Instytut Rybactwa Śródlądowego
im. STANISŁAWA
SAKOWICZA
EXPRESS INFORMACJA
NR 1/2008
(kwartalnik)
Opracowanie:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał
Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanow
Olsztyn 2008
REDAKCJA
Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał
mgr inż. Alicja Robak
Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl
© Copyright by
Instytut Rybactwa Śródlądowego
Olsztyn 2004
Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl
*00005*
en
Studies in aquaculture performed at The Pond Fishery
Department of The Inland Fisheries Institute, Żabieniec,
Przedstawiono
krótką charakterystykę zakładu naukowego oraz zakres prac wykonywanych przez
zatrudnionych w nim pracowników. Omówiono wyniki prowadzonych badań z
zakresu eko-fizjologii ryb w kontekście ich wykorzystania w akwakulturze oraz
plany badawcze na przyszłość. Głównymi obiektami badań są w tym zakładzie ryby
karpiowate i sum afrykański. Badano wpływ warunków kontrolowanych (temperatury,
światła) na podchów wylęgu oraz wpływ żywienia na przeżywalność i wzrost ryb.
*00014*
pl
Środowiskowa
ocena cyklu życia (LCA) i jej zastosowanie w gospodarce rybackiej. Konieczny,
Piotr. W: Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa.
31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb.
2008 s. 103-119, il. +bibliogr. 22 poz.
Omówiono
założenia oraz zastosowanie ekobilansu i metody zwanej analizą cyklu życia
(LCA: Life Cycle Assessment) w odniesieniu do potrzeb branży rybackiej i
przetwórstwa ryb. Za pomocą metody LCA analizowano obciążenie środowiska włączając
w to wszelkie oddziaływania wyrobu na środowisko (zużycie surowców, emisja
szkodliwych i trujących substancji, zanieczyszczenie ziemi). Metodę przykładowo
zastosowano w gospodarstwie pstrągowym i w analizie środowiskowej wybranego
gotowego produktu rybnego.
*00058*
pl
Forum
Towarzystwa Promocji Rybactwa i Produktów Rybnych. Pan Karp. Szczepański,
Zbigniew [red.]. - Prz. Ryb. 2007 R. 32 nr 6 s. 57-71, il.
Omówiono
działania promocyjne dotyczące karpia przeprowdzone w marketach Tesco, podczas
Targów POLAGRA-FOOD i na Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu, a także na
wystawie w Skoczowie i podczas „Święta Hodowców Ryb i Wędkarzy - Konecka Ryba“
oraz inne działania.
*00079*
pl
Zarząd
nieruchomością pod wodami a uprawnienia do rybactwa. Radecki, Wojciech. -
Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 30-31
Na
podstawie obowiązujących ustaw: o rybactwie śródlądowym, Prawo wodne i o
gospodarce nieruchomościami, prawnik wyjaśnia kiedy
zarządzanie nieruchomością pod wodami jeziora daje zarządcy prawo do rybackiego
korzystania z wód jeziora.
*00080*
pl
Projekt
„Innowacyjne techniki oceny biologicznej i ochrony cennych gatunków ryb
hodowlanych i raków“ realizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego
„Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006". Demska-Zakęś, Krystyna i in. [oprac. ]. - Komun. Ryb. 2007 nr
6 (101) s. 31-32
Celem
projektu jest promocja, popularyzacja i transfer osiągnięć badawczych dotyczących
oceny biologicznej stad i metod służących ochronie cennych gatunków ryb łososiowatych
i jesiotrowatych. Projekt jest skierowany do podmiotów prowadzących działalność
w obrębie sektora rybackiego. Podano tematykę szkoleń zaproponowanych przez
naukowców.
*00082*
pl
Międzynarodowa konferencja „Fish stock assessments
methods for lakes and reservoirs: towards the true picture of fish stock“ - Czeskie Budziejowice 11-15. 09. 2007 r. Doroszczyk, Lech. - Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 35-38, il.
Podczas
konferencji omawiano dotychczasowe metody szacowania zasobów ryb oraz podjęto
próbę wypracowania standardów badań rybackich za pomocą hydroakustyki dla
potrzeb Ramowej Dyrektywy Wodnej. Przedstawiono badania hydroakustyczne
prowadzone przez czołowych badaczy europejskich i amerykańskich oraz sprzęt
przez nich stosowany.
*00083*
pl
Program
INTERREG szansą na współpracę regionalną w rybactwie. Konferencja -
szkolenie, projekt 2006/360 „Promowanie wykorzystania zasobów połowowych w
Regionie Sąsiedztwa“ - Wilkasy 2007. Robak, Stanisław. - Komun. Ryb. 2007
nr 6 (101) s. 39-40, il.
Podczas
konferencji „Akwakultura województwa warmińsko-mazurskiego elementem współpracy
międzyregionalnej Polski, Litwy i obwodu kaliningradzkiego FR"
zaprezentowano naukowy i praktyczny dorobek pracowników IRS w dziedzinie
rozrodu i podchowu wybranych gatunków ryb oraz wymieniono doświadczenia w
dziedzinie gospodarki rybackiej między lokalnymi organizacjami rybackimi
Polski, Litwy i obwodu kaliningradzkiego FR.
HYDROBIOLOGIA
RYBACKA
*00007*
en
Challenges in developing fish-based ecological
assessment methods for large floodplain rivers.
Wyzwania
w rozwoju ekologicznych metod oceny dużych rzek na równinach zalewowych w
oparciu o ryby. De Leeuw, J. J. ; Buijse, A. D. ; Haidvogl, G. ; Lapinska,
M. ; Noble, R. ; Repecka, R. ; Virbickas, T. ; Wiśniewolski, W. ; Wolter,
C. - Fish. Manag. Ecol. 2007 vol. 14 nr 6 s. 483-494,
il. bibliogr.
Poruszono
zasadnicze problemy związane z oceną statusu ekologicznego wielkich rzek
europejskich: zastosowanie historycznych informacji o rybach i ich środowisku w
celu opracowania warunków preferencyjnych; reakcje zespołów ryb na zakłócenia
wywołane przez człowieka w różnych rzekach w zależności od wpływu tych zakłóceń
i czasu ich trwania; rola zbiorników zalewowych w ocenie ekologicznej;
monitoring wielkich rzek przy użyciu różnych narzędzi i metod pobierania prób.
Wyzwaniem na przyszłość jest standaryzacja i kalibrowanie metod poboru prób.
*00022*
en
Seasonal variations of dominant
phytoplankton in humic forest lakes.
Sezonowe
zmiany dominujących zespołów fitoplanktonu w śródleśnych jeziorach humusowych. Joniak, Tomasz. -
Oceanol.
Hydrobiol. Stud. 2007 vol. 36 nr 2 s. 49-59, il. bibliogr.
Przedstawiono
sezonowe zmiany w składzie gatunkowym i liczebności zespołów fitoplanktonowych,
w trzech różnych pod względem hydrochemicznym, śródleśnych jeziorach humusowych
(oligo-, mezo- i poli-humusowym) na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego.
Stwierdzono, że wraz ze wzrostem koncentracji rozpuszczonych, węglowych
związków humusowych spada zróżnicowanie gatunkowe glonów autotroficznych i
wzrasta liczebność heterotroficznego nanoplanktonu oraz fago- i
miksotroficznych wiciowców.
*00023*
en
Coastal lakes and marine intrusions on
the southern Baltic coast. Jeziora przymorskie a
intruzje wód morskich na południowym wybrzeżu Bałtyku. Drwal, Jan; Cieśliński, Roman. -
Oceanol.
Hydrobiol. Stud. 2007 vol. 36 nr 2 s. 61-75, il. bibliogr.
W latach
2002-05 analizowano dystrybucję chlorków w wodzie pięciu jezior przymorskich
(Jamno, Bukowo, Wicko, Kopań i Łebsko), charakteryzujących się zróżnicowanymi
warunkami hydrologicznymi. Stwierdzono, że zmiany zasolenia, jakie wiążą
się z intruzją wód morskich, w badanych jeziorach, jedynie przypominają procesy
zachodzące w typowych estuariach i powinno się je klasyfikować jako zbiorniki
przymorskie.
*00024*
en
Relationships among ciliated protozoa
and water chemistry in small peat-bog reservoirs (Łęczna-Włodawa
Analizowano
strukturę taksonomiczną i troficzną zespołów orzęsków planktonowych w małych
zbiornikach torfowych o różnym stopniu zakwaszenia (pH od 3 do 6) w zależności
od wybranych parametrów chemicznych wody. Wyniki badań wskazują, że pH,
przewodnictwo elektrolityczne i całkowity węgiel organiczny miały większy
wpływ na rozmieszczenie orzęsków niż wskaźniki troficzne (fosfor całkowity).
*00025*
en
Algae and their changes over time. Glony
i ich zmiany w czasie. Burchardt, Lubomira [ed. ]. - Oceanol.
Hydrobiol. Stud. 2007 vol. 36 suppl. 1 s. 7-266, il. bibliogr.
Tom
zawiera materiały z 25. Międzynarodowej Konferencji Algologicznej, która odbyła
się w dniach 16-19 maja 2006 r. (Poznań-Łagów). Przedstawiono historię
dotychczasowych sympozjów algologicznych; pierwsze odbyło się w 1974 r. w
Krakowie. Opublikowany suplement zawiera 28 artykułów przedmiotowych o
tematyce pogrupowanej w następujących trzech rozdziałach: Warunki ekstremalne -
Epizod, Katastrofa; Rozwój zrównoważony; Varia (różne).
*00026*
en
Dynamics of chosen species of phyto- and
zooplankton in a deep submontane dam reservoir in light of differing life
strategies. Dynamika wybranych gatunków fito- i
zooplanktonu w głębokim, podgórskim zbiorniku zaporowym na tle zróżnicowanych
strategii życia. Wilk-Woźniak, Elżbieta; Pociecha, Agnieszka. - Oceanol.
Hydrobiol. Stud. 2007 vol. 36 suppl. 1 s. 35-48, il. bibliogr.
W
Zbiorniku Dobczyckim przeprowadzono ocenę zmian zachodzących w zespołach fito-
i zooplanktonowych pod wpływem zmieniających się warunków hydrologicznych oraz
fizykochemicznych. Stwierdzono istotne korelacje między zmianą przepływu i
stanu wód oraz czynnikami fizycznymi a dynamiką rozwoju fitoplanktonu i
zooplanktonu. Wskaźniki chemiczne, szczególnie N-NO3 wpływały jedynie na zmiany
wśród zespołów fitoplanktonowych.
*00027* en
Changes of species diversity of
phytoplankton and physicochemical water parameters in annual cycles in the
urban Lake Jeziorak Mały. Zmiany zróżnicowania
fitoplanktonu i fizykochemicznych parametrów wody w cyklu rocznym w miejskim
jeziorze Jeziorak Mały. Zębek, Elżbieta. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2007 vol. 36 suppl. 1 s. 49-55, il.
bibliogr.
W latach
1998-2003 badano zmiany w strukturze gatunkowej fitoplanktonu litoralowej
strefy zeutrofizowanego jeziora Jeziorak Mały w zależności od zmian temperatury
i koncentracji ortofosforanów w wodzie. Badania prowadzono w cyklu rocznym posługując
się w ocenie indeksem Shannona-Weavera. W badanym akwenie fitoplankton pośrednio
jest kształtowany przez zespoły sinicowe, które charakteryzują się największą
liczebnością (szczególnie latem) i najmniejszym zróżnicowaniem gatunkowym oraz
powodują największą redukcję ortofosforanów w wodzie.
*00028*
en
Future in the past: a review of phytoplankton studies
conducted in southern
Przedstawiono
główne kierunki badań fitoplanktonu w rzekach, stawach i zbiornikach
zaporowych południowej Polski od lat 50-tych XX w. do
chwili obecnej. Początkowo prowadzono identyfikację i klasyfikację zielenic w
zbiornikach powstałych w wyniku regulacji rzek. Następnie badano dynamikę
planktonu w stawach rybnych, aby w końcu przejść do zagadnień związanych z
ochroną środowiska. Badano problemy eutrofizacji, zależności między
fitoplanktonem i zooplanktonem, gatunki wskaźnikowe.
*00029*
en
Changes in phytoplankton assemblages after reduction
of sewage discharge into
Badania
przeprowadzone w latach 1991-2001 wykazały, że widoczne zmiany w składzie
gatunkowym i strukturze zespołów fitoplanktonowych jeziora Niegocin występowały
tylko w okresie pierwszych sześciu lat działania oczyszczalni ścieków
wybudowanej w Giżycku w 1994 r. Od 1999 r. , gdy ładunek
nutrientów w jeziorze zaczął znowu wzrastać, nie obserwowano już istotnych
zmian w grupach gatunków dominujących i subdominujących.
*00030*
en
Mass development of the algal species
Gonyostomum semen (Raphidophyceae) in the mesohumic
W maju
1996 r. stwierdzono obecność pierwszych osobników inwazyjnego gatunku
Gonyostomum semen w jeziorze Płotycze na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim.
Masowy rozwój tego gatunku zaobserwowano we wrześniu następnego roku, co
doprowadziło do całkowitych zmian w dotychczasowej strukturze fitoplanktonu.
Szybkiej kolonizacji glonów z gatunku G. semen sprzyjają w jeziorze Płotycze
warunki hydromorfologiczne i toficzne (mała powierzchnia, mała głębokość,
zawartość humusu, duża żyzność).
*00031*
en
Temporal changes in the phytoplankton structure in a
shallow, macrophyte-dominated lake (
Masowy
rozwój sinic oraz zmiany w strukturze ilościowej i jakościowej pozostałych
zespołów fitoplanktonu w jeziorze Łuknajno obserwowano w latach 2004-2006.
Zmiany te wskazują na rosnącą rolę organizmów tej grupy w badanym jeziorze.
Zobrazowano kierunki transformacji środowiska, jakim jest płytkie jezioro,
zdominowane przez makrofity.
*00032*
en
Benthic diatoms of the Pilica River 50
years ago and today. Okrzemki bentosowe
rzeki Pilicy 50 lat temu i obecnie. Szulc, Bogusław. - Oceanol. Hydrobiol.
Stud. 2007 vol. 36 suppl. 1 s.
221-226, il. bibliogr.
Porównano
materiały archiwalne (opracowane przez Kadłubowską w 1957 r.
) oraz pochodzące z 2005 r. (dwa stanowiska: rzeka Pilica koło
Przedborza i przy dopływie do zbiornika Sulejowskiego w Spale). Określono
skład gatunkowy i liczebność okrzemek oraz stan troficzny (indeks DTI) i
saprobiotyczny (SPI) badanego środowiska. Na podstawie indeksu SPI (14, 25)
oraz TDI (67, 85) badany obszar można zaklasyfikować odpowiednio do III lub IV
klasy czystości.
*00033*
en
Phytoplankton
composition and abundance at surface depths within different lake habitats. Skład
i liczebność fitoplanktonu w powierzchniowych warstwach wód jezior o zróżnicowanym
środowisku. Marshall, Harold G. ; Burchardt,
Lubomira; Kokociński, Mikołaj; Stefaniak, Karolina; Semcheski, Matthew. -
Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2007 vol. 36 suppl. 1 s. 233-240, il. bibliogr.
Próby
fitoplanktonu z dwóch warstw wody (powierzchniowej i subpowierzchniowej do
*00043*
pl
Transformacje
jonowe w wodach estuarium Odry i ich wpływ na warunki siedliskowe ichtiofauny.
Tórz, Agnieszka. - Rozprawy AR Szczec. 2007 nr 244 s.
4-83, il. bibliogr. summ. (Praca habilitacyjna)
W oparciu
o wyniki badań reżimu hydrochemicznego, hydrobiologicznego i struktury
ichtiofauny, wyróżniono w estuarium Odry trzy odrębne strefy: estuarium górne
(od Widuchowej do ujścia Odry do Zalewu Szczecińskiego) i estuarium dolne (wody
Zatoki Pomorskiej). Scharakteryzowano skład gatunkowy ichtiofauny w
poszczególnych strefach estuarium. Omówiono różne stężenia makrojonów w trakcie
mieszania się wód słodkich i morskich oraz ich wpływ na ryby.
*00044*
en
The continuing expansion of Sinanodonta woodiana (Lea,
1834) (Bivalvia: Unionidae) in
Od lat
60-tych XX wieku obserwuje się na terenie Europy postępującą ekspansję małży
chińskich należących do skójkowatych. Ich obecność jest związana z introdukcją
ryb roślinożernych (na Węgrzech i w Rumunii). W pracy omówiono przyczyny
ekspansji oraz przedstawiono obecnie zajmowane siedliska w wodach śródlądowych
Europy.
*00045*
pl
Meromiksja
Jeziora Zapadłego. Tandyrak, Renata; Grochowska, Jolanta; Saczewa, Sławomir;
Dunajska, Adrianna. - Aura 2008 nr 2 s. 21-23, il.
Scharakteryzowano
batymetrię i wybrane parametry hydrochemiczne wód jeziora Zapadłego. Jezioro
Zapadłe (Zawalone) jest położone w pobliżu miejscowości Łukta (województwo
warmińsko-mazurskie). Opisano cechy typowe dla jezior meromiktycznych. W Polsce
stwierdzono niewiele tego typu zbiorników; zalicza się do nich także Jezioro
Starodworskie i Wądołek. Meromiksja polega na mieszaniu się wód jeziora w dwóch
pierwszych warstwach (epilimnionie i metalimnionie), a prawie wcale w
warstwie trzeciej, czyli w hypolimnionie.
*00048*
en
Assessment of impact of heavy metals on
the communities and morphological deformities of Chironomidae larvae in the
River Damodar (
Badano wpływ
metali ciężkich (Pb, Zn, Cu, Hg i Cd) na larwy Chironomidae w rzece przepływającej
przez tereny silnie uprzemysłowione i na stanowiskach reperowych,
porównawczych. Analizy rzędnych i klasterowe wykazały zróżnicowanie między
badanymi stanowiskami. Na stanowiskach zanieczyszczonych (na terenie uprzemysłowionym)
malała różnorodność gatunkowa badanej fauny. Największy wpływ na zmiany w
strukturze bentosu oraz na liczbę osobników zdeformowanych wywierał ołów (Pb).
*00049*
en
Water mites (Hydrachnidia, Acari) in the
running waters of the
Na 25
stanowiskach zlokalizowanych w wodach Mazurskiego Parku Krajobrazowego zebrano
1811 wodopójek, które należały do 75 gatunków. Wśród badanej fauny przeważały
gatunki reofilne i reobionty (53 proc. ). W największej
rzece badanego obszaru - Krutyni - zidentyfikowano 61 gatunków; 22 proc. z nich
to wodopójki eurytypowe. Inne stanowiska badawcze znajdowały się w
potokach Pierwos i Uklanka oraz w rzece Wygrynia, a także badaniom poddano rowy
odwadniające i źródła.
*00051*
en
Benthic algae communities in the coastal
part of
W latach
2002-2003 badano na 4 stanowiskach zbiorowiska glonów bentosowych bytujące w
przybrzeżnej stefie tureckiego zbiornika wodnego. Łącznie zebrano i
zidentyfikowano 39 taksonów glonów. Na poszczególnych stanowiskach
scharakteryzowano skład gatunkowy zbiorowisk epipelicznych (21-29 gatunków) i
epilitycznych (24-30 gatunków). Najliczniej występowały: Navicula gracilis,
Fragilaria ulna, Cosmarium margaritatum i Scenedesmus quadricauda.
*00075*
pl
Ekologiczna
tragedia Jeziora Titicaca. Dabrowski, Konrad; Jaroszewska, Marta. -
Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 16-20, il.
Omówiono
położenie, warunki hydrologiczne oraz badania prowadzone od XIX w. przez biologów w południowo-amerykańskim jeziorze Titicaca.
Przedstawiono zmiany w faunie po introdukcji drapieżnych ryb łososiowatych (głównie
pstrąga tęczowego, Oncorhynchus mykiss). Ratunkiem dla jeziora jest
odbudowa rodzimej ichtiofauny, zwłaszcza gatunków ryb z rodzaju Orestias i
Trichomycterus.
*00076*
pl
Toksyczne
oddziaływanie wtórnych metabolitów sinic na ryby słodkowodne. Bownik, Adam;
Sierosławska, Anna; Rymuszka, Anna; Skowroński, Tadeusz. - Komun. Ryb.
2007 nr 6 (101) s. 21-24, il. bibliogr.
Wymieniono
toksyny wytwarzane przez sinice (cyjanobacterie) i sposoby ich oddziaływania na
organizmy wodne. Omówiono mechanizm działania i zmiany wywoływane w organizmach
ryb przez hepatotoksyny (mikrocystynę) oraz neurotoksyny (anatoksynę i
saksitoksynę).
*00085*
en
Examples of variation in ice cover thickness in
mountain and lowland lakes in
W latach
2004-07 przeprowadzono badania grubości pokrywy lodowej wybranych jezior. Do
badań wytypowano jeziora: Niepruszewskie, Charzykowskie, Skrzynka,
Jaroszewskie, Morskie Oko, Mały Staw, Wielki Staw. Odnotowano bardzo duże zróżnicowanie
grubości pokrywy lodowej dochodzące do
*00086*
en
Determination of changes of hydrochemical indicators
in lake waters of the southern Baltic coast. Określanie zmian wskaźników
hydrochemicznych w wodzie jezior u wybrzeży południowego Bałtyku. Cieśliński,
Roman. - Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 1 s. 19-26, il.
bibliogr.
Przeprowadzono
badania wybranych wskaźników hydrochemicznych w 15 jeziorach przymorskich
zlokalizowanych wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Analizowano wpływ intruzji wód
morskich do środowiska słodkowodnego tych jezior. Wyodrębniono 5 grup jezior:
1. - o bardzo silnej zależności od wód morskich
(jeziora: Ptasi Raj, Karaś); 2. - o wpływie silnym np.
jezioro Łebsko; 3. - o stałym wpływie wód morskich
(Bukowo, Gardno); 4. - o wpływie zróżnicowanym
(Jamno, Druzno); 5. - gdzie przeważa wpływ zlewni, a
wpływ morza jest sporadyczny (Kopań, Wicko, Sarbsko).
*00088*
en
Preliminary examinations of the functional properties
of dissolved organic matter in selected lakes of the district of Ełk. Wstępne badania
funkcjonalnych właściwości rozpuszczonej materii organicznej w wybranych
jeziorach ełckich. Głażewski, Roman; Wójcik, Iwona. - Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 1 s. 35-40, il. bibliogr.
Badano
charakter rozpuszczonej, naturalnej materii organicznej w 9 jeziorach ełckich
(Ełckie, Woszczelskie, Sunowo, Straduńskie, Łaśmiady, Przytulskie,
Haleckie, Selment Wielki, Jędzelewo) różniących się morfometrią. Określano
metodą chromatograficzną hydrofilne elementy (kwasy fulwowe) i hydrofobowe
elementy materii organicznej (kwasy humusowe). Substancje humusowe wywierają
silny wpływ na obecność składników nieorganicznych i organicznych pochodzenia
antropogenicznego w wodzie.
*00089*
en
Contrastive study of fluvial lakes on
the
Badano 4
jeziora (Votoka, Semin, Vrt, Kluk) sąsiadujące z Łabą na terenie Czech. Dwa z
nich były połączone z ciekiem, a dwa pozostałe łączyły się z rzeką poprzez wody
gruntowe. Opisano hydrologiczne warunki tych jezior oraz wybrane parametry
fizyczne i chemiczne: przewodność, pH, alkaliczność, BZT, ChZT, różne formy azotu
i fosforu oraz chlorofil. Wody jezior połączonych z rzeką cechowały się dużym
podobieństwem hydrologicznym i hydrochemicznym do wód rzecznych. Wszystkie
jeziora były zeutrofizowane.
*00091*
en
The changes in the chosen
physico-chemical parameters of the
W wodzie
dwóch jezior zbadano parametry fizyko-chemiczne wody: przezroczystość, pH,
tlen, chlorki, siarczany, fosforany, azotany, ChZT, BZT, metale ciężkie.
Jakość wód tych jezior według obowiązujących standardów pozwoliła zakwalifikować
je do pierwszej klasy czystości, jeziora te są bowiem
odizolowane od dopływu zanieczyszczeń. Latem odpoczywa nad nimi wiele ludzi, co
wpływa na pogorszenie jakości wody, o czym świadczą wysokie wartości
ChZT i BZT w tym okresie. Wskazane jest przygotowanie terenu do
rekreacyjnego użytkowania (np. budując toalety).
*00092*
en
Thermal regime of
Jezioro Ładoga
jest największym europejskim jeziorem dymiktycznym o powierzchni
*00093*
en
Macrozoobenthos in a shallow
W płytkiej
strefie litoralowej jeziora przymorskiego w bentosie występowało 11 gatunków
bezkręgowców należących do klas: Oligochaeta,
Hirudinea, Crustacea, Insecta, Gastropoda. Najliczniej były
reprezentowane Insecta, a wśród nich larwy Trichoptera i Diptera.
Dominowały larwy Chironomidae (Diptera), zarówno pod względem zagęszczenia,
jak i biomasy. Wśród analizowanych parametrów na zagęszczenie bentosu głównie
wpływało pH i nasycenie tlenem, zaś na biomasę - zawartość tlenu i chlorków.
*00094*
en
Directions of limnological successions
of lobelia lakes of Bory Tucholskie.
Kierunki
sukcesji limnologicznej jezior lobeliowych w Borach Tucholskich. Pacewicz, Karolina;
Nowiński, Kamil. - Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 2
s. 79-85, il. bibliogr.
Badano 17
małych (o powierzchni poniżej
*00095* en
The evaluation of the trophy of selected
Trofizm
określano w 4 jeziorach leżących na terenie Olsztyna uwzględniając zawartość węgla
organicznego - cząsteczkowego (POC) i rozpuszczonego (DOC). Przewaga DOC nad
POC występowała we wszystkich badanych jeziorach. W średnio zeutrofizowanym
jeziorze Sukiel wskaźnik POC/DOC wahał się w zakresie 4, 05-23, 33 proc. , w Jeziorze Długim wynosił średnio 10, 98 proc. W
wysoce zeutrofizowanych jeziorach - Kortowskim i Starodworskim, wskaźnik
POC/DOC był wyższy i dochodził nawet do 88, 11 proc.
*00096*
en
The differential cover of submerged vegetation vs.
habitat conditions in the lakes of the Lubuskie Region. Zróżnicowanie pokrywy
roślinności podwodnej w różnych warunkach siedliskowych w jeziorach Regionu
Lubuskiego. Pukacz, Andrzej; Pełechaty, Mariusz; Pełechata, Aleksandra;
Siepak, Marcin. - Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 2
s. 95-100, il. bibliogr.
Przeprowadzono
badania fitocenotyczne i siedliskowe 33 jezior lubuskich w sezonach
wegetacyjnych 2001-05. Badane jeziora podzielono na dwie grupy różniące się
stopniem zasiedlenia przez makrofity. Poszczególne jeziora różniły się
stopniem pokrycia przez Charophyta i Eloides oraz zasięgiem występowania
hydromakrofitów. Wcześniejsze analizy wykazały, że jeziora różniły się też
biomasą fitoplanktonu. Wykazano, że między stopniem rozprzestrzenienia się
roślin zanurzonych, a warunkami siedliska, istnieje ścisła zależność.
*00097*
en
Trends in environmental changes in the
selected lakes of the Mazury and Suwałki Lakelands. Trendy
zmian środowiskowych w wybranych jeziorach Pojezierza Mazurskiego i
Suwalskiego. Pyka, Jakub P. ; Zdanowski, Bogusław;
Stawecki, Konrad; Prusik, Stanisław. - Limnol. Rev. 2007 vol.
7 nr 2 s. 101-109, il. bibliogr.
Badania
fizyko-chemiczne wody wykonano w 12 jeziorach, w których analizowano: temperaturę,
poziom tlenu, przewodność, widzialność krążka Secchi’ego, zawartość węglowodanów
i wapnia oraz różnych form azotu i fosforu oraz chlorofilu a. Na podstawie wskaźników
trofizmu Carlsona tylko Jezioro Białe Filipowskie uznano za oligo-mezotroficzna,
pozostałe zakwalifikowano do jezior mezo-eutroficznych: Mielno, Maróz, Łańskie,
Gołdopiwo, Boczne, Szurpiły, Długie, Krasnopolskie, Dejguny, Hańcza.
Warunki tlenowe w kilku z nich świadczą o wzrastającej eutrofizacji.
*00098*
en
Limnic water pollution of selected
post-sand water reservoirs of Upper Silesian Region against a background of
their economical use. Zanieczyszczenie wód
limnicznych wybranych zbiorników wyrobiskowych w Regionie Górnego Śląska na tle
ich użyteczności ekonomicznej. Rzętała, Mariusz. - Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 2 s. 111-116, il. bibliogr.
Oceniano
zanieczyszczenie wód górnośląskich zbiorników wyrobiskowych: Dzierżno Duże i Małe,
Dziećkowice, Kuźnia Warężyńska, Pławniowice, Pogoria, Chechło, Sosina.
Analizowano takie parametry jak: pH, przewodność, zasolenie, azotany,
fosforany, węglowodany. Jakość wód zbiorników w dużym stopniu zależy od
ich zlewni. Część z nich podlega silnej antropopresji, rolniczej jak np. Pławniowice
lub przemysłowej np. Dzierżno Duże. Wody zbiornika Chechło, powstałego w dawnym
wyrobisku piasku oraz Dziećkowice są zbliżone do wód naturalnych o dobrej jakości.
*00099*
en
Seasonality of zooplankton changes phenomena observed
in the estuarine part of the
Zooplankton
w strefie ujściowej Odry badano raz na miesiąc w latach 1996-98 i raz na sezon
w 2006 r. Stwierdzono, że sama temperatura nie jest czynnikiem regulującym występowanie
poszczególnych gatunków zooplanktonu w tej części rzeki. Jej wpływ jest raczej
pośredni i temperatura może jedynie wspomagać lub hamować rozwój populacji
zooplanktonowych oddziałując w połączeniu z innymi czynnikami. Różnice w
rozmiarach osobniczych poszczególnych gatunków w zależności od sezonu nie były
duże, ale miały istotny wpływ na biomasę zooplanktonu.
*00101*
en
Evaporation from surface of lakes. Parowanie
z powierzchni jezior. Dąbrowski, Mieczysław. - Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 3 s. 133-138, il. bibliogr.
Pomiary
sum parowania miesięcznego parometrem usytuowanym na platformie pływającej na
Jeziorze Rajgrodzkim porównano z sumami miesięcznego parowania obliczonymi przy
pomocy równań Penmana i Davydova. Wyniki parowania obliczone tymi równaniami
okazały się zaniżone w porównaniu z sumą parowania uzyskaną empirycznie. Różnice
wystąpiły też między wynikami dla obu równań, przy czym równanie Penmana
pozwalało uzyskać wyniki bliższe rzeczywistym.
*00102*
en
An attempt to determine lake water levels on the basis
of bathymetric plans analysis. Próba określania poziomów wody jeziora na
podstawie analizy planów batymetrycznych. Dawidek, Jarosław; Ferencz,
Beata. - Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 3 s. 139-145, il.
bibliogr.
Jeziora różnią
się strukturą, wymianą wody i cechami hydrobiologicznymi. Rozwój metod pomiarów
limnetycznych ułatwia wyjaśnienie ewolucji zbiorników wodnych. Plany
batymetryczne pozwalają zbadać strukturę geometryczną misy jeziora i odtworzyć
warunki hydrologiczne. Różnice poziomu wody jeziora mogą być dość znaczne.
Analizowano plany jezior Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego: Zagłębocze, Święte,
Perespa, Wspólne, Syczyńskie.
*00103*
en
The hydrochemical characteristics of the
lakes of the Shatsk National Nature Reserve, Ukrainian Polissia. Charakterystyka
hydrochemiczna jezior Parku Narodowego Szackiego, Polesie Ukraińskie. Ilyin, Leonid. -
Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 3 s. 147-152,
il. bibliogr.
Analizowano
skład chemiczny wody ukraińskich jezior Parku Narodowego Szackiego z uwzględnieniem
zawartości węglowodorów i jonów wapnia. Większość zbadanych jezior posiada wody
dobrej jakości, zgodne ze standardami wody pitnej. Warunki hydrochemiczne
jezior w tym rejonie uznano za stabilne. Przedstawiono propozycje ochrony jakości
wody tych jezior.
*00105*
en
The thermocline layer in the thermal
water structure of selected Polish lakes.
Warstwa
termokliny w strukturze termicznej wód wybranych jezior polskich. Skowron, Rajmund. -
Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 3 s. 161-169, il.
bibliogr.
Przeanalizowano
kształtowanie się termokliny w jeziorach na podstawie 20-letnich pomiarów
pionowego rozkładu temperatur. Opisano dynamikę tej warstwy, jej
rozmieszczenie, grubość oraz gradienty i średnie temperatury. Charakterystykę
termokliny w okresie stagnacji letniej przedstawiono dla jezior: Miedwie, Raduńskie
Górne, Gopło, Wigry, Wukśniki, Trześniowskie, Hańcza. Kształtowanie się
termokliny w ciągu roku zobrazowano na krzywych dla jezior: Zamkowego, Śremskiego
i Bachotka.
*00106*
en
Preliminary hydrochemical
characteristics of the waters of
Wody
jeziora Miodówko (o powierzchni 5,
*00107*
en
Limnogenous mires in the southern coasts of the Wigry lake. Bagno limnogeniczne przy południowych brzegach jeziora
Wigry. Żurek,
Sławomir; Drzymulska, Danuta. - Limnol. Rev. 2007 vol.
7 nr 3 s. 177-182, il. bibliogr.
Scharakteryzowano
lokalizację oraz rzeźbę i budowę geologiczną bagien przylegających do Wigier.
Przedstawiono wyniki badań pozostałości roślin kopalnych. Porównano
taksonomicznie rośliny występujące obecnie z kopalnymi. W pozostałościach
kopalnych zidentyfikowano 31 taksonów roślin należących do 15 klas. Badany torf
akumulował się na osadach jeziora, głównie na kredzie jeziornej.
Poszczególne próby torfu różniły się, nawet jeśli
pochodziły z tego samego rdzenia.
RYBACKIE ZAGOSPODAROWANIE WÓD
*00075*
pl
Ekologiczna
tragedia Jeziora Titicaca. Dabrowski, Konrad; Jaroszewska, Marta. -
Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 16-20, il.
Omówiono
położenie, warunki hydrologiczne oraz badania prowadzone od XIX w. przez biologów w południowo-amerykańskim jeziorze Titicaca.
Przedstawiono zmiany w faunie po introdukcji drapieżnych ryb łososiowatych (głównie
pstrąga tęczowego, Oncorhynchus mykiss). Ratunkiem dla jeziora jest
odbudowa rodzimej ichtiofauny, zwłaszcza gatunków ryb z rodzaju Orestias i
Trichomycterus.
BIOLOGIA RYB
*00006*
en
Spatial and temporal variation in small fish
occurrence in shallow habitats of the Vistula Lagoon (
Określano
skład gatunkowy zespołów narybkowych (0+) zasiedlających strefę brzegową Zalewu
Wiślanego. Na podstawie przeprowadzonych połowów (dwa włoki o różnej wielkości
oczek w kutlu), stwierdzono obecność 19 gatunków ryb, należących do 9 rodzin,
w tym zarówno do morskich jak i słodkowodnych. Dominującą grupę stanowiły
ryby karpiowate (9 gatunków). Liczebność ryb morskich rosła wraz ze wzrostem
zasolenia wód zbiornika.
*00047*
pl
Węch u ryb. -
Węd. Pol. 2008 nr 3 (205) s. 54-55, il.
Rolę węchu
u ryb doceniono dopiero w XX wieku. W pierwszej fazie odżywiania sie węch ma większe
znaczenie niż wzrok. Zapach pomaga odszukać i utrzymać odległości pomiędzy
osobnikami w stadzie oraz informować o zagrożeniach (zapach strachu). Ryby mogą
też nauczyć się unikać zapachu człowieka (L-seryny, która pozostaje na przynęcie
dotykanej gołymi rękami).
*00064*
en
Impact of the Włocławek Dam on migratory
fish in the
Podsumowano
badania dotyczące załamania się populacji certy, Vimba vimba (L. ) i troci, Salmo trutta m. trutta L. w
Wiśle po przegrodzeniu rzeki zaporami. Analizowano próby odbudowy zasobów ryb wędrownych.
Oceniano możliwości pokonywania przez ryby przepławki we Włocławku po jej
oddaniu do użytku w 1970 r. W przypadku certy odłowy tarlaków poniżej i ich
transport powyżej zapory spowodował 10-krotny wzrost odłowów gospodarczych tego
gatunku. Obecnie jest realizowany program restytucji łososia, troci, certy i
jesiotra w Wiśle.
*00113*
pl
Reofilne ryby
karpiowate dorzecza Odry. Witkowski, Andrzej; Penczak, Tadeusz; Kotusz,
Jan; Przybylski, Mirosław; Kruk, Andrzej; Błachuta, Jan. - Rocz. Nauk.
Pol. Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 5-33, il. bibliogr.
summ.
W dorzeczu
Odry występują 54 autochtoniczne gatunki ryb i minogów. Ryby karpiowate liczą
23 gatunki, z czego 12 to gatunki reofilne. Scharakteryzowano ich występowanie,
stan liczebny jak również stopień zagrożenia. Analizowano możliwości poprawy
jakościowej i ilościowej struktury autochtonicznych, reofilnych ryb karpiowatych
zasiedlających dorzecze Odry.
*00114*
pl
Ichtiofauna
dorzecza Pilicy w piątej dekadzie badań. Cz. 2: Dopływy. Penczak, Tadeusz;
Galicka, Wanda; Kruk, Andrzej; Zięba, Grzegorz; Marszał, Lidia; Koszaliński,
Henryk; Tybulczuk, Szymon. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 35-81, il. bibliogr. summ.
Appendix
W latach
2003-05 za pomocą elektropołowów w dorzeczu rzeki Pilicy odłowiono 14881
osobników reprezentujących 33 takosny ryb i minogów. Wśród ryb dominowały: płoć,
okoń, śliz, kiełb. Omówiono morfometrię 113 stanowisk na dopływach Pilicy oraz
rozmieszczenie ryb i minogów na tych stanowiskach. Przedstawione wyniki są
rezultatem badań monitoringowych ichtiofauny dorzecza Pilicy, które
przeprowadzono w latach: 1965. 1968-72, 1984-85, 1994-95.
*00115*
pl
Ichtiofauna
dorzecza Redy oraz pozostałych małych cieków wpadających do Zatoki Gdańskiej.
Radtke, Grzegorz; Grochowski, Adam; Dębowski, Piotr. - Rocz. Nauk. Pol.
Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 83-112, il.
bibliogr. summ.
W latach
2000 i 2002 na 65 stanowiskach usytuowanych w dorzeczu rzeki Redy i dopływach
Zatoki Gdańskiej stwierdzono występowanie 26 gatunków ryb i 2 gatunków minogów.
Rzekę Redę i Potok Oliwski zasiedlało 18 gatunków ryb, zaś w pozostałych
ciekach liczba gatunków nie przekraczała 10. Najliczniej i najczęściej
spotykanym gatunkiem w badanych ciekach była troć w
obu formach, jako pstrąg potokowy lub troć wędrowna. Licznie też występował
ciernik. Omówiono wpływ urbanizacji terenów położonych w pobliżu rzek na strukturę
ichtiofauny.
*00116*
pl
Wstępne
badania wpływu dwóch hydroelektrowni na karpiowate ryby rzeczne w Dunajcu.
Augustyn Leszek; Bartel, Ryszard. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 113-125, il. bibliogr. summ.
W latach
2001-02 przeprowadzono badania ichtiofauny na dwóch odcinkach rzeki Dunajec
poniżej kaskady zbiorników zaporowych (Czorsztyn-Niedzica i Sromowce Wyżne). Za
pomocą elektropołowów złowiono 387 ryb karpiowatych, wśród których ilościowo
dominowała ukleja i kleń, a pod względem biomasy kleń i brzana. Porównano skład
i strukturę ichtiofauny z wynikami badań z lat 1988-92. Analizowano wpływ
przegradzania rzek na karpiowate ryby rzeczne.
HODOWLA RYB
*00003*
en
Viability of diploid and triploid larvae
of Siberian sturgeon and bester hybrids.
Żywotność
diploidalnych i triploidalnych larw hybrydów jesiotra syberyjskiego i bestera. Fopp-Bayat, Dorota; Jankun,
Małgorzata; Woźnicki, Paweł; Kolman, Ryszard. - Aquacult. Res. 2007 vol. 38 nr 12 s. 1301-1304, il. bibliogr.
Porównywano
żywotność diploidalnych i triploidalnych larw, które uzyskano w wyniku skrzyżowania
jesiotra syberyjskiego (samica) z besterem (samiec). Triploidalne potomstwo
uzyskano wskutek szoku termicznego (+
*00055*
pl
Nasze ryby.
Jesiotr bałtycki powraca do naszych rzek. Kolman, Ryszard. - Prz. Ryb.
2007 R. 32 nr 6 s. 17-27, il.
Omówiono
występowanie, połowy w XX wieku oraz przyczyny wyginięcia jesiotra w Bałtyku.
Przedstawiono trzy etapy prac restytucyjnych oraz realizację pierwszego etapu:
chów narybku i selektów z materiału wyjściowego importowanego z Kanady oraz
pierwsze zarybienia w rzekach Drwęcy i Drawie.
*00070*
pl
Warto hodować
w Polsce jesiotry. Gilewicz, Iwona. - Mag. Przem. Ryb. 2007 nr
6 (60) s. 52-53, il.
Omówiono
zagadnienia dotyczące systematyki i fizjologii jesiotrów oraz problemy związane
z chowem, niezbędnym zapleczem technicznym, jak i problemy zdrowotne.
Zagadnienia te omawiano na szkoleniu zorganizownym w Gdyni 14 listopada 2007 r.
przez firmę Aller Aqua Polska Sp. z o. o.
Scharakteryzowano przebieg hodowli jesiotrów w Polsce. Najpopularniejszymi
rybami jesiotrowatymi w akwakulturze są: jesiotr syberyjski, rosyjski, sterlet
i bieługa.
*00071*
pl
Problem
dzikich zwierząt w gospodarce stawowej. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. -
Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 1-6, il. bibliogr.
Omówiono
wpływ zwierząt - ptaków: kormoranów, perkozów, czapli, rybitw, łabędzi,
kaczek; i ssaków: wydr, norek amerykańskich, bobrów - na hodowlę ryb w stawach.
Badania ankietowe prowadzone w latach 2004-2007, obejmujące 50 proc. krajowej
powierzchni ogroblowanej wykazały, że najwyższe straty powodują: wydra, czapla,
kormoran i bóbr. Podano status prawny wybranych gatunków zwierząt występujacych
na stawach.
ROZRÓD RYB
*00081*
pl
Konferencja
„WYLĘGARNIA 2007", 5-7 września 2007, Dadaj k. Olsztyna. Ulikowski,
Dariusz. - Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 33-34,
il.
Podczas
dorocznej konferencji prezentowano zagadnienia dotyczące rozrodu i podchowu ryb
jeziorowych: suma europejskiego, jazia, węgorza, siei, płoci, certy, wzdręgi
i tołpygi. Uzupełniająca tematyka dotyczyła chorób ryb, m. in. diagnostyki wirusa
KHV.
ŻYWIENIE I ODŻYWIANIE SIĘ RYB
*00066*
en
Evaluation of the suitability of samples collected in
vivo for investigations of juvenile sturgeon stomach contents. Ocena przydatności
prób pobieranych metodą przyżyciową w badaniach składu pokarmu młodocianych
jesiotrów. Bogacka-Kapusta, Elżbieta; Kapusta, Andrzej; Duda,
Arkadiusz; Szczepkowski, Mirosław; Kolman, Ryszard. - Arch. Pol. Fish.
2007 vol. 15 fasc. 2 s.
165-170, il. bibliogr. streszcz.
Badano
zdolność hodowlanych ryb jesiotrowatych (Acipenseridae), żywionych paszą
przemysłową w stawach, do przejścia na pokarm naturalny. Skład pokarmu ryb
analizowano metodą przyżyciową wypłukując zawartość przewodu pokarmowego. W
eksperymencie użyto sterlety oraz hybrydy jesiotrów rosyjskich, zielonych i
syberyjskich. Efektywność metody przyżyciowej pozwala na określenie średnio
65 proc. składu diety badanych ryb jesiotrowatych. Podstawowym komponentem
pokarmy były larwy Chironomidae i Ephemeroptera oraz zooplankton skorupiakowy.
*00110*
en
Evaluation of fermented fish offal in formulated diet
of the Indian major carp, rohu, Labeo rohita (
Odpady ryb
(trzewia karpia) sfermentowano z olejem z makuchów gorczycy i otrębami ryżowymi
w warunkach beztlenowych w temperaturze otoczenia 27-
*00010*
pl
Występowanie,
profilaktyka i zwalczanie zakażenia KHV. Antychowicz, Jerzy; Matras,
Marek; Reichert, Michał. W: Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok
k. Bełchatowa. 31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań:
Pol. Tow. Ryb. 2008 s. 33-41, il. +bibliogr. 7 poz.
W Polsce w
2004 r. stwierdzono pierwszą infekcję KHV (herpeswirus koi CyHV-3) karpia
stosując metodę PCR w modyfikacji Gilad. Scharakteryzowano czynniki powodujące
jej rozprzestrzenianie się w Polsce. Omówiono przebieg realizacji programów
uwalniania gospodarstw rybackich i dorzeczy od wirusowej krwotocznej posocznicy
i zakaźnej martwicy trzustki.
*00011*
pl
Próba oceny
ekonomicznych skutków chorób ryb. Lirski, Andrzej; Turkowski, Konrad. W:
Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa. 31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb. 2008
s. 49-53, il. +bibliogr. 4 poz.
Omówiono
prowadzone w 2007 r. przez Zakład Rybactwa Stawowego IRS w Żabieńcu badania
ankietowe, w których połowa spośród 69 ankietowanych hodowców stwierdziła występowanie
chorób ryb w ich gospodarstwach. Przedstawiono wpływ chorób ryb na efekty
ekonomiczne gospodarstwa stawowego. Choroby ryb hodowlanych w ostatnich latach
są główną barierą w rozwoju gospodarstw rybackich i całej branży.
*00017*
pl
Ocena zagrożenia
wód naturalnych zlewni Odry wirusem „KHV“ oraz wybranych gospodarstw karpiowych
(SPO RYBY projekt OR16-61535-OR1600009/07). Kempter, Jolanta; Sadowski, Jacek;
Kiełpiński, Maciej; Panicz, Remigiusz; Bartłomiejczyk, Marek. W:
Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa.
31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow.
Ryb. 2008 s. 153-157, il.
Przedstawiono
analizę materiału badawczego (ryby mrożone w miejscu poboru) w liczbie 479 prób
pochodzących z 45 punktów poboru na wodach otwartych oraz z 18 obiektów
hodowlanych. Stwierdzono, że wirus KHV występuje u 65 ryb należących do 12
gatunków. Wskazano na potrzebę prowadzenia dalszych badań w celu ustalenia
faktycznego stanu zainfekowania i rozprzestrzeniania się wirusa w wodach
otwartych i w obiektach stawowych.
*00020*
pl
„Fin rot“,
czyli jak ustrzec ryby przed martwicą płetw?. Zientek, Hubert. - Nasze
Akwarium 2007 nr 94 s. 17-20, il.
Podano szczegółowy
wykaz przyczyn, widoczne objawy chorobowe, schematy leczenia
zaawansowanej martwicy płetw u ryb akwariowych (podawanie leków, ich
dawkowanie, rodzaj i czas trwania kuracji, uwagi o działaniach ubocznych)
oraz znaczenie profilaktyki (czyli właściwej pielęgnacji
ryb).
*00034*
pl
Wrzodzienica łososiowatych.
Pietrzak, Roman. - Węd. Świat 2008 nr 1 (145) s. 43, il.
Opisano
historię pojawienia się udokumentowanych przypadków wrzodzienicy, choroby ryb łososiowatych,
prawdopodobne drogi zarażenia (mechanizm nie jest do końca znany) oraz
uwarunkowania sprawiające obniżenie odporności ryb. Walkę z chorobą utrudnia
pojawienie się szczepów bakterii odpornych na stosowane antybiotyki.
*00036*
pl
Pleśniawka i
wrzodzienica. Nyk, Janusz. - Wiad. Węd. 2008 nr 1
(203) s. 74, il.
Opisano
objawy wrzodzienicy, choroby łososiowatych powodowanej przez bakterie z rodzaju
Aeromonas i Pseudomonas oraz pleśniawki - choroby wtórnej, której wystąpienie
predysponują złe warunki środowiskowe i pasożyty. Pleśniawka jest wywoływana
przez grzyby z rodziny Saprolegniaceae. Przedstawiono wyniki obserwacji ryb łososiowatych
w Wieprzy, Radwi i Parsęcie.
*00076*
pl
Toksyczne
oddziaływanie wtórnych metabolitów sinic na ryby słodkowodne. Bownik, Adam;
Sierosławska, Anna; Rymuszka, Anna; Skowroński, Tadeusz. - Komun. Ryb.
2007 nr 6 (101) s. 21-24, il. bibliogr.
Wymieniono
toksyny wytwarzane przez sinice (cyjanobacterie) i sposoby ich oddziaływania na
organizmy wodne. Omówiono mechanizm działania i zmiany wywoływane w organizamch
ryb przez hepatotoksyny (mikrocystynę) oraz neurotoksyny (anatoksynę i
saksitoksynę).
*00108*
en
Primary stress responses of common carp, Cyprinus
carpio, exposed to copper toxicity. Pierwsze rekacje
stresowe karpia, Cyprinus carpio, eksponowanego na toksyczność miedzi. Ramesh, Mathan;
Senthil Kumaran, Sathyanarayanan; Kavith, Chokkalingam; Saravanan, Manoharan;
Mustafa, Ahmed. - Acta Ichth. Piscat. 2007 vol.
37 nr 2 s. 81-85, il. bibliogr.
Miedź jest
metalem ciężkim o właściwościach bioakumulacyjnych i nie ulega bio-degradacji.
Ekspozycja karpia odbywała się w dwóch koncentracjach siarczanu miedzi: ostrej
0, 7 ppm i subletalnej 0, 07 ppm. W obu przypadkach wzrastała koncentracja
kortyzolu i poziom prolaktyn w osoczu. Poziom prolaktyn obniżył się po 28
dniach ekspozycji w dawce subletalnej wykazując minimalny punkt obniżenia 3, 84
proc. pod koniec 35-dniowego doświadczenia. Wzrost kocentracji kortyzolu i
zahamowanie wydzielania prolaktyn świadczą o reakcji stresowej karpia.
*00109*
en
Interactions
between two congeneric gyrodactylids (Gyrodactylus derjavini and G. salaris)
with different microhabitats on their common host rainbow trout, Oncorhynchus
mykiss. Współzależności między dwoma jednorodzajowymi gyrodaktylusami
(Gyrodactylus derjavini i G. salaris) w różnych mikrosiedliskach u ich głównego
żywiciela pstrąga tęczowego, Oncorhynchus mykiss. Garbol, Line W. ; Jorgensen, Thomas R. ; Buchmann,
Kurt. - Acta Ichth. Piscat. 2007 vol. 37 nr 2 s.
87-90, il. bibliogr.
Skórę lub
płetwy pstrąga tęczowego zainfekowano gyrodaktylusami (około 35 pasożytów na
rybę: 12 ryb liczbą
*00111*
en
Developmental
stages of Achtheres percarum (Crustacea: Copepoda), parasitic on European
perch, Perca fluviatilis (Actinopterygii: Perciformes). Stadia rozwojowe
Achtheres percarum (Crustacea: Copepoda), pasożytów okonia europejskiego, Perca
fluviatilis (Actinopterygii: Perciformes). Piasecki, Wojciech; Kuźmińska,
Ewa. - Acta Ichth. Piscat. 2007 vol. 37 nr 2 s.
117-128, il. bibliogr.
Achtheres
percarum jest pasożytniczym widłonogiem występującym u okonia europejskiego.
Cykl życia A. percarum składa się z 7 stadiów
rozwojowych: naupliusy, kopepodity, chalimusy I-IV, osobniki dorosłe.
Naupliusy wylęgają się z jaj i szybko przekształcają w kopepodity.
Oba stadia są wolnopływające, a kopepodit jest stadium inwazyjnym,
przymocowującym się do blaszek skrzelowych. Opisano i przedstawiono
graficznie morfologię stadiów rozwojowych pasożyta. Liczba stadiów rozwojowych
A. percarum określona w prezentowanych badaniach jest
zgodna z dotychczas stwierdzonymi u innych stawonogów.
RYBY KARPIOWATE
*00012*
pl
Zmienność
morfologiczna wybranych linii hodowlanych karpia - wyniki badań z zastosowaniem
wielowymiarowych techik eksploracyjnych. Wiśniewska, Anna M. W: Szkolenie
producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa. 31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb. 2008
s. 67-88, il. +bibliogr. 17 poz.
Przeanalizowano
26 mierzalnych cech biometrycznych karpi pochodzących z trzech gospodarstw
stawowych. Zastosowano różne techniki eksploracyjne; były to: analiza skupień,
analiza głównych składowych, analiza dyskryminacyjna, analiza regresji
wielorakiej. Analiza średnich wartości wykazała statystycznie istotne zróżnicowanie
morfologiczne między liniami i wewnątrz linii hodowlanych karpi. Wśród 2168
badanych ryb uzyskano wysoki procent (94, 8) poprawnych klasyfikacji do danej
linii hodowlanej. Stwierdzono, że poszczególne linie są odróżnialne na
podstawie cech morfologicznych.
*00013* pl
Efektywność
rozrodu wybranych linii hodowlanych karpia Cyprinus carpio L. po stymulowaniu owulacji za pomocą przysadki mózgowej lub
Ovopelu. Cejko, Beata I. ; Brzuska, Elżbieta. W:
Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa. 31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb. 2008
s. 89-93
W wylęgarni
Zakładu Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej PAN w Gołyszu przeprowadzono
kontrolowane tarło 455 samic pochodzących z 10 linii hodowlanych karpia, które
poddano stymulacji hormonalnej dwoma preparatami, homogenatem przysadki
mózgowej lub ovopelem. Analizowano ilość i jakość ikry badanych samic w zależności
od ich wieku i masy ciała. W ośmiu badanych liniach hodowlanych po podaniu
ovopelu odsetek samic przystępujących do rozrodu był wyższy niż u samic
hypofizowanych przysadką.
*00015*
pl
Możliwości
wykorzystania suszonych wywarów zbożowych w żywieniu karpia. Mazurkiewicz, Jan;
Przybył, Antoni. W: Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k.
Bełchatowa. 31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol.
Tow. Ryb. 2008 s. 121-127, il.
+bibliogr. 5 poz.
Przeprowadzono
badania określające wartość żywieniową wysuszonych wywarów: kukurydzianego,
pszennego i żytniego, w ekstrudowanych mieszankach tuczowych dla karpia.
Przedstawiono skład surowcowy i chemiczny pasz doświadczalnych. Czterem grupom
liczącycm po 39 karpi o średniej masie
*00052*
pl
Wybrane
rezultaty badań konsumpcji ryb w Polsce (ze szczególnym uwzględnieniem karpia).
Lirski, Andrzej. - Mag. Przem. Ryb. 2007 nr 5 (59) s.
32-35, il.
Scharakteryzowano
badania preferencji konsumenckich w 2006 r. przeprowadzonych metodą
zogniskowanego wywiadu grupowego (Focus Group Interview). Przedstawiono opinie
23 uczestniczek wywiadu dotyczące zwyczajów żywieniowych (co
sądzą o rybie jako daniu obiadowym). Głównie skupiono się na zwyczajach
kulinarnych dotyczących karpia, omawiano jego zakup, transport, obróbkę.
Stwierdzono, że karp jest rybą bardzo silnie kojarzoną ze świętami (wigilią),
ale tradycja zakupu żywego karpia na wigilię jest najsłabsza wśród najmłodszych
kobiet.
*00060* en
Effect of Carnobacterium divergens and Enterococcus hirae as
probiotic bacteria in feed for common carp, Cyprinus carpio L. Zastosowanie bakteriii probiotycznych
Carnobacterium divergens i Enterococcus hirae w paszach dla karpia, Cyprinus
carpio L. Mazurkiewicz, Jan; Przybył, Antoni; Sip, Anna; Grajek, Włodzimierz.
- Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 2 s. 93-102, il. bibliogr. streszcz.
Badano wpływ
dodania do pasz bakterii probiotycznych (Carnobacterium divergens i
Enterococcus hirae) wyizolowanych z przewodów pokarmowych dorosłych karpi, na
wzrost i wykorzystanie składników pokarmowych u dwuletnich karpi, żywionych
tymi paszami. Użycie pasz z dodatkiem bakterii probiotycznych nie wykazywało
istotnego wpływu na tempo wzrostu ryb, współczynnik pokarmowy oraz wydajność
wzrostową białka. W ciele karpi zmianie uległa zawartość wody, białka, tłuszczu
i składników pokarmowych.
INNE KARPIOWATE
*00073*
pl
Czy jakość młodocianych
osobników ryb karpiowatych w warunkach kontrolowanych zależy od pokarmu? Przegląd
najnowszych prac Zakładu Rybactwa Stawowego. Kamler, Ewa. - Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 11-13, il. bibliogr.
Badano wpływ
jakości pokarmu i jego ilości na jakość młodocianych ryb karpiowatych (certy,
strzebli, brzany, wzdręgi, lina). Oceniano ich jakość morfologiczną
(proporcje ciała, deformacje) i jakość biochemiczną (zmiany składu
chemicznego ciała wywołane żywieniem).
*00118*
pl
Ocena
aktualnego stanu i biologiczna charakterystyka populacji wędrownej formy certy
(Vimba vimba (L. )) w ujściu Odry i Zalewie Szczecińskim
w obliczu restytucji gatunku. Raczyński, Mariusz; Keszka, Sławomir. -
Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 137-151, il.
bibliogr. summ.
Analizowano
długość i masę ciała, strukturę płci i wieku oraz stan rozwoju gonad 223
osobników certy z Zalewu Kamieńskiego, Zalewu Szczecińskiego i Jeziora Dąbie w
latach 2000-01. Występowanie resztek populacji certy wędrownej stwierdzono w
estuarium Odry oraz w badanych zalewach. Złowione ryby wystąpiły w siedmiu
grupach wiekowych - od 3 do 9 lat, z wyraźną dominacją osobników w wieku 6 lat.
Wykazano, że w estuarium Odry można wytypować jeden obszar w celu gromadzenia
cert formy wędrownej (anadromicznej) z przenaczeniem do restytucji tego
gatunku.
RYBY ŁOSOSIOWATE
*00112*
en
The effect of magnetic field on permeability of egg
shells of salmonid fishes. Wpływ pola magnetycznego na przepuszczalność osłonek
jajowych ryb łososiowatych. Sadowski, Marcin; Winnicki, Aleksander;
Formicki, Krzysztof; Sobociński, Andrzej; Tański, Adam. - Acta Ichth. Piscat.
2007 vol. 37 nr 2 s. 129-135, il. bibliogr.
Badano wpływ
stałego pola magnetycznego o natężeniu 2 mT na osłonki jajowe ryb łososiowatych:
łososia atlantyckiego (Salmo salar L. ), troci (Salmo
trutta L. ), pstrąga tęczowego, Oncorhynchus mykiss
(Walbaum, 1792). Ultrastrukturę osłonek jajowych badano przy pomocy mikroskopu
elektronowego. Stwierdzono statystycznie istotny wzrost przepuszczalności wody
osłonek jajowych poddanych oddziaływaniu stałego pola magnetycznego. Podczas
inkubacji ikry należy uwzględnić fakt, że nawet słabe, stałe pole magnetyczne
oddziałuje na osłonki jajowe.
BIOLOGIA PSTRĄGA
*00001*
en
Ovarian fluid pH enhances motility parameters of
rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) spermatozoa. Odczyn pH płynu
jajnikowego poprawia parametry ruchu plemników pstrąga tęczowego (Oncorhynchus
mykiss). Wojtczak,
Mariola; Dietrich, Grzegorz J. ; Słowińska,
Mariola; Dobosz, Stefan; Kuźmiński, Henryk; Ciereszko, Andrzej. -
Aquaculture 2007 vol. 270 nr 1-4 s. 259-264, il. bibliogr.
Odczyn pH
płynu jajnikowego, pobranego od 31 ikrzyc pstrąga tęczowego, miał istotny wpływ
na ruchliwość oraz czas i prędkość ruchu plemników (VCL, VSL - analiza CASA,
r(2)=0, 34-0, 62) w nasieniu pstrąga tęczowego. Płym jajnikowy o pH w zakresie
od 7, 29 do 7, 67 nie powodował aktywacji nasienia; stopniowy wzrost badanych parametrów
obserwowano powyżej tego zakresu (do pH 8, 5).
CHÓW
I HODOWLA PSTRĄGA
*00002*
en
Occurrence of two forms of Y chromosome in rainbow
trout (Oncorhynchus mykiss) males from Rutki strain. Występowanie dwóch form
chromosomu Y u samców pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss) z linii Rutki. Ocalewicz, Konrad;
Babiak, Igor; Kasprzycka, Barbara; Dobosz, Stefan; Kuźmiński, Henryk; Goryczko,
Krzysztof. - Aquaculture 2007 vol. 270 nr 1-4 s. 546-551, il. bibliogr.
Wcześniejsze
badania wykazały, że samce niektórych linii pstrąga tęczowego, w tym linii z
Rutek, mogą posiadać nie dający się odróżnić przy użyciu
konwencjonalnych oraz cytogenetycznych metod molekularnych zestaw choromosomów
płci, przypominający budową chromosomy samic (XX). Na podstawie badań ich
potomstwa (F1 i F2) ustalono, że osobniki te były genotypowymi samcami, przy
czym chromosom Y posiadał dwie formy: Y(L) i Y(S). Dłuższa forma (L) mało różniła
się morfologicznie od chromosomu X, a krótsza (S) - forma akrocentryczna była
prawie całkowicie pozbawiona krótkiego ramienia (p) i była bogata w AT -
centrometryczną chromatynę.
*00046*
pl
Genetyczna
ochrona pstrąga. Pietrzak, Roman. - Węd. Świat 2008 nr 3 (147) s. 44-45, il.
Opisano
testowaną w Wielkiej Brytanii metodę genetycznej ochrony populacji dzikich pstrągów
potokowych poprzez zarybianie niepłodnymi triploidami. Badania 2000 ryb o średniej
masie
*00054*
pl
Produkcja i
eksport pstrąga w Chile, Peru i Norwegii. Aguirre, Grażyna. - Mag. Przem.
Ryb. 2007 nr 5 (59) s. 46-48, il.
Scharakteryzowano
produkcję i eksport pstrąga w Chile, głównego eksportera tego gatunku na świecie.
Jego największymi odbiorcami są Stany Zjednoczone, Japonia i Niemcy. Omówiono
produkcję i rynki zbytu Norwegii, zajmującej drugie miejsce na świecie wśród
producentów i eksporterów pstrąga oraz intensywną produkcję tego gatunku w
Peru. Przedstawiono rozwój eksportu pstrąga w Peru w latach 2000-06.
*00065*
en
Verification of meiotic gynogenesis in
brook trout, Salvelinus fontinalis (Mitchill) using microsatellite DNA markers. Weryfikacja efektów gynogenezy mejotycznej pstrąga źródlanego, Salvelinus fontinalis (Mitchill), przy zastosowaniu
markerów mikrosatelitarnego DNA. Fopp-Bayat, Dorota; Jankun, Małgorzata; Kuźmiński, Henryk. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15
fasc. 2
s. 157-164, il. bibliogr.
streszcz.
Zastosowano
technikę mikrosatelitarnego DNA do oceny efektów gynogenezy u pstrąga. Efekty
gynogenezy były weryfikowane na bazie analizy dwóch mikrosatelitarnych loci:
Sfo-296 i Sfo-262. Badano trzy samice pstrąga źródlanego, jednego samca pstrąga
potokowego oraz ich potomstwo (po 30 osobników od każdej samicy). Lokus Sfo-292
był monomorficzny, a lokus Sfo-262 okazał się polimorficzny. U badanego
potomstwa gynogenetycznego nie zaobserwowano obecności genotypu ojcowskiego.
INNE ŁOSOSIOWATE
*00035*
pl
O łososiach.
Kolendowicz, Jacek. - Węd. Świat 2008 nr 2 (146) s. 18-19, il.
Terminy ciągów
tarłowych łososi są różne na różnych łowiskach europejskich, czy kanadyjskich.
Opisano behawior łososi podczas ciągów tarłowych, ich zmienną aktywność,
zjawisko agresji.
RYBY SZCZUPAKOWATE
*00059*
en
Oxygen
consumption and ammonia excretion by juvenile pike, Esox lucius L. Konsumpcja
tlenu i wydalanie amoniaku przez juwenalnego szczupaka, Esox lucius L. Zakęś,
Zdzisław; Szczepkowski, Mirosław; Demska-Zakęś, Krystyna; Jesiołowski, Marcin.
- Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 2 s. 79-92, il. bibliogr. streszcz.
Badano
poziom konsumpcji tlenu i wydalania amoniaku przez młodociane szczupaki w
obiegu recyrkulacyjnym w temperaturach wody 20 i
RYBY OKONIOWATE
*00004*
en
Out-of-season spawning of cultured pikeperch [Sander
lucioperca (L. )]. Pozasezonowe tarło hodowlanego sandacza
[Sander lucioperca (L. )]. Zakęś, Zdzisław. -
Aquacult. Res. 2007 vol. 38 nr 13 s. 1419-1427,
il. bibliogr.
Określano
efektywność sztucznego rozrodu sandacza, podchowywanego w warunkach
kontrolowanych od stadium larwalnego. Badano wpływ wieku ryb (2+ i 3+)
oraz dawki hormonów (200 lub 400 IU hCG/kg masy ciała) na ilość wytartych samic
i ich płodność gospodarczą oraz przeżywalność embrionów do stadium
zaoczkowania. Wiek ryb, ani dawka hormonów nie miały istotnego
statystycznie wpływu na badane parametry.
*00050*
en
Perch, Perca fluviatilis L. migrations
in the drainage area of the mountainous Solina Dam Reservoir,
Określono
zasięg występowania okonia w górnym biegu rzeki San i jego głównych dopływach
powyżej Zbiornika Solińskiego. W latach 1994-2000 okonie występowały na 12
stanowiskach sposród 50, na których przeprowadzano elektropołowy. Jego udział w
połowach ogólnych był mały i maksymalnie wynosił 8, 4 proc. biomasy łowionych
ryb. Analizowano zależności między występowaniem okonia a wahaniami
poziomu wody w zbiorniku. Okoń wędrował w górę rzeki, ale nie docierał do potoków
oddzielonych wodospadami lub progami wodnymi.
RYBY WĘGORZOWATE
*00040*
pl
Węgorze na
start. Psuty, Iwona. - Wiad. Ryb. 2007 nr 11-12 (160)
s. 18, il.
Omówiono
przebieg zarybień węgorzem wstępującym wód Zalewu Wiślanego i Zalewu Szczecińskiego.
Akcję zarybieniową przerwano w 1994 r. , ze względu na
brak funduszy; wznowiono ją w 2005 r. W dn. 26 października 2007 oba zalewy
zarybiano narybkiem węgorza. Wkład finansowy do akcji zarbieniowej wniosło
Stowarzyszenie Rybaków Zalewu Wiślanego.
RYBY LIPIENIOWATE
*00117*
pl
Podchów larw
lipienia europejskiego (Thymallus thymallus L. )
przeprowadzony w Zakładzie Hodowli Ryb Łososiowatych w Rutkach.
Grudniewska, Joanna; Dobosz, Stefan; Goryczko, Krzysztof. - Rocz.
Nauk. Pol. Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 127-136, il.
bibliogr. summ.
W trakcie
miesięcznego eksperymentu w 2006 r. trzy baseny obsadzono wylęgiem lipienia.
Ryby karmiono artemią oraz paszami: Bio-Optimal Start lub Gemma Micro 300,
stosując różne warianty diet. Największą masę i średni przyrost uzyskano
u lipieni karmionych dietą mieszaną, artemią i starterem Bio-Optimal Start.
Lipienie w grupie doświadczalnej żywionej paszami Bio-Optimal Start i Gemma
Micro 300 uzyskały średnie parametry wzrostu, które były zbliżone do podchowu
na diecie mieszanej. Najniższą średnią masę końcową uzyskano podając tylko paszę
Bio-Optimal Start.
RYBY SIEJOWATE
*00061*
en
Whitefish, Coregonus lavaretus (L. ),
in the fisheries management of
Przeanalizowano
tempo wzrostu siei bytującej w jeziorze Gołdopiwo w latach 1932-1999 oraz
wahania połowów i przebieg zarybień tym gatunkiem w
okresie 1950-2005. Najkorzystniejsze połowy przypadały na lata 1966-1986; w tym
okresie średnio odławiano
*00062*
en
Feeding ecology of vendace, Coregonus albula (L. ), in
Badano
zmiany sezonowe w składzie pokarmu, intensywności odżywiania się i preferencji
pokarmowych sielawy w jeziorze Wigry. Ryby łowiono co
miesiąc od kwietnia do października w 2001 i 2002. Głównym komponentem
pokarmu sielawy był Cyclops vicinus i Dapnia spp. Wiosną i jesienią ryby
zjadały duże widłonogi, zaś latem głównie konsumowały wioślarki. Larwy i
poczwarki Chaoborus sp. były również stałym elementem pokarmu sielawy.
Najintensywniej sielawa żerowała wiosną, najmniej - latem. W lipcu aż 40 proc.
ryb miało puste przewody pokarmowe.
*00063*
en
Hydroacoustic monitoring of vendace in selected
Mazurian lakes. Monitoring hydroakustyczny w wybranych jeziorach sielawowych
Pojezierza Mazurskiego. Doroszczyk, Lech; Długoszewski, Bronisław; Kanigowska,
Ewa; Godlewska, Małgorzata. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol.
15 fasc. 2 s. 129-140, il. bibliogr. streszcz.
Monitoring
hydroakustyczny przy pomocy echosondy firmy SIMRAD przeprowadzono w 4 jeziorach
sielawowych, w których w ostatnich latach spadły drastycznie połowy sielawy. W
jeziorach Maróz i Mielno sielawa z powodu deficytów tlenowych unikała
hypolimnionu, doszło tam prawie do zaniku populacji. W jeziorze Pluszne sielawa
występuje licznie, ale jej rozmiary nie przekraczają wymiaru ochronnego. W
Jeziorze Łańskim populacja sielawy jest przytłumiona ogromną liczebnością ryb
karpiowatych stwarzających konkurencję pokarmową.
RYBY SUMOWATE
*00016*
pl
Wybrane aspekty
technologii produkcji narybku suma europejskiego (Silurus glanis L. ) na zrzutowych wodach pochłodniczych. (Elektrownia
„Ostrołęka“). Szmyt, Mariusz; Guziur, Janusz; Pućkowski, Maciej; Syguła,
Aleksander. W: Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa.
31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb.
2008 s. 141-152, il. +bibliogr. 20 poz.
Na terenie
elektrowni „Ostrołęka“ przeprowadzono w 2005 r. dwuetapowy podchów
narybku suma europejskiego w liczbie 10 tys. sztuk przez 97 dni. W chowie wstępnym
narybek został obsadzony w dwóch betonowych basenach zasilanych wodą pochłodniczą
w liczbie 5000 szt. /basen, zaś w letnim chowie właściwym rozrzedzone obsady
umieszczono w sadzach, plastykowych korytach lub betonowych basenach.
Sumy karmiono wyłącznie paszami sztucznymi firmy NUTRECO. Wykazano,
że warunki termiczno-tlenowe wód zrzutowych z elektrowni są optymalne do
intensywnego tuczu suma europejskiego. Najlepszy wzrost, najwyższe masy
jednostkowe oraz produkcję osiągnięto w sadzach.
*00053*
pl
Sum
europejski (Silurus glanis) czyli „wodny wilk“ ryba
smaczna, zdrowa i dostępna. - Mag. Przem. Ryb. 2007 nr
5 (59) s. 45
Opisano
występowanie i cechy morfometryczne suma europejskiego oraz walory smakowe i
zdrowotne jego mięsa. Z powodu zanikania populacji tego gatunku w warunkach
naturalnych, wskazano na konieczność zarybiania naszych wód. Największym
producentem materiału zarybieniowego suma jest Gospodarstwo Rybackie „Gosławice“
w Koninie. Omówiono działalność tego gospodarstwa, w szczególności
produkcję materiału zarybieniowego różnych gatunków ryb. Podano dwa przepisy
kulinarne przyrządzania suma.
*00072*
pl
Wpływ
warunków podchowu na wartość rzeźną i jakość mięsa suma europejskiego (Silurus
glanis L.). Zakęś, Zdzisław; Jankowska, Barbara; Ulikowski, Dariusz; Żmijewski,
Tomasz. - Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 7-11, il.
bibliogr.
Badano wpływ
pokarmu (naturalnego lub sztucznego) na wydajność rzeźną, skład chemiczny i
profile kwasów tłuszczowych mięsa suma europejskiego pochodzącego ze stawów
ziemnych i obiegów recyrkulacyjnych. Obserwowano szybkie tempo wzrostu suma żywionego
paszami sztucznymi (pstrągowymi) oraz wyższą zawartość wysokonienasyconych
kwasów tłuszczowych (EPA i DHA) o prozdrowotnych właściwościach.
WĘDKARSTWO
*00037*
pl
Jezioro Toczyłowo.
Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2008 nr 1 (203) s.
78, il.
Użytkownikiem
jeziora Toczyłowo, położonego na południowych krańcach Pojezierza Ełckiego,
jest od 2006 r. Mazowiecki Okręg PZW. Opisano dane morfometryczne
jeziora, przepływające cieki oraz charakter dna i linii brzegowej, roślinność i
wyniki odłowów kontrolnych z lat 1994 i 2001. Struktura gatunkowa ryb jest
atrakcyjna dla wędkarzy.
*00038*
pl
Jezioro Sasek
Mały. Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2008 nr 2 (204) s.
78-79, il.
Płytkie,
przepływowe jezioro Sasek Mały jest położone najniżej w zlewni rzeki Sawicy.
Opisano jego dane morfometryczne (powierzchnia wynosi 319,
*00039*
pl
Jezioro Krzyżewsko
(Krzyż). Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2008 nr 2 (204)
s. 82, il.
Opisano,
położone poniżej źródeł Łyny, małe (powierzchnia 9,
*00119*
pl
Udział
karpiowatych ryb reofilnych w połowach wędkarskich w rzekach południowej
Polski. Wołos, Arkadiusz. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 153-172, il. bibliogr. summ.
Uzyskano
dane z 56361 rejestrów połowów wędkarskich od wędkarzy zrzeszonych w 9 okręgach
Polskiego Związku Wędkarskiego. Określono skład gatunkowy tych odłowów ze
szczególnym uwzględnieniem odłowionych reofilnych ryb karpiowatych w wybranych
13 rzekach, dopływach górnej Wisły i górnej Odry. Spośród rozpatrywanych
gatunków reofilnych (boleń, brzana, świnka, certa, kleń, jaź) największym udziałem
w połowach wyróżniał się kleń. Na trzech odcinkach rzeki San i jego dopływie
rzece Wisłok odnotowano w odłowach najwyższy udział reofilnych ryb
karpiowatych. Najniższy odsetek karpiowatych reofilnych (17, 6 proc. ) odnotowano w odłowach na rzece Widawa.
*00120*
pl
Uwarunkowania
wędkarskiego użytkowania Zbiornika Zaporowego Poraj. Cz. 2: Wędkarstwo i jego
uwarunkowania socjologiczne. Wrona, Janusz; Guziur, Janusz. - Rocz. Nauk.
Pol. Zw. Węd. 2007 t. 20 s. 173-193, il.
bibliogr. summ.
W latach
1998-2000 nad zbiornikiem Poraj wypełniono 1260 ankiet w drodze bezpośrednich
wywiadów z wędkarzami. Przeanalizowano wiek wędkarzy, ich status społeczno-zawodowy,
staż i motywy wędkowania, odległość łowiska od miejsca zamieszkania,
ponoszone koszty, ocenę warunków wędkowania i pobytu. Stwierdzono, że w
zbiorniku Poraj ankietowani najchętniej poławiali ryby drapieżne: sandacza i
szczupaka, a w grupie ryb karpiowatych: leszcza, płoć, wzdręgę, karpia.
SKORUPIAKI I MIĘCZAKI UŻYTKOWE
*00067*
en
Morphometrics,
fecundity, density, and feeding intensity of the spinycheek crayfish,
Orconectes limosus (Raf. ) in natural conditions.
Morfometria, płodność, zagęszczenie i intensywność odżywiania się raka
pręgowatego, Orconectes limosus (Raf. ) w naturalnych
warunkach. Chybowski, Łucjan. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol.
15 fasc. 3 s. 175-241,
il. bibliogr. streszcz. (Thesis
for the degree of associate professor)
Badano
trzy populacje raka pręgowatego w jeziorach: Staw Płociczno i Hańcza
(Pojezierze Suwalskie) oraz Dgał Wielki (Pojezierze Mazurskie). Porównywano różnice
w budowie ciała między samicami a samcami oraz między populacjami raków. Badano
płodność całkowitą, proporcje płci, strukturę wielkościową populacji, jej zagęszczenie
i odżywianie się w cyklu rocznym. Dobowe racje pokarmowe raków wykazywały silną
zależność między wskaźnikiem napełnienia żołądków i temperaturą wody. Raki żerowały
najintensywniej od maja do października. Głównym komponentem był pokarm roślinny
(84, 8 proc. ); w pokarmie raków nie stwierdzono ikry
ryb.
PRZETWÓRSTWO RYBNE
*00069*
pl
Jak
humanitarnie uśmiercać wigilijne karpie. Lirski,
Andrzej; Kazuń, Krzysztof; Białowąs, Henryk; Pilarczyk, Maciej. - Mag. Przem. Ryb. 2007 nr
6 (60) s. 48-50, il.
Ze względów
humanitarnych i praktycznych karp w momencie sprzedaży powinien zostać ogłuszony,
a następnie zabity i wypatroszony. Porównano dwie metody ogłuszania ryb: udarową
i elektryczną oraz ich wady i zalety. Niższą jakością mięsa charakteryzują się
karpie ogłuszone prądem elektrycznym.
EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA
*00008*
pl
Problemy w
handlu karpiem - uwagi po sezonie 2007 roku. Lirski, Andrzej; Myszkowski,
Leszek. W: Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa.
31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb.
2008 s. 5-11, il.
Omówiono
produkcję karpia handlowego w 2007 roku, jego import do Polski, politykę cenową
realizowaną przez sieci handlowe, a także akcje promocyjne oraz kampanię
negatywną określaną jako „Czarny PR“, która miała na celu zniechęcenie
potencjalnych nabywców do zakupu żywego karpia. Przedstawiono problemy związane
ze zbytem zaplanowanych ilości karpia handlowego w 2007 r. oraz przyszłość
rynku rybnego w Polsce.
*00009*
pl
Rynek i spożycie
ryb w 2007 roku i perspektywy jego rozwoju. Seremak-Bulge, Jadwiga. W:
Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa. 31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb. 2008
s. 13-28, il.
Analizowano
podaż ryb konsumpcyjnych na rynku krajowym w 2007 roku, której szacunkowa
wielkość wyniesie 460 tys. ton. Scharakteryzowano eksport i import ryb słodkowodnych
oraz łososi. Omówiono wielkość spożycia ryb w Polsce, strukturę
konsumowanych ryb i ich przetworów oraz ceny ryb.
*00011*
pl
Próba oceny
ekonomicznych skutków chorób ryb. Lirski, Andrzej; Turkowski, Konrad. W:
Szkolenie producentów ryb. Materiały szkoleniowe. Słok k. Bełchatowa. 31 stycznia - 1 lutego 2008. Poznań: Pol. Tow. Ryb. 2008
s. 49-53, il. +bibliogr. 4 poz.
Omówiono
prowadzone w 2007 r. przez Zakład Rybactwa Stawowego IRS w Żabieńcu badania
ankietowe, w których połowa spośród 69 ankietowanych hodowców stwierdziła występowanie
chorób ryb w ich gospodarstwach. Przedstawiono wpływ chorób ryb na efekty
ekonomiczne gospodarstwa stawowego. Choroby ryb hodowlanych w ostatnich latach
są główną barierą w rozwoju gospodarstw rybackich i całej branży.
*00057*
pl
Europejski
Fundusz Rybołówstwa 2007-2013. - Prz. Ryb. 2007 R. 32 nr 6 s. 45-55, il.
Przedstawiono
wykaz zadań Europejskiego Funduszu Rybołówstwa w ramach następujących działań:
1. Adaptacja floty; 2. Akwakultura, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo
i obrót; 3. Działania służące wspólnemu interesowi; 4. Trwały rozwój obszarów
rybołówstwa; 5. Pomoc techniczna.
*00078*
pl
Średnie ceny
ryb towarowych i materiału zarybieniowego stosowane w jeziorowych
gospodarstwach rybackich w 2007 roku. Mickiewicz, Maciej. - Komun. Ryb.
2007 nr 6 (101) s. 27-30, il. bibliogr.
W wyniku
prowadzonych badań ankietowych podano średnie ceny hurtowe ryb oraz ważniejszych
form materiału zarybieniowego stosowane w 2007 r. Porównanie cen ryb w latach
2001-2007 wykazuje tendencję rosnącą.
BUDOWNICTWO WODNE
*00056*
pl
Wpływ
budowanego Zbiornika Wielowieś Klasztorna w Wielkopolsce Południowej na środowisko.
Cz. 1. Małecki, Zdzisław. - Prz. Ryb. 2007 R. 32 nr 6 s. 34-44, il.
Przedstawiono
podstawowe cele budowy zbiornika, charakterystykę techniczną oraz prognozowanie
korzystnego i niekorzystnego oddziaływania zbiornika retencyjnego na środowisko.
ZANIECZYSZCZENIE
I OCHRONA WÓD
*00021*
en
Sanitary and ecological characteristics
of water in the municipal
Próbki
wody z dwóch stanowisk (na dopływie i odpływie jeziora) pobierano
co miesiąc od stycznia do grudnia 2000-03, poddając je ocenie
mikrobiologicznej w celu określenia stanu sanitarnego i ekologicznego.
Stwierdzono obecność bakterii z grupy coli, z grupy fekalii coli i fekalnych
paciorkowców, a także bakterie psychrofilne i mezofilne: amonifikacyjne,
denitryfikacyjne i beztlenowe bakterie przetrwalnikowe redukujące siarczany.
Uzyskane wskaźniki bakteriologiczne były wyższe od zanotowanych w latach
poprzednich w tym jeziorze, a także w porównaniu z innymi jeziorami polskimi.
*00029*
en
Changes in phytoplankton assemblages after reduction
of sewage discharge into
Badania
przeprowadzone w latach 1991-2001 wykazały, że widoczne zmiany w składzie
gatunkowym i strukturze zespołów fitoplanktonowych jeziora Niegocin występowały
tylko w okresie pierwszych sześciu lat działania oczyszczalni ścieków
wybudowanej w Giżycku w 1994 r. Od 1999 r. , gdy ładunek
nutrientów w jeziorze zaczął znowu wzrastać, nie obserwowano już istotnych
zmian w grupach gatunków dominujących i subdominujących.
*00041*
pl
Rekultywacja
wód jeziora Kórnickiego w rejonie kąpieliska OSiR. Sieradzon, Jan. - Gaz
Woda 2008 t. 81 nr 1 s. 26-28, il. bibliogr.
Przedstawiono
efekty rekultywacji wód jeziora nową metodą. Opisano technologię
inaktywacji fosforu przy pomocy prototypowego urządzenia „ekomątwa“, konstrukcję
i funkcjonowanie tego urządzenia, sposób instalacji i dawkowanie
koagulantu - wodnego roztworu chlorku poliglinu. Zalecono rozpoczęcie prac na kąpielisku
Jeziora Kórnickiego wczesną wiosną.
*00042*
pl
Rzeka Śląska Ochla jako wskaźnik czystości środowiska. Jankowska,
Anna; Szustakowski, Mieczysław. - Gosp. Wod. 2008 R.
68 nr 1 s. 22-26, il. bibliogr.
Scharakteryzowano
infrastrukturę zlewni oraz stan ekologiczny rzeki Śląska Ochla,
położonej w dorzeczu Odry na ziemi lubuskiej. Analizowano takie wskaźniki
fizykochemiczne jak: temperatura, barwa, odczyn, tlen, BZT, ChZT, azot
amonowy, fosforany. Największy wpływ na stan wód mają siedliska ludzkie i spływy
powierzchniowe (rolnictwo).
*00048*
en
Assessment of impact of heavy metals on
the communities and morphological deformities of Chironomidae larvae in the
River Damodar (
Badano wpływ
metali ciężkich (Pb, Zn, Cu, Hg i Cd) na larwy Chironomidae w rzece przepływającej
przez tereny silnie uprzemysłowione i na stanowiskach reperowych,
porównawczych. Analizy rzędnych i klasterowe wykazały zróżnicowanie między
badanymi stanowiskami. Na stanowiskach zanieczyszczonych (na terenie uprzemysłowionym)
malała różnorodność gatunkowa badanej fauny. Największy wpływ na zmiany w
strukturze bentosu oraz na liczbę osobników zdeformowanych wywierał ołów (Pb).
*00084*
en
Agricultural and industrial pollution of
selected fluvial lakes in the central part of the
W latach
2000-02 zbadano stan środowiska trzech jezior rzecznych (starorzeczy) przylegających
do Łaby na terenie Republiki Czech. Mimo identycznego pochodzenia tych
zbiorników, stwierdzono duże różnice środowiskowe. W jednym z nich wystąpiła
bardzo niska koncentracja tlenu, a koncentracje nutrientów i ich dynamika
sezonowa były różne w każdym z badanych jezior, mimo że wszystkie mają
charakter eutroficzny. Spośród badanych metali ciężkich w osadach dennych, tylko ołów wykazywał wzrost zawartości.
*00087*
en
The effectiveness of the phosphorus
inactivation method in reducing the trophy of lakes of different morphometric
and hydrological features. Efektywność metody inaktywacji
fosforu w redukcji trofizmu jezior o różnych wskaźnikach morfometrycznych i
hydrologicznych. Gawrońska, Helena; Łopata, Michał; Jaworska, Bożena. -
Limnol. Rev. 2007 vol. 7 nr 1 s. 27-34, il. bibliogr.
Porównywano
efektywność rekultywacji trzech jezior: dymiktycznego Jeziora Długiego w
Olsztynie; płytkiego, okresowo stratyfikowanego jeziora Głęboczek;
polimiktycznego, przepływowego Jeziora Wolsztyńskiego. Do inaktywacji fosforu użyto
koagulantu glinu (odpowiednio) w dawkach: 60 t (224 g/m kw. ),
35 t (183 g/m kw. ), 250 t (201 g/m kw. ), a w trzecim jeziorze
dodatkowo użyto koagulantu żelaza 50 t (40 g/m kw. ). Najlepsze efekty uzyskano
w Jeziorze Długim, w którym koncentracja fosforu obniżyła się poniżej 0, 1
mgP/l, zredukowano biomasę fitopklanktonu, wyeliminowano sinice, a
przezroczystość wody wzrosła do
*00100*
en
Yeasts-like fungi in selected baths of
Latem 2006
r. pobrano próby z czterech kąpielisk w jeziorach: Dziewoklicz, Goplana, Głębokie
usytuowanych w granicach administracyjnych Szczecina oraz leżącym w pobliżu
jeziorze Bartoszewo. Zidentyfikowano 17 gatunków grzybów drożdżopodobnych należących
do 11 rodzajów. Wśród nich potencjalnie patogenne dla ludzi i zwierząt są
gatunki: Candida albicans, Candida guilliermondii, Trichosporon beigelii.
Obecność tych grzybów w wodzie kąpielisk stwarza zagrożenie sanitarne i
epidemiologiczne.
*00104*
en
Changes in the trophic state
Badania
stanu troficznego jeziora Niegocin przeprowadzono latem w okresie 1986-2001
czyli przed i po modernizacji oczyszczalni ścieków dokonanej w 1994 r.
Analizowano zmiany koncentracji fosforu, chlorofilu, widzialności krążka
Secchi’ego oraz biomasy fitoplanktonu. Obliczono wskaźniki stanu troficznego
Carlsona. Po modernizacji oczyszczalni znacznie obniżyła się koncentracja
chlorofilu oraz zwiększyła się przezroczystość wody. Fosfor jednak pozostał na
poziomie jezior eutroficznych. W latach 2000-01 biomasa fitoplanktonu ponownie
wzrosła.
OCHRONA GATUNKOWA
*00018*
pl
Kolonie
kormorana Phalacrocorax carbo sinesis na środkowym Nadodrzu. Jerzak, Leszek;
Mizera, Tadeusz; Bocheński, Marcin; Czechowski, Paweł; Kalisiński, Marek;
Szara, Anna. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2007 R. 63 z. 5 s.
51-65, il. bibliogr. summ.
Scharakteryzowano
gwałtowny wzrost liczby kolonii oraz liczebności kormorana na terenie Polski i
Europy. W latach 2003-04 skontrolowano wszystkie miejsca gniazdowania
kormoranów znane od lat 80-tych XX w. na terenie
województwa lubuskiego (środkowe Nadodrze). W badanym okresie występowało
6 kolonii: Wyszanów, Jezioro Wielkie, Słońsk, Jezioro Lubiatówko, Jezioro
Ostrowieckie i Jezioro Osiek. Najstarsza kolonia kormoranów znajdowała się
w Drawieńskim Parku Narodowym na wyspie Lech na Jeziorze Ostrowieckim. Opisano
badane kolonie.
*00019*
pl
Występowanie
i skład pokarmu wydry Lutra lutra (L. ) na terenie Ojcowskiego
Parku Narodowego. Chruszcz, Karina; Wierzbowska, Izabela; Klasa, Anna; Śnigórska,
Katarzyna; Amirowicz, Antoni. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2007 R. 63 z. 6 s. 3-14, il. bibliogr. summ.
Od
stycznia do czerwca 2005 r. przeprowadzono badania stanowisk i liczebności
wydry w dolinach Prądnika i Sąspówki na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego.
Zagęszczenie wydr na badanym terenie wynosiło 2, 9 osobnika na
*00055*
pl
Nasze ryby.
Jesiotr bałtycki powraca do naszych rzek. Kolman, Ryszard. - Prz. Ryb.
2007 R. 32 nr 6 s. 17-27, il.
Omówiono
występowanie, połowy w XX wieku oraz przyczyny wyginięcia jesiotra w Bałtyku.
Przedstawiono trzy etapy prac restytucyjnych oraz realizację pierwszego etapu:
chów narybku i selektów z materiału wyjściowego importowanego z Kanady oraz
pierwsze zarybienia w rzekach Drwęcy i Drawie.
*00071*
pl
Problem
dzikich zwierząt w gospodarce stawowej. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. -
Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 1-6, il. bibliogr.
Omówiono
wpływ zwierząt - ptaków: kormoranów, perkozów, czapli, rybitw, łabędzi,
kaczek; i ssaków: wydr, norek amerykańskich, bobrów - na hodowlę ryb w stawach.
Badania ankietowe prowadzone w latach 2004-2007, obejmujące 50 proc. krajowej
powierzchni ogroblowanej wykazały, że najwyższe straty powodują: wydra, czapla,
kormoran i bóbr. Podano status prawny wybranych gatunków zwierząt występujacych
na stawach.
*00074*
pl
O możliwościach
restytucji jesiotra bałtyckiego w obwodzie kaliningradzkim. Gushchin, A. B. ; Ul’yanov, A. G. ; Stratanovich,
D. B. - Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 14-16, il.
bibliogr.
Przedstawiono
zagadnienia warunkujące rozpoczęcie prac restytucyjnych dotyczących jesiotra bałtyckiego
w obwodzie kaliningradzkim. Omówiono status
taksonomiczny gatunku, stan rzek i ich przydatność do tarła, znalezienie
lokalizacji do budowy eksperymentalnego ośrodka zarybieniowego oraz uzyskanie źródeł
finansowania.
*00077*
pl
Występowanie
strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pallas) w województwach wielkopolskim
i kujawsko-pomorskim. Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał; Kusznierz, Jan. -
Komun. Ryb. 2007 nr 6 (101) s. 24-26, il.
bibliogr.
Przedstawiono
aktualny stan wiedzy na temat obecności strzebli błotnej - zagrożonej wyginięciem
ryby karpiowatej - w wodach Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Podano
rozmieszczenie istniejących stanowisk strzebli i obszarów przeszukanych w
latach 2005-2007.
GOSPODARKA WODNA
*00056*
pl
Wpływ
budowanego Zbiornika Wielowieś Klasztorna w Wielkopolsce Południowej na środowisko.
Cz. 1. Małecki, Zdzisław. - Prz. Ryb. 2007 R. 32 nr 6 s. 34-44, il.
Przedstawiono
podstawowe cele budowy zbiornika, charakterystykę techniczną oraz prognozowanie
korzystnego i niekorzystnego oddziaływania zbiornika retencyjnego na środowisko.
*00090*
en
Typology and potential utilization and
anthropogenic lakes in mining pits in the
Jeziora
pochodzenia antropogenicznego stanowią znaczącą grupę jezior w Republice Czech.
Powstają one w dołach pokopalnianych, a na jakość ich wód wpływa charakter
wydobywanych kopalin. W zależności od jakości wód mogą być one wykorzystywane
do różnych celów: rolniczych, przemysłowych, rekreacyjnych, do ochrony
lokalnego krajobrazu. Należy podjąć szybką decyzję i wybrać odpowiedni sposób użytkowania
takiego jeziora.