski, Michał; Zięba, Grzegorz. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 21-34, il. bibliogr. summ.

Prawie 35 proc. gatunków ryb w Polsce zostało introdukowanych, co nie wpływa korzystnie na gatunki rodzime. Opisano historię inwazji trawianki (Percottus glenii) i babkowatych z rodzaju Neogobius. Za sprzyjające ekspansji uznano takie cechy biologiczne gatunku jak odpowiednia strategia rozrodcza, plastyczność odżywiania się i zdolności przystosowawcze. Inne okoliczności sprzyjające to zarybienia, zawleczenia, wzrost zasolenia.

*00025* pl

Genetyka jakościowa w ichtiologii - przegląd metod i ich możliwości. Łuczyński, Mirosław. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 175-199, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono przegląd metod stosowanych w biologii ryb: badanie chromosomów, badanie polimorfizmu białek enzymatycznych, mitochondrialnego DNA i jądra DNA. Wyjaśniono takie pojęcia jak: gen, genom, mutacje, chromosomy, elektroforeza. Opisano analizę restrykcyjną w badaniu polimorfizmu mtDNA, reakcję łańcuchową polimerazy, mikrosatelity, profile genetyczne. Określono przydatność metod genetycznych do badań ichtiologicznych.

*00026* pl

Zastosowanie metod inżynierii chromosomowej oraz genetycznej identyfikacji płci ryb w akwakulturze. Śliwińska, Agnieszka; Ocalewicz, Konrad. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 201-207, bibliogr. summ.

Przedstawiono metody inżynierii genetycznej stosowane podczas uzyskiwania jednopłciowych stad ryb. Opisano androgenezę, gynogenezę i triploidyzację oraz testy identyfikacji genetycznej płci u pstrąga tęczowego i źródlanego. Markery genetyczne mogą mieć zastosowanie praktyczne w ocenie skuteczności androgenezy i określaniu genetycznej płci narybku.

*00029* pl

Chromosomy ryb Polski - stan zaawansowania badań. Jankun, Małgorzata. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 223-230, il. bibliogr. summ.

Znana jest liczba chromosomów i morfologia kariotypów większości gatunków ryb europejskich. Diploidalna liczba chromosomów 80 proc. zbadanych ryb wynosi od 40 do 60. Przedstawiono liczbę chromosomów oraz jej zmienność u różnych gatunków ryb występujących w wodach Polski. Badania cytogenetyczne umożliwiają identyfikację chromosomów markerowych, pozwalają zidentyfikować przynależność gatunkową i rozpoznać mieszańce międzygatunkowe.

*00034* pl

Czy możemy zachować bioróżnorodność ichtiofauny polskiej?. Bartel, Ryszard. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 267-277, il. bibliogr. summ.

Wyjaśniono pojęcie bioróżnorodności jako zjawiska obejmującego dwa aspekty życia, rozmaitość oraz zmienność organizmów. Zachowanie bioróżnorodności ichtiofauny wymaga ochrony na poziomie gatunkowym, genetycznym oraz ekosystemów, w których występują chronione gatunki. Niekontrolowane zarybianie wpływa negatywnie na bioróżnorodność ichtiofauny. Konieczne są też prace zmierzające do udrożnienia rzek.

*00036* pl

O korzyściach niekonwencjonalnych sposobów zarybień. Goryczko, Krzysztof; Witkowski, Andrzej; Szmyt, Mariusz. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 287-292, bibliogr. summ.

Przedstawiono przykłady niekonwencjonalnych zarybień lipieniem, pstrągiem potokowym, łososiem i sieją. Przykłady te świadczą o konieczności prowadzenia racjonalnej i efektywnej gospodarki zarybieniowej, poprzez m. in.: dostosowywanie łowisk, dobieranie odpowiedniej wielkości materiału zarybieniowego. Efektywność zarybień można ocenić dzięki znakowaniu materiału zarybieniowego.

*00037* pl

Jak zarybiamy, co się zmieniło?. Bartel, Ryszard. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 293-302, il. bibliogr. summ.

Oceniono akcje zarybieniowe przeprowadzone przez poszczególne okręgi PZW w latach 1996-2002 w porównaniu do okresu 1989-1995. Odpowiednio, średnio rocznie wpuszczano 1444,6 i 743,2 ton ryb, w tym około 61 proc. stanowił karp (poprzednio 55,1 proc. ), karaś 11 proc. , leszcz ponad 6 proc. , a płoć, lin i szczupak po ponad 4 proc. każdy. Stwierdzono, że trzeba koniecznie zwiększyć zarybianie rybami drapieżnymi (sandaczem i szczupakiem) i gatunkami typowo rzecznymi.

*00039* pl

Realizacja programu restytucji ryb wędrownych w dorzeczu Wisły i Odry. Witkowski, Andrzej; Bartel, Ryszard; Kolman, Ryszard; Wiśniewolski, Wiesław. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 309-325, il. bibliogr. summ.

Programem restytucji ryb objęto cztery gatunki, są to: łosoś, troć, certa, jesiotr. Powodzenie restytucji zależy od możliwości uzyskania materiału zarybieniowego. Opracowywano metody podchowu poszczególnych gatunków po przeprowadzeniu rozrodu sztucznego ryb. Odrębność genetyczną ustala się przy pomocy badań cytogenetycznych DNA. Pozytywne rezultaty restytucji uzyskano już dla łososia i troci.

*00042* pl

Produkcja materiału zarybieniowego ryb reofilnych w Polsce w latach 1995-2002, możliwości i potrzeby jej dalszego zwiększenia. Wojda, Ryszard. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 359-369, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono wielkość produkcji ryb reofilnych, takich gatunków jak: boleń, certa, brzana, kleń, jaź, świnka. W latach 1995-2002 produkowano wylęg, narybek, kroczki - asortyment przydatny jako materiał zarybieniowy. Mimo wzrostu produkcji w ostatnich trzech latach o 33 proc. , uważa się tę produkcję za niewystarczającą. Produkcja materiału zarybieniowego ryb reofilnych w ośrodkach PZW powinna ulec zwiększeniu w oparciu o wychów selektów i tarlaków.

*00084* pl

Eksperymenty hodowlane. Hapke, Wojciech. - Nasze Akwarium 2005 nr 67 s. 11-16, il.

Omówiono problem (moralny i ekologiczny) pojawiania się nowych form hodowlanych, o zmodyfikowanej budowie, która w istotny sposób może upośledzać realizację podstawowych funkcji życiowych tych zwierząt. Złote rybki, lwie główki, molinezje balonowe i inne formy ryb akwariowych są zmuszone żyć (np. zdobywać pokarm) inaczej niż ich naturalni przodkowie. Sztucznie barwiony Corydoras rubripinnus nie jest zdolny do zapładniania jaj do momentu, kiedy odzyska pierwotne zabarwienie.

*00092* pl

Konkursy i co dalej?. Wołos, Arkadiusz. - Wiad. Węd. 2005 nr 6 (672) s. 71-71, il.

Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej przeprowadziły konkursy na 150 tys. ha wód płynących w celu wyłonienia ich użytkowników. O rozstrzygnięciach konkursów głównie decydowały podawane nakłady na zarybienia. W ofertach proponowano od kilku do kilkuset złotych na hektar (np. 650 zł/ha), a obecne nakłady na zarybianie jezior w Polsce wynoszą ok. 40 zł/ha.

CHOROBY RYB

*00066* en

Immunopathogenesis of herpesviruses: influence of channel catfish herpesvirus (CCHV) on macrophage and lymphocyte activity - in vitro comparative study. Immunologiczna patogeneza herpeswirusów: wpływ herpeswirusa sumika kanałowego (CCHV) na aktywność makrofagów i limfocytów - badania porównawcze in vitro. Siwicki, A. K. ; Morand, M. ; Kazuń, B. ; Trapkowska, S. - Pol. J. Vet. Sci. 2004 vol. 7 nr 3 s. 123-125, il. bibliogr.

Porównano wpływ in vitro herpeswirusa CCHV na układ immunologiczny suma i karpia na podstawie potencjalnej aktywności bójczej i fagocytarnej komórek śledziony oraz odpowiedzi proliferacyjnej limfocytów nerki głowowej stymulowanych przez mitogen (ConA). Na podstawie analizy tych parametów immunologicznych stwierdzono, że CCHV działa supresyjnie na odporność komórkową suma. W przypadku karpia obserwowano działanie odwrotne, efekt immunostymulacyjny. Świadczy to o selektwności gatunkowej CCHV.

*00067* en

Pathogenesis of Birnaviridae - influence of infectious pancreatic necrosis virus (IPNV) on cell-mediated immunity, total Ig level and lysozyme activity in Salmonid. Patogeneza Birnaviridae - wpływ wirusa zakaźnej martwicy trzustki (IPNV) na odporność komórkową, całkowity poziom immunoglobulin (Ig) i aktywność lizozymu u ryb łososiowatych. Siwicki, A. K. ; Terech-Majewska, E. ; Szarek, J. ; Trapkowska, S; Kazuń, B. - Pol. J. Vet. Sci. 2004 vol. 7 nr 3 s. 127-129, il. bibliogr.

Eksperymentalne zakażenie narybku pstrąga tęczowego (10 g/szt. ) wirusem IPNV (miano 10(7) TCDI50/ml) wykazało, że IPNV bardzo mocno obniża aktywność makrofagów i limfocytów w nerce głowowej zakażonych ryb. Istotnie wpływa też na obniżenie aktywności lizozymu i poziom Ig. Świadczy to o silnym supresyjnym oddziaływaniu IPNV na nieswoiste (humoralne) mechanizmy obronne pstrąga.

*00081* pl

Infekcja herpeswirusa karpia koi, etiologia, występowanie i patogeneza. Cz. 1. Antychowicz, Jerzy. - Nasze Akwarium 2005 nr 64 s. 47-50, il.

Opisano etiologię, występowanie w różnych krajach, drogi zakażenia, okres inkubacji, nosicielstwo oraz przebieg choroby ryb zakażonych wirusem KHV. Do Europy zaimportowano go z Japonii z zarażonymi rybami, a rozprzestrzenił się wskutek hodowli karpia koi i karpia w tym samym obiekcie lub stawie. Dominującym czynnikiem wystąpienia objawów infekcji jest wysoka temperatura (najczęściej powyżej 22 st. C) powodująca śmiertelność w stawach do 100 proc.

*00082* pl

Infekcja herpeswirusa karpia koi. Objawy kliniczne, zmiany patologiczne, rozpoznawanie i zwalczanie. Cz. 2. Antychowicz, Jerzy. - Nasze Akwarium 2005 nr 65 s. 51-54, il.

Objawy kliniczne (zmiany barwy skóry, wydzielanie śluzu) u ryb zarażonych wirusem mogą występować w temperaturach od 18 do 29 st. C. Zmiany anatomopatologiczne obserwuje się głównie na skrzelach. Podstawowym elementem profilaktyki jest kwarantanna trwająca co najmniej 4 tygodnie (do 3 miesięcy). Metoda PCR pozwala dość wcześnie rozpoznać obecność fragmentów kwasu nukleinowego herpeswirusa w tkankach zakażonych ryb. Jedyną skuteczną metodą zwalczania infekcji jest najprawdopodobniej likwidacja wszystkich ryb i ikry oraz dezynfekcja obiektu.

*00085* en

Zoosporic fungi growing on the eggs of sea trout (Salmo trutta m. trutta L. ) in river water of varied trophicity. Grzyby zoosporowe rozwijające się na ikrze troci (Salmo trutta m. trutta L. ) w wodzie rzecznej o różnej żyzności. Czeczuga, B. ; Bartel, R. ; Kiziewicz, B. ; Godlewska, A. ; Muszyńska, E. - Pol. J. Env. Stud. 2005 vol. 14 nr 3 s. 295-303, il. bibliogr.

Na ikrze 42 samic troci stwierdzono rozwój 53 gatunków grzybów zoosporowych należących głównie do Saprolegniales - 50 gat. , a do Peronosporales należały 2 gat. i do Leptomitales - 1 gat. Najbardziej rozpowszechnione były gatunki Achlya polyandra, Saprolegnia ferax i S. parasitica. Mniejsze zróżnicowanie gatunkowe grzybów było obserwowane w hodowlach, w których woda pochodziła z mniej żyznego środowiska.

RYBY KARPIOWATE

*00018* pl

Certa Vimba vimba (L. ) dorzecza Odry: historia, stan aktualny i perspektywy. Witkowski, Andrzej; Kleszcz, Mariusz; Heese, Tomasz; Martyniak, Andrzej. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 103-115, il. bibliogr. summ.

W latach 60-tych XX w. certa występowała jeszcze dość licznie w dorzeczu Odry. Jednak spadek jej połowów obserwowano już od połowy lat 50-tych. Przedstawiono opis dawnego zasięgu występowania certy w całym dorzeczu Odry, w Zalewie Szczecińskim, w Warcie i jej dopływach (Wełna, Widawka, Prosna, Noteć, Drawa, Gwda), w rzekach środkowego dorzecza Odry (Nysa Łużycka, Bóbr, Barycz, Bystrzyca). Opisano przebieg zarybień i realizację programu restytucji.

*00019* pl

Certa, Vimba vimba (L. ) dorzecza Wisły: historia, stan aktualny i perspektywy. Buras, Paweł; Wiśniewolski, Wiesław; Błachuta, Jadwiga; Bontemps, Stanisław; Heese, Tomasz. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 117-130, il. bibliogr. summ.

Przeanalizowano wieloletnie połowy sieciowe i wędkarskie certy z różnych rejonów Wisły, z różnych okresów czasowych. Drastyczny spadek połowów certy nastąpił wskutek przegrodzenia Wisły we Włocławku. Scharakteryzowano też populacje certy występujące w Sanie. Porównywano wyniki biometryczne, tempo wzrostu, cechy plastyczne. Rozróżniono formy wędrowne od stacjonarnych certy, opisano zjawisko tworzenia form lokalnych.

*00021* pl

Zróżnicowanie wzrostu płoci i szczupaka w zlewniach Odry i Wisły w Polsce Środkowej. Penczak, Tadeusz; Januszkiewicz, Agnieszka; Kruk, Andrzej; Marszał, Lidia; Kostrzewa, Joanna. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 143-149, il. bibliogr. summ.

Porównano, na podstawie danych literaturowych, wzrost poszczególnych grup wiekowych płoci i szczupaka, występujących w dorzeczu Odry i Wisły. Dla płoci wszystkich grup wiekowych wyższe mediany stwierdzono w dorzeczu Odry. Istotne różnice udokumentowano dla ryb powyżej drugiego roku życia. Wzrost szczupaka w obu dorzeczach nie wykazywał istotnych różnic.

*00023* pl

Ryby należące do rodzaju Cobitis (Pisces, Cobitidae) występujące w systemie Odry i Wisły. Boroń, Alicja. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 159-166, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono badania struktury chromosomów umożliwiające rozpoznanie różnych gatunków i form Cobitis (kozowatych). Ryby pochodziły z rzek dorzecza Wisły i Odry oraz z trzech jezior (Wigry, Klawój, Głębokie). Czyste populacje kozy występowały tylko w jeziorach. Formy mieszańcowe można rozpoznać jedynie na podstawie badań chromosomów. Rozróżniono dwa kompleksy diploidalno-triploidalne.

*00027* pl

Indentyfikacja hybrydów ryb karpiowatych za pomocą badań allozymów i analizy mitochondrialnego DNA. Kapusta, Anita; Ciesielski, Sławomir. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 209-214, il. bibliogr. summ.

Badania wykonano dla czterech gatunków ryb (leszcza, płoci, krąpia, wzdręgi) oraz ich naturalnych hybrydów. Polimorfizm loci genów zakodowanych dla 13 enzymów zbadano używając poziomej elektroforezy na żelu skrobiowym i polimorfizmu długości fragmentów restrykcyjnych mtDNA za pomocą techniki PCR. Elektroforeza enzymów pozwoliła na identyfikację rodziców poszczególnych hybrydów, zaś analiza restrykcyjna umożliwiła identyfikację matczynego, mitochondrialnego DNA hybrydów.

*00031* pl

Charakterystyka genetyczna certy (Vimba vimba L. ) dorzecza Wisły i Odry. Brzuzan, Paweł; Trojnicka, Ewa. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 243-245, il. bibliogr. summ.

Certa dawniej występująca licznie w dorzeczach Wisły i Odry, obecnie stała się gatunkiem zagrożonym, dlatego rozpoczęto prace zarybieniowe. Zbadano zróżnicowanie genetyczne cert zasiedlających oba dorzecza. Analizowano sekwencje nukleotydów całego regionu regulacyjnego mtDNA certy. Na podstawie wyróżnionych haplotypów, nie stwierdzono różnic między dorzeczami, ale populacje tego samego dorzecza różnią się między sobą.

*00035* pl

Restytucja karpiowatych ryb rzecznych w górnym i środkowym Dunajcu. Augustyn, Leszek. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 279-286, il. bibliogr. summ.

W ostatnich latach zauważono, że może dojść do wyginięcia gatunków ryb reofilnych, takich jak świnka i brzana. Ich zanikanie, spowodowane głównie zanieczyszczeniem wód, wystąpiło w Dunajcu. Opracowano program restytucji karpiowatych ryb rzecznych (świnki, brzany, jazia, certy), biotechnikę ich sztucznego rozrodu, podchów wylęgu i narybku. Uzyskany w wylęgarniach PZW materiał zarybieniowy przeznaczono do zarybiania odpowiednich siedlisk.

*00057* pl

Jaź - ryba wszystkożerna. AW [oprac. ]. - Węd. Pol. 2005 nr 1 (167) s. 67, il.

Omówiono występowanie, odżywianie się oraz rozmnażanie jazia - ryby uważanej za odporną na zanieczyszczenia wód. Gatunek ten żyje w różnych siedliskach słodkowodnych, a także w słonawych ujściach rzek i przybrzeżnych wodach morskich. Jaź jest wszystkożerny, a duże osobniki mogą być nawet drapieżnikami. Podejmuje on wędrówki tarłowe o niewielkim zasięgu.

*00063* pl

Strzebla. Kusznierz, Jan; Wolnicki, Jacek. - Węd. Pol. 2005 nr 4 (170) s. 50-51+53, il.

Zasięg występowania strzebli błotnej (przekopowej) rozciąga się od Polski po Czukotkę i Półwysep Koreański. W Polsce gatunek ten zasiedla głównie płytkie wody stojące: dystroficzne zbiorniki, torfianki, wypłycone starorzecza. Strzebla, gatunek wyjątkowo rzadko spotykany, zachowała naturalne rozmieszczenie i zróżnicowanie genetyczne populacji. Od 2002 r. podlega priorytetowej ochronie gatunkowej.

*00072* pl

Piekielnica. Wolnicki, Jacek; Kusznierz, Jan. - Przyr. Pol. 2004 nr 5 s. 32-33, il.

Przedstawiono występowanie piekielnicy na terenie Polski, gdzie największe populacje spotyka się w rzekach: San, Drawa i Pasłęka, oraz w Europie i Azji. Siedliskiem tego gatunku ryb są szybko płynące odcinki rzek krainy brzany i lipienia. Scharakteryzowano dane morfometryczne oraz odżywianie się i rozród piekielnicy, która w Polsce i kilku innych krajach europejskich ma status gatunku zagrożonego wyginięciem i podlega ścisłej ochronie gatunkowej.

*00078* pl

Strzebla błotna Eupalasella perenurus (Pallas, 1814) w Polsce - status i perspektywy ochrony. Kusznierz, Jan; Wolnicki, Jacek; Radtke, Grzegorz. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2005 R. 61 z. 2 s. 70-78, il. bibliogr. summ.

Omówiono lokalizację stanowisk strzebli błotnej w Polsce. W 1999 r. gatunek ten został uznany za jeden z najbardziej zagrożonych w naszych wodach. Przedstawiono formy czynnej ochrony tego gatunku. Opisano skuteczne metody rozrodu strzebli błotnej i produkcję materiału zarybieniowego w warunkach kontrolowanych.

RYBY ŁOSOSIOWATE

CHÓW I HODOWLA PSTRĄGA

*00026* pl

*00038* pl

Czy dobrze gospodarujemy pstrągiem potokowym?. Augustyn, Leszek. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 303-308, il. bibliogr. summ.

Pstrąg potokowy jest jednym z najbardziej cenionych przez wędkarzy gatunkiem ryb. Struktura zarybień rzek dorzecza Odry i Wisły uwzględnia różne asortymenty pstrąga potokowego; wylęg, narybek, osobniki starsze. Problemem jest niska przeżywalność materiału zarybieniowego oraz możliwość interakcji genetycznych między populacjami dzikimi i hodowlanymi (powielanie gorszych genotypów). Wskazane jest chronienie dzikich populacji pstrąga potokowego.

INNE ŁOSOSIOWATE

*00028* pl

Genetyczna analiza archiwalnych kolekcji łusek ryb. Ciesielski, Sławomir. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 215-222, il. bibliogr. summ.

Wykonano analizę genetyczną łusek troci wędrownej (ze zbiorów IRS w Olsztynie) złowionej w 1954 r. w rzece Dunajec. Łuski pochodziły najprawdopodobniej od nieistniejącej już populacji troci rozradzającej się w dopływach górnej Wisły. Metodą „proteizanową“ wyizolowano DNA, a powielone fragmenty mitochondrialnego DNA zbadano za pomocą techniki PCR. Badany zbiór łusek był zanieczyszczony materiałem genetycznym lipienia.

*00033* pl

Molekularna charakterystyka populacji troci wędrownej w Polsce: implikacje dla gospodarki zarybieniowej. Wąs, Anna; Bartel, Ryszard; Wenne, Roman. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 253-266, il. bibliogr. summ.

Populacje troci badano na podstawie tarlaków złowionych w 1996 r. po 40 osobników w następujacych rzekach: Wisła, Wieprza, Słupia, Drwęca, Rega, Parsęta. Analizowano genomowy DNA, polimorfizm mtDNA, gen hormonu wzrostu GH2 i DNA mikrosatelitarny. Stwierdzono wysoki polimorfizm mikrosatelitarnego DNA w analizowanych populacjach troci. Niskie zróżnicowanie frekwencji allel nie pozwala używać go jako markera genetycznego.

*00058* pl

Droga łososia do domu. Kusznierz, Jan. - Węd. Pol. 2005 nr 2 (168) s. 50-53, il.

Omówiono zjawisko migracji łososi, które w wędrówce tarłowej do miejsca swego urodzenia kierują się zmysłem węchu. Łososie zapamiętują zapach rodzimej rzeki przed smoltyfikacją. Do rzek powraca od 2 do 5 proc. każdego pokolenia łososi, które jako smolty spływają do morza. 95 proc. tarlaków bezbłędnie rozpoznaje swoją rodzimą rzekę.

*00061* pl

Nasze, nie nasze łososie. Dębicki, Wiesław. - Węd. Pol. 2005 nr 3 (169) s. 12-13, il.

Opisano historię pstrągarni we wsi Podgóra, w której od 1996 r. prowadzi się hodowlę łososi. Właściciele czterech pstrągarni sprowadzili 200 tys. zaoczkowanej ikry z Łotwy. Obecnie ikrę pozyskuje się od łososi wyhodowanych w Polsce. Smolty łososi wpuszczane są do rzek.

*00070* pl

Restytucja łososi i troci w Polsce. Bartel, Ryszard. - Czas Morza 2004 nr 1 (20) s. 42-43, il.

Omówiono wpływ niekorzystnych zmian środowiska wodnego rzek polskich na populacje ryb wędrownych: łososia, troci i certy. Przedstawiono efekty zabiegów restytucyjnych. W latach 1995-2003 wpuszczono od 250 tys. do 350 tys. smoltów łososia do rzek polskich, a troci w latach 1992-2002 od 524 tys. do 1519 tys. sztuk. Podano koszty finansowe poniesione na zarybienia.

RYBY SZCZUPAKOWATE

*00021* pl

Zróżniowanie wzrostu płoci i szczupaka w zlewniach Odry i Wisły w Polsce Środkowej. Penczak, Tadeusz; Januszkiewicz, Agnieszka; Kruk, Andrzej; Marszał, Lidia; Kostrzewa, Joanna. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 143-149, il. bibliogr. summ.

RYBY OKONIOWATE

*00064* pl

Sandacz na zimowiskach. - Węd. Pol. 2005 nr 4 (170) s. 66-67, il.

Omówiono zimowiska sandaczy w wodach stojących i rzecznych. W wodach stojących są to miejsca dobrze natlenione (zawartość tlenu w wodzie - do 3,5 mg/l) w strefie przybrzeżnej, o twardym dnie, a więc korzystne dla przyszłego rozrodu. Ofiarami sandaczy na zimowiskach moga być płocie, małe leszcze i krąpie, ale nie spotyka się wśród nich uklei. Sandacze rzadko oddalają się od zimowisk w poszukiwaniu pokarmu.

RYBY LIPIENIOWATE

*00032* pl

Charakterystyka genetyczna lipieni południowo-zachodniej Polski na podstawie badań mitochondrialnego DNA. Jurczyk, Łukasz; Brzuzan, Paweł. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 247-251, il. bibliogr. summ.

Lipienie, które są atrakcyjnym gatunkiem dla wędkarzy, od szeregu lat wykazują spadek liczebności. Zagrożenie wyginięciem skłoniło do prowadzenia licznych zarybień tym gatunkiem. Wymieszanie populacji mogło doprowadzić do znacznej zmienności genetycznej. Do zweryfikowania tej hipotezy użyto analizy sekwencji mitochondrialnego DNA, ale zbadanie zbyt małej liczby osobników nie pozwala jednoznacznie ustalić, czy lipienie w wodach południowo-zachodniej Polski nie są monomorficzne.

RYBY SIEJOWATE

*00069* en

Seasonal differences in situ measurements of the target strength of vendace (Coregonus albula L. ) in Lake Pluszne. Sezonowe różnice in situ pomiarów siły celu sielawy (Coregonus albula L. ) w jeziorze Pluszne. Świerzowski, Andrzej; Doroszczyk, Lech. - Hydroacoustics 2004 vol. 7 s. 217-226, il. bibliogr.

Przedstawiono wyniki badań akustyczno-połowowych, na podstawie których określono siłę celu TS (dB) sielawy w jeziorze Pluszne z funkcji długości i masy ciała. Badania przeprowadzono w okresie od czerwca do października wykorzystując echosondę badawczą Simrad EY-500 w wersji z rozszczepioną wiązką sondującą (120 kHz 7x7 deg) oraz włok pelagiczny. Dane pomiarowe opracowano za pomocą komputerowego systemu do analizy danych akustycznych typu „śledzenie śladów“ (trace tracking) EP500.

INNE RYBY SŁODKOWODNE

*00024* pl

Nazwy gatunkowe i systematyka ryb i minogów odnotowanych w wodach śródlądowych Polski. Boroń, Alicja; Kotusz, Jan. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 167-174, bibliogr. summ.

Przedstawiono listę naukowych nazw gatunków ryb i minogów występujących w wodach śródlądowych Polski. Klasyfikację oparto na zasadach wprowadzonych przez Nelsona (1994) z późniejszymi uzupełnieniami Kottelata (1997). Komentarze podano odnośnie gatunków, których systematyka jest kontrowersyjna. Są to: jesiotr ostronosy, brzanka, brzana karpacka, różanka, koza dunajska, koza złotawa.

*00030* pl

Genetyczna identyfikacja osobników ryb jesiotrowatych oraz uzyskiwanych z nich produktów żywnościowych: mięsa i kawioru. Fopp-Bayat, Dorota. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 231-241, il. bibliogr. summ.

Podobieństwo morfologiczne ryb jesiotrowatych utrudnia ustalenie ich przynależności gatunkowej. Przedstawiono możliwości wykorzystania analizy mikrosatelitów do identyfikacji genetycznej gatunków ryb. Przeprowadzono analizę mitochondrialnego DNA od 164 osobników. Ochrona zagrożonych gatunków wymaga jednoznacznej identyfikacji przynależności gatunkowej. Metoda jest dość prosta i tania. Umożliwia też identyfikację DNA kawioru, nawet z jednego ziarna.

RYBY MORSKIE

*00045* pl

Nasze ryby. Babka czarna. (Gobius niger). - Prz. Ryb. 2005 R. 30 nr 3 s. 16-17, il.

Opisano wygląd ciała, występowanie, środowisko, tryb życia, rozród i odżywianie się morskiej ryby z rodziny babkowatych.

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00052* pl

Zagrożona pozycja lidera akwakultury w Polsce. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Mag. Przem. Ryb. 2005 nr 2 (44) s. 54-56, il.

Scharakteryzowano zmiany na rynku ryb i preferencji konsumenckich w latach 2001-2004. Stwierdzono, że miejsce karpia - dotychczasowego lidera wśród gatunków ryb hodowlanych, wypiera pstrąg tęczowy i łosoś. Analizowano przyczyny malejącej konsumpcji karpia w Polsce. Roczne spożycie ryb w Polsce w 2004 r wynosiło 11,48 kg na mieszkańca, a karpia tylko ok. 0,51 kg.

URZĄDZENIA DO CHOWU I HODOWLI RYB

*00059* pl

Przepławki. Stencel, Artur. - Węd. Pol. 2005 nr 2 (168) s. 63, il.

Śluza w centrum Słupska praktycznie uniemożliwiła migracje ryb, dlatego w 2001 r. Zarząd Okręgu PZW w Słupsku podjął decyzję o budowie przepławki. Opisano konstrukcję przepławki, która składa się z 12 komór, ma długość 64 m, a poziom spiętrzenia wynosi 1,5 m. Korzysta z niej wiele gatunków ryb.

*00071* pl

Nowoczesna wylęgarnia ryb. Wolnicki, Jacek; Kwiatkowski, Sławomir. - Bioskop 2004 nr 3 s. 18-20, il.

Opisano zmodernizowaną wylęgarnię ryb w Żabieńcu użytkowaną przez Zakład Rybactwa Stawowego IRS. Jest to obiekt wielofunkcyjny, przygotowany do całorocznej, nieprzerwanej eksploatacji. Wylęgarnia posiada trzy autonomiczne systemy technologiczne (podchowowo-hodowlany z recyrkulacją wody, układ otwarty do kwarantanny ryb pochodzących z zewnątrz, układ do inkubacji ikry). Scharakteryzowano prace badawcze i hodowlano-produkcyjne prowadzone w wylęgarni.

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00046* pl

Badania ryb, wody i osadów dennych z Jeziora Żnin Duże pod kątem zawartości składników mineralnych. Stanek, Magdalena. - Prz. Ryb. 2005 R. 30 nr 3 s. 36-40, il.

W latach 2002-2003 badano skład chemiczny wody, osadów dennych i ryb (płoci, leszcza, krąpia i okonia) z jeziora zanieczyszczonego ściekami bytowo-gospodarczymi i przemysłowymi. Stężenia poszczególnych pierwiastków w wodzie i osadach nie przekraczały wartości dopuszczalnych, zaś wskaźniki biogenne i tlenowe świadczyły o pozaklasowym stanie czystości wód jeziora. Metale ciężkie w największym stopniu gromadziły się w wątrobie i skrzelach ryb.

*00096* en

Use of algae for monitoring rivers in Poland - in the light of a new law for environmental protection. Wykorzystanie glonów do monitoringu rzek w Polsce w świetle nowego prawa o ochronie środowiska. Żelazowski, E. ; Magiera, M. ; Kawecka, B. ; Kwandrans, J. ; Kotowicz, J. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2004 vol. 33 nr 4 27-39, il. bibliogr.

Nowe regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska wodnego w Polsce wynikają z dostosowywania przepisów do prawodawstwa europejskiego (EU Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/EC). Opisano metody biologicznego monitoringu czystości wód (wykorzystania organizmów wskaźnikowych) oraz tworzenie baz i oprogramowania komputerowego. Dokonano oszacowania ewentualnego, korzystnego wpływu nowych regulacji prawnych na poprawę jakości wód w Polsce.

OCHRONA GATUNKOWA

*00044* pl

Prawnik analizuje i dowodzi, że strzelanie do czapli siwych, kormoranów i wydr w obrębie stawów rybnych uznanych za obręby hodowlane nie wymaga uprzedniego wydania przez wojewodę zezwolenia.

*00063* pl

Strzebla. Kusznierz, Jan; Wolnicki, Jacek. - Węd. Pol. 2005 nr 4 (170) s. 50-51+53, il.

*00072* pl

Piekielnica. Wolnicki, Jacek; Kusznierz, Jan. - Przyr. Pol. 2004 nr 5 s. 32-33, il.

*00073* pl

W latach 1998 i 2000 na trzech stanowiskach Mirachowskiej Strugi (lewobrzeżnym dopływie rzeki Łeby) przeprowadzono badania składu ichtiofauny. Odłowiono 210 minogów i ryb należących do 12 gatunków reprezentujących 10 rodzin. Przedstawiono listę gatunków w układzie taksonomicznym. Trzy gatunki objęte są ścisłą ochroną: głowacz białopłetwy, różanka, minog strumieniowy, a jeden gatunek jest objęty ochroną częściową - jest to śliz.

*00074* pl

Jak chronimy ryby?. Pietrzak, Roman. - Węd. Świat 2005 nr 3 (111) s. 84, il.

Ochrona ryb polega na poprawie stanu środowiska wodnego oraz ograniczaniu negatywnego oddziaływania człowieka na ryby, a przede wszystkim na chronieniu rozrodu i narybku. Brak wzrostu populacji ryb, pomimo poprawy jakości wody, wynika z przegradzania szlaków wędrówek ryb sieciami i wskutek kłusownictwa na tarliskach. Skrócenie okresu ochronnego łososi i troci przyczyniłoby się do ich wyginięcia.

*00078* pl

POŁOWY RYB, SPRZĘT POŁOWOWY

*00041* pl

Odłowy wędkarskie i sieciowe - wzajemne relacje na przykładzie zbiorników zaporowych: Zegrzyńskiego i Siemianówki. Wiśniewolski, Wiesław; Borzęcka, Irena; Buras, Paweł; Szlakowski, Jacek; Wołos, Arkadiusz. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 345-357, il. bibliogr. summ.

Analizowano odłowy wędkarskie i sieciowe dla Zbiornika Zegrzyńskiego z lat 1986-1990 i 2000-2001 i dla zbiornika Siemianówka z lat 1990-1999. Wieloletnia średnia wydajność eksploatacji sieciowej wynosiła odpowiednio 19,3 kg/ha i 5,1 kg/ha. Zbiorniki były intensywnie eksploatowane wędkarsko, pierwszy do 30 kg/ha, drugi do 11,9 kg/ha. Wędkarze w większym stopniu łowili gatunki drapieżne niż wynosił ich udział w połowach sieciowych. Uznano, że odłowy sieciowe mogą pełnić funkcję regulacyjną.

WĘDKARSTWO

*00017* en

Fishes of the Poprad River: current status and utilization. Ryby Popradu - stan obecny i ich wędkarskie użytkowanie. Holcik, Juraj. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 91-102, il. bibliogr. streszcz.

Ichtiofauna słowackiej części Popradu do końca XX wieku składała się z 39 gatunków ryb i minogów (w tym 26 autochtonicznych). Po 1940 r. przestały do Popradu docierać 2 gatunki i jedna forma (minog, łosoś, forma wędrowna troci). Obecnie wskutek zabudowy (3 zbiorniki i 10 jazów) i zanieczyszczeń, stan ichtiofauny się obniżył. Średnia biomasa ryb zmnieszyła się z 190,4 kg/ha w 1975 r. do 179,0 kg/ha w 2000 r. Rzeka jest intensywnie użytkowana wędkarsko. Łowi się głównie pstrągi potokowe, lipienie, leszcze i klenie.

*00022* pl

Zróżnicowanie rekordów wędkarskich dla wybranych gatunków ryb w dorzeczu Odry, Wisły i rzekach Przymorza. Penczak, Tadeusz. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 151-158, il. bibliogr. summ.

Na podstawie rekordów wieloletnich (1966-1991) połowów wędkarskich z rzek polskich, analizowano zróżnicowanie ciężaru ciała 11 gatunków ryb. Były to: pstrąg potokowy, lipień, brzana, kleń, świnka, boleń, sum, jaź, okoń, płoć, szczupak. Obliczone mediany ciężaru ciała poszczególnych gatunków ryb porównywano u ryb z dorzecza Odry, Wisły i rzek Przymorza.

*00040* pl

Porównanie składu gatunkowego odłowów wędkarskich w wybranych rzekach systemu górnej Wisły i górnej Odry. Wołos, Arkadiusz; Mioduszewska, Hanna; Czerwiński, Tomasz; Mickiewicz, Maciej. - Arch. Pol. Fish. 2004 vol. 12 suppl. 2 s. 327-343, il. bibliogr. summ.

Analizowano połowy wędkarskie na podstawie 49436 rejestrów z różnych okręgów PZW, z 339 łowisk na rzekach polskich. Szczególną uwagę zwrócono na pstrąga potokowego i lipienia. Na wielu łowiskach pstrąg potokowy dominował w strukturze gatunkowej odłowów wędkarskich (do ponad 70 proc. ). Udział lipienia był niższy i począwszy od całkowitego braku nie przekraczał 35 proc. Oprócz struktury gatunkowej łowionych ryb, analizowano też ich średnie masy ciała oraz odłowy dzienne na jednego wędkarza.

*00041* pl

*00056* pl

Jezioro Blizno. Radaszkiewicz, Andrzej. - Węd. Pol. 2005 nr 1 (167) s. 50-51, il.

Jezioro Blizno o powierzchni 240 ha ma regularny kształt i słabo rozwinietą linię brzegową. Posiada dwie wyspy z szerokim pasem trzcin i sitowia. Na krańcach jezioro jest płytkie i porośnięte roślinnością zanurzoną. W miejscu wypływu rzeki Blizny znajduje się łowisko szczupaków, okoni i linów. Jest zbiornikiem interesującym dla wędkarzy.

*00060* pl

Jeziora Ziemi Drawieńskiej. Czerniawski, Robert; Czerniejewski, Przemysław. - Węd. Pol. 2005 nr 2 (168) s. 72-75, il.

Omówiono 5 jezior Pojezierza Drawieńskiego. Były to: Adamowo, Dominikowo, Grażyna, Piaseczno, Inster. Opisano ichtiofaunę tych jezior oraz określono typ rybacki. Przedstawiono ich walory wędkarskie.

*00065* pl

Rzeka Rospuda od jeziora Bolesty do ujścia do jeziora Rospudy. Radaszkiewicz, Andrzej. - Węd. Pol. 2005 nr 6 (172) s. 26-27+29, il.

Opisano trzydziestokilometrowy odcinek rzeki Rospudy przepływającej przez Puszczę Augustowską. Zarybianie rzeki jest prowadzone od początku lat siedemdziesiątych, co doprowadziło do aklimatyzacji w niej pstrąga. Zmalała ilośc ryb białych i drapieżników, zanikły klenie i jelce. Można jednak w rzece złowić na wędkę płocie, jazie, liny, krąpie, okonie, szczupaki i miętusy.

*00088* pl

Zalew Żurski (Tleński). Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2005 nr 4 (670) s. 82-83, il.

Opisano malowniczy i bogaty w cenne gatunki ryb (m. in. występuje tam troć jeziorowa) Zalew Żurski na rzece Wda. Zbiornik powstał po wybudowaniu elektrowni Żur w 1929 r. Zapora spowodowała podpiętrzenie wody o 15 m i utrworzenie rozległego jeziora o pow. 4480 ha i pojemności 16 mln m sześc. wody. Zalew ma rozwinietą linię brzegową (liczne zatoki), jest chętnie użytkowany turystycznie i przez wędkarzy.

*00090* pl

Wędkarstwo a ochrona wód. Oglęcki, Paweł. - Wiad. Węd. 2005 nr 4 (670) s. 88-89, il.

Nowoczesne wędkarstwo wiąże się z koniecznością znajomości przyrody i praw nią rządzących oraz wymaga przestrzegania reguł prawnych dotyczących ochrony środowiska. Prawidłowe korzystanie z wód przez wędkarzy powinno być zgodne z regulaminem ustanowionym przez gospodarza obiektu. Wędkarze powinni znać nie tylko ryby, ale także powinni dostrzegać inne organizmy wodne, w tym ptaki i rośliny.

*00091* pl

Tu są ryby!. Wołos, Arkadiusz. - Wiad. Węd. 2005 nr 5 (671) s. 88-89, il.

Przedstawiono ranking łowisk pstrągowych i lipieniowych w zbiornikach zaporowych dorzecza górnej Wisły i górnej Odry. W okręgu katowickim najbardziej atrakcyjne wędkarsko były zbiorniki: Przeczyce (połowy wędkarskie sięgały 49 kg/ha, w tym 15 proc. sandacza i 9 proc. szczupaka) oraz Paprocany (połowy wędkarskie 122,5 kg/ha, w tym 52 proc. karpia i 9 proc. szczupaka). W okręgu jeleniogórskim najbardziej atrakcyjne wędkarsko były zbiorniki: Bukówka (w połowach wędkarskich 15,5 proc. szczupaka i 8,7 proc. sandacza) oraz Pilchowice (okoń stanowił 16,2 proc. połowów wędkarskich).

*00093* pl

Grabiczek. Zapomniane rzeki. Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2005 nr 6 (672) s. 92-93, il.

Pstrągowa rzeka Grabiczek (lewostronny dopływ Drwęcy) wypływa w okolicach Gietrzwałdu. Na rzece są usytuowane jeziora (Durąg i Lichtajny) oraz dwa gospodarstwa pstrągowe. Grabiczek jest zasilany przez wartką rzeczkę pstrągową o nazwie Dylewka. Do wędkowania jest dopuszczony krótki odcinek Grabiczka poniżej drogi Krąplewo-Ostrowin.

*00094* pl

Zapomniane rzeki. Wissa. Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2005 nr 7 (673) s. 74-75, il.

Nizinna rzeka Wissa o długości ok. 50 km ma swoje źródła na zachodnich krańcach województwa podlaskiego, a uchodzi do Biebrzy. W nurcie rzeki występują ryby drapieżne i spokojnego żeru, a także prądolubne klenie, jelce i jazie. Najczęściej łowione są przez wędkarzy jazie, płocie, liny, klenie, szczupaki i okonie, a najbardziej rybny odcinek znajduje się za wsią Łoje-Awissa.

SKORUPIAKI I MIĘCZAKI UŻYTKOWE

*00001* pl

Astacus astacus (Linnaeus, 1758). Rak szlachetny, r. rzeczny Noble crayfish. Krzywosz, Tadeusz; Śmietana, Przemysław. W: Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. Kraków: Wydaw. Inst. Ochr. Przyr. PAN 2004 s. 37-39, il. +bibliogr. 21 poz.

Opisano rozmieszczenie geograficzne, siedliska oraz biologię raka szlachetnego. Scharakteryzowano wielkość jego populacji jak również przyczyny wymierania w wodach polskich. Omówiono aktualne i proponowane sposoby ochrony populacji raków w Polsce.

*00008* pl

Astakofauna Narwiańskiego Parku Narodowego. Chybowski, Łucjan; Białokoz, Witold. W: Przyroda Podlasia. Narwiański Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza pod red. Henryka Banaszuka. Białystok: Wydaw. Narwiański Park Narodowy 2004 s. 316-319, il.

W obrębie Narwiańskiego Parku Narodowego, w rzece Narwi i jej dopływach, stwierdzono występowanie tylko jednego gatunku raków - raka pręgowatego. Scharakteryzowano populację tego gatunku, cechy biologiczne raka pręgowatego, jego liczebność i siedliska, w których występuje.

*00048* pl

Mięczaki śródlądowe - nowe źródło surowca mięsnego. Kolanowski, Wojciech. - Mag. Przem. Ryb. 2005 nr 2 (44) s. 14-16, il.

Scharakteryzowano metody hodowli ślimaków. Omówiono wartość odżywczą i sposoby przyrządzania gotowych produktów z ich mięsa. Opisano występowanie, morfologię, metody hodowli ślimaków jadalnych, lądowych i morskich.

*00080* pl

Artemia. Jeszcze raz o otrzymywaniu larw solowców - idealnej karmy dla narybku. Ogrodnik, Andrzej. - Nasze Akwarium 2005 nr 64 s. 45-46, il.

Opisano sposób przygotowania wylęgu larw skorupiaków Artemia salina żyjących w zasolonych wodach strefy umiarkowanej i subtropikalnej. Może to być bardzo wartościowy dla narybku i ryb akwariowych żywy pokarm (54,8 proc. białka, 10,6 proc. węglowodanów, 14,3 proc. kwasów tłuszczowych).

*00083* pl

Świat pełen jest krewetek. Nowa era akwarystyki. Szewczak, Paweł. - Nasze Akwarium 2005 nr 67 s. 5-9, il.

Ostatnio akwaryści zainteresowali się hodowlą krewetek. Szczególnie popularne stały się krewetki z rodzajów Caridina i Neocaridina, pochodzące z Azji. Opisano ich wymagania pokarmowe i środowiskowe (jakość wody, temperatura) oraz warunki rozrodu.

*00099* en

Remarks on the morphology and the life cycle of Rhithropanopeus harrisii ssp. tridentatus (Mailtland) from the Dead Vistula River. Uwagi na temat morfologii i cyklu życiowego Rhithropanopeus harrisii ssp. tridentatus (Mailtland) z Martwej Wisły. Normant, Monika; Miernik, Justyna; Szaniawska, Anna. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2004 vol. 33 nr 4 s. 93-102, il. bibliogr.

Opisano strukturę płciową oraz pomiary biometryczne (szerokość i długość pancerza, długość szczypiec, masę ciała) populacji krabika amerykańskiego, Rhithropanopeus harrisii ssp. tridentatus (Mailtland), zasidlającego wody Martwej Wisły. Badania wykazały, że w ciągu 30 lat nie nastąpiły żadne istotne zmiany w morfologii, czy cyklu życia badanej populacji.

PRZETWÓRSTWO RYBNE

*00049* pl

Analiza rynku ryb wędzonych w Polsce. Kulikowski, Tomasz. - Mag. Przem. Ryb. 2005 nr 2 (44) s. 19-24, il.

Scharakteryzowano produkcję ryb wędzonych w latach 2000-2004, której wielkość w 2000 r. wynosiła 23,5 tys. t, a w 2004 r. w 95 zakładach wynosiła łącznie 25 tys. t. Omówiono konsumpcję i ceny ryb wędzonych w Polsce w 2004 r. Opisano wędzarnie łososia i makreli. Przedstawiono możliwość eksportu polskich wyrobów wędzarniczych (w 2004 r. eksport wynosił 10,3 tys. t). Największym polskim producentem i eksporterem ryb wędzonych jest firma Morpol.

*00050* pl

Kształtowanie jakości i trwałości wędzonych wyrobów rybnych oraz ich wartości konsumpcyjnych. Rywotycki, Ryszard. - Mag. Przem. Ryb. 2005 nr 2 (44) s. 24-28, il.

Scharakteryzowano artykuły żywnościowe rybne, ich podział, przechowywanie oraz skład chemiczny mięsa ryb. Omówiono proces wędzenia ryb oraz asortymenty przetworów wędzonych na gorąco lub na zimno. Opisano zawartość składników dymu w produkcie i jego wpływ na jakość produktu oraz zdrowie człowieka.

*00051* pl

Wędzenie pod kontrolą - bezpieczne i ekonomiczne - zastosowanie dymu w płynie. Euroconsultant s. c. - Mag. Przem. Ryb. 2005 nr 2 (44) s. 29-33, il.

Opisano metodę wędzenia produktów rybnych za pomocą dymu w płynie. Przedstawiono możliwości kontroli parametrów wędzenia oraz dostosowania jednego z czterech gęstości dymu do procesu wędzenia do produktu. Scharakteryzowano efekty ekonomiczne tego rodzaju wędzenia jak również wpływ substancji znajdujących się w dymie wędzarniczym na zdrowie człowieka.

*00053* pl

Identyfikowalność produktów rybnych. Lorek, Olga; Bykowski, Piotr J. - Mag. Przem. Ryb. 2005 nr 3 (45) s. 39-41

Od 1 stycznia 2005 r. każdy podmiot rynku żywnościowego jest zobowiązany do posiadania pełnej informacji o pochodzeniu danej żywności oraz wykonanych procesach produkcyjno-dystrybucyjnych. Podstawą prawną tych działań jest unijne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 178/2002 z dn. 28 stycznia 2002 r. oraz krajowa Ustawa z 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia. Przedstawiono krajowe przepisy prawne dla systemu indentyfikalności sektora rybnego oraz rolę i zadania organów urzędowej kontroli żywności.

*00054* pl

Systemy wędzenia stosowane w komorach typu LAMBDA. - Mag. Przem. Ryb. 2005 nr 3 (45) s. 61, il.

Jedynym producentem w Polsce komór wędzarniczych z zamkniętym obiegiem dymu jest firma Lambda-H-L. Opisano działania systemu wędzenia oraz cechy dymu wędzarniczego w komorach typu Lambda. Do wytwarzania dymu w tych komorach są stosowane trzy metody: żarzenia, wytwarzania parą lub metoda cierna. Na końcowy efekt wędzenia wpływ wywiera system obiegu powietrza i dymu w komorze wędzarniczej.