Expres informacji nr 3-2008

Instytut Rybactwa Śródlądowego

im. STANISŁAWA SAKOWICZA

EXPRESS INFORMACJA

NR 3/2008

(kwartalnik)

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

mgr inż. Henryk Chmielewski

inż. Jadwiga Cupiał

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanow

Olsztyn 2008

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl

RYBACTWO

*00041* pl

Rybackie narzędzia i urządzenia połowowe. Radecki, Wojciech. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 37-38

Prawnik dowodzi, że w świetle obowiązujących ustaw, ani produkcja ani obrót rybackimi narzędziami i urządzeniami połowowymi nie wymagają koncesji ani zezwolenia, nie są też przedmiotem działalności regulowanej. Działalność handlowa wymaga tylko dopełnienia obowiązku ewidencyjnego.

*00066* pl

Wykonywanie uprawnień właścicielskich przez dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej w zakresie rybackiego korzystania z wód płynących. Kasperek-Kawałek, Małgorzata; Kiedryński, Tomasz. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 73-79

Omówiono przepisy prawne dotyczące gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz przepisami Prawa Wodnego prawo do rybackiego korzystania z wód płynących przekazywane jest wyłącznie użytkownikowi wyłonionemu w drodze postępowania konkursowego. Scharakteryzowano procedurę konkursu. Nadzór właścicielski jest sprawowany przez dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej.

*00067* pl

Zagadnienia prawne obwodów rybackich. Radecki, Wojciech. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 81-98

Omówiono przepisy prawne dotyczące obwodów rybackich przed 1989 r. oraz przemian własnościowych w latach późniejszych. Od 1 stycznia 2002 r. zaczęły obowiązywać przepisy Prawa Wodnego, zgodnie z którymi za podstawową formę rybackiego korzystania z publicznych, śródlądowych wód powierzchniowych płynących uznano użytkowanie obwodu rybackiego. Analizowano uprawnienia dzierżawcy oraz problematykę prawną obwodów rybackich dotyczącą ochrony przyrody.

*00068* pl

Zasady klasyfikowania działalności rybackiej i wędkarskiej wg Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) i Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Mróz, Elżbieta. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 99-102

Opisano znaczenie dwóch rodzajów klasyfikacji będących narzędziem do zbierania, przetwarzania i prezentowania danych statystycznych. Omówiono zasady klasyfikowania działalności rybackiej wg Polskiej Klasyfikacji Działaności oraz zaklasyfikowanie produktów rybatwa / usług związanych z rybactwem wg. Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Przedstawiono też zaklasyfikowanie działalności i usług związanych z wędkarstwem.

*00072* pl

Tryb i zasady opiniowania przez Instytut Rybactwa Śródlądowego projektów realizowanych w ramach unijnego Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb“. Robak, Stanisław. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 145-148

Podano warunki uzyskania opinii stwierdzającej zgodność zakończenia inwestycji z założeniami projektu, która jest niezbędna do zawarcia umowy o dofinansowanie projektu. Wymieniono wymagane dane i informacje oraz dokumenty potrzebne przy ubieganiu się o opinię.

*00073* pl

Ocena sporządzania operatów rybackich opiniowanych przez Instytut Rybactwa Śródlądowego. Falkowski, Stanisław. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 149-152

Omówiono najczęściej popełniane błędy i uchybienia podczas przygotowywania operatów rybackich: niestosowanie zalecanego schematu, niepoprawne nazewnictwo, umieszczanie zbędnych załączników, brak podstawowych informacji np. o warunkach termiczno-tlenowych. Błędy te wynikają z nieznajomości przepisów prawa, braku przygotowania zawodowego oraz nieznajomości literatury fachowej.

*00079* pl

Rejestracja połowów wędkarskich a racjonalna gospodarka rybacka. Wołos, Arkadiusz. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 205-217, il. +bibliogr. 3 poz.

Podano definicję oraz scharakteryzowano cztery typy racjonalnej gospodarki rybackiej: rybacko-towarowa, rybacko-wędkarska, wędkarska, wyspecjalizowana. Na podstawie analizy rejestrów połowów oraz ankiet zebranych u wędkarzy w katowickim i częstochowskim okręgu PZW na zbiornikach: Rybnik, Paprocany, Poraj, Kozłowa Góra, Dziećkowice oraz na jeziorach użytkowanych przez gospodarstwa rybackie w Ełku, Mrągowie, Złocieńcu, Rurzycy i Sławie - przedstawiono strukturę gatunkową odłowów wędkarskich. Podano liczbę ankietowanych wędkarzy, liczbę dni wędkowania, średnie odłowy oraz liczbę sprzedanych zezwoleń na wędkowanie.

*00090* pl

Pojęcie kompleksowej gospodarki rybacko-wędkarskiej. Wołos, Arkadiusz; Falkowski, Stanisław. - Nasze Wody 2008 R. 12 nr 1 s. 10-13, il.

Omówiono cztery główne typy gospodarki rybackiej: gospodarkę towarową, rybacko-wędkarską, wędkarską i rybacką wspecjalizowaną. Pod względem obszarowym dominującym typem jest gospodarka rybacko-wędkarska. Prowadzenie racjonalnej gospodarki rybackiej wymaga świadomości i celowości podejmowanych działań.

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00009* pl

Reakcja zespołów zooplanktonu na podwyższoną temperaturę wody w jeziorach będących pod wpływem zrzutu wód z elektrowni. Bogacka, Elzbieta; Paturej, Ewa. - Acta Sci. Pol. - For. Circ. 2006 vol. 5 nr 2 s. 111-120, il. bibliogr.

W latach 2001-02 przeprowadzono badania składu gatunkowego i różnorodności biologicznej zooplanktonu w litoralu jezior podgrzanych: Licheńskiego i Gosławskiego. W okresie badań różnorodność gatunkowa zooplanktonu była wysoka, przy czym istotnie statystycznie wyższa w Jeziorze Licheńskim. Liczebność i biomasa zooplanktonu w Jeziorze Gosławskim utrzymywała się na niższym poziomie niż w Jeziorze Licheńskim. W obu jeziorach najliczniej występowały wrotki (od 35 do 42 gatunków). Analizowano wpływ temperatury wody na zagęszczenie i strukturę badanych zespołów.

*00013* en

The thermal and oxygen relationship and water dynamics of the surface water layer in the Konin heated lakes ecosystem. Stosunki termiczno-tlenowe i dynamika wód powierzchniowych w ekosystemie podgrzanych jezior konińskich. Stawecki, Konrad; Pyka, Jakub P. ; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 247-258, il. bibliogr. streszcz.

Przeanalizowano wpływ zrzutu wód podgrzanych na uwarunkowania hydrologiczne oraz stosunki termiczno-tlenowe kanałów i dwóch jezior wchodzących w system chłodzący elektrowni wodnych Konin i Pątnów. Jezioro Licheńskie w największym stopniu bierze udział w systemie chłodzenia i jego wody są najbardziej podgrzane (do 27 st. C); wymiana wody w jeziorze odbywa się w ciagu 3 do 5 dni. Woda Jeziora Ślesińskiego jest podgrzewana do 25 st. C, a wymiana wody trwa do 7 dni. Zawartość tlenu w badanych jeziorach spadała do 7. 5 mg/l (przy nasyceniu 80 proc. ).

*00014* en

Variation in the contents of nitrogen and phosphorus in the heated water ecosystem of the Konin lakes. Zmienność zawartości azotu i fosforu w podgrzanych wodach ekosystemu jezior konińskich. Pyka, Jakub P. ; Stawecki, Konrad; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 259-271, il. bibliogr. streszcz.

Określano zmiany stanu troficznego jezior konińskich: Licheńskiego i Ślesińskiego. Analizowano zawartość azotu i fosforu, widzialność krążka Secchi’ego oraz zawartość chlorofilu. W epilimnionie dominującymi formami były fosforany oraz organiczne frakcje azotu i fosforu. W okresie wiosenno-letnim w strefie przydennej jezior wzrastała zawartość fosforanów i azotu amonowego przy narastających deficytach tlenowych. Decydującym wskaźnikiem eutrofizacji był azot. Krótki czas retencji wody ograniczał zakwity fitoplanktonowe.

*00015* en

Heavy metals in the Konin lakes system. Metale ciężkie w systemie jezior konińskich. Królak, Elżbieta; Pyka, Jakub P. ; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 273-286, il. bibliogr. streszcz.

Badano zawartość metali ciężkich (Cu, Zn, Mn, Fe, Pb, Cd) w osadach dennych kanałów wodnych i jezior podgrzanych oraz w tkankach małży Sinanodonta woodiana (Lea) i Dreissena polymorpha (Pall. ) oraz rośliny Vallisneria spiralis (L. ). Zawartość ołowiu i miedzi w osadach przekraczała wartości występujące w innych jeziorach na obszarze Polski. Koncentracje miedzi, cynku, ołowiu i kadmu występujące w tkankach rośliny i małży przekraczały wartości tych metali spotykane w innych zbiornikach polskich.

*00016* en

Phosphorus and calcium in the mussels Sinanodonta woodiana (Lea) and Dreissena polymorpha (Pall. ) in the Konin lakes. Fosfor i wapń w małżach Sinanodonta woodiana (Lea) i Dreissena polymorpha (Pall. ) w jeziorach konińskich. Królak, Elżbieta; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 287-294, il. bibliogr. streszcz.

Badano zawartość fosforu i wapnia w tkankach miękkich i w muszlach małży zasiedlających podgrzane jeziora konińskie. Sinanodonta woodiana kumuluje fosfor w tkankach miękkich w ilości 30 mg/g s. m. , a Dreissena polymorpha w ilości 6. 6 mg/g s. m. W muszlach kumulacja fosforu jest podobna u obu gatunków i wynosi ok. 0. 5 mg/g s. m. Średnia zawartość wapnia kształtuje się na podobnym poziomie u obu gatunków; wynosi ok. 25 mg/ g s. m. w tkankach miękkich i ok. 300 mg/g s. m. w muszlach. Na podstawie biomasy badanych małży obliczono, że kumulacja fosforu w jeziorach wynosi ok. 60 g/m kw. , a wapnia ok. 8 kg/m kw.

*00017* en

Carbon dynamics in a heated water system (Wielkopolsko-Kujawskie Lake District, Poland). Zmienność węgla w systemie podgrzanych jezior konińskich (Pojezierze Wielkopolsko-Kujawskie, Polska). Dunalska, Julita; Pyka, Jakub P. ; Zdanowski, Bogusław; Świątecki, Aleksander. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 295-307, il. bibliogr. streszcz.

Badano przestrzenną i sezonową zmienność oraz dynamikę różnych form węgla organicznego w systemie chłodzenia elektrowni wodnych Konin i Pątnów. Wykazano wyraźne zróżnicowanie zawartości rozpuszczonego (DOC) i cząsteczkowego (POC) węgla organicznego w wodzie badanych jezior podgrzanych. Dominującą formą był DOC, którego udział w ogólnej puli węgla organicznego sięgał 67 proc. , a średnie koncentracje wynosiły 6. 7 mg C/l. Ilość i jakość materii organicznej zależała też od czynników abiotycznych.

*00018* en

The seasonal dynamics of organic matter remineralization by bacterial consortia in the heated Konin lakes. Sezonowa dynamika remineralizacji materii organicznej przez bakterie w podgrzanych jeziorach konińskich. Świątecki, Aleksander; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 309-320, il. bibliogr. streszcz.

Trzyletnie badania (1993-95) produkcji pierwotnej i bakteryjnej w jeziorach konińskich (Licheńskim, Ślesińskim, Gosławskim, Mikorzyńskim) wykazały istotną zależność między sezonową dynamiką procesów mikrobiologicznych a stężeniem mineralnych i organicznych form azotu i fosforu. W korzystnych warunkach termiczno-tlenowych bakterie w szybkim tempie rozkładają meterię organiczną do poziomu mineralnego. Obecność intensywnych procesów mikrobiologicznych wpływa na homeostazę badanych ekosystemów jeziornych.

*00019* en

The dynamics of bacterioplankton versus resources of organic carbon in the heated Konin lakes. Dynamika bakterioplanktonu a zasoby węgla organicznego w podgrzewanych jeziorach konińskich. Świątecki, Aleksander; Zdanowski, Bogusław; Dunalska, Julita; Górniak, Dorota. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 321-333, il. bibliogr. streszcz.

Przedstawiono istotny wpływ warunków termicznych podgrzanych jezior, Licheńskiego i Ślesińskiego, na strukturę bakterioplanktonu i koncentracje różnopostaciowej materii organicznej. Sezonowe zróżnicowanie koncentracji rozpuszczonego (DOC) i cząsteczkowego (POC) węgla organicznego jest typową cechą badanych jezior. Jesienią notowano wysoką intensywność procesów mikrobiologicznych mineralizacji DOC. Warunki termiczne jezior wpływały na wysoką dynamikę ilościową i strukturalną baketrioplanktonu.

*00020* en

Changes in the abundance, species richness, and size structure of zooplankton under the influence of environmental conditions in the shallow littoral zone of a heated lake. Zmiany obfitości, różnorodności gatunkowej i struktury wielkościowej zooplanktonu pod wpływem warunków środowiskowych w litoralu płytkiego, podgrzewanego jeziora. Bogacka-Kapusta, Elżbieta. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 335-351, il. bibliogr. streszcz.

Przeprowadzono badania ilościowe i jakościowe zooplanktonu w litoralu Jeziora Gosławskiego, jednego z podgrzanych jezior konińskich. Uwzględniono wpływ temperatury wody, zawartości tlenu i zagęszczenia roślinności wodnej. Zidentyfikowano 64 gatunki zooplanktonowe, wśród których dominowały wrotki (Rotifera) - 42 gatunki, zaś skorupiaki były reprezentowane przez 22 gatunki. Liczebność zooplanktonu malała w przypadku wzrostu temperatury wody i wzrostu zagęszczenia hydrofitów.

*00021* en

Abundance and diversity of zooplankton in the littoral zone of Lake Licheńskie. Obfitość i różnorodność zooplanktonu w litoralu Jeziora Licheńskiego. Paturej, Ewa; Bogacka-Kapusta, Elżbieta; Kapusta, Andrzej. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 353-367, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2001-02 badano wpływ temperatury wody i zawartości tlenu na liczebność i biomasę zooplanktonu w litoralu podgrzewanego jeziora konińskiego. Zidentyfikowano 25 gatunków wrotków (Rotifera) i 32 gatunki skorupiaków (Crustacea). Nie stwierdzono istotnej zależności między temperaturą wody a różnorodnością gatunkową badanego zooplanktonu; różnice wystąpiły w poszczególnych miesiącach. Zaobserwowano wpływ temperatury na liczebność i biomasę Cladocera i na spadek liczebności Rotifera.

*00022* en

Development of the zebra mussel, Dreissena polymorpha (Pall. ), population in a heated lakes ecosystem. [Pt] 1: Changes in population structure. Rozwój populacji zebra mussel, Dreissena polymorpha (Pall. ) w ekosystemie podgrzanych jezior. [Cz. ] 1: Zmiany struktury populacji. Sinicyna, Olga O. ; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 369-385, il. bibliogr. streszcz.

Opisano rozwój populacji racicznicy (strukturę wielkościową i płciową, liczebność i biomasę) występujących w podgrzewanych jeziorach konińskich w latach 1993-2006. Roczna suma efektywnych temperatur wahała się od 3720 fo 7600 stopniodni, a okres wegetacyjny od 188 do 345 dób w zależności od usytuowania populacji małży w ekosystemie. W siedliskach najcieplejszych występowanie racicznicy było ujemnie skorelowane z temperaturą wody, zaś dodatnio w strefach o umarkowanym stopniu podgrzania.

*00023* en

Development of the zebra mussel, Dreissena polymorpha (Pall. ), population in a heated lakes ecosystem. [Pt] 2: Life strategy. Rozwój populacji zebra mussel, Dreissena polymorpha (Pall. ) w ekosystemie podgrzanych jezior. [Cz. ] 2: Strategie życiowe. Sinicyna, Olga O. ; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 387-400, il. bibliogr. streszcz.

Badano formowanie się struktury populacji małża Dreissena polymorpha zasiedlającego zróżnicowane pod względem termicznym i hydrodynamicznym jeziora podgrzane: Licheńskie i Ślesińskie oraz kanały: Licheńsko-Pątnowski, Piotrkowicki i kanał elektrowni Konin. W wodach umiarkowanie podgrzewanych były korzystniejsze warunki siedliskowe; występowały tam starsze grupy wiekowe badanych małży, o większych rozmiarach i proporcjach ciała. W wodach intensywnie podgrzewanych (powyżej 28 st. C) stwierdzono występowanie populacji niestabilnych ze zwiększonym udziałem samic.

*00027* en

Chemical composition of the surficial sediments in Lake Licheńskie. Charakterystyka składu chemicznego powierzchniowej warstwy osadów dennych Jeziora Licheńskiego. Brzozowska, Renata; Dunalska, Julita; Zdanowski, Bogusław. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 445-455, il. bibliogr. streszcz.

Osady denne Jeziora Licheńskiego, jednego z podgrzanych jezior konińskich, zawierają niskie ilości materii organicznej. Głównymi komponentami osadów były węglany wapnia i krzemionka. Fosfor występował w ilościach nie przekraczających 2 mg P/g s. m. osadów. Wyższe zawartości fosforu notowano tylko w strefie ujściowej Kanału Licheńskiego (do 6, 2 mg/g s. m. osadów). Większość fosforu w osadach była związana w frakcjach średnio i trudno rozpuszczalnych. Osady badanego jeziora można uznać za pułapkę dla fosforu.

*00028* en

Chemical composition of the top-layer bottom deposits from underneath assemblages of the subtropical species Vallisneria spiralis L. in the phytolittoral zone of two heated lakes. Charakterystyka składu chemicznego podłoża rozwoju subtropikalnego gatunku Vallisneria spiralis L. w fitolitoralu dwóch jezior podgrzanych. Hutorowicz, Andrzej; Hutorowicz, Joanna; Brzozowska, Renata. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 457-464, il. bibliogr. streszcz.

Badano skład chemiczny osadów dennych jezior konińskich o różnych warunkach termicznych oraz skład chemiczny subtropikalnej rośliny, walisnerii (inna nazwa to nurzaniec spiralny) występującej w tych jeziorach. Głównym komponentem osadów był krzem notowany w ilościach: 80. 9-93. 7 proc. w Jeziorze Licheńskim i 89. 3-93. 8 proc. w Jeziorze Ślesińskim. Zawartość wapnia w tych jeziorach wahała się (odpowiednio) w zakresie 3. 0-8. 1 proc. i 1. 5-3. 7 proc. , a materii organicznej 0. 6-4. 2 i 0. 6-2. 5 proc. W liściach zawartość wapnia była wyższa w J. Licheńskim (12. 2-14. 4 proc. ) niż w J. Ślesińskim (3. 7 proc. ).

*00081* pl

Rozwój zakwitów sinicowych w Polsce na przykładzie zbiornika sulejowskiego. Kabziński, Andrzej K. ; Grabowska, Helena. - Gosp. Wod. 2008 R. 68 nr 5 s. 194-207, il. bibliogr.

Badano wpływ parametrów fizyko-chemicznych na produkcję i biomasę planktonu i sinic oraz na produkcję mikrocystyny-LR w Zbiorniku Sulejowskim. Na wielkość zakwitów dodatni wpływ wywierały: temperatury i zawartości węgla całkowitego w wodzie, natomiast na zawartość mikrocystyny-LR w komórkach - ortofosforany i jony miedzi. Ujemną korelację stwierdzono między wielkością zakwitu planktonu i sinic a zawartością tlenu w wodzie oraz między mikrocystyną-LR w komórkach a stężeniem jonów wapnia.

*00095* pl

Typy jezior. Czerniejewski, Przemysław. - Węd. Pol. 2008 nr 6 (208) s. 50-51, il.

Omówiono pięć podstawowych typów rybackich jezior: sielawowe, leszczowe, sandaczowe, linowo-szczupakowe, karasiowe. Klasyfikację przeprowadzono uwzględniając: wielkość jeziora, głębokość, rodzaj dna, występowanie roślinności, wybrane parametry fizykochemiczne wody (przezroczystość wody, zawartość rozpuszczonego tlenu, pH).

*00099* pl

Rybie krainy w rzekach. Czerniejewski, Przemysław. - Węd. Pol. 2008 nr 8 (210) s. 51-53, il.

Krainy rybne w rzekach wyróżniono już w XVIII w. W Czechach zajmował się tym K. Fric, w Niemczech - Max von dem Borne, a w Polsce Nowicki. Przedstawiono współcześnie stosowany podział na krainy rybne w rzekach, podając ich ogólną charakterystykę. Wyróżnia się krainę pstrąga, lipienia, brzany, leszcza i strefę przyujściową.

*00100* en

Identification of gender-associated mitochondrial haplotypes in Anodonta anatina (Bivalvia: Unionidae). Identyfikacja mitochondrialnych haplotypów sprzężonych z płcią u szczeżui pospolitej, Anodonta anatina (Bivalvia: Unionidae). Soroka, Marianna. - Folia Malacol. 2008 vol. 16 nr 1 s. 21-26, il. bibliogr.

Przeprowadzono badania genetyczne metodą PCR i z użyciem genu cox1 w celu zbadania dziedziczenia mtDNA u szczeżui pospolitej (małża z rodziny skójkowatych). Porównywano parametry jakościowe haplotypów F występujących u obojga płci w komórkach somatycznych oraz haplotypów M występujących jedynie u samców w komórkach generatywnych. Zróżnicowanie genetyczne badanych haplotypów wahało się od 29 do 30 proc.

AKWAKULTURA

*00029* pl

Podstawy hodowli żab zielonych, czyli jadalnych. Cz. 2: Poznajmy krajowe żaby jadalne. Berger, Leszek. - Prz. Ryb. 2008 R. 33 nr 3 s. 13-19, il.

Podano stanowisko systematyczne, występowanie, budowę, biologię, rozród żab jadalnych: śmieszki, jeziorkowej i wodnej, które mogą być hodowane w hodowlach otwartych przy gospodarstwach rybackich.

*00032* pl

Szanse i wyzwania dla akwakultury w Polsce i państwach nadbałtyckich. Kulikowski, Tomasz. - Mag. Przem. Ryb. 2008 nr 3 (63) s. 46-47, il.

Podczas konferencji, która się odbyła w dn. 6-7 maja 2008 w Rydze (Łotwa), omawiano perspektywy rozwoju akwakultury w krajach Regionu Wschodniego Bałtyku; łącznie wygłoszono 15 referatów. Dyskutowano nad możliwością hodowli ryb w sadzach w wodach morskich Bałtyku lub w wodzie słonej pompowanej do farm lądowych. Omówiono przyczyny wysokich cen pasz oraz problemy ze zbytem ryb. Łączna produkcja roczna ryb w tym regionie wynosi 62 tysiące ton.

*00034* pl

Ograniczenia rozwoju akwakultury w warunkach degradacji środowiska. Zdanowski, Bogusław. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 1-6, il. bibliogr. (Przedruk z „Szkolenie organizowane przez Związek Producentów Ryb“)

Podano dane dotyczące zasobów wodnych Polski z lat 1990-2004. Omówiono zanieczyszczenie wód, stan czystości (w latach 1990-2004) oraz zachodzące w nich procesy eutrofizacji. Przedstawiono koncepcje ograniczenia eutrofizacji poprzez właściwe rybackie użytkowanie wód.

BIOLOGIA RYB

*00025* en

Long-term changes in 0+ fish assemblages in the littoral zone of heated lakes. [Pt] 1: Diversity, evennes and dynamic phase portrait of species structure. Długoterminowe zmiany w zespołach ryb 0+ w litoralu jezior podgrzewanych. [Cz. ] 1: Różnorodność i portret fazowy struktury gatunkowej. Tereshchenko, Vladimir G. ; Kapusta, Andrzej; Wilkońska, Halina; Strelnikova, ALeksandra P. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 415-430, il. bibliogr. streszcz.

W latach 1966-2000 badano strukturę zespołów narybkowych w trzech jeziorach zróżnicowanych morfometrycznie o różnym stopniu podgrzania. Były to jeziora: Licheńskie, Ślesińskie, Gosławskie. Występowały w nich 24 gatunki ryb należące do 7 rodzin. Stopień podgrzania i wielkość przepływu wody determinowały skład badanej ichtiofauny. Największą zmienność notowano w wodach najsilniej podgrzewanych. Najbardziej różnorodną strukturą cechowały się zespoły ryb w Jeziorze Gosławskim - najmniej podgrzanym.

*00026* en

Long-term changes in 0+ fish assemblages in the littoral zone of heated lakes. [Pt] 2: Species structure of ichthyofauna. Długoterminowe zmiany w zespołach ryb 0+ w litoralu jezior podgrzewanych. [Cz. ] 2: Struktura gatunkowa ichtiofauny. Tereshchenko, Vladimir G. ; Kapusta, Andrzej; Wilkońska, Halina; Strelnikova, ALeksandra P. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 431-443, il. bibliogr. streszcz.

Opisano różnorodność gatunkową larw i zespołów narybkowych występujących w jeziorach o różnej morfometrii i różnym stopniu podgrzania (Licheńskim, Ślesińskim, Gosławskim). Wśród złowionych ryb, należących do 24 gatunków, wyodrębniono 3 zespoły faunistyczne: borealny równinny (10 gatunków), pontokaspijski słodkowodny (10 gatunków), amfiborealny słodkowodny (3 gatunki). Wyodrębniono też 3 grupy termiczne, a najliczniejszą były gatunki termofilne (15 gatunków). W badanych jeziorach zespoły narybkowe cechowały się znacznym podobieństwem.

*00080* pl

Hydroakustyczne metody szacowania pogłowia ryb w wodach śródlądowych. Doroszczyk, Lech; Długoszewski, Bronisław; Kanigowska, Ewa. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 219-226, il. +bibliogr. 2 poz.

Przedstawiono rozwój metod hydroakustycznych do oceny populacji ryb w wodach morskich i śródlądowych. Porównano wyniki badań wykonanych echosondą EY-500 firmy SIMRAD na głębokim akwenie, w którym dominowała sielawa i na płytkim, z wypływającą rzeką niosącą dużo ładunków biogenów. Wyniki analizy danych akustycznych zostały zweryfikowane połowami włokiem pelagicznym. Podano rozkład gatunkowy ryb, wielkość biomasy, wydajność oraz rozmieszczenie i zagęszczenie ryb.

*00097* pl

Słuch u ryb. - Węd. Pol. 2008 nr 7 (209) s. 44, il.

Opisano budowę ucha u ryb oraz typy reakcji ryb na różne dźwięki. Mocny dźwięk jest sygnałem do ucieczki, natomiast ryby łatwo przyzwyczajają się do dźwięków głośnych, stale powtarzających się. Niektóre dźwięki wabią ryby np. ryby drapieżne pozytywnie reagują na pluski żerującej drobnicy, co można wykorzystać do konstruowania przynęt dźwiękowych.

HODOWLA RYB

*00001* en

Remediation measures for the Baltic sturgeon: status review and perspectives. Ocena restytucji jesiotra bałtyckiego: przegląd stanu obecnego i perspektywy. Gessner, Joern; Arndt, Gerd-Michael; Tiedemann, Ralph; Bartel, Ryszard; Kirschbaum, Frank. -

J. Appl. Ichthyol. 2006 vol. 22 suppl. 1 s. 23-31, il. bibliogr.

Przedstawiono historię zaniku jesiotra bałtyckiego i jej przyczyny. Od lat 90-tych XX w. są prowadzone prace restytucyjne mające na celu przywrócenie jesiotrów w Bałtyku i Morzu Północnym w wyniku wsiedlenia jesiora atlantyckiego, Acipenser oxyrinchus, gatunku blisko spokrewnionego z jesiotrem bałtyckim na drodze naturalnego skrzyżowania, które odbyło się w średniowieczu. Obecnie prowadzone są prace dotyczące biotechniki rozrodu i podchowu materiału zarybieniowego jesiotra. Prace te posłużą do opracowania programu zarybieniowego.

*00031* pl

Rybactwo u południowych sąsiadów. Czeska produkcja stawowa w 2007 roku - bez zmian. Guziur, Janusz. - Prz. Ryb. 2008 R. 33 nr 3 s. 38-44, il. bibliogr.

Omówiono strukturę, lokalizację, formy prawne oraz dotacje państwowe do gospodarstw rybackich w Czechach i Morawach. Podano gatunki ryb produkowane w Czeskiej Republice w latach 2007-2008 oraz wielkość produkcji.

*00044* en

Fish biological control of the Israeli National Water Carrier and dual-purpose reservoirs (fish culture/crop irrigation): the Israeli concept. Kontrola biologiczna Izraelskiego Narodowego Systemu Wodnego i dwufunkcyjne zbiorniki: koncepcja izraelska. Rothbard, Shmuel. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 5-19, il. bibliogr. streszcz.

Scharakteryzowano system wodny w Izraelu zapewniający zaopatrzenie w wodę słodką pozyskiwaną z jeziora Kinneret, a następnie gromadzoną w zbiornikach retencyjnych. Cztery największe zbiorniki to: Tsalmon, zbiornik sedymentacyjny, Eskhol i Zohar. Dodatkowo wybudowano ok. 250 zbiorników o powierzchni od 10 do 40 ha do nawadniania upraw, gdzie jest też prowadzona gospodarka rybacka. Hodowla ryb obejmuje takie gatunki jak: tilapia, karp, amur, tołpyga, a także ryby drapieżne z rzędu okoniokształtnych. Ryby też pełnią rolę organizmów wskaźnikowych.

*00060* pl

Analiza jeziorowej produkcji rybackiej w 2007 roku. Wołos, Arkadiusz; Mickiewicz, Maciej; Draszkiewicz-Mioduszewska, Hanna. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 5-14, il. +bibliogr. 2 poz.

W oparciu o dane ankietowe, pochodzące od 104 podmiotów uprawnionych do rybackiego użytkowania jezior oraz obiektów stawowych, przedstawiono ogólną charakterystykę gospodarstw rybackich i wielkość ich produkcji w 2007 r. Całkowita produkcja ryb towarowych wynosiła 2277, 13 ton z łącznej powierzchni 235, 78 ha jezior, a wydajność 9, 66 kg/ha. Analizowano przyczyny spadku produkcji jeziorowej.

*00061* pl

Jeziorowa gospodarka zarybieniowa w 2007 roku. Mickiewicz, Maciej. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 15-28, il. +bibliogr. 8 poz.

Przedstawiono analizę zarybień jezior w 2007 r. na podstawie badań ankietowych otrzymanych od 104 podmiotów gospodarczych użytkujących ogółem 235, 8 tys. ha jezior. Użytkowane jeziora zarybiono 18 gatunkami ryb. Wykazano, że 87 jeziorowych gospodarstw rybackich zarybiało swe wody szczupakiem, 61 - linem, 57 - karpiem, 54 - węgorzem, 50 - sandaczem, 44 - karasiem, 39 - sielawą, 33 - sumem, 26 - sieją. Pozostałymi gatunkami (rybami karpiowatymi lub łososiowatymi, a także okoniem i miętusem) zarybiano jeziora rzadko. Scharakteryzowano powierzchnie jezior zarybiane poszczególnymi gatunkami oraz wartość tych zarybień.

*00065* pl

Gospodarka rybacka w wybranych zbiornikach zaporowych w 2007 roku. Falkowski, Stanisław. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 67-72, il. +bibliogr. 5 poz.

Omówiono wielkość i strukturę odłowów gospodarczych w pięciu zbiornikach zaporowych (Włocławek, Jeziorsko, Goczałkowice, Siemianówka, Zegrze), z których w 2007 r. odłowiono 262043 kg ryb. W ogólnej strukturze gatunkowej odłowów dominował leszcz, którego najwięcej odłowiono w Zbiorniku Włocławskim. Przedstawiono charakterystykę struktury gatunkowej ichtiofauny i wartość zarybień w omawianych pięciu zbiornikach oraz w dwunastu nie eksploatowanych rybacko. Materiał zarybieniowy składał się z siedmiu gatunków ryb drapieżnych i czterech karpiowatych.

*00070* pl

Racjonalne zarybianie jako element proekologicznego gospodarowania rybackiego w rzecznych obwodach rybackich. Wiśniewolski, Wiesław. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 111-130, il. +bibliogr. 40 poz.

Omówiono uwarunkowania środowiskowe ekosystemów rzecznych, typowanie wód do zarybiania oraz metody określania obsad. Scharakteryzowano zarybiania obwodów rybackich rzek: Wisły, Narwi, Pilicy, Bugu, Wieprza, Nidy, Taśmienicy, Okrzejki, Jeziorka, Świdra i Bystrzycy w latach 1997-2003. Stwierdzono, że stan środowiska oraz wywierane na nie antropogeniczne oddziaływania decydują o składzie zespołu ichtiofauny.

*00071* pl

Możliwości pozyskiwania środków finansowych z unijnych funduszy strukturalnych przez sektor rybactwa śródlądowego w Polsce w latach 2007-2013. Miłkowska, Zofia; Wrona, Janusz. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 131-143

Przedstawiono deklarację końcową i wnioski dotyczące rybactwa śródlądowego na poziomie wspólnotowym i krajowym wysunięte podczas międzynarodowej konferencji w Senacie RP w 2004 r. tuż przed wejściem Polski do Unii Europejskiej. Omówiono możliwości korzystania z pomocy finansowej UE w ramach programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Przedstawiono priorytety tego programu oraz możliwość realizacji projektów w innych programach operacyjnych.

*00096* pl

Wprowadzanie gatunków obcych do wód morskich. Radecki, Wojciech. - Węd. Pol. 2008 nr 6 (208) s. 68-70, il.

Omówiono kwestie prawne związane z zarybianiem wód morskich i śródlądowych podając przepisy, które regulują to zagadnienie. Minister właściwy do spraw rybołówstwa określa warunki zarybienia z uwzględnieniem równowagi środowiska morskiego.

ROZRÓD RYB

*00002* en

Characteristics and availability of spawning habitat for Baltic sturgeon in the Odra River and its tributaries. Charakterystyka i dostępność siedlisk tarliskowych dla jesiotra bałtyckiego w rzece Odrze i jej dopływach. Arndt, Gerd-Michael; Gessner, Joern; Bartel, Ryszard. - J. Appl. Ichthyol. 2006 vol. 22 suppl. 1 s. 172-181, il. bibliogr.

W wyniku analizy danych literaturowych oraz monitoringu rzeki Odry i jej dopływów (Warta, Noteć, Prosna, Drawa) opracowano aktualny stan potencjalnych tarlisk naturalnego rozrodu jesiotra. Głównymi barierami ograniczjącymi rozród naturalny jesiotra są zapory wodne, zanieczyszczenia i uszkodzenie podłoża. Spośród 14 historycznych miejsc rozrodu jesiotra w Odrze i jej dopływach - 9 tarlisk jest niedostępnych ze względu na bariery uniemożliwiające wędrówki tarłowe, 2 - z powodu uszkodzeń podłoża, a 2 w wyniku zanieczyszczenia wody. Najlepsze warunki do naturalnego rozrodu jesiotra znajdują się obecnie w rzece Drawie.

*00010* pl

Rozród ryb jesiotrowatych. Kolman, Ryszard. - Pr. Kom. Nauk Rol. Leśn. Wet. 2006 nr 7 s. 23-30, il. bibliogr. summ.

Omówiono biologię dojrzewania i tarło ryb jesiotrowatych w warunkach naturalnych oraz hodowlanych. Opisano metody stymulacji dojrzewania gonad przy zastosowaniu czynników środowiskowych oraz preparatów hormonalnych. Scharakteryzowano techniki pozyskiwania produktów płciowych oraz metody zapładniania ikry i jej inkubacji. Załączono przegląd literatury dotyczący rozrodu ryb jesiotrowatych.

ŻYWIENIE I ODŻYWIANIE SIĘ RYB

*00052* en

Distribution of enzyme-producing bacteria in the digestive tracts of some freshwater fish. Rozmieszczenie bakterii produkujących enzymy w przewodzie pokarmowym kilku ryb słodkowodnych. Mondal, Sabyasachi; Roy, Tanami; Sen, Sukanta K. ; Ray, Arun K. - Acta Ichth. Piscat. 2008 vol. 38 nr 1 s. 1-8, il. bibliogr.

Mikroflorę bakteryjną przewodu pokarmowego badano u ryb hodowlanych w Indiach: Anabas testudineus, Catla catla, Cirrhinus mrigala, Labeo rohita, L. bata, L. calbasu, Oreochromis niloticus. Oceniano aktywność poszczególnych szczepów bakterii (amylolitycznych, celulolitycznych, proteolitycznych) w przedniej i tylnej części przewodu pokarmowego. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie mikroflory bakteryjnej u poszczególnych gatunków ryb, ale w większym stopniu bakterie skolonizowały tylny odcinek przewodu pokarmowego. Występowanie szczepów bakterii w dużym stopniu zależało od diety ryb.

*00054* en

Supplementation of four non-conventional aquatic weeds to the basal diet of Catla catla and Cirrhinus mrigala fingerlings: effect on growth, protein utilization and body composition of fish. Uzupełnienie podstawowej diety palczaków Catla catla i Cirrhinus mrigala czterema niekonwencjonalnymi zielskami wodnymi: wpływ na wzrost, wykorzystanie białka i skład ciała ryb. Kalita, Pallabi; Mukhopadhyay, Pratap K. ; Mukherjee, Ashis K. - Acta Ichth. Piscat. 2008 vol. 38 nr 1 s. 21-27, il. bibliogr.

Narybek dwóch gatunków ryb hodowlanych w Indiach: Catla catla i Cirrhinus mrigala, żywiono pięcioma rodzajami pasz zawierającymi dodatek roślin (w różnych proporcjach): Salvinia cuculata (20 proc. ), Ipomoea reptans (10 proc. ), Trapa natans (23 proc. ), Lemna minor (10 proc. ). Pasza kontrolna nie zawierała suplementów roślinnych. Badano skład chemiczny ciała i wartość energetyczną mięsa hodowanych ryb. Za najbardziej przydatną w żywieniu ryb uznano roślinę Ipomoea reptans.

CHOROBY RYB

*00004* en

Blue sac diseases in larval whitefish, Coregonus lavaretus (L. ): pathological changes in mRNA levels of CYP1A, ERalfa, and p53. Choroba błękitnego woreczka u larw siei, Coregonus lavaretus (L. ): patologiczne zmiany na poziomie mRNA genów CYP1A, ERalfa, p53. Brzuzan, P; Woźny, M. ; Dobosz, S. ; Kuźmiński, H. ; Łuczyński, M. K. ; Góra, M. - J. Fish Diseas. 2007 vol. 30 s. 169-173, il. bibliogr.

Choroba błękitengo woreczka (ang. skrót BSD) występuje u wielu ryb łososiowatych. Analizie genetycznej poddano geny pobrane od larw siei zdrowych i chorych, pochodzących z hodowli doświadczalnej IRS w Rutkach. U ryb chorych zaobserwowano pobudzenie enzymów cytochromu CYP1A, obrzęk woreczka żółtkowego, krwawe wybroczyny, zmiany w obrębie górnej części czaszki, a w końcu nastąpiły śnięcia w stadium larwalnym. Chorobie przypisuje się również zmiany na poziomie receptora estrogenu alfa (ERalfa) i supresora nowotworu białka p53. Istotne różnice statystyczne stwierdzono jedynie w poziomie p53.

*00005* en

Diet-influenced performance of juvenile common carp (Cyprinus carpio L. ) after experimental Aeromonas infection. Wywołane dietą zmiany u młodocianego karpia (Cyprinus carpio L. ) po eksperymentalnym zainfekowaniu bakteriami Aeromonas. Witeska, Małgorzata; Kozinska, Alicja; Wolnicki, Jacek; Sikorska, Justyna; Kamiński, Rafał; Pruska, Anna. - Israeli J. Aquacult. -Bamidgeh 2007 vol. 59 nr 3 s. 146-154, il. bibliogr.

Badano wpływ dwóch diet - paszy SGP493 (Aller Aqua) i larw ochotkowatych, na przeżywalność i wskaźniki hematologiczne narybku karpia eksperymentalnie zarażonego bakteriami Aeromonas veronii poprzez iniekcję podskórną. U wszystkich zarażonych ryb wystąpiło owrzodzenie skóry i anemia (obniżony poziom hemoglobiny i hematokrytu bez zmniejszenia liczebności erytrocytów). Przeżywalność po 15 dniach infekcji wahała się od 50 proc. u ryb żywionych paszą do 63 proc. u ryb żywionych larwami ochotkowatych. Nie stwierdzono, by któraś ze stosowanych diet miała istotny wpływ na poprawę odporności ryb.

*00049* en

Metazoan parasite fauna of fish species from Lake Kortowskie. Fauna pasożytnicza (Metazoa) ryb z Jeziora Kortowskiego. Dzika, Ewa; Kuształa, Marzena; Kozłowski, Jacek. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 75-86, il. bibliogr. streszcz.

Badania parazytologiczne ryb z Jeziora Kortowskiego przeprowadzono w latach 2001-04. Próby pobrano u 381 ryb reprezentujących następujące gatunki: okoń, szczupak, kiełb, lin, wzdręga, leszcz, płoć, ukleja, jazgarz, krąp. Badania te porównywano z danymi wcześniejszymi z lat 1984-88, 1994 i 2001-03. Zidentyfikowano 51 gatunków pasożytów należących do: Monogenea (27), Digenea (6), Cestoda (7), Nematoda (4), Acanthocephala (3), Crustacea (3) i Mollusca (1). Największą liczbę pasożytów stwierdzono u płoci. W porównaniu do lat wcześniejszych, liczba pasożytów u ryb zmalała.

*00058* en

Two methods of sample preparation for analysis of non-ortho and mono-ortho PCB congeners in the muscles of selected fish species. Dwie metody preparowania próbek do analizy związków PCB (polichlorowanych bifenyli) w mięśniach wybranych gatunków ryb. Witczak, Agata; Chlewińska, Monika. - Acta Ichth. Piscat. 2008 vol. 38 nr 1 s. 63-71, il. bibliogr.

Tkanki mięśniowe ryb do analizy chromatograficznej przygotowywano poprzez ucieranie w moździerzu wysuszonych tkanek z dodatkiem bezwodnego siarczanu sodu lub poprzez liofilizację (odparowywanie ze stanu zamrożenia). Związki PCB były wykrywane u wszystkich badanych gatunków ryb (makrela, śledź, halibut, łosoś, flądra). Różnice w wynikach uzyskanych obiema metodami nie przekraczały 8 proc. , co świadczy o ich dokładności i porównywalności. Jednak zaleca się stosowanie liofilizacji jako metody łatwiejszej.

*00059* en

Development of a method for extracting macrophages from zebrafish, Danio rerio and their use to assess stress. Rozwój metod ekstrahowania makrofagów u danio pręgowanego, Danio rerio, i ich zastosowanie do oceny stresu. Mustafa, Ahmed; Dhawale, Shree; Dhawale, Shrikrishna. - Acta Ichth. Piscat. 2008 vol. 38 nr 1 s. 73-77, il. bibliogr.

Oceniano metody badania stresu u ryb na przykładzie danio pręgowanego. 150 genetycznie czystych osobników podzielono na trzy grupy, które przetrzymywano w różnych temperaturach: 28, 32 i 23 st. C. Stosując nową metodę ekstrakcji z ciała ryb wyekstrahowano makrofagi (komórki żerne) i oceniono ich aktywność fagocytarną. Opisana metoda jest prosta i szybka, pozwala więc skutecznie ocenić wpływ czynników stresogennych na ryby.

RYBY KARPIOWATE

*00042* pl

„Innowacyjne rozwiązania wodno-stawowe w hodowli ryb karpiowatych". Barszczewski, Jerzy; Kaca, Edmund; Wojda, Ryszard. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 38-40, il.

Podczas konferencji (24 kwietnia 2008 r. ) w Falentach w Instytucie Melioracji i Użytków Zielonych (IMUZ) przedstawiono techniczne rozwiązania zastosowane w obiekcie „Stawy Raszyńskie“. Stawy te, będące rezerwatem przyrody, poza produkcją ryb spełniają rolę pozaprodukcyjną (ochrona przyrody, edukacja, retencja). Poruszono też aktualne problemy stawowej produkcji ryb karpiowatych.

CHÓW I HODOWLA KARPIA

*00030* pl

Kontynuacja spadkowego trendu produkcji karpia konsumpcyjnego. uwagi o sezonie w 2007 roku. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Prz. Ryb. 2008 R. 33 nr 3 s. 20-26, il.

Na podstawie badań ankietowych omówiono produkcję karpia handlowego, narybku oraz kroczka karpia i innych gatunków ryb w latach 2003-2007 w Polsce. Zanotowany spadek produkcji był spowodowany zmianami na rynku ryb i ich przetworów, stratami dokonanymi przez zwierzęta rybożerne oraz chorobami i śnięciami.

*00036* pl

Sprzedaż karpia handlowego w 2007 roku w świetle badań ankietowych. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 13-17, il. bibliogr.

Przedstawiono sprzedaż karpia handlowego z produkcji krajowej, import karpia oraz udział hipermarketów w sprzedaży tych ryb. Omówiono główne problemy w zbycie karpia oraz malejącą chłonność polskiego rynku karpia. Podano strukturę cen karpia w latach 1993-2007.

INNE KARPIOWATE

*00024* en

The diet of roach, Rutilus rutilus (L. ) and bleak, Alburnus alburnus (L. ) larvae and fry in the shallow littoral zone of heated lake. Odżywianie się larw i narybku płoci, Rutilus rutilus (L. ) i uklei, Alburnus alburnus (L. ) w litoralu płytkiego, podgrzewanego jeziora. Bogacka-Kapusta, Elżbieta; Kapusta, Andrzej. - Arch. Pol. Fish. 2007 vol. 15 fasc. 4 s. 401-413, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2001-02 w płykim, eutroficznym, typu stawowego Jeziorze Gosławskim o średniej głębokości 3. 0 m, badano skład pokarmu larw i narybku płoci i uklei oraz wzrost somatyczny tych gatunków w zależności od spektrum składników diety. Stwierdzono duże bogactwo gatunkowe diety badanych ryb, tylko w początkowym okresie życia (do 2 miesięcy) dieta była mało urozmaicona. Dominującym składnikiem pokarmu były wioślarki. Różnorodność składu pokarmu w badanych stadiach rozwojowych była ściśle skorelowana z długością ciała ryb.

*00037* pl

Wpływ warunków podchowu na wartość rzeźną i jakość mięsa lina (Tinca tinca). Zakęś, Zdzisław; Jankowska, Barbara; Szczepkowski, Mirosław; Żmijewski, Tomasz. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 17-20, il. bibliogr.

Badano wartość rzeźną, podstawowy skład ciała i profile kwasów tłuszczowych lina podchowywanego w obiegach recyrkulacyjnych na paszy sztucznej oraz osobników pozyskanych w wyniku chowu stawowego, odżywiających się wyłącznie pokarmem naturalnym. Ryby żywione paszą sztuczną cechowała niższa wydajność rzeźna.

*00045* en

Concentrations of Cd, Pb, Zn, and Cu in roach, Rutilus rutilus (L. ) from the lower reaches of the Oder River, and their correlation with concentrations of heavy metals in bottom sediments collected in the same area. Stężenia Cd, Pb, Zn, and Cu u płoci, Rutilus rutilus (L. ) pozyskanych z dolnego odcinka Odry i ich korelacje ze stężeniami metali ciężkich w osadach dennych z tych samych obszarów. Bochenek, Izabela; Protasowicki, Mikołaj; Brucka-Jastrzębska, Ewa. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 21-36, il. bibliogr. streszcz.

Badano korelacje między koncentracjami metali ciężkich (kadm, ołów, cynk, miedź) w osadach dennych rzeki Odry, a ich zawartością w wybranych organach płoci. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie badanych metali na poszczególnych stanowiskach, co rzutowało na ich kumulację w badanych częściach ciała ryb występujących w tych miejscach. Różnice w stężeniach metali zależały od miejsc żerowania ryb i były różne dla poszczególnych organów. W skrzelach stwierdzono najwyższe stężenia ołowiu, w nerkach - kadmu i cynku, a w wątrobie - miedzi. Mięśnie zawierały niższe stężenia badanych metali.

*00046* en

Morphology of the common gudgeon, Gobio gobio (L. ) sensu lato, from the Vistula River drainage in the context of recent literature data (Teleostei: Cyprinidae). Morfologia kiełbia krótkowąsego, Gobio gobio (L. ) sensu lato, (Teleostei: Cyprinidae), z dorzecza Wisły w kontekście współczesnych danych literaturowych. Nowak, Michał; Popek, Włodzimierz; Drąg-Kozak, Ewa; Epler, Piotr. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 37-48, il. bibliogr. streszcz.

W ostatnich latach wykazano, że pod nazwą Gobio gobio mogą kryć się różne gatunki ryb. Zbadano dwie populacje kiełbia występujące w dorzeczu Wisły, w rzece Rudawa w Krakowie i w rzece Silnica w Kielcach. Porównywano 28 cech morfometrycznych i 10 cech merystycznych. Obie populacje porównano z neotypem Gobio gobio sensu stricto. Kiełbie z badanych rzek nie różniły się pod względem cech merystycznych, ale różniły się istotnie pod względem cech morfometrycznych oraz od neotypu. Na obecnym etapie można przedstawicieli tych populacji zaliczyć do gatunku Gobio gobio sensu lato.

*00047* en

The significance of stone maroko, Pseudorasbora parva (Temminck and Schlegel), in the small-sized fish assemblages in the littoral zone of the heated Lake Licheńskie. Znaczenie czebaczka amurskiego, Pseudorasbora parva (Temminck and Schlegel), w zespole ryb niewielkich rozmiarów w litoralu podgrzewanego Jeziora Licheńskiego. Kapusta, Andrzej; Bogacka-Kapusta, Elżbieta; Czarnecki, Bartosz. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 49-62, il. bibliogr. streszcz.

Określano zmienność sezonową liczebności czebaczka amurskiego i jego rolę w litoralu podgrzewanego jeziora. Gatunek ten, obcego pochodzenia, występuje w strefie roślinności zanurzonej. Stwierdzono istotną zależność między występowaniem czebaczka, a stopniem pokrycia dna przez hydrofity. Liczebność ryb wzrastała wraz ze wzrostem pokrycia dna hydrofitami. Najwieksze osobniki łowiono w czerwcu. Obfitość występowania czebaczka może zagrażać rodzimej ichtiofaunie.

*00053* en

Morphological characteristics and variation of gudgeon, Gobio gobio (Actinopterygii: Cyprinidae), from the Odra River drainage, Poland. Charakterystyka morfologiczna kiełbia, Gobio gobio (Actinopterygii: Cyprinidae), z dorzecza Odry, Polska. Szlachciak, Jolanta; Ząbkiewicz, Dorota. - Acta Ichth. Piscat. 2008 vol. 38 nr 1 s. 9-19, il. bibliogr.

Rodzaj Gobio cechuje się dużą zmiennością morfologiczną. W potoku Zimnik, dopływie rzeki Skóry, złowiono 46 osobników kiełbia, u których zmierzono 24 cechy biometryczne i dokonano 20 pomiarów czaszki. Współczynnik zmienności proporcji ciała wahał się od 1, 7 do 7, 2 proc. Liczba kręgów wahała się od 46 do 48. Badane kiełbie miały krótszą długość głowy i ciała w porównaniu z innymi populacjami występującymi w Polsce, ale większość cech nie różniła sie od notowanych w literaturze.

*00056* en

Metal concentrations in chub, Leuciscus cephalus, from a submontane river. Koncentracje metali u klenia, Leuciscus cephalus, z rzeki podgórskiej. Krywult, Marek; Klich, Mariusz; Szarek-Gwiazda, Ewa. - Acta Ichth. Piscat. 2008 vol. 38 nr 1 s. 47-53, il. bibliogr.

Na 4 stanowiskach górnego biegu i 4 stanowiskach dolnego biegu Rzeki Biała Tarnowska pobierano próby osadów dennych i łowiono klenie. Zawartość metali ciężkich w osadach i tkankach ryb (śledziona, wątroba, mięśnie) badano metodą spektrofotometryczną absorpcji atomowej. Osady nie były zanieczyszczone Pb, Cu i Zn, ale w pewnym stopniu kadmem (Cd). Kleń akumulował największe ilości Cu w wątrobie, a duże ilości Cd, Pb i Zn w śledzionie.

*00074* pl

Wychów materiału zarybieniowego karpiowatych ryb reofilnych w stawach karpiowych. Cieśla, Mirosław; Śliwiński, Jerzy; Wojda, Ryszard. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 153-161, il. +bibliogr. 11 poz.

Przedstawiono obserwacje i spostrzeżenia z dwudziestoletnich doświadczeń z zakresu stawowego wychowu ryb reofilnych: brzany, bolenia, certy, jazia, klenia i świnki w Rybackiej Stacji Doświadczalnej SGGW w Łąkach Jaktorowskich. Omówiono prace podczas kontrolowanego rozrodu tarlaków, wychowu narybku letniego i roczników starszych tych gatunków. Wskazano na celowość produkcji innych gatunków rzecznych: jelca, piekielnicy i strzebli potokowej.

RYBY ŁOSOSIOWATE

BIOLOGIA PSTR¥GA

*00103* en

Characteristic features of the effect of Cu and Zn mixtures on rainbow trout Oncorhynchus mykiss in ontogenesis. Charakterystyczne właściwości wpływu mieszaniny Cu i Zn na ontogenezę pstrąga tęczowego, Oncorhynchus mykiss. Kazlauskiene, N. ; Vosyliene, M. Z. - Pol. J. Env. Stud. 2008 vol. 17 nr 2 s. 291-293, il. bibliogr.

Embriony, larwy i narybek pstrąga tęczowego poddawano 96-godzinnej ekspozycji na działanie Zn i Cu (pojedynczo i łącznie) w koncentracjach 0. 25, 0. 125 i 0. 06 dawki letalnej LC50. Stwierdzono podwyższenie toksyczności badanych pierwiastków wobec ryb (wzrost śmiertelności i/lub częstotliwości oddechowej) wraz ze wzrostem ich koncentracji oraz przy zastosowaniu mieszaniny tych metali. Śmiertelność embrionów oraz larw pstrąga była podwyższona w przypadku użycia roztworów zawierających mieszaninę cynku i miedzi.

CHÓW I HODOWLA PSTR¥GA

*00094* pl

Pstrągi dla zatoki. Tracz, Robert. - Węd. Pol. 2008 nr 6 (208) s. 10, il.

W latach siedemdziesiątych w wyniku zanieczyszczeń i przełowienia w Zatoce Puckiej ubyło wielu gatunków ryb. W ramach programu „Ryby dla Zatoki“ Stacja Morska w Helu systematycznie od 2005 r. prowadzi zarybianie Zatoki Puckiej znakowanym pstrągiem tęczowym. Bazą pokarmową pstrąga są ciernikowate, które w ostatnich latach stały się plagą tych wód.

INNE ŁOSOSIOWATE

*00008* cs

Restituce pstruha morskeho (Salmo trutta) a lososa obecneho (Salmo salar) v Polsku. Restytucja troci (Salmo trutta) i łososia atlantyckiego (Salmo salar) w Polsce. Bartel, Ryszard. W: Sbornik referatu ze seminare Losos 2007, Usti nad Labem, 3 XII 2007. Ed. Tomas Kava. Cesky ryb. svaz 2007

s. 50-56, il.

Omówiono przyczyny zaniku troci i łososia w polskich wodach oraz program restytucji tych gatunków ryb. Prowadzone są stałe zarybienia kształtujące się w latach 1990-2003 na poziomie 7-12 tys. sztuk smoltów łososia i 600-1500 tys. troci. Komercyjne połowy tych gatunków w latach 1972-2003 sięgały od poniżej 100 do powyżej 800 ton rocznie (od 1999 r. powyżej 500 ton rocznie). Omówiono metody pozyskiwania materiału zarybieniowego łososiowatych i przebieg zarybień celem uzyskania pozytywnych rezultatów restytucji tych gatunków.

*00012* pl

Rynek łososia i ryb wędzonych. - Mag. Przem. Ryb. 2008 nr 2 (62) s. 21-43, il.

Raport na temat rynku ryb wędzonych w Polsce i na świecie. Omówiono ekologiczne, zdrowotne i ekonomiczne aspekty wędzenia ryb w komorach systemu LAMBDA. Przedstawiono sytuację na globalnym rynku łososia. Scharakteryzowano produkcję ryb łososiowatych w Chile w 2007 r. oraz problemy związane z ich chorobami, w szczególności z zakaźną anemią łososi (ISA - infectious salmon anaemia). Opisano wielkość produkcji i eksportu łososia w Norwegii w 2007 r.

RYBY SZCZUPAKOWATE

*00075* pl

Wychów materiału zarybieniowego ryb drapieżnych w stawach karpiowych. Cieśla, Mirosław; Śliwiński, Jerzy; Wojda, Ryszard. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 163-169 +bibliogr. 12 poz.

Przedstawiono praktyczne spostrzeżenia nad stawowym wychowem materiału zarybieniowego szczupaka i sandacza. Omówiono warunki chowu, stosowane zabiegi, terminy i uzyskiwane efekty.

*00078* pl

Projekt innowacyjny w zakresie stymulowania wzrostu produkcji materiału zarybieniowego cennych gatunków ryb, ze szczególnym uwzględnieniem szczupaka. Założenia projektu i przebieg prac (projekt OR14-61535OR1400007/06). Szkudlarek, Maciej; Łuczyński, Marek J. ; Szczerbowski, Andrzej. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 197-203, il.

W ramach projektu przewidziano skonstruowanie przewoźnych modułów wylęgarniczo-podchowowych umożliwiających inkubację ikry i pozyskanie wylęgu w warunkach kontrolowanych, doskonalenie kompleksowej technologii produkcji materiału zarybieniowego w warunkach terenowych oraz prowadzenie szkoleń z zakresu nowoczesnej akwakultury w gospodarstwach rybackich. Podano schemat przewoźnej wylęgarni oraz polowej podchowalni.

RYBY OKONIOWATE

*00039* pl

Czynniki towarzyszące pojawianiu się silnego pokolenia sandacza (Stizostedion sander L. ) w jeziorze Jeziorak. Falkowski, Jakub; Nagięć, Maria. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 31-35, il. bibliogr.

Przedstawiono liczebność pokoleń, strukturę wiekową oraz wielkościową sandacza z jeziora Jeziorak. W ciągu analizowanych lat (1968-1983) wystąpiły trzy „urodzajne“ pokolenia: 1969, 1980 i 1983, przy czym najliczniejsze było poprzedzone najsłabszym. Zestawiono wskaźniki termiczne wody okresu obejmującego tarło, inkubację i okres larwalny.

*00051* en

Description of pikeperch, Sander lucioperca (L. ), semen obtained from males held under different rearing conditions. Charakterystyka nasienia sandacza, Sander lucioperca (L. ), pozyskanego od samców przetrzymywanych w różnych warunkach chowu. Cejko, Beata I. ; Glogowski, Jan; Kowalski, Radosław K. ; Kucharczyk, Dariusz; Targońska, Katarzyna. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 93-100, il. bibliogr. streszcz.

Określano koncentrację i ruchliwość plemników oraz dokonywano pomiarów ciśnienia osmotycznego i białka w plazmie nasienia sandacza. Stwierdzono zmienność osobniczą analizowanych parametrów, a także różnice zależne od warunków chowu samców. Najwyższe wartości dotyczące ruchliwości plemników i ciśnienia osmotycznego zanotowano u sandaczy pochodzących z basenów. Najwyższą koncentrację plemników i zawartość białka stwierdzono w plazmie samców ze stawów. Na niskie wartości badanych parametrów wpływało zanieczyszczenie mlecza ryb ich moczem.

*00055* en

Range expansion of an invasive alien species, Chinese sleeper, Perccottus glenii Dybowski, 1877 (Teleostei: Odontobutidae) in the Vistula River drainage. Zasięg ekspansji inwazyjnego gatunku obcego, trawianki, Perccottus glenii Dybowski, 1877 (Teleostei: Odontobutidae) w dorzeczu rzeki Wisły. Nowak, Michał; Popek, Włodzimierz; Epler, Piotr. - Acta Ichth. Piscat. 2008 vol. 38 nr 1 s. 37-40, il. bibliogr.

W październiku 2007 zanotowano obecność trawianki, Perccottus glenii, w stawach rybnych na południu Polski (Kraków - Mydlniki, południowa część dorzecza Wisły). Jak dotąd nie stwierdzono tak daleko wysuniętego na południe stanowiska tego gatunku w Polsce. Podczas prac rybackich złowiono 36 osobników trawianki o średniej długości 9, 4 cm. Dokonano pomiarów morfometrycznych standardowymi metodami. Rozważano, skąd pochodzą złowione w stawach przedstawiciele tego obcego dla polskiej ichtiofauny gatunku ryb.

*00075* pl

Przedstawiono praktyczne spostrzeżenia nad stawowym wychowem materiału zarybieniowego szczupaka i sandacza. Omówiono warunki chowu, stosowane zabiegi, terminy i uzyskiwane efekty.

*00076* pl

Ostatnie osiągnięcia w kontrolowanym rozrodzie sandacza i ich praktyczne znaczenie. Zakęś, Zdzisław. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 171-184, il. +bibliogr. 18 poz.

Omówiono metody kontrolowanego rozrodu sandacza: tarło sadzowe, sztuczny rozród dzikich tarlaków oraz rozród pozasezonowy. Podano procedury postępowania, warunki techniczne, stosowane preparaty. Przedstawiono etapy i zabiegi podczas stawowego podchowu wylęgu sandacza w monokulturze.

RYBY WĘGORZOWATE

*00069* pl

Ochrona populacji węgorza europejskiego w świetle nowych, międzynarodowych przepisów prawnych. Wawrzyniak, Igor. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 103-109

Opisano przebieg prac nad projektem rozporządzenia ustanawiającego środki służące odbudowie zasobów węgorza europejskiego, które opublikowano po podpisaniu przez kraje UE w dn. 22 września 2007 r. Omówiono plany gospodarowania zasobami węgorza w dorzeczach opracowane przez poszczególne państwa członkowskie UE. Istnieje konieczność wprowadzenia ograniczeń w międzynarodowym handlu narybkiem węgorza,

*00089* pl

Węgorz z Zalewu Szczecińskiego. Psuty, Iwona; Nermer, Tomasz. - Wiad. Ryb. 2008 nr 7-8 (164) s. 27-28, il.

Omówiono gromadzenie materiałów dotyczących struktury populacji i charakterystyki połowów węgorzy na Polskich Obszarach Morskich. Średnia długość poławianych węgorzy w Zalewie Szczecińskim i wodach przyległych wynosiła 66, 1 cm i jest zbliżona do długości węgorzy z Zalewu Wiślanego wynoszącej średnio 67, 7 cm. Na podstawie badań w latach 2006-08 scharakteryzowano tempo wzrostu, indeks wysrebrzania węgorzy oraz określono ich wiek.

RYBY SIEJOWATE

*00003* en

Great cormorant predation on coregonid fishes at seven sites in Poland. Drapieżnictwo kormorana wobec ryb siejowatych - dane z siedmiu stanowisk w Polsce. Wziątek, Bogdan; Martyniak, Andrzej; Hliwa, Piotr; Kozłowski, Jacek; Krzywosz, Tadeusz; Osewski, Michał; Sobocki, Marek; Szymańska, Urszula; Gomułka, Piotr. - Advanc. Limnol. 2007 vol. 60 s. 285-297, il. bibliogr.

Analizę pokarmu kormorana wykonano na podstawie ryb wykrztuszonych lub wypluwek zebranych w 2005 r. z 7 miejsc bytowania kolonii rozrodczych (jeziora: Dobskie, Mamry, Dołgie Wielkie, Długie Wigierskie, Wigry, Ostrowieckie, Wulpińskie). Największy udział koregonidów w pokarmie ptaków stwierdzono w Wigierskim Parku Narodowym, gdzie udział sielawy wynosił 8, 2 proc. masy zjadanych ryb. Średnia długość zjadanych przez kormorana sielaw mieściła się w zakresie 14, 5-14, 8 cm.

*00048* en

Variations in age and length growth rates of vendace, Coregonus albula (L. ), from selected lakes in Western Pomerania. Zróżnicowanie wieku, tempa wzrostu długości i masy ciała sielawy, Coregonus albula (L. ), z wybranych jezior Pomorza Zachodniego. Czerniejewski, Przemysław; Rybczyk, Agnieszka. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 63-74, il. bibliogr. streszcz.

Sielawę złowiono w jeziorach: Drawsko, Kamienny Jaz, Komorze, Pile, Siecino. Określano długość całkowitą ryb, ich masę jednostkową, płeć, wiek, tempo wzrostu, kondycję. Analizę wieku i wzrostu wykonywano metodą odczytów wstecznych oraz przy pomocy 4 modeli matematycznych. Badane populacje sielawy cechowały się podobną strukturą wieku z dominującym rocznikiem 2+. Wzrost ryb był przeciętny, a w jeziorze Kamienny Jaz - wolny. Najlepszą kondycję wykazywała sielawa z jezior Drawsko i Komorze. Spośród użytych modeli matematycznych, najlepszy okazał się model Bertalanff’ego.

*00077* pl

Możliwość wykorzystania w gospodarce jeziorowej podchowanego materiału zarybieniowego sielawy o wczesnym terminie wyklucia. Kozłowski, Jacek; Poczyczyński, Paweł; Gomułka, Piotr. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 185-196, il. +bibliogr. 53 poz.

Przedstawiono metody stosowane w podchowie materiału zarybieniowego koregonidów. Podczas badań sprawdzono, czy wyhodowany w basenie materiał zarybieniowy sielawy o skróconym czasie inkubacji ikry, wpuszczony do jeziora wczesną wiosną, jest zdolny do adaptacji i wzrostu w środowisku naturalnym. Określono efektywność zarybień tą metodą. Uzyskano istotnie wyższe tempo wzrostu i bardzo dużą przeżywalność sielawy pochodzącej z zarybień materiałem o skróconym terminie inkubacji.

*00092* pl

Zagrożona sielawa. Wziątek, Bogdan. - Nasze Wody 2008 R. 12 nr 1 s. 26, il.

Omówiono biologię i rozród sielawy oraz zwrócono uwagę na zanikanie jej w naszych wodach ze względu na wysokie wymagania siedliskowe. Katedra Biologii i Hodowli Ryb (Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego) w Olsztynie podjęła prace nad hodowlą stada tarlaków tego gatunku. Znakowanie wylęgu ma na celu sprawdzenie, w których jeziorach dochodzi do tarła naturalnego.

INNE RYBY SŁODKOWODNE

*00040* pl

Międzynarodowe warsztaty nt. ochrony i rozrodu jesiotrów na Węgrzech, Szarvas 14-16 maja 2008 r. Kolman, Ryszard. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 35-37, il. bibliogr.

Podczas spotkania w Instytucie Rybactwa, Akwakultury i Irygacji w Szarvas na Węgrzech, w którym uczestniczyli naukowcy z kilku krajów europejskich oraz ze Światowego Towarzystwa Ochrony Jesiotrów, prezentowano wyniki badań dotyczące warunków środowiskowych i stanu populacji sterleta w rzekach Dunaj i Cisa. Omawiano kwestie zarybień; podano wielkość zarybień sterletem w latach 1998-2006 oraz połowów sterleta (2002-2006) w rzekach węgierskich. Opisano farmę jesiotrową w Komadi (Węgry).

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00038* pl

Rynek i spożycie ryb w 2007 roku oraz perspektywy ich rozwoju. Seremak-Bulge, Jadwiga. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 21+24-31, il. (Przedruk z „Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych“)

Przedstawiono wielkość podaży ryb w Polsce w latach 2004-2007 oraz sprzedaż, eksport i import ryb słodkowodnych i łososi (2000-2007). Analizowano spożycie ryb i wskaźniki zmian cen detalicznych oraz cen zbytu. Wykazano, że tradycyjne działanie producentów ryb i rybaków jest niewystarczające, aby odnieść sukces na dynamicznie zmieniającym się rynku.

*00062* pl

Sytuacja ekonomiczno-finansowa podmiotów uprawnionych do rybackiego użytkowania jezior w 2007 roku. Wołos, Arkadiusz; Mickiewicz, Maciej. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 29-38, il. +bibliogr. 1 poz.

Analizę sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotów uprawnionych do rybackiego użytkowania jezior w 2007 r. przeprowadzono w oparciu o dane ankietowe pochodzące od 61 gospodarstw prowadzących jeziorową gospodarkę rybacką w 1255 jeziorach o łącznej powierzchni 166, 31 tys. ha oraz użytkujących obiekty stawowe o areale 2843, 14 ha. Omówiono podstawowe wskaźniki ekonomiczne i produkcyjno-gospodarcze tych gospodarstw. Analizowano przyczyny spadku wskaźnika rentowności (z 9, 36 proc. w 2006 r. do 7, 61 proc. w 2007 r. ).

*00063* pl

Sytuacja ekonomiczno-finansowa rybactwa śródlądowego w 2007 roku. Wołos, Arkadiusz; Lirski, Andrzej; Czerwiński, Tomasz; Turkowski, Konrad. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 39-46, il. +bibliogr. 5 poz.

W oparciu o dane pochodzące z kwestionariuszy otrzymanych od 31 gospodarstw (18 karpiowych i 13 pstrągowych) - analizowano ich sytuację ekonomiczno-finansową: produkcję, zatrudnienie, przychody, strukturę kosztów oraz rentowność. Zobrazowano sytuację ekonomiczno-finansową rybactwa śródlądowego w 2007 r. na podstawie wyników badanych parametrów w gospodarstwach jeziorowo-stawowych i stawowych oraz pstrągowych i karpiowych.

*00064* pl

Rynek i spożycie ryb w 2007 roku oraz perspektywy ich rozwoju. Seremak-Bulge, Jadwiga. W: Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych. Pod red. Macieja Mickiewicza. Olsztyn: Wyd. IRS 2008 s. 47-66, il.

Podaż ryb w Polsce w 2007 r. wynosiła 458, 2 tys. ton. Przedstawiono wielkość eksportu i importu ryb słodkowodnych i łososi w latach 2000-2007. Analizowano spożycie ryb oraz ich ceny. W 2007 r. spożycie ryb i ich przetworów wyniosło ok. 13 kg/osobę. Wykazano, że wzrost sprzedaży jednego gatunku odbywa się w reguły kosztem ograniczenia sprzedaży innego gatunku, a całkowite spożycie ryb zmienia się nieznacznie.

WĘDKARSTWO

*00035* pl

Jeziorowe łowiska specjalne jako produkt wędkarski. Cz. 1: Socjoekonomiczne znaczenie wędkarstwa oraz idea łowisk specjalnych. Mickiewicz, Maciej; Wołos, Arkadiusz; Czerwiński, Tomasz. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 6-13, il. bibliogr.

Omówiono pozytywne oddziaływanie wędkarstwa na ekosystemy wodne (funkcje ochronne i środowiskowotwórcze) oraz dokonano próby oszacowania globalnej wartości ekonomicznej wędkarstwa w Polsce. Przedstawiono różnice między jeziorowymi a stawowymi łowiskami specjalnymi oraz zasady ich funkcjonowania. Podano przykład z Danii, jak wędkarstwo może stać się regionalnym produktem turystycznym.

*00068* pl

*00083* pl

Jezioro Czarne i Priamy (Przyjamy). Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2008 nr 6 (708) s. 82-83, il.

Opisano dwa śródleśne jeziora: Jezioro Czarne (o powierzchni 50, 8 ha, głębokości maksymalnej 11, 15 m) i Jezioro Priamy (o powierzchni 20 ha i maksymalnej głębokości 3, 0 m), położone na Pojezierzu Olsztyńskim. Jeziora te są zaliczane do typu rybackiego linowo-szczupakowego. Ichtiofauna składa się głównie z linów, szczupaków, okoni, karasi i innych karpiowatych, węgorze występują w mniejszym stopniu. Wędkowanie jest dozwolone z brzegu i z lodu.

*00084* pl

Tarnów Duży - duża radość. Kondratowicz, Piotr. - Wiad. Węd. 2008 nr 7 (709) s. 80-82, il.

Opisano, położony na ziemi lubuskiej, rynnowy zbiornik - Tarnowskie Duże o powierzchni 91, 6 ha. Regularna konfiguracja dna oraz stosunkowo długa linia brzegowa stwarzają dogodne warunki do wędkowania. W ichtiofaunie dominuje tołpyga, poza tym liczny jest leszcz, lin, a z drapieżników - szczupak i okoń. Podano wskazówki o technice połowów przeznaczone dla „grunciarzy“.

*00085* pl

Trzy jeziora. Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2008 nr 7 (709) s. 84-85, il.

Opisano dane morfometryczne, wygląd brzegów i ichtiofaunę trzech jezior Pojezierza Olsztyńskiego o niewielkiej powierzchni od 12, 6 do 57, 8 ha. Są to jeziora typu linowo-szczupakowego (Jezioro Trzcinowe i Czarne) oraz karasiowego (jezioro Dłużek). Są one dzierżawione i udostępniane do wędkowania przez Gospodarstwo Rybackie Szwaderki.

*00086* pl

Jezioro Kiermas. Pruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2008 nr 9 (711) s. 81, il.

Opisano położone na Pojezierzu Olsztyńskim przepływowe, żyzne jezioro Kiermas. Przedstawiono dane morfometryczne, plan batymetryczny i opis brzegów. Jezioro zaliczono do typu rybackiego leszczowego. Wśród bogatej ichtiofauny występują oprócz leszcza inne karpiowate, a także szczupak, okoń, sandacz i węgorz. Jezioro jest udostępniane dla wędkarzy przez cały rok.

*00090* pl

Pojęcie kompleksowej gospodarki rybacko-wędkarskiej. Wołos, Arkadiusz; Falkowski, Stanisław. - Nasze Wody 2008 R. 12 nr 1 s. 10-13, il.

*00093* pl

Krańcowo różne jezioro. Dębicki, Wiesław. - Węd. Pol. 2008 nr 5 (207) s. 6-8, il.

Przymorskie Jezioro Bukowo (powierzchnia 1800 ha, głębokość maksymalna 2, 8 m) jest zasilane wodami słodkimi i morskimi. Trzcinowiska są rozległe, a dno jest pokryte warstwą mułu z wystającymi kamieniami. Jezioro można określić jako rybne, wśród ryb karpiowatych przeważają leszcze i płocie, a wśród ryb drapieżnych - sandacze i okonie, są też szczupaki i ryby morskie. Jest to dobre łowisko dla wędkarzy.

POŁOWY RYB, SPRZĘT POŁOWOWY

*00006* en

Multi-mesh gillnets in investigations of the ichthyofauna of different littoral habitats in a deep lake. Wielooczkowe zestawy wontonów w badaniach ichtiofauny różnych siedlisk litoralowych w głębokim jeziorze. Kapusta, Andrzej; Czarkowski, Tomasz. - Electr. J. Pol. Agricult. Univ. 2007, vol. 10 iss. 4 11 s. , il. bibliogr. (www.ejpau.media.pl/volume10/issue4/art-29. html)

Przeprowadzono analizę składu gatunkowego, zagęszczenia oraz rozkładu długości ciała ryb zasiedlających litoral jeziora Kośno. Połowy odbywały się przy pomocy standaryzowanego zestawu wontonów w lipcu, wrześniu i październiku 2006 r. , w dzień i w nocy. Wśród 11 odłowionych gatunków ryb dominował okoń (ok. 50 proc. złowionych ryb) i płoć (30 proc. ). Czas połowów (godziny dzienne lub nocne) oraz rodzaj siedliska mają wpływ na wielkość (długość) odławianych ryb, ale nie determinują ich zagęszczenia.

*00007* en

Comparison of acoustical estimates of fish abundance for different coverage and survey design. Porównanie wyników akustycznego szacowania pogłowia ryb przy różnym stopniu pokrycia i prowadzenia pomiarów. Doroszczyk, Lech; Długoszewski, Bronisław; Godlewska, Małgorzata. - Hydroacoustics 2007 vol. 10 s. 33-38, il. bibliogr.

W październiku 2007 r. w głębokim, mezotroficznym jeziorze Pluszne badano zasoby ryb przy użyciu echosondy typu EY-500 (Simrad, Norwegia). Porównano dwie metody przeszukiwania - za pomocą transektów równoległych i zygzakowatych, przy dwóch stopniach pokrycia jeziora: 0, 7 i 0, 82. Pogłowie ryb oszacowano na podstawie średniej arytmetycznej, średniej ważonej i krigingu. Uzyskane tymi metodami wyniki szacowania pogłowia były porównywalne. Metoda transektów zygzakowatych okazała się mniej pracochłonna i łatwiejsza pod względem technicznym.

URZ¥DZENIA DO CHOWU I HODOWLI RYB

*00011* pl

Program badań laboratoryjnych zastosowania bariery elektryczno-elektronicznej do ochrony ichtiofauny. Mokwa, Marian; Kasperek, Robert; Wiśniewolski, Wiesław. - Infrastr. Ekol. Teren. Wiej. 2007 nr 4/2 s. 289-297, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono metodykę eksperymentów laboratoryjnych dotyczących urządzeń do kierowania zachowaniem się ryb na wlotach do ujęć wody i przed przepławkami. Testowanie tych urządzeń odbędzie się na rzece Bóbr w rejonie zbiornika Krzywaniec. Swobodną wędrówkę ryb dwuśrodowiskowych w rzekach skanalizowanych umożliwi modernizacja budowli wodnych polegająca na budowie przepławek przyjaznych dla środowiska oraz montaż urządzeń elektryczno-elektronicznych w postaci barier.

*00050* en

A simple trap for the capture new-emergent salmonid fry in streams. Prosta pułapka do połowu wychodzącego z gniazda wylęgu łososiowatych w potokach. Radtke, Grzegorz. - Arch. Pol. Fish. 2008 vol. 16 fasc. 1 s. 87-92, il. bibliogr. streszcz.

Pułapkę skonstruowano do potrzeb łowienia wylęgu ryb łososiowatych wychodzących z naturalnych gniazd tarliskowych w potoku. Pułapka ma kształt czapki z pionową rurą PCV i nie jest przytwierdzona do podłoża, co ułatwia jej regularne czyszczenie. Łowność tej pułapki, w porównaniu do pułapki metalowej z wymienialną komorą, oceniono na 37 proc.

*00098* pl

Echosonda - elektroniczne oczy. Lewicki, Marian. - Węd. Pol. 2008 nr 8 (210) s. 46-50, il.

Opisano zasadę funkcjonoania echosond oraz podano wskazówki pomagające prawidłowo odczytywać i interpretować wyświetlane na ekranie dane w zależności od rodzaju stosowanego sonaru, szerokości wiązki, poziomu czułości, zastosowanego filtru eliminacji szumów.

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00043* pl

[Dziewiąte] IX Międzynarodowe Forum Ekologiczne „Dzień Morza Bałtyckiego“ - 2008 w St. Petersburgu. Kolman, Ryszard. - Komun. Ryb. 2008 nr 3 (104) s. 40-41, il.

Przewodnim hasłem zorganizowanego w dn. 11-13 marca 2008 r. w St. Petersburgu (Rosja) forum, był „Bałtycki Plan Działań HELCOM-u ukierunkowany na ochronę wód Morza Bałtyckiego“. Tematyka obrad obejmowała aspekty współpracy krajów nadbałtyckich w ocenie stanu środowiska, realizacji projektów i ich finansowania, rozwoju turystyki i współpracy naukowej.

*00088* pl

Znaczenie wody w środowisku człowieka - monitoring (2). Mizera, Andrzej. - Aura 2008 nr 7 s. 14-15, il.

Wykazano celowość przeprowadzania oceny jakości wód powierzchniowych. Przedstawiono obowiązujące akty prawne regulujące zagadnienia związane z ochroną środowiska wodnego w Polsce. Omówiono klasyfikację jakości wód powierzchniowych i podziemnych obejmującą pięć klas jakości tych wód, uwzględniając kategorie A1, A2, A3 - zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska (Dz. U. nr 32 poz. 284 z 2004 r. ).

*00091* pl

Jezioro Chełmżyńskie. Oprac. (AJ). - Nasze Wody 2008 R. 12 nr 1 s. 16-17, il.

Jezioro Chełmżyńskie (powierzchnia 271, 1 ha, głębokość maksymalna 27 m, objętość 16, 5 tys. m sześc. ) przez 37 lat do 1991 r. było wykorzystywane przez cukrownię w Chełmży, co spowodowało, że jego wody nie mieściły się w żadnej klasie czystości. Po modernizacji cukrowni podjęto działania zmierzające do poprawy czystości wód jeziora. Obserwuje się poprawę warunków hydrologicznych i jakości wód tego zbiornika, a jednocześnie następuje wzrost populacji wielu gatunków ryb.

*00101* en

Nitrogen cycle bacteria in the waters of the River Drwęca. Bakterie cyklu azotowego w wodach rzeki Drwęcy. Gołaś, I. ; Zmysłowska, I. ; Harnisz, M. ; Korzekwa, K. ; Skowrońska, A. ; Teodorowicz, M. ; Górniak, D. ; Gros, M. ; Brzozowa, S. - Pol. J. Env. Stud. 2008 vol. 17 nr 2 s. 215-225, il. bibliogr.

W latach 2004-05 w górnym biegu rzeki Drwęcy analizowano zmiany jakościowo-ilościowe bakterii cyklu azotowego (proteolityczne, amonifikacyjne, nitryfikacyne, denitryfikacyjne i wiążące azot atmosferyczny: Azotobacter sp. , Clostridium pasteurianum) w zależności od temperatury, pH, natlenienia oraz koncentracji azotu amonowego, azotynowego i azotanowego w wodzie. Pod względem liczebnym przeważały bakterie amonifikacyjne. Na mikrobiologiczny stan rzeki wpływały różne czynniki świadczące o antropopresji m. in. hodowla ryb.

*00102* en

Utilization of shrimp waste as a respiration substrate by planktonic and benthic microorganisms. Utylizacja odpadów krewetkowych jako substratu oddechowego przez mikroorganizmy planktonowe i bentosowe. Swiontek Brzezinska, M. ; Lalke-Porczyk, E. ; Donderski, W. - Pol. J. Env. Stud. 2008 vol. 17 nr 2 s. 272-282, il. bibliogr.

Przedstawiono liczebność bakterii heterotroficznych i grzybów w wodzie i osadach dennych Jeziora Chełmżyńskiego oraz ich roli w rozkładzie chityny. Udział bakterii chitynolitycznych w wodzie wynosił 11-19 proc. , a w osadach 3-8 proc. Udział grzybów chitynolitycznych w wodzie wynosił 17-67 proc. Poziom rozkładu pozostałości krewetkowych, mierzony aktywnością oddechową badanych mikroorganizmów, był zależny od temperatury, czasu inkubacji oraz rodzaju podłoża.

OCHRONA GATUNKOWA

*00082* pl

Strzebla błotna. - w polskich parkach narodowych, krajobrazowych i poza nimi. Wolnicki, Jacek. - Parki Nar. 2008 nr 1 s. 25-27, il.

Scharakteryzowano wygląd, występowanie i status ochronny strzebli błotnej zwanej też przekopową w Polsce. Obowiązująca obecnie nazwa łacińska tego gatunku brzmi: Eupallasella percnurus (Pallas, 1814). Aktualnie gatunek ten występuje na 90 stanowiskach, z których 39 przypada na województwa pomorskie i lubelskie. Omówiono rozmieszczenie strzebli błotnej w obrębie chronionych obszarów parków narodowych i parków krajobrazowych oraz w ich otulinach.

GOSPODARKA WODNA

*00034* pl

*00044* en

*00066* pl

*00087* pl

Zasoby i wykorzystanie wód w Polsce w świetle danych statystycznych. Górka, Kazimierz. - Aura 2008 nr 6 s. 22-24, il.

Przedstawiono stan zasobów wód powierzchniowych, podziemnych i leczniczych w Polsce. Omówiono wielkość poboru wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności. W 1980 r. odpływ wód rzekami w Polsce stanowił 33,2 proc. objętości opadów atmosferycznych, a w 2006 r. wskaźnik ten zmalał do 25,6 proc. Zużycie wód w 1980 r. wyniosło 5, 3 proc. opadów, a w 2006 r. wzrosło do 6,1 proc.