Expres informacji nr 4-2006

Instytut Rybactwa Śródlądowego

im. STANISŁAWA SAKOWICZA

EXPRESS INFORMACJA

NR 4/2006

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

mgr inż. Henryk Chmielewski

inż. Jadwiga Cupiał

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanow

Olsztyn 2006

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl

RYBACTWO

*00002* pl

[Sześćdziesięciolecie] 60-lecie Szkół Rybackich w Giżycku - kuźni kadry rybactwa śródlądowego w Polsce. Kotowicz, Lech; Kowalski, Andrzej. - Prz. Ryb. 2006 R. 31 nr 3 s. 32-41, il.

Przedstawiono historię szkół rybackich w Giżycku, wykładane przedmioty, nauczycieli i absolwentów. Szkoła rybacka, której fotografię załączono, funkcjonowała już przed wojną w latach 1929-1939, a po wojnie została reaktywowana jako szkoła zawodowa dla rybaków, następnie powstało Liceum Rybackie, obecnie zaś istnieją - Szkoła Zasadnicza i Technikum Rybackie.

*00019* pl

Nawiązka rybacka. Radecki, Wojciech. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 27-28

Podano definicję nawiązki w polskim kodeksie karnym oraz wyjaśniono jak egzekwuje się ją na rzecz pokrzywdzonego za przestępstwa lub wykroczenia z ustawy rybackiej.

*00020* pl

[Sześćdziesięciolecie] 60-lecie Szkół Rybackich w Giżycku - kuźni kadry rybactwa śródlądowego w Polsce. Kotowicz, Lech; Kowalski, Andrzej. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 29-32, il.

Przedstawiono historię szkolnictwa rybackiego na Mazurach, zasługi nauczycieli i osiągnięcia absolwentów w pracy zawodowej. Szkoła rybacka funkcjonująca w Giżycku już przed wojną, została reaktywowana początkowo jako szkoła zawodowa dla rybaków, a w 1946 r. utworzono Liceum Rybackie. Obecnie istnieją - Szkoła Zasadnicza i Technikum Rybackie.

*00031* pl

Przekazanie wędkarzom części obwodu rybackiego. Radecki, Wojciech. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 32-33, il.

Prawnik uzasadnia, że uprawniony do rybactwa w obwodzie rybackim obejmującym zbiornik zaporowy, może przekazać część obwodu do gospodarowania organizacji wędkarskiej, chociaż z przepisów wynika, że w obwodzie rybackim powinien być tylko jeden uprawniony do rybactwa. W tym wypadku można zawrzeć umowę użyczenia.

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00028* pl

Ekspansje obcych gatunków w ekosystemach wodnych - zagrożenie czy szansa na zwiększenie bioróżnorodności?. Kraszewski, Andrzej. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 25-28, il.

Omówiono system podgrzanych jezior i kanałów konińskich jako miejsce ekspansji gatunków napływowych. Stwierdzono tu występowanie 30 obcych gatunków: makrofitów (m. in. nurzaniec spiralny - Vallisneria spiralis), bezkręgowców i kręgowców. Najliczniejszą grupę wśród nowych gatunków stanowią mięczaki (szczeżuje chińskie) oraz ryby (amur, tołpyga, karaś złocisty, tilapia).

*00036* en

The influence of wind on cyanobacterial bloom development in shallow, lowland reservoir in central Poland. Oddziaływanie wiatru na rozwój zakwitów sinicowych w płytkim, nizinnym zbiorniku w Polsce środkowej. Izydorczyk, Katarzyna; Tarczyńska, Małgorzata. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 nr 3 s. 195-203, il. bibliogr.

Badano oddziaływanie kierunku wiatru i jego prędkości na pojawianie się, przestrzenne rozmieszczenie i redukcję potencjalnie toksycznych zakwitów Microcystis w Zbiorniku Sulejowskim, usytuowanym w środkowym biegu rzeki Pilicy. W wybranych latach (1996 i 1999) badano wpływ wiatru na transport zakwitu i redukcję biomasy sinic. Silne, krótkotrwałe mieszanie wody spowodowane wiatrem o sile 5 m/s zredukowało biomasę sinic z 35 do 1 mg/l.

*00037* en

Chemical changes and nutrient release during decomposition of mature leaves of Nuphar lutea (L. ) Sibith. and Sm under laboratory conditions. Zmiany chemiczne i uwalnianie nutrientów podczas procesu rozkładu dojrzałych liści Nuphar lutea (L. ) Sibith. and Sm w warunkach laboratoryjnych. Klink, Agnieszka. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 nr 3 s. 215-222, il. bibliogr.

Materiał roślinny (liście grążela żółtego) zebrano z 5 jezior (Łoniewskie, Wielkie, Boszkowskie, Olejnickie, Lgiń Duży) na Pojezierzu Leszczyńskim. W pierwszej fazie rozkładu liści uwalniany był potas i sód, następnie fosfor, który był uwalniany szybciej niż magnez i wapń, zaś azot był mineralizowany w ostatniej fazie rozkładu. Wysokie pH i alkaliczność wzmagały tempo uwalniania podstawowych nutrientów.

*00038* en

Production and elemental composition of floating leaves of Nymphaea alba L. and Nuphar lutea (L. ) Sibith. and Sm in selected lakes in West Poland. Produkcja i podstawowy skład pływających liści Nymphaea alba L. i Nuphar lutea (L. ) Sibith. and Sm w wybranych jeziorach Polski Zachodniej. Klink, Agnieszka. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 nr 3 s. 223-229, il. bibliogr.

Makrofity (grzybień biały, grążel żółty) o liściach pływających badano w trzech eutroficznych jeziorach (Dominickie, Wielkie, Grodzisko) na Pojezierzu Leszczyńskim. Zmiany w liściach obserwowano od 28 do 63 dni. Rozmiary liści i koncentracje makro- i mikroelemetów były najwyższe wiosną i jesienią, a najniższe latem. Między powierzchnią liści, a ich biomasą zachodziła korelacja pozytywna. Liście pływające żyły średnio 37 i 36,5 dni, ulegały wymianie mniej więcej pięć razy w roku.

*00041* pl

Referaty z konferencji „Mikrocystyny i inne zanieczyszczenia w wodzie przeznaczonej do spożycia“. Łódź, 24-25 kwietnia 2003 r. Mankiewicz-Boczek, Joanna [red. ]; Izydorczyk, Katarzyna [red. ]. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. 90 s., il. bibliogr. summ.

Podczas konferencji, przedstawiciele różnych dyscyplin nauki wymieniali doświadczenia i zapoznawali się z najnowszymi badaniami dotyczącymi zakwitów sinic. Rozważano możliwości ograniczania zakwitów oraz wykrywania toksyn sinicowych. Opublikowane referaty obrazują obecny stan wiedzy na temat monitoringu procesów ekologicznych, eutrofizacji wód i występowania sinic oraz omawiają technologie usuwania mikrozanieczyszczeń z wody podczas procesu jej uzdatniania.

*00042* pl

Zagrożenia wynikające z obecności mikrocystyn w wodzie: wytyczne WHO. Tarczyńska, Małgorzata; Mankiewicz-Boczek, Joanna. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. s. 7-12, il. bibliogr. summ.

Sinice mogą produkować w wodach śródlądowych substancje toksyczne (hepatotoksyny, neurotoksyny, cytotoksyny, dermatotoksyny). Dopuszczalne stężenie mikrocystyny-LR, należącej do hepatotoksyn, w wodzie pitnej wynosi wg. norm WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) 1 mikrog/l. Podobny limit od 19 listopada 2002 r. obowiązuje także w Polsce. WHO zaleciła monitoring zakwitu sinicowego poprzez liczenie komórek sinic oraz pomiar stężenia chlorofilu a.

*00043* pl

Zastosowanie mikrobiotestów do kontroli toksyczności glonów sinicowych. Drobniewska, Agata; Tarczyńska, Małgorzata; Mankiewicz-Boczek, Joanna; Jurczak, Tomasz; Zalewski, Maciej. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. s. 15-24, il. bibliogr. summ.

Podczas zakwitu sinic w zbiornikach wodnych pojawiają się toksyny, które wymagają kompleksowego monitorowania. Przedstawiono modyfikację standardowych biotestów (toxkitów). W testach tych jako organizmy wskaźnikowe używane są bezkręgowce, pierwotniaki, bakterie, a także embriony ryb. Najwyższą efektywność dla Artoxkit M uzyskano przy wydłużonym do 48 godzin czasie inkubacji testowanych organizmów w temperaturze 25 st. C. Dla Thamnotoxkit FTM najefektywniejszy był czas inkubacji 24 godziny w temperaturze 27 st. C.

*00044* pl

Metody oceny toksyczności i genotoksyczności hepatotoksycznych zakwitów sinicowych w wodach powierzchniowych. Mankiewicz-Boczek, Joanna; Tarczyńska, Małgorzata. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. s. 25-33, il. bibliogr. summ.

Omówiono techniki oznaczania mikrocystyn, które produkowane podczas zakwitów sinicowych niekorzystnie oddziałują na aktywność enzymów, zwłaszcza na fosfatazy białkowe u ludzi i zwierząt korzystających z wody skażonej. Dokładnej ocenie poddano test ELISA (metodę immunologiczną) oraz metodę biochemiczną PP1A, a także omówiono test bakteryjny typu SOS oraz test Amesa. Metody te umożliwiają oznaczanie zawartości mikrocystyn w wodzie oraz ocenę ich genotoksyczności.

*00045* pl

Wykorzystanie pomiarów fluorescencji in vivo do monitoringu dynamiki fitoplanktonu ze szczególnym uwzględnieniem sinic. Izydorczyk, Katarzyna; Tarczyńska, Małgorzata. -

Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. s. 35-41, il. bibliogr. summ.

Omówiono różnorodne zastosowania fluorescencji w badaniach fitoplanktonu. Metoda ta polega na pomiarze natężenia światła podczas fotosyntezy. Pomiarów tych dokonuje się w aparatach nazywanych spektrofluorymetrami, fluorymetrami lub fluofotometrami. Przebieg fluorescencji w przypadku sinic jest inny, w widmie fluorescencji główną rolę odgrywa fikocyjanina. Fluorescencję fikocyjaniny można wykorzystać do badania obecności sinic w próbach fitoplanktonowych i do szacowania ich biomasy.

*00046* pl

Zastosowanie metod chromatograficznych w oznaczaniu mikrocystyn. Jurczak, Tomasz; Tarczyńska, Małgorzata. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. s. 43-52, il. bibliogr. summ.

Zaprezentowano przegląd metod analitycznych stosowanych do oznaczania toksyn sinicowych w wodzie. Dokładnymi metodami są biotesty typu ELISA, PP1A, PP2A. Do analizy jakościowej oraz ilościowej przydatne okazały się metody chromatografii cieczowej HPLC lub chromatografii cieczowej połączonej z detekcją masową (LC-MS). Wysokosprawna okazała się chromatografia cieczowa z detekcją diodową (HPLC-DAD), dlatego jest najczęściej stosowana.

*00047* pl

Badanie wpływu czynników środowiskowych na efektywność zakwitów i biosyntezę toksyn sinicowych. Kabziński, Andrzej K. ; Grabowska, Helena; Cyran, Jerzy; Jurczak, Renata; Szczukocki, Dominik; Szczytowski, Konrad; Zawadzka, Alicja. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. s. 61-69, il. bibliogr. summ.

W sezonie letnim 2001 w Zbiorniku Sulejowskim przeprowadzono badania wpływu różnych czynników środowiskowych na efektywność zakwitu sinicowego oraz wytwarzanie mikrocystyn. Korelacje dodatnie uzyskano dla temperatury, a w przypadku biogenów dla jonów amonowych, azotanowych i fosforanów, zaś dla kationów - dla miedzi i żelaza. Korelacje ujemne wystąpiły w przypadku pH, zawartości tlenu, twardości wody oraz dla kationów ołowiu.

*00048* pl

Fosfataza alkaliczna: rola w regeneracji fosforu i tworzeniu zakwitów sinicowych. Trojanowska, Adriana. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 Pol. Suppl. s. 71-81, il. bibliogr. summ.

Omówiono źródła fosfatazy alkalicznej (APA) w ekosystemach wodnych oraz metody pomiaru jej aktywności. W warunkach niedoboru ortofosforanów, APA jest wydzielana przez organizmy planktonowe, głównie fitoplankton i bakterioplankton. Wysoka aktywność APA w środowisku wodnym przyspiesza tempo wzrostu fitoplanktonu i sprzyja powstawaniu zakwitów sinicowych. Aktywność APA może być traktowana jako ekofizjologiczny wskaźnik deficytu fosforu i stanu troficznego wód.

*00069* en

Zooseston removed from lakes by River Drawa and a forest stream as a food supply for juvenile fish. Zoosyrton wynoszony z jezior przez rzekę Drawę i ciek leśny jako baza pokarmowa dla narybku. Wolska, Maria; Czerniawski, Robert. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 115-127, il. bibliogr. streszcz.

Wynoszenie zawiesiny w postaci zoosyrtonu badano na dwóch stanowiskach: I - wypływ rzeki Drawy z jeziora Grażyna; II - na cieku wypływającym z jeziora Krzywy Róg. Do syrtonu zalicza się wszelkie organizmy biernie unoszone z prądem wód bieżących. Porównywano zagęszczenie i biomasę zoosyrtonu na obu stanowiskach oraz analizowano skład taksonomiczny (24 gatunki okazały się wspólne). Wyliczono jakie ilości narybku można wyprodukować korzystając z tej bazy pokarmowej.

*00075* en

Encounter rates in zooplankton. Intensywność spotkań w zooplanktonie. Dzierzbicka-Głowacka, L. - Pol. J. Env. Stud. 2006 vol. 15 nr 2 s. 243-257, il. bibliogr.

Omówiono oddziaływanie przepływu turbulentnego wody na interakcje drapieżnik-ofiara wśród zooplanktonu w powiązaniu z różnymi wskaźnikami turbulencji, wyborem długości skali, wielkością drapieżnika oraz zagęszczeniem ofiar. Przedstawiono wyniki analizy numerycznej oraz prosty, jednowymiarowy model ofiara-drapieżnik w górnej warstwie mieszania wody. Wybór długości skali nie miał istotnego wpływu na badane zależności w przypadku drapieżników o małych rozmiarach (poniżej 5 mm) oraz dużego zagęszczenia ofiar (w zakresie 10(7)-10(8)/m(3). Wpływ przepływu turbulentnego na intensywność spotkań malał wraz ze wzrostem zagęszczenia ofiar i rozmiarem oraz prędkością drapieżników.

*00076* en

Effect of land use and lake presence on chemical diversity of the Łyna River system. Wpływ sposobu użytkowania gleb i obecności jezior za zróżnicowanie chemiczne systemu rzeki Łyny. Glińska-Lewczuk, K. - Pol. J. Env. Stud. 2006 vol. 15 nr 2 s. 259-269, il. bibliogr.

Badania geochemiczne przeprowadzone w górnym biegu Łyny wykazały dużą zawartość jonów Ca(2+) i HCO(3-), świadczącą o naturalnych procesach wietrzenia podłoża w zlewni. Spływy powierzchniowe powodowały wzrost stężenia jonów azotu (do 8,3 mg/l) i potasu (do 4,1 mg/l) w wodzie. Obecność jezior wzdłuż biegu rzeki powodowała częściową redukcję stężenia potasu, sodu, siarczanów i wapnia. Na podstawie zmian parametrów wody profil rzeki Łyny podzielono na trzy odcinki: strefa źródeł, strefa środkowa z jeziorami oraz dolna, podlegająca antropopresji.

*00081* en

Vegetation richness and nutrient loads in 16 lakes of Drawieński National Park (Northern Poland). Obfitość roślinności i ładunek składników pokarmowych w 16 jeziorach Drawieńskiego Parku Narodowego (północna Polska). Piotrowicz, R. ; Kraska, M. ; Klimaszyk, P. ; Szyper, H. ; Joniak, T. - Pol. J. Env. Stud. 2006 vol. 15 nr 3 s. 467-478, il. bibliogr.

Na podstawie charakterystyki morfometrycznej i parametrów fizykochemicznych wody, badane jeziora podzielono na 4 grupy: eutroficzne przepływowe, małe - eutroficzne nieprzepływowe, dystroficzne (humusowe), mezotroficzne. W jeziorach eutroficznych przepływowych wśród roślinności wodnej przeważały heliofity i nimfeidy, a w mezotroficznych, elodeidy i Chara. W dystrofach dominowały rośliny o liściach pływających i mchy. W zależności od typu jeziora ładunek roczny P i N wahał się w zakresie, odpowiednio, 0,13-0,33 i 3,81-8,7 g/m sześc. (w jeziorach dystroficznych) oraz 1,20-17,1 i 28,8-184,1 g/m sześc. (w jeziorach eutroficznych przepływowych).

*00085* pl

Prawdziwe mapy jezior. Karpiński, Cezary. - Węd. Świat 2006 nr 7 s. 26-27, il.

Opisano nową mapę batymetryczną Jeziora Śniardwy wykonaną nowoczesnym sprzętem hydrograficznym przez zespół prof. St. Oszczaka z Katedry Geodezji Satelitarnej i Nawigacji w Olsztynie. Dzięki zastosowaniu oryginalnej technologii GPS i jej modyfikacji, pomiary geograficzne wykonano z dokładnością do jednego metra.

BIOLOGIA RYB

*00022* pl

Napełnianie pęcherza pławnego larw ryb - trudny wstęp do aktywnego życia. Korwin-Kossakowski, Michał. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 4-8, il. bibliogr.

Opisano i zilustrowano fotograficznie proces napełniania pęcherza pławnego u różnych gatunków ryb. Były to: karp, lin, złota orfa, karp koi, jaź, amur biały, sandacz. Omówiono najczęściej spotykane przyczyny niemożności napełnienia pęcherza powietrzem oraz problemy z pęcherzem nadmiernie napełnionym.

*00023* pl

Zużycie tlenu przez żerujące larwy pstrąga tęczowego, karpia, lina, suma afrykańskiego, płoci i świnki. Kamler, Ewa. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 8-11, il. bibliogr.

Przedstawiono zużycie tlenu przez larwy kilku gatunków ryb w różnych temperaturach wody. Mimo odmiennej przynależności taksonomicznej tych gatunków i kontrastowo różnych wymagań środowiskowych, zużycie tlenu przez larwy pstrąga tęczowego, karpia, lina, płoci i suma afrykańskiego o podobnych rozmiarach w temperaturach optymalnych, było podobne. Wyjątek stanowiła świnka, która zużywała dwukrotnie mniej tlenu.

*00067* en

Mean length increment ratio as an index describing length growth in selected fishes. Średni stosunek przyrostów długości jako wskaźnik charakteryzujący przebieg wzrostu długości wzrostu wybranych gatunków ryb. Szypuła, Jerzy. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 91-105, il. bibliogr. streszcz.

Uznano, że wskaźnik obrazujący średni stosunek przyrostów długości wpływa na kształt krzywej wzrostu długości. Przeanalizowano 739 prób pochodzących od 20 gatunków ryb. Były to następujące gatunki: certa, golec, halibut, jaź, karaś srebrzysty, karaś pospolity, kleń, leszcz, lin, lipień, nototenia, okoń, płoć, sandacz, sielawa, sum, szczupak, śledź, witlinek, wzdręga. Zastosowano cztery warianty metodyczne, poddając je analizie statystycznej. Najbardziej miarodajny okazał się wariant uwzględniający pełny zakres wieku ryb.

HODOWLA RYB

*00004* pl

Rybactwo Czech i Moraw w 2005 roku. Guziur, Janusz; Tomala, Marian. - Prz. Ryb. 2006 R. 31 nr 3 s. 53-59, il. bibliogr.

Przedstawiono głównych producentów ryb w Republice Czeskiej, gatunki hodowanych ryb konsumpcyjnych oraz wielkość produkcji ryb i strukturę rynku.

*00012* pl

Produkcja rybacka prowadzona w stawach rybnych i innych urządzeniach służących do chowu lub hodowli w roku 2004. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 1-5, il.

Podano powierzchnię stawów ziemnych i betonowych, strukturę wielkości gospodarstw stawowych oraz wykorzystanie powierzchni stawowej w poszczególnych województwach. Omówiono produkcję ryb, skorupiaków i mięczaków oraz materiału obsadowego tych zwierząt pochodzących z chowu lub hodowli w stawach i innych urządzeniach (dane z 2004 r. ). Uwzględniono też stan zatrudnienia. Do badań użyto kwestionariuszy RRW-22 stosowanych w Programie Badań Statystycznych Statystyki Publicznej.

*00013* pl

Gospodarka rybacka w śródlądowych wodach płynących w roku 2004. Cz. 2: Zarybienia. Mickiewicz, Maciej; Wołos, Arkadiusz; Mioduszewska, Hanna; Wiśniewolski, Wiesław. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 5-8, il. [Cz. 1 - Komun. Ryb. 2006 nr 1 (90) s. 22-25]

Podano ilość i rodzaj, w podziale na sortymenty, materiału zarybieniowego poszczególnych gatunków ryb wprowadzonego do publicznych, śródlądowych wód płynących przez 207 podmiotów gospodarczych. Przedstawiono odsetek powierzchni wód płynących zarybianych poszczególnymi gatunkami oraz wartość finansową tych zarybień. Do badań używano kwestionariusza RRW-23 zalecanego w Programie Badań Statystycznych Statystyki Publicznej.

*00017* pl

Zastosowanie mikrosatelitarnych markerów do określania poziomu ploidalności ryb jesiotrowatych. Fopp-Bayat, Dorota. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 24-25, il. bibliogr.

Przedstawiono metody służące do określania ploidalności ryb jesiotrowatych. Porównano poziom ploidalności ryb jesiotrowatych określony na podstawie analiz cytogenetycznych i przy zastosowaniu polimorficznych markerów mikrosatelitarnych. Analiza mikrosatelitarnych loci pozwala określić poziom ploidalności organizmów, które charakteryzują się zarówno małym jak i dużym rozmiarem genomu.

*00018* pl

Genetyka ryb. [Cz. ] 22: Wsobność: definicja, podstawy genetyczne. Łuczyński, Mirosław. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 26-27, il. bibliogr.

Omówiono założenia wsobności, jej przebieg i konsekwencje. Podano wschemat krzyżowania wsobnego hipotetycznej populacji diplidalnych ryb i jego wpływ na frekwencję alleli oraz genotypów występujących w danym locus.

*00030* pl

Genetyka ryb. [Cz. ] 23: Wsobność, współczynnik wsobności (Hartl 1980). Łuczyński, Mirosław. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 30-32, il. bibliogr.

Podano definicję i schemat wsobności - krzyżowania się ze sobą organizmów spokrewnionych (tzw. inbreeding). Inbreeding ma wpływ na wszystkie loci genetyczne powstających w ten sposób organizmów. Wpływ ten wyraża się jako tzw. współczynnik wsobności (ang. inbreeding coefficient).

ROZRÓD RYB

*00089* pl

Strategie przetrwania krajowych gatunków ryb słodkowodnych, czyli „zimnowodne“ na urlopie. Graczyk, Marcin. - Nasze Akwarium 2006 nr 78 s. 20-22, il.

Omówiono zachowania rozrodcze wybranych gatunków ryb zimnowodnych, które mają szczególnie ciekawe strategie rozrodu, są to: ciernik, karaś srebrzysty, węgorz, różanka, głowacz, sumik karłowaty oraz minogi. Różnorodność zachowań jest związana z wyborem substratu, na którym są składane jaja oraz z biologią rozorodu ryb.

*00090* pl

Rozród ryb żyworodnych w akwarium. Cz. 3: Czworookowate i płaszczki rzeczne. Zientek, Hubert. - Nasze Akwarium 2006 nr 78 s. 29-30, il.

Przedstawiono rozród w niewoli ryb z rodziny Anablepidae (czworooka, jenynsia liniowa) oraz Potamotrygonidae (płaszczka plamista). Omówiono także podchów narybku piękniczkowatych i żyworódkowatych, w którym stosuje się pokarm naturalny (larwy solowca, rozwielitki, oczliki, rureczniki, węgorki octowe, ochotki) lub pokarm sztuczny (prestartery). Zwrócono uwagę na możliwość żywienia narybku czworookowatych dorosłą Artemią, larwami owadów, muszkami owocowymi lub pokarmem sztucznym.

ŻYWIENIE I ODŻYWIANIE SIĘ RYB

*00035* pl

Wykorzystanie naturalnych białek zwierzęcych w paszach dla ryb, jako źródło zrównoważonego rozwoju akwakultury. Tacon, Albert G. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 3 (51) s. 46-47, il.

Scharakteryzowano produkcję ryb i ich pokarm. Omówiono zapotrzebowanie na pasze rybne, a w szczególności na dwa główne ich składniki: mączkę i olej rybny. Wskazano na możliwość wykorzystania hemoglobiny w proszku i mączki z krwi zwierząt lądowych, jako bezpiecznego źródła składników pokarmowych ryb.

*00090* pl

Rozród ryb żyworodnych w akwarium. Cz. 3: Czworookowate i płaszczki rzeczne. Zientek, Hubert. - Nasze Akwarium 2006 nr 78 s. 29-30, il.

RYBY KARPIOWATE

CHÓW I HODOWLA KARPIA

*00005* pl

Problem zbytu karpia - wady systemowe. Stasiniewicz, Krzysztof. - Prz. Ryb. 2006 R. 31 nr 3 s. 60-62, il.

Analizowano wielkość sprzedaży karpia oraz ceny uzyskiwane w latach 2004-05 w podziale na kwartały. Import karpia w grudniu wpływa na obniżenie jego ceny, więc należałoby dążyć do przesunięcia sprzedaży tego gatunku na pozostałe okresy roku.

*00021* pl

Produkcja stawowa w 2005 roku na podstawie badań ankietowych. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 1-4, il. bibliogr.

Na podstawie 112 wypełnionych ankiet obejmujących 54 proc. ogroblowanej powierzchni stawów w Polsce, podano wielkość produkcji narybku karpia, kroczka i karpia handlowego oraz wydajność uzyskaną w 2005 r. Scharakteryzowano warunki hydrologiczno-meteorologiczne, sytuację epizootyczną oraz zużycie pasz.

*00054* en

The effect of experimental starters on morphological changes in the intestine and liver of common carp (Cyprinys carpio L. ) larvae reared under controlled conditions. Wpływ starterów doświadczalnych na zmiany morfologiczne jelita i wątroby u larw karpia (Cyprinus carpio L. ) podchowywanych w warunkach kontrolowanych. Przybył, Antoni; Ostaszewska, Teresa; Mazurkiewicz, Jan; Wegner, Arleta. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 67-83, il. bibliogr. streszcz.

Badano wpływ 5 starterów doświadczalnych na wzrost, przeżywalność, rozwój i zmiany morfologiczne przewodu pokarmowego larw karpia. Stosowane diety wykonano na bazie hydrolizatu białka rybnego, mączki z krwi, mączki rybnej, do niektórych pasz dodano liofilizat jelit dorosłych karpi, a jeden starter wzbogacono dodatkowo probiotykiem. W trakcie rozwoju larw jelito ulegało wydłużeniu, a nabłonek śluzówki - pofałdowaniu. Porównywano też magazynowanie glikogenu i lipidów w hepatocytach. Startery wzbogacone liofilizatem oraz probiotykiem wpływały najkorzystniej na badane parametry.

INNE KARPIOWATE

*00027* pl

Stanowiska strzebli błotnej Eupallasella perenurus (Pallas) w okolicy Szumlesia na Pojezierzu Kaszubskim. Zarembska, Jolanta. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 22-25, il. bibliogr.

W latach 2000-2005 badano wielkość populacji strzebli błotnej na terenach torfowiskowych w okolicy Szumlesia Szlacheckiego. Opisano siedem zbiorników (oczek wodnych), w których stwierdzono obecność tego gatunku. Pięć z siedmiu opisanych to zbiorniki powstałe po wydobyciu torfu.

*00050* en

Cadmium toxicity to rudd (Scardinius erythrophthalmus (L. )) larvae after short-term exposure. Toksyczność kadmu dla larw wzdręgi (Scardinius erythrophthalmus (L. )) po krótkotrwałej ekspozycji. Sikorska, Justyna; Wolnicki, Jacek. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 15-27, il. bibliogr. streszcz.

Badano larwy wzdręgi po wylęgu eksponowane przez 24 h na wpływ kadmu o stężeniach: 0. 0 (grupa kontrolna), 0. 1, 0. 2 i 0. 3 mg/l, larwy te następnie podchowywano przez 9 dni w czystej wodzie. Najmniejszą długość i ciężar osiągnęły larwy z grupy o najwyższym stężeniu kadmu, które jednocześnie wykazywały powolniejsze napełnianie pęcherza pławnego. Przeżywalność malała wraz ze wzrostem stężenia kadmu, wynosząc odpowiednio: 97,7; 86,7; 76,2; 62,7 proc. Uznano, że nawet krótkotrwałe zanieczyszczenie kadmem może być zagrożeniem dla rozwoju larw wzdręgi.

*00058* en

Some biochemical parameters of tench (Tinca tinca (L. )) reared in earthen ponds prior to and after wintering. Wybrane biochemiczne parametry lina (Tinca tinca (L. )) podchowywanego w stawach ziemnych przed i po okresie zimowania. Atanasova, Rayana; Hadjinikolova, Liliana; Hubenova, Tanya. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 123-130, il. bibliogr. streszcz.

Scharakteryzowano materiał zarybieniowy lina przed i po zimowaniu, uwzględniając następujące wskaźniki: aktywność bakteriobójcza surowicy krwi, poziom glukozy i białka całkowitego, frakcje białek surowicy krwi (albuminy, globuliny). Badania prowadzono przez trzy lata (1996-99) na dwuletnich osobnikach lina o ciężarze ciała od 30 do 80 g. Aktywność bakteriobójcza plazmy krwi, odpowiedzialna za odporność, okazała się parametrem stabilnym. Inne wskaźniki ulegały wahaniom.

*00064* en

Age and growth of bream (Abramis brama L. ) in the Solina, Tresna, and Rożnów Dam Reservoires. Wiek i wzrost leszcza (Abramis brama L. ) ze zbiorników zaporowych Solina, Tresna i Rożnów. Epler, Piotr; Łuszczek-Trojnar, Ewa; Drąg-Kozak, Ewa; Szczerbik, Paweł; Popek, Włodzimierz; Socha, Magdalena. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 45-56, il. bibliogr. streszcz.

Pomiarów leszcza (długości, przyrostów rocznych, masy ciała) dokonano na podstawie 447 osobników ze zbiornika Solina, 190 z Tresny i 804 ze zbiornika Rożnów. Wiek złowionych ryb w poszczególnych zbiornikach kształtował się następująco: 4-15, 3-13 i 3-10 lat (odpowiednio). Średnia długość 10-letnich leszczy w badanych zbiornikach wynosiła (odpowiednio): 30. 8, 31. 9 i 41. 5 cm. Najwyższe tempo wzrostu leszczy stwierdzono dla Rożnowa. Przyczyniły się do tego zapewne systematyczne odłowy sieciowe przeprowadzane w tym zbiorniku.

*00065* en

Growth of the young-of-the-year roach, Rutilus rutilus (L., 1758), in Międzyodrze. Wzrost płoci, Rutilus rutilus (L., 1758), z Międzyodrza w pierwszym roku życia. Kompowski, Andrzej; Neja, Zbigniew. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 57-72, il. bibliogr. streszcz.

Badano wzrost czterech pokoleń płoci - roczników 1996, 1997, 2000 i 2001. Średni dobowy przyrost długości modalnej w pierwszym roku życia wniósł dla pokolenia 1996 - 0,182 mm, dla 1997 - 0,397 mm, ale dla pokoleń 2000 i 2001 był kilkakrotnie wyższy. Oceniono dwoma metodami, że zakładanie się łusek u płoci (teoretycznie) odbywa się przy długości 12,48 mm lub 19,39 mm. Pojawianie się pierwszego pierścienia rocznego u tego gatunku ma miejsce przy długości w zakresie 31,7 - 54,7 mm.

*00070* en

Marking of vimba juveniles with visible implant elastomer tags. (short communication). Znakowanie narybku certy z wykorzystaniem fluorescencyjnych znaczków elastomerowych (doniesienie). Hliwa, Piotr; Radtke, Grzegorz; Dębowski, Piotr; Grochowski, Adam; Król, Jarosław; Gancarczyk, Aleksandra; Gancarczyk, Jarosław. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 129-133, il. bibliogr. streszcz.

Certę (Vimba vimba L. ) przeznaczoną do zarybień, w ramach restytucji tego gatunku, poddano znakowaniu fluorescencyjnymi znaczkami elastomerowymi. Opisano metodę tego znakowania. Następnie materiał zarybieniowy - narybek certy w wieku 1+ - w 2003 r. wpuszczono do wód Drawieńskiego Parku Narodowego. Zaletami znaczków elastomerowych jest niewielki wpływ na wzrost i przeżywalność ryb.

*00072* en

Low genetic variability among the lake minnow Eupallasella percnurus (Cypriniformes, Cyprinidae) populations in Poland. Niskie zróżnicowanie genetyczne wśród populacji strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Cypriniformes, Cyprinidae) w Polsce. Kusznierz, J. ; Borsuk, P. ; Kamiński, R. ; Koper, M. ; Myszkowski, L. ; Popovic, D. ; Wolnicki, J. ; Stankovic, A. - Fish. Manag. Ecol. 2006 vol. 13 nr 2 s. 131-134, il. bibliogr.

Przeprowadzono analizę genomu strzebli błotnej metodą PCR na podstawie dwóch fragmentów nici DNA (mitochondrialnego mtDNA-pętla-D i rybosomalnego rDNA ITS1) wyizolowanych z płetwy i tkanki mięśniowej. W obu przypadkach analiza potwierdziła niski poziom zróżnicowania genetycznego populacji strzebli błotnej bytującej w Polsce. W przypadku wykorzystania do produkcji materiału zarybieniowego „udomowionych“ tarlaków tego gatunku, istnieje mniejsza groźba naruszenia struktury genetycznej lokalnych populacji.

RYBY ŁOSOSIOWATE

CHÓW I HODOWLA PSTR¥GA

*00024* pl

Pięć pokoleń selekcji pstrąga tęczowego wiosennego tarła w Zakładzie Hodowli Ryb Łososiowatych w Rutkach. Dobosz, Stefan; Żakowski, Łukasz; Goryczko, Krzysztof. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 11-14, il. bibliogr.

Omówiono przebieg programu selekcyjnego, prowadzonego od prawie dwudziestu lat w Rutkach (w zakładzie Instytutu Rybactwa Śródlądowego). Program ten jest ukierunkowany na poprawę cech użytkowych pstrąga tęczowego. Celem selekcji jest otrzymanie szczepu charakteryzującego się szybkim tempem wzrostu, wysoką przeżywalnością i wiosennym terminem tarła.

*00061* en

Effects of catastrophic floods on post-stocking survival of reared fry of the brown trout (Salmo trutta m. fario L. ). Wpływ katastrofalnych powodzi na pozarybieniową przeżywalność podchowanego narybku pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario L. ). Augustyn, Leszek; Bartel, Ryszard; Epler, Piotr. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 3-16, il. bibliogr. streszcz.

Po katastrofalnych powodziach w latach 1997 i 2001 badano w dwóch potokach, dopływach rzeki Kamienica Nawojowska (w dorzeczu Dunajca) przeżywalność i tempo wzrostu narybku pstrąga potokowego w wieku 0+ i 1+. W potoku Homrzyska o podłożu skalnym tempo wzrostu po zarybieniach było niższe niż w potoku Kamionka o podłożu aluwialnym. W wyniku powodzi w potoku Kamionka przeżywalność pstrągów w wieku 0+ spadła 15-krotnie, a 10-krotnie pstrągów w wieku 1+. W drugim potoku powodzi nie przeżył żaden z zarybianych pstrągów.

*00062* en

Effects of fish size on post-stocking mortality and growth rate of brown trout (Salmo trutta m. fario L. ) fry. Wpływ wielkości narybku pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario L. ) na tempo pozarybieniowej śmiertelności i wzrostu. Augustyn, Leszek; Bartel, Ryszard; Epler, Piotr. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 17-27, il. bibliogr. streszcz.

Porównanie śmiertelności zw wzrostem u pstrągów potokowych przeprowadzono w trzech dopływach rzeki Kamienica Nawojowska (w dorzeczu Dunajca). Znakowanie polegało na obcięciu płetwy tłuszczowej i zaaplikowaniu błękitu alcjanowego. Pstrągi wpuszczono jesienią 2001 i wiosną 2002, a połowy kontrolne odbyły się 1 marca i 2 września. Śmiertelność ryb istotnie zależała od rozmiarów materiału zarybieniowego. Tempo wzrostu pstrągów wpuszczonych jesienią było niższe niż ryb z zarybienia wiosennego.

*00071* en

Effects of high pH on unionized ammonia and their combined effects on the stress physiology of steelhead trout, Oncorynchus mykiss, reared in recirculating aquaculture systems. (short communication). Wpływ wysokiego pH na poziom niezjonizowanego amoniaku oraz ich łączny wpływ na fizjologię stresu u pstrąga tęczowego, Oncorynchus mykiss, hodowanego w systemie o obiegu zamkniętym (doniesienie). Mustafa, Ahmed; Keefe, Timothy; Quarra, Parveen. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 135-139, il. bibliogr. streszcz.

W doświadczeniu użyto 160 pstrągów tęczowych w wieku 1+ o średnim ciężarze 50 g, pochodzących z wylęgarni w Indiana (USA). Stwierdzono, że wyższy poziom pH wody i zawartości amoniaku wpływały na podwyższony poziom stresu u ryb. Potwierdzały to takie wskaźniki jak zawartość kortyzolu i glukozy w osoczu oraz hematokryt. Dla uzyskania lepszej przeżywalności i wzrostu trzeba dążyć do minimalizowania stresu u ryb hodowlanych.

INNE ŁOSOSIOWATE

*00007* pl

Globalny rynek łososia. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 26-27, il.

Przedstawiono sytuację łososia norweskiego w krajach Unii Europejskiej, jego ceny, popyt, podaż i wielkość produkcji. Zwrócono uwagę na import łososia norweskiego przez Ukrainę i Rosję. W 2005 r. polski import łososi wyniósł 42,2 tys. ton, z czego 85 proc. sprowadzonych do Polski łososi pochodziło z Norwegii, a 10 proc. z Chile. Scharakteryzowano niemiecki rynek łososia.

*00008* pl

Łososie wędzone cennym źródłem składników odżywczych. Lebiedzińska, Anna. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 33-36, il.

Scharakteryzowano zalety żywieniowe mięsa ryb, w szczególności łososi oraz ich składniki odżywcze: białko, lipidy, witaminy. Przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości białka, tłuszczu i witamin grupy B w łososiach norweskich i bałtyckich, świeżych i wędzonych.

*00025* pl

Obserwacja zachowań wylęgu troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta L. 1758) - potencjalnego materiału zarybieniowego - karmionego zooplanktonem i pokarmem sztucznym. Czerniawski, Robert. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 14-17, bibliogr.

Wylęg troci, umieszczony w trzech akwariach, karmiono zooplanktonem, starterem dla ryb łososiowatych oraz mieszanką zooplanktonu i paszy. We wszystkich wariantach podchowu uzyskano wysoką przeżywalność (co najmniej 96 proc. ), a zerową śmiertelność wykazał wylęg karmiony zooplanktonem i paszą. Nie zaobserwowano żadnych objawów chorób, ani obecności pasożytów.

*00026* pl

Czy możemy uratować troć wiślaną?. Bartel, Ryszard. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 17-19, il. bibliogr.

Opisano historię populacji troci wiślanej od 1968 r. oraz obecne działania mające na celu jej ochronę biologiczną. Przedstawiono zasady gospodarowania populacjami łososi i troci oraz miejsca pozyskiwania tarlaków i rozdziału ikry do wyznaczonych gospodarstw hodowlanych.

*00052* en

Impact of egg size and origin on the course and period of sea trout (Salmo trutta L. ) hatching. Wpływ wielkości ikry i jej pochodzenia na przebieg i termin klucia troci (Salmo trutta L. ). Dębowski, Piotr; Dobosz, Stefan; Grudniewska, Joanna; Kuźmiński, Henryk. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 41-51, il. bibliogr. streszcz.

Porównywano przebieg inkubacji ikry pochodzącej od trzech grup ryb: pstrągów potokowych z ośrodka zarybieniowego, troci wychowanej z ikry ryb złowionych w Wiśle, które przeszły smoltyfikację oraz troci, która nie smoltyfikowała. Długość okresu inkubacji ikry różniła się w zakresie od 304 do 376 stopniodni. Najwolniej rozwijała się ikra pstrąga potokowego, a najszybciej ikra troci, która przeszła smoltyfikację. Trwanie szczytu wylęgania malało wraz ze wzrostem średniej wielkości ikry.

RYBY SZCZUPAKOWATE

*00049* en

The effect of fish size on the content of zinc, iron, copper, and manganese in the muscles of perch (Perca fluviatilis L. ) and pike (Esox lucius L. ). Wpływ wielkości ryb na zawartość cynku, żelaza, miedzi i manganu w tkance mięśniowej okonia (Perca fluviatilis L. ) i szczupaka (Esox lucius L. ). Łuczyńska, Joanna; Tońska, Elżbieta. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 5-13, il. bibliogr. streszcz.

Ryby złowiono w latach 1999-2000 w 4 jeziorach Pojezierza Olsztyńskiego. Zawartość cynku, miedzi i manganu w tkance mięśniowej okonia obniżała się wraz z ciężarem ciała i długością ryb, z wyjątkiem zawartości miedzi u okonia z jeziora Plusznego, a zawartość żelaza wzrastała lub utrzymywała się na stałym poziomie, z wyjątkiem Jeziora Łańskiego, gdzie zawartość żelaza w mięśniach okonia była negatywnie skorelowana z rozmiarami ryb. U szczupaka wraz z rozmiarami wzrastało stężenie cynku. Dodatnią korelację stwierdzono między stężeniem miedzi, a masą i długością szczupaka w jeziorach Łańskim i Maróz, zaś ujemną w jeziorach Plusznym i Dłużek. Ujemny współczynnik korelacji u szczupaka wraz ze wzrostem wystąpił dla żelaza i manganu, z wyjątkiem żelaza u szczupaka z jeziora Plusznego.

*00055* en

The impact of water temperature on the growth and survival of juvenile northern pike (Esox lucius L. ) reared on formulated feed. Wpływ temperatury wody na wzrost i przeżywalność młodocianego szczupaka (Esox lucius L. ) podchowywanego na paszach sztucznych. Szczepkowski, Mirosław. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 85-93, il. bibliogr. streszcz.

Szczupaki przeznaczone do doświadczeń ważyły średnio 5. 7 g i miały 8. 8 cm długości ciała. Temperatura wody w obiegach zamkniętych wynosiła 20, 24 lub 28 st. C. Ryby żywiono przez 21 dni. Najlepszy wzrost i najwyższą przeżywalność ryb (98. 7 proc. ) stwierdzono w temperaturze 28 st. C. Między grupą doświadczalną podchowywaną w tej temperaturze a grupą z temperatury 20 st. C. wystąpiły różnice istotne statystycznie. Podobne różnice stwierdzono dla wartości współczynników pokarmowych pasz, którymi żywiono szczupaki.

RYBY OKONIOWATE

*00049* en

*00051* en

Induction of testis-ova in pikeperch (Sander lucioperca (L. )) exposed to 4-nonylphenol. Jajniko-jądra u sandacza (Sander lucioperca (L. )) eksponowanego na działanie 4-nonylofenolu. Demska-Zakęś, Krystyna; Zakęś, Zdzisław. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 29-39, il. bibliogr. streszcz.

Doświadczalnie badano wpływ 4-nonylofenolu na rozwój sandacza. Od 28 dnia po wykluciu larwy sandacza żywiono przez 7 do 63 dni paszą zawierającą od 0 do 100 ppm 4-nonylofenolu. Badany ksenobiotyk nie wpływał na tempo wzrostu, kondycję, czy przeżywalność ryb, ale istotnie przyczyniał się do zaburzeń przebiegu dyferencjacji płci i powstania osobników biseksulanych. Doszło do istotnych zmian w strukturze płci grup doświadczalnych, a zakres tych zmian zależał od stężenia ksenobiotyku i czasu trwania ekspozycji. Począwszy od 35 dnia obserwowano pojawianie się coraz większej liczby osobników zawierających w gonadach zarówno komórki żeńskie, jak i męskie.

*00053* en

The effect of diet on the fatty acid composition and liver histology of pikeperch (Sander lucioperca (L. )) larvae. Wpływ żywienia na profile kwasów tłuszczowych i histologię wątroby larw sandacza (Sander lucioperca (L. )). Ostaszewska, Teresa; Boruta, Agnieszka. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 53-66, il. bibliogr. streszcz.

Badano rozwój larw sandacza od 5 do 47 dnia po wylęgu w różnych wariantach żywienia. Stosowano dwie pasze komercyjne: Bio Kyowa (grupa BK) i Aglo Norse (grupa AN). Grupę A żywiono naupliusami Artemia, a grupa Z przebywała w warunkach naturalnych. Ogólnie uzyskano zadowalające wyniki podchowu. W grupie A stwierdzono w ciele larw redukcję wielonienasyconych kwasów tłuszczowych do 26. 07 proc., podczas gdy w pozostałych grupach zawartość tych kwasów wynosiła 40 proc. Larwy z grupy AN miały największą objętość hepatocytów.

RYBY WĘGORZOWATE

*00015* pl

Propozycja zmiany wymiaru ochronnego węgorza. Robak, Stanisław. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 13-15, il. bibliogr.

Analizowano strukturę płci, wielkość osobników, zmienność masy ciała w stosunku do długości węgorzy w jeziorach północno-wschodniej Polski. Podano argumenty przemawiające za zwiększeniem wymiaru ochronnego węgorza do 50 cm długości.

*00029* pl

Próba zdefiniowania pojęcia materiału zarybieniowego węgorza europejskiego Anguilla anguilla (L. ) oraz propozycja stworzenia zasad alternatywnego wykorzystania różnych jego form. Robak, Stanisław. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 28-30, il. bibliogr.

Przedstawiono ilości narybku węgorza proponowane zgodnie z operatem rybackim do zarybiania wód stojących i zbiorników zaporowych oraz wód płynących (rzek, kanałów, innych cieków wodnych) w podziale na różne jego formy: węgorz szklisty, wstępujący, obsadowy.

RYBY SIEJOWATE

*00056* en

The impact of water temperature on selected rearing indices of juvenile whitefish (Coregonus lavaretus (L. )) in a recirculating system. Wpływ temperatury wody na wybrane wskaźniki podchowu juwenalnej siei (Coregonus lavaretus (L. )) w obiegu recyrkulacyjnym. Szczepkowski, Mirosław; Szczepkowska, Bożena; Krzywosz, Tadeusz. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 95-104, il. bibliogr. streszcz.

Początkowy ciężar siei użytej w doświadczeniu wynosił 7. 9 g, a długość ciała - 8. 9 cm. Temperatura wody w obiegach zamkniętych wynosiła 20, 22 lub 24 st. C. Najlepsze przyrosty masy ciała i długości uzyskano w temperaturze 22 st. C. Współczynnik pokarmowy pasz dla podchowywanych ryb w temperaturach 20 i 22 st. C. był zbliżony (0. 89 i 0. 90), a w temperaturze 24 st. C. był istotnie wyższy statystycznie (1. 17). W miarę wzrostu temperatury, notowano u siei coraz wyższy poziom konsumpcji tlenu. Za wskazaną dla podchowu siei uznano temperaturę nie wyższą niż 22 st. C.

*00057* en

Management of vendace (Coregonus albula (L. )) in the lakes of Northwest Poland in the late twentieth and early twenty-first centuries. Gospodarka sielawą (Coregonus albula (L. )) w jeziorach północno-zachodniej Polski na przełomie XX i XXI wieku. Czerniejewski, Przemysław; Wawrzyniak, Wawrzyniec. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 105-121, il. bibliogr. streszcz.

Analizowano gospodarowanie sielawą w 24 gospodarstwach rybackich użytkujących 78 jezior sielawowych o łącznej powierzchni 22311,77 ha. Średnia wydajność połowowa tych jezior wynosiła 12,53 kg/ha, w tym średni udział sielawy - 18 proc. Za „bardzo złe“ uznano 28 jezior (43. 1 proc. ), z niską wydajnością połowową (poniżej 2 kg/ha), a tylko 4 (6. 2 proc. ) jako „bardzo dobre“ (połowy sielawy powyżej 10 kg/ha). Analizowano też zależności między wydajnością połowową a takimi parametrami jak głębokość i powierzchnia jezior oraz wielkość zarybień.

*00063* en

Growth of vendace length in two lakes in the vicinity of Olsztyn (Masurian Lake District). Wzrost długości sielawy w dwóch jeziorach z okolicy Olsztyna (Pojezierze Mazurskie). Ciepielewski, Władysław; Hornatkiewicz-Żbik, Anna. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 29-43, il. bibliogr. streszcz.

Wzrost długości sielawy (Coregonus albula L. ) za pomocą odczytów wstecznych badano w jeziorach: Łańskim i Plusznym, które mają podobną powierzchnię (ok. 1000 ha) i głębokość (powyżej 50 m). Oba jeziora charakteryzują się dużymi fluktuacjami odłowów sielawy. Sielawa w Jeziorze Łańskim wykazywała szybsze tempo wzrostu. Niższe tempo wzrostu sielawy w jeziorze Plusznym wynika z pogorszenia się w tym akwenie warunków bytowania dla tego gatunku.

*00068* en

A comparative study on effects of culturing larvae of whitefish, Coregonus lavaretus (L. ) on an artificial feed, frozen zooplankton, and a mixed diet. Porównanie efektów chowu larw siei, Coregonus lavaretus (L. ) na paszy sztucznej, zooplanktonie mrożonym i diecie mieszanej. Ulikowski, Dariusz; Szczepkowski, Mirosław; Szczepkowska, Bożena; Poczyczyński, Paweł; Kozłowski, Jacek. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 107-113, il. bibliogr. streszcz.

Podchów wylęgu siei odbywał się w 6 zbiornikach rotacyjnych o pojemności 40 l. Zastosowano trzy warianty żywienia (pasza, pokarm naturalny, żywienie mieszane). Po 21 dniach podchowu wyniki przeżywalności i wzrostu larw we wszystkich wariantach były podobne. Jednak stosowanie diety mieszanej (starteru BioMar i mrożonego zooplanktonu) znacznie zmniejszyło ryzyko wystąpienia zaburzeń ruchu u larw (pływanie na boku) - w porównaniu do żywienia wyłącznie paszą sztuczną.

RYBY MORSKIE

*00039* en

Chromosomal studies of Zoarces viviparus L. (Zoarcidae) and Myoxocephalus scorpius L. (Cottidae) from different parts of distribution area. Badania chromosomów u Zoarces viviparus L. (Zoarcidae) i Myoxocephalus scorpius L. (Cottidae) z różnych części strefy występowania. Yershov, Peter N. -

Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 nr 3 s. 237-243, il. bibliogr.

Porównywano kariotypy węgorzycy żyworodnej (Zoarces viviparus L. ) i kura diabła (Myoxocephalus scorpius L. ) z różnych rejonów, różniących się warunkami klimatycznymi i hydrologicznymi. Wyniki wykazały, że populacje obu gatunków ryb zarówno z południowego, jak i z północnego zasięgu ich występowania, mają podobne kariotypy. Nie stwierdzono wpływu ani temperatury, ani zasolenia na strukturę kariotypów. U węgorzycy stwierdzono 48 chromosomów (2n=2m+6sm+40sta, NF=56), a u kura diabła - 36 (2n=8m+2sm+4st+22a, NF=46).

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00005* pl

Problem zbytu karpia - wady systemowe. Stasiniewicz, Krzysztof. - Prz. Ryb. 2006 R. 31 nr 3 s. 60-62, il.

*00007* pl

Globalny rynek łososia. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 26-27, il.

*00010* pl

Saksonia - tak blisko a może tak daleko?. Daczka, Anna. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 55-57, il.

Omówiono trzy źródła dofinansowania niemieckich gospodarstw rybackich w Saksonii: fundusze strukturalne (FIFG), pakiet zachowania kulturowych i historycznych wartości krajobrazu stawów rybnych w ramach dopłat rolnośrodowiskowych, fundusz na pokrycie odszkodowań za straty spowodowane przez kormorany i wydry. W ramach funduszy strukturalnych finansowane są inwestycje rybackie, projekty naukowe, działania innowacyjne. Pozostałe źródła dofinansowania gospodarstw rybackich nie mają odpowiednika w Polsce.

*00011* pl

Wybrane rezultaty badań konsumpcji karpia w Polsce. Lirski, Andrzej. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 58-61, il.

Wyniki badań marketingowych przeprowadzone w grudniu 2005 r. dotyczyły konsumpcji ryb, preferencji przy zakupach, oczekiwań na temat jakości ryb, miejsca zakupu itp. Opiniowano walory smakowe i częstość konsumpcji karpia, miejsca zakupu, formy przygotowania ryby do sprzedaży jak również kryteria jakości jego mięsa. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że karp jest rybą smaczną, przeznaczoną na specjalne okazje, ale kłopotliwą w przygotowaniu i konsumpcji.

*00013* pl

*00016* pl

Działania wodnośrodowiskowe w ramach Europejskiego Funduszu Rybackiego. Stachowiak, Piotr. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 16-19+22-23

Omówiono propozycje udzielania pomocy finansowej dla sektora rybackiego na realizację działań o charakterze nieinwestycyjnym, których celem jest promocja i wsparcie metod produkcji przyczyniających się do ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego.

*00033* pl

SoNa=świeże ryby. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 3 (51) s. 36, il. (Sona Sp. z o. o., reklama na s. 24)

Omówiono przetwórstwo ryb świeżych w lodzie. Przedstawiono sprzedaż ryb świeżych według gatunków za 2005 r. oraz strukturę produkcji ryb według sposobów oprawienia na podstawie danych z lat 1999-2005. Zaobserwowano wzrost sprzedaży ryb przetworzonych na tusze i filety oraz spadek sprzedaży ryb całych.

*00034* pl

U południowych sąsiadów - rybactwo Czech i Moraw w 2005 roku. Guziur, Janusz; Sychrova, Olga. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 3 (51) s. 39-40, il. bibliogr.

Przedstawiono funkcjonowanie gospodarstw rybackich w Czechach i Morawach, gospodarujących na ponad 37 tys. ha stawów. Podano jakie gatunki ryb konsumpcyjnych są produkowane w Czeskiej Republice oraz wielkość ich produkcji i strukturę rynku. Stwierdzono, że dominującym gatunkiem zarówno w chowie jak i połowach sportowych jest karp.

POŁOWY RYB, SPRZĘT POŁOWOWY

*00014* pl

Struktura gatunkowa i wielkość połowów ryb w Zatoce Pomorskiej na początku XXI wieku. Czerniejewski, Przemysław; Robakowski, Piotr; Wawrzyniak, Wawrzyniec; Bugaj, Anna. - Komun. Ryb. 2006 nr 2 (91) s. 9-13, il. bibliogr.

Na podstawie danych z lat 2000-04 opracowano strukturę gatunkową poławianej ichtiofauny, wielkość połowów ogólnych i najważniejszych pod względem gospodarczym gatunków ryb oraz określono ich sezonowość. Analizowano zmiany i tendencje w wieloletnich połowach.

*00040* en

Changes in fish populations in Danube delta lakes: effects of hydrology and water quality change. Review of results and potential for rehabilitation. Zmiany w populacjach ryb w jeziorach delty Dunaju: wpływ hydrologii i zmian jakości wody. Przegląd badań i możliwości rehabilitacji. Navodaru, Ion; Staras, Mircea; Buijse, Anthonie D. ; De Leeuw, Joep J. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2005 vol. 5 nr 3 s. 245-256, il. bibliogr.

Statystyki połowowe wykazały, że w delcie Dunaju (Rumunia) połowy komercyjne uległy trzykrotnemu obniżeniu w drugiej połowie XX w. Było to spowodowane głównie zmianami hydromorfologicznymi oraz zanieczyszczeniem wody. Przedstawiono badania dotyczące możliwości rekolonizacji ryb. Przeprowadzono je na polderze o pow. 2100 ha, przystosowanym dla ryb. Badano też skutki zablokowania hydrologicznych połączeń między rzeką, a jeziorami. Biomasa ryb obniżyła się najbardziej w jeziorach (Uzlina, Isac) położonych najbliżej rzeki.

WĘDKARSTWO

*00031* pl

Przekazanie wędkarzom części obwodu rybackiego. Radecki, Wojciech. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 32-33, il.

*00083* pl

Rzeka Liwa. Łowiska. Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2006 nr 7 (685) s. 78-79, il.

Rzeka Liwa o długości 116 km wypływa z Jeziora Januszewskiego, a uchodzi do Nogatu. Górny i środkowy bieg ma charakter rzeki górskiej, woda jest zimna, dobrze natleniona, dno twarde. Występują tam ryby łososiowate. Dolny bieg ma charakter rzeki nizinnej, a przy ujściu tworzą się rozlewiska. Na tym odcinku występują szczupaki, okonie, węgorze, leszcze, karpie, jazie, certy, liny. Zarówno w rzece jak i na rozlewiskach chętnie wędkują wędkarze. W dorzeczu utworzono liczne kanały łączące rzekę z małymi jeziorami.

*00086* pl

Zbiornik Dzibice. Nasze łowiska. Musialik, Jarosław. - Węd. Świat 2006 nr 7 s. 30-31, il.

Zalew Dzibice zwany też Kostkowice (powierzchnia 28 ha) powstał w wyniku spiętrzenia rzeki Białki. Zbiornik jest bogato porośnięty roślinnością, posiada liczne wysepki trzcinowe i rozległe obszary rdestnic, a „łąki“ podwodne występują do głębokości 4 m. Ma charakter łowiska szczupakowego, a oprócz szczupaków występują w nim okonie, sumy, a także płotki, karasie, leszcze. Zbiornik jest chętnie odwiedzany przez wędkarzy.

SKORUPIAKI I MIĘCZAKI UŻYTKOWE

*00059* en

Evaluation of changes in the abundance of three catchable crayfish species in Lake Pobłędzie (Northern Poland). Ocena zmian liczebności populacji łownych trzech gatunków raków w jeziorze Pobłędzie (Północna Polska). Krzywosz, Tadeusz. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 131-140, il. bibliogr. streszcz.

W latach 1996-2005 badano charakter i dynamikę zmian liczebności trzech populacji raków: sygnałowego (Pacifastacus leniusculus), pręgowatego (Orconectes limosus) i szlachetnego (Astacus astacus). Uzyskano wydajność od 1. 30 do 5. 67 raków złowionych do jednej pułapki typu „Evo“ w ciągu nocy. W badanym jeziorze rak sygnałowy powiększał swoją liczebność osiągając 95. 5 proc. udziału w połowach w 2005 r. Rak szlachetny, którego udział w latach 1999-2002 sięgał 5. 2 proc., został wyparty z połowów. Drastyczny spadek liczebności raka pręgowatego obserwuje się od 2002 r.

*00060* en

Estimated population abundance of catchable signal crayfish (Pacifastacus leniusculus (Dana)) and spiny-cheek crayfish (Orconetces limosus (Raf. )) in Lake Pobłędzie (Northeastern Poland). Szacowanie wielkości populacji łownej raka sygnałowego (Pacifastacus leniusculus (Dana)) i raka pręgowatego (Orconetces limosus (Raf. )) w jeziorze Pobłędzie (Północno-wschodnia Polska). Krzywosz, Tadeusz; Ulikowski, Dariusz; Traczuk, Piotr. - Arch. Pol. Fish. 2006 vol. 14 fasc. 1 s. 141-146, il. bibliogr. streszcz.

Podczas połowów 6 i 7 września 2004 r. w jeziorze Pobłędzie złowiono 479 osobników raka sygnałowego i 29 osobników raka pręgowatego, a 12 dni później uzyskano w połowach, odpowiednio 479 i 36 osobników obu gatunków. Średnia długość raków sygnałowych wynosiła 11. 7 cm, a raków pręgowatych 9. 3 cm. Obliczono, że liczebność raków sygnałowych w badanym jeziorze wynosi 2094 szt. /ha, a raków pręgowatych 127 szt. /ha. Niedoszacowanie liczebności raków może sięgać do 25 proc.

*00073* en

A comparison of survival and growth in juvenile Astacus leptodactylus (Esch. ) and Pacifastacus leniusculus (Dana) under controlled conditions. Porównanie przeżywalności i wzrostu młodocianych raków błotnych Astacus leptodactylus (Esch. ) i sygnałowych Pacifastacus leniusculus (Dana) w warunkach kontrolowanych. Ulikowski, D. ; Krzywosz, T. ; Śmietana, P. - Bull. Fr. Peche Piscic. 2006 nr 380-381 s. 1245-1253, il. bibliogr. res.

Wyniki podchowu dwóch gatunków raków, żywionych w warunkach kontrolowanych eksperymentalną paszą sztuczną (o zawartości 45 proc. białka i 6 proc. tłuszczu) wykazały, że przeżywalność i tempo wzrostu raków zależy od zagęszczenia obsad (600 lub 1200 szt. /m kw. ). Po 92 dniach podchowu najwyższą przeżywalność (47,5 proc. ) i masę ciała (799 g) osiagnęły raki błotne podchowywane w zagęszczeniu 600 szt. /m kw. Największą śmiertelność obu gatunków notowano w pierwszych 30. dniach podchowu.

PRZETWÓRSTWO RYBNE

*00006* pl

Ryby wędzone - polska specjalność w zjednoczonej Europie. Kulikowski, T. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 21-24, il.

W latach 2003-05 stwierdzono dynamiczny wzrost produkcji ryb wędzonych, której wielkość w 2005 r. przekraczała 40 tys. ton. Omówiono strukturę konsumpcji ryb wędzonych w Polsce. Scharakteryzowano wielkość i wartość produkcji ryb wędzonych firm: Proryb, Rybhand, Seamor, SoNa, Kari, Jantar i Rafa, jak również produkowany przez nich asortyment ryb oraz ceny detaliczne produktów. Opisano strukturę i wielkość eksportu ryb wędzonych w Polsce.

*00008* pl

Łososie wędzone cennym źródłem składników odżywczych. Lebiedzińska, Anna. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 33-36, il.

*00009* pl

Projekt modernizacji przetwórni rybnej, zaadaptowanej pod kątem obróbki i wędzenia pstrąga tęczowego. Aszyk, Przemysław. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 2 (50) s. 38-39, il.

Produkcja przetwórni ryb słodkowodnych w miejscowości Zapora-Mylof opiera się na następującym asortymencie: pstrąg patroszony, pstrąg mrożony, wędzony oraz filety z pstrąga świeżego. Omówiono modernizację zakładu w celu prowadzenia technologii przetwórstwa dla ryb patroszonych, wędzonych i pakowania zgodnie z systemem HACCAP. Scharakteryzowano układ pomieszczeń produkcyjnych (do patroszenia, część wędzarnicza oraz do mrożenia) oraz wyposażenie techniczne przetwórni.

*00032* pl

Wpływ czynników na kształtowanie zawartości substancji toksycznych w surowych i smażonych rybach. Rywotycki, Ryszard. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 3 (51) s. 30-33

Omówiono wpływ toksycznych zanieczyszczeń środowiskowych na skład chemiczny mięśni ryb. Opisano znaczenie ryb jako bioindykatorów środowiska wodnego. Analizowano technologię smażenia ryb, jak również zmiany fizykochemiczne i jakościowe zachodzące w mięsie ryb przy ich obróbce cieplnej. Scharakteryzowano wpływ różnych rodzajów tłuszczów i olejów na właściwy przebieg procesu smażenia.

*00033* pl

SoNa=świeże ryby. - Mag. Przem. Ryb. 2006 nr 3 (51) s. 36, il. (Sona Sp. z o. o., reklama na s. 24)

*00084* pl

Nowe na polskim rynku gatunki ryb - ocena chemiczna. Polak-Juszczak, L. ; Usydus, Z. - Wiad. Ryb. 2006 nr 5-6 (151) s. 11-12, il.

Zbadano skład chemiczny mięsa kilku gatunków ryb (ryby maślanej, okonia nilowego, suma afrykańskiego, pangi), które ostatnio pojawiły się na polskim rynku. Analizowano zawartość białka, tłuszczu, kwasów tłuszczowych, witamin, makro- i mikroelementów, a także substancji niepożądanych: metali, pestycydów, polichlorowanych bifenyli, benzopirenu, histaminy. Zawartość białka badanych ryb wynosiła średnio 17 proc., najwięcej białka stwierdzono u okonia nilowego (18,8 proc. ), najmniej u pangi (14,6 proc. ).

*00088* pl

Eutanazja ryb - co zrobić gdy nie ma ratunku. Kwaśniak, Aleksandra; Międła, Piotr. - Nasze Akwarium 2006 nr 78 s. 10-13, il.

Omówiono metody uśmiercania ryb na podstawie raportu Laboratory Animals pt. : „Zalecenia dotyczące eutanazji zwierząt doświadczalnych". Dopuszczalne są takie metody fizyczne jak ogłuszanie, czy dekapitacja, a z metod chemicznych - dodanie do wody substancji chemicznych np. benzokainy, MS-222, etomidatu lub metomidatu. Niedopuszczalne jest natomiast uśmiercanie prądem, usuwanie z wody, podwyższanie temperatury, miażdżenie, stosowanie dwutlenku węgla.

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00001* pl

Udział biomasy fitoplanktonu w ogólnym zanieczyszczeniu wód dolnego odcinka rzeki Odry związkami organicznymi. Siwek, Hanna; Wybieralski, Jerzy; Gałczyńska, Małgorzata. - Fol. Univ. Agric. Stetin. - Agricultura 2005 t. 244 nr 99 s. 219-224, il. bibliogr. summ.

W oparciu o wyniki badań z lat 1992-96 oraz 2000-01 stwierdzono, że średnie roczne zawartości chlorofilu w wodach dolnego odcinka rzeki Odry, którego zlewnią bezpośrednią są tereny wiejskie, były wyższe niż w wodach ujściowego odcinka rzeki, którego zlewnia bezpośrednia ma charakter miejski. Zaobserwowano, że w wodach odcinka rzeki na terenach wiejskich, zawartość biomasy fitoplanktonu istotnie wpływa na poziom BZT5 i ChZT Mn oraz ChZT Cr. W zlewni bezpośredniej o charakterze miejskim rozwój fitoplanktonu był ograniczony przez zanieczyszczenia allochtoniczne.

*00003* pl

Sposoby poprawy jakości wód stojących (stawy, jeziora) w gminie Brzeziny. (południowa część powiatu kaliskiego). Małecki, Zdzisław. - Prz. Ryb. 2006 R. 31 nr 3 s. 42-52, il.

Podano ogólną charakterystykę terenu gminy (Wielkopolska) oraz wód stojących (karpiowych stawów hodowlanych i jeziora Grabek). Przedstawiono koncepcje rekultywacji akwenów wodnych przy pomocy następujących metod: odprowadzenie wody ze zbiornika wraz z wapnowaniem dna; inaktywacja fosforu; usuwanie fosforu przy użyciu gliny Phoslock; recyrkulacja i napowietrzanie wody. Konieczne jest też uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej.

*00041* pl

*00042* pl

*00043* pl

*00047* pl

*00066* en

Hydrochemical conditions, susceptibility to degradation, trophic state and rate of eutrophication in Lake Będgoszcz. Warunki hydrochemiczne, podatność na degradację, poziom trofii oraz tempo eutrofizacji jeziora Będgoszcz. Kubiak, Jacek; Tórz, Agnieszka; Nędzarek, Arkadiusz. - Acta Scient. Pol. -Piscaria 2006 vol. 5 nr 1 s. 73-89, il. bibliogr. streszcz.

Jezioro Będgoszcz na podstawie badań z lat 1996-2001 uznano za zbiornik polimiktyczny, o małej odporności na degradację. Najwyższe koncentracje azotu notowano latem (średnie zawartości 2. 69 mg/l), a fosforu wiosną (0. 52 mg/l). Dopływy rzeczne jeziora dostarczają oprócz biogenów, znaczne ilości allochtonicznej materii organicznej. Mimo że Będgoszcz uznano za jezioro hipertroficzne, nie stwierdzono w nim zagrożeń dla ichtiofauny. Jest to zbiornik ulegający eutrofizacji, narażony na zanieczyszczenia azotowe pochodzenia rolniczego.

*00077* en

The effect of sewage treatment plants on nitrogen and phosphorus loads transported by the Warta River in the Oborniki-Skwierzyna stretch. Wpływ oczyszczalni ścieków na ładunek azotu i fosforu niesionego przez rzekę Wartę na odcinku Oborniki-Skwierzyna. Górecki, K. ; Melcer, B. - Pol. J. Env. Stud. 2006 vol. 15 nr 2 s. 271-275, il. bibliogr.

W latach 1992-2002 badano wpływ pięciu małych, miejskich oczyszczalni ścieków na ładunek azotu i fosforu w dolnym odcinku rzeki Warty. Stwierdzono, że udział badanych biogenów, pochodzących z oczyszczalni ścieków, nie przekraczał 1 proc. ich całkowitego ładunku przenoszonego przez rzekę na wysokości Skwierzyny. Znacznie większy wpływ na zawartość analizowanych pierwiastków w rzece miały zanieczyszczenia powierzchniowe oraz warunki meteorologiczne, szczególnie poziom opadów zimą.

*00078* en

Water quality changes in the upper Dunajec watershed, southern Poland. Zmiany jakości wody w obrębie działu wodnego górnego Dunajca, południowa Polska. Szalińska, E. ; Dominik, J. - Pol. J. Env. Stud. 2006 vol. 15 nr 2 s. 327-334, il. bibliogr.

Analizowano dane stacji monitorujących jakość wody (WIOŚ) z lat 1977-2003 w celu określenia zmian wskaźników fizyko-chemicznych, biologicznych i limnologicznych wód górnego Dunajca, po wybudowaniu zbiornika w Czorsztynie. W dyskusji położono nacisk na określenie trendów czasowych oraz powiązań między zanotowanymi wskaźnikami. Stwierdzono, że budowa oczyszczalni ścieków oraz załamanie się gospodarki po 1989 r. wpłynęły na poprawę wskaźników fizyko-chemicznych jakości wody w porównaniu ze stanem w latach 1977 i 1988.

*00079* en

Toxicity of imidazolium chlorides to aquatic organisms. Toksyczność chlorków imidazolu w stosunku do organizmów wodnych. Grabińska-Sota, E. ; Kalka, J. - Pol. J. Env. Stud. 2006 vol. 15 nr 3 s. 405-409, il. bibliogr.

Zbadano toksyczność (IC50, LC50, EC50) i genotoksyczność pięciu substancji powierzchniowo czynnych, będących kationowymi pochodnymi imidazolu, wobec wybranych organizmów wodnych. Jako organizmy wskaźnikowe wybrano zielenice, Scenedesmus quadricauda, gupiki, Labestes reticulatus i wioślarki, Daphnia magna. Najbardziej toksyczne okazały się dwie substnacje, spośród badanych pięciu. Uznano, że mogą być one wykorzystane jako potencjalne środki glono- i grzybobójcze. Żadna z badanych pochodnych nie miała właściwości genotoksycznych.

*00080* en

The use of various biotic indices for evaluation of water quality in the lowland rivers of Poland (exemplified by the Liwiec River). Wykorzystanie różnych wskaźników w celu określenia jakości wód polskich rzek nizinnych na przykładzie rzeki Liwiec. Korycińska, M. ; Królak, E. - Pol. J. Env. Stud. 2006 vol. 15 nr 3 s. 419-428, il. bibliogr.

Na podstawie wybranych wskaźników fizykochemicznych (przewodnictwo, tlen, azotany, fosforany) oraz biologicznych, opartych na strukturze gatunkowej fauny bezkręgowej (indeksy biologiczne: belgijski, brytyjski, Margaleffsa zmodyfikowany dla rzek polskich) oceniano w latach 1998-2000 i 2002 jakość wód rzeki Liwiec, która jest najdłuższym dopływem rzeki Bug. W zależości od zastosowanych kryteriów, wody rzeki odpowiadały swym charakterem pierwszej klasie czystości (dla indeksu bioróżnorodności) lub drugiej, a nawet trzeciej klasie, na co wskazywały wskaźniki fizyko-chemiczne. Indeksy biologiczne wskazują na to, że wody rzeki są średnio zanieczyszczone.

*00082* pl

Wpływ oczyszczalni ścieków na jakość wód dorzecza Rudawy. Juszkiewicz, Adam; Bartynowska-Meus, Zofia; Kawałek, Marek; Meus, Marek; Łaptaś, Anna. - Aura 2006 nr 6 s. 12-13, il.

Badano wody dorzecza Rudawy, do których odprowadzane są oczyszczone ścieki z oczyszczalni w Krzeszowicach, Radwanowicach, Karniowicach i Zelkowie. W wodzie oznaczano stężenia anionów nieorganicznych, wskaźniki tlenowe, stężenia metali ciężkich, a w osadach dennych badano zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i metali ciężkich. Stwierdzono, że oczyszczone ścieki wprowadzane do potoków nie pogarszają jakości ich wód.

OCHRONA GATUNKOWA

*00027* pl

Stanowiska strzebli błotnej Eupallasella perenurus (Pallas) w okolicy Szumlesia na Pojezierzu Kaszubskim. Zarembska, Jolanta. - Komun. Ryb. 2006 nr 3 (92) s. 22-25, il. bibliogr.

*00072* en

*00074* en

The Convention on Biological Diversity: a framework for the better management of Inland Water Ecosystems. Konwencja o Różnorodności Biologicznej: narzędzie dla lepszego zarządzania ekosystemami wód śródlądowych. Martyniuk, Elżbieta; Laing, Richard. - Ann. WAU Anim. Sci. 2005 nr 43 s. 25-33, il. bibliogr. streszcz.

Analizowano stan zagrożenia gatunków związanych z ekosystemami wód śródlądowych oraz główne czynniki wpływające negatywnie na te ekosystemy. Omówiono założenia Konwencji o Różnorodności Biologicznej. Zaprezentowano koncepcję ekosystemowego podejścia do bioróżnorodności, która proponuje zintegrowane zarządzanie lądem, wodą i zasobami biologicznymi. Przedstawiono przykłady działań ochrony i zrównoważonego użytkowania wód śródlądowych.

*00087* pl

Orinoko. Pałgan, Andrzej. - Węd. Świat 2006 nr 7 s. 48-54, il.

Opisano bieg i największe osobliwości krajobrazowe i przyrodnicze rzeki Orinoko, jednej z największych rzek świata. Źródła Orinoko znajdują się w górach Sierra Parima na wysokości 1050 m. n. p. m. Region pomiędzy górnym Orinoko a Brazylią został uznany przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery. W rzece występuje kilka tysięcy gatunków ryb m. in. arapaima, arrowana, sumy, węgorze elektryczne, jadowite raje, dwudyszne prapłazińce.