Expres informacji Nr 3-2010

Instytut Rybactwa Śródlądowego

im. STANISŁAWA SAKOWICZA

EXPRESS INFORMACJA

NR 3/2010

(kwartalnik)

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

mgr inż. Henryk Chmielewski

inż. Jadwiga Cupiał

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanow

Olsztyn 2010

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl

RYBACTWO

*00050* pl

„Rybołówstwo i rybółowcy na Wiśle dawniej a dziś“ Bolesława Śląskiego. - Węd. Pol. 2010 nr 4 (230) s. 12-13+15, il.

Przedstawiono historię rybactwa od średniowiecza do początków XX wieku na podstawie książki Bolesława Śląskiego. Opisano rozwój techniki rybackiej, metody łowienia ryb zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami prawnymi. Podano także ważniejsze ustępy z pierwotnej ustawy rybackiej. Omówiono zasady sprzedaży ryb i ustalane ceny. O większości regulacji prawnych decydował cech rybacki.

*00052* pl

Natura 2000. Radecki, Wojciech. - Węd. Pol. 2010 nr 4 (230) s. 62-63

Omówiono przepisy polskiej ustawy o ochronie przyrody w odniesieniu do obszarów chronionych Natura 2000, które są ściśle ukierunkowane na ochronę siedlisk i bytujących gatunków. Akty prawne regulują zasady dotyczące rybactwa i wędkarstwa na obszarach Natura 2000.

*00058* pl

Operat rybacki - podstawa racjonalnej gospodarki rybackiej?. Koźmiński, Wojciech. - Węd. Świat 2010 nr 9 (177) s. 78-79

Podano szczegółowe zasady i informacje jakie powinien zawierać operat rybacki, pozwalający prowadzić racjonalną gospodarkę rybacką na terenie obwodów rybackich. Operat określa typ prowadzonej gospodarki rybackiej, wydawany jest terminowo i musi być pozytywnie zaopiniowany przez uprawnione do tego instytucje.

*00059* pl

Szansa dla obszarów zależnych od rybactwa. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 3 s. 7-10, il.

Podano informacje na temat osi 4 Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" (PO RYBY 2007-2013). Regiony związane z rybactwem za sprawą Lokalnych Grup Rybackich (LGR) będą mogły skorzystać ze środków unijnych. Konieczne będzie współdziałanie gmin, przedsiębiorców, rolników, rybaków oraz organizacji społecznych.

*00065* pl

Program Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. - Mag. Przem. Ryb. 2010 nr 3 (75) s. 41-44, il.

Przedstawiono założenia osi priorytetowej 4 Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Scharakteryzowano znaczenie wyboru Lokalnych Grup Rybackich (LPG) oraz tworzenie i wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju Obszarów Rybackich (LSROR). Unijne środki finansowe uzyskają LPG, które zostaną pozytywnie zaopiniowane przez ministerstwo. Omówiono procedurę uzyskania rekompensaty w ramach działań wodno-środowiskowych.

*00075* pl

Ustanawianie obrębów hodowlanych na obszarach Natura 2000. Turkowski, Konrad. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 30-34, il. bibliogr.

Omówiono regulacje prawne dotyczące prowadzenia intensywnej gospodarki rybackiej na obszarach Natura 2000. Przedstawiono procedury związane z wydaniem decyzji przez marszałka województwa o ustanowieniu obrębu hodowlanego na obszarze Natura 2000 oraz procedury przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

*00097* pl

Sytuacja kormorana i zasobów ryb w Niemczech i Europie. Steffens, Werner. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 4 s. 27-32, il. (Za: „Fischer and Teichwirt“ 2009 nr 12 s. 455-458)

Przedstawiono ilość par lęgowych i kolonii kormorana w Niemczech, Holandii, Danii i Szwecji w latach 1980-2005. Przedstawiono stan ichtiofauny oraz zmiany jakie zaszły w gospodarowaniu i wykorzystywaniu zasobów ryb w Niemczech. Podano propozycje długofalowych rozwiązań w zakresie problematyki związanej ze stale powiększającą się populacją kormorana i brakiem równowagi między stanem zasobów kormorana i ryb.

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00028* en

The dynamics of a Planktothrix agardhii population in a shallow dimictic lake. Dynamika populacji Planktothrix agardhii w płytkim jeziorze dymiktycznym. Budzyńska, Agnieszka; Gołdyn, Ryszard; Zagajewski, Paweł; Dondajewska, Renata; Kowalczewska-Madura, Katarzyna. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 7-12, il. bibliogr.

Przeprowadzone w 2006 r. badania w Jeziorze Uzarzewskim koło Poznania, wykazały znaczną liczebność sinic, w tym toksycznego gatunku Planktothrix agardhii, występującego szczególne w warstwie epilimnionu. Jego maksymalną liczebność przekraczającą 500 tys. komórek/ml notowano w okresie od sierpnia do października. W pozostałych miesiącach zagęszczenie nie przekraczało 8 tys. komórek/ml. Obecność mikrocystyny-YR stwierdzono jedynie w jednej z prób pod koniec września. Innych toksyn sinicowych nie stwierdzono.

*00029* en

Phytoplankton characteristics in variable environmental conditions in stratified lakes (Lake Mielno, Lake Maróz, Lake Święte, Lake Łańskie; north Poland). Charakterystyka fitoplanktonu w różnych warunkach środowiskowych stratyfikowanych jezior północnej Polski (jeziora: Mielno, Maróz, Święte, Łańskie). Jaworska, Bożena; Zdanowski, Bogusław. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 27-37, il. bibliogr.

Na podstawie analizy struktury oraz rozwoju zespołów fitoplanktonowych, zasiedlających jeziora zasilane wodami rzeki Marózki (głównego dopływu rzeki Łyny), stwierdzono postępujący proces eutrofizacji. Zarówno tempo jak i charakter rozwoju oraz struktura gatunkowa fitoplanktonu w poszczególnych jeziorach były różne. Najbardziej zbliżone parametry występowały w jeziorach Świętym i Łańskim, natomiast charakterystyka jezior Mielno i Maróz była zróżnicowana.

*00030* en

Is the Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonhardi 1863 a good indicator of water quality? A new location of the species in Górskie Lake near Gostynin (Central Poland). Czy Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonhardi 1863 jest dobrym wskaźnikiem jakości wód? Nowe stanowisko gatunku w Jeziorze Górskim koło Gostynina (Centralna Polska). Kolada, Agnieszka. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 39-43, il. bibliogr.

W lipcu 2006 r. w Jeziorze Górskim koło Gostynina odkryto nowe stanowisko Lychnothamnus barbatus, jednego z najrzadszych gatunków z rodziny Characeae, zagrożonego wyginięciem i objętych międzynarodową ochroną. Gatunek ten może tworzyć zwarte i rozległe zbiorowiska nawet w zbiornikach użytkowanych rekreacyjnie, pod warunkiem, że zbiorniki te charakteryzują się stosunkowo dobrą jakością wody.

*00031* en

Metalimnetic bloom of Planktothrix rubescens in relation to environmental conditions. Metalimentyczny zakwit Planktothrix rubescens w odniesieniu do warunków środowiska. Lenard, Tomasz. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 45-53, il. bibliogr.

Badania przeprowadzone w mezotroficznym, dymiktycznym jeziorze Rogóźno na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim wykazały znaczną fluktuację liczebności sinicy Planktothrix rubescens w metalimnionie. Maksymalna liczebność, stanowiąca 98 proc. całego fitoplanktonu, była notowana na głębokości 6 m i wynosiła 23, 7 mln osobników/l. Wysokie zawartości składników biogennych, szczególnie PO4 (0, 101 mg/l), fosforu całkowitego (0, 212 mg/l), NH4 (0, 226 mg/l) oraz stosunek azotu całkowitego do fosforu całkowitego (15-25:1) sprzyjały rozwojowi populacji badanej sinicy.

*00032* en

Enteromorpha (Chlorophyta) populations in the Nielba River and Lake Laskownickie. Populacje Enteromorpha (Chlorophyta) w rzece Nielba i Jeziorze Laskownickim. Messyasz, Beata. -

Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 55-63, il. bibliogr.

W wodach Jeziora Laskownickiego i rzeki Nielbie (Wielkopolska) zbadano dwa gatunki słonowodnej zielenicy z rodzaju Enteromorpha: E. intestinalis, E. compressa. W wodach jeziora występowały 4 formy E. intestinalis oraz 2 formy E. compressa, które także notowano w rzece Nielba. Masowy rozwój obu gatunków w jeziorze występował na początku lata (czerwiec). Masowy rozwój E. intestinalis w rzece zaczynał się w maju i czerwcu, a szczyt pokrycia notowano w lipcu i na początku sierpnia. Badane zielenicy preferowały stanowiska dobrze nasłonecznione i natlenione.

*00033* en

Bloom-forming cyanobacteria and other algae in selected anthropogenic reservoirs of the Łęczna-Włodawa Lakeland. Powstawanie zakwitów sinicowych i zakwity innych glonów w wybranych zbiornikach antropogenicznych na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Solis, Michał; Poniewozik, Małgorzata; Mencfel, Radosław. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 71-78, il. bibliogr.

W latach 2004-2006 przeprowadzono badania jakościowe i ilościowe fitoplanktonu w czterech hipertroficznych zbiornikach wodnych (Dratów, Krzeczeń, Domaszne, Nadrybie) usytuowanych w dorzeczu Wieprza i Krzny na Lubelszczyźnie. We wszystkich zbiornikach w lecie notowano silne zakwity sinicowe lub okrzemkowe. Pojawienie się zakwitów było związane z dopływem i akumulacją wód o dużym ładunku biogenów (fosfor całkowity powyżej 0, 1 mg/l, azot całkowity powyżej 3 mg/l) pochodzących z okolicznej zlewni o charakterze rolniczym.

*00034* en

Cyanobacterial community of the lowland Warta River (Poland). Zespoły sinicowe nizinnej rzeki Warty (Polska). Szeląg-Wasielewska, Elżbieta; Zagajewski, Paweł; Stachnik, Waldemar. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 99-106, il. bibliogr.

Na podstawie 16 prób fitoplanktonowych pobieranych od lipca do grudnia 2005 r. określono skład jakościowy i ilościowy sinic występujących w Warcie w centrum Poznania. Wśród 11 taksonów dominowały 2 gatunki, Aphanizomenon flos-aquae i Microcystis aeruginosa. Całkowita liczebność wahała się od 1 do 188 tys. osob. /ml, a biomasa od 0, 004 do 12, 5 mg/l. W strukturze wielkościowej sinic dominowały organizmy mikroplanktonowe (75 proc. ). W niektórych próbach obecne były mikrocystyny.

*00035* en

Comparison of plant periphyton on the different substrates in the vicinity of the water power station on the Pasłęka River. Porównanie peryfitonu roślinnego na różnych substratach w sąsiedztwie elektrowni wodnej na rzece Pasłęce. Zębek, Elżbieta. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 133-138, il. bibliogr.

W latach 2001-03 przeprowadzono badania biomasy i struktury gatunkowej peryfitonu roślinnego zasiedlającego różne podłoża (liście roślin, kamienie, beton). Analizowano paramtery fizyko-chemiczne wody rzecznej w Pasłęce. Stwierdzono, że rodzaj podłoża miał większe znaczenie dla rozwoju peryfitonu niż parametry fizyko-chemiczne wody. Największą biomasę glonów peryfitonowych zanotowano na podłożu betonowym (5, 41 mg/cm kwadratowy), a najmniejszą na liściach (1, 02 mg/cm kwadratowy), przy najwyższej koncentracji Ca (119 mg/l) i Si (1, 14 mg/l).

*00036* en

Diatom phytobenthos as a tool for assessing the ecological status of Polish rivers. Okrzemki fitobentosowe jako narzędzie do określania statusu ekologicznego polskich rzek. Picińska-Fałtynowicz, Joanna. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 suppl. 2 s. 155-161, il. bibliogr.

Przedstawiono wykorzystanie multimetrycznego indeksu okrzemkowego do oceny ekologicznego statusu wód płynących w Polsce na przykładzie rzek południowo-zachodniej Polski. Indeks oparty jest na metodzie niemieckiej (Schaumburg i in. 2005) i składa się z modułów: troficznego, saprobiotycznego, listy organizmów wskaźnikowych. Jest on zalecany do monitorowania małych i średnich cieków wodnych w celu oceny ich statusu ekologicznego.

*00040* en

Influence of discharged heated water on aquatic ecosystem fauna. Wpływ zrzutu wód podgrzanych na faunę ekosystemu wodnego. Wałkuska, Grażyna; Wilczek, Agnieszka. - Pol. J. Env. Stud. 2010 vol. 19 nr 3 s. 547-552, il. bibliogr.

Na podstawie danych literaturowych, w tym dotyczących systemu podgrzanych jezior konińskich, omówiono problematykę zanieczyszczeń termicznych zbiorników wodnych. Wzrost temperatury wody w zbiorniku wpływa na faunę wodną i prowadzi do zmian w funkcjonowaniu całego ekosystemu. W przypadku fauny wodnej obserwowane są zakłócenia na poziomie metabolicznym, dochodzi do zmian w strukturze gatunkowej, zaburzeniu ulega rozrodczość, osłabieniu ulega system immunologiczny. W wodach podgrzanych następuje nasilenie chorób infekcyjnych i wzrost aktywności pasożytów.

*00041* en

Pelagic phytoplankton of shallow lakes. Fitoplankton pelagiczny płytkich jezior. Kozak, Anna; Kowalczewska-Madura, Katarzyna. - Pol. J. Env. Stud. 2010 vol. 19 nr 3 s. 593-597, il. bibliogr.

Przedstawiono wyniki analizy fitoplanktonu (biomasa i struktura gatunkowa) na tle parametrów fizyko-chemicznych wody (temperatura, natlenienie, pH, przewodnictwo, przezroczystość, koncentracja azotu i fosforu) w 5 jeziorach (Dębiniec, Dobre, Brzostek, Kazanie, Wójtostwo) Parku Krajobrazowego Promno, położonego na Pojezierzu Gnieźnieńskim w Wielkopolsce. Wykazano znaczne różnice dotyczące struktury gatunkowej i zagęszczenia fitoplanktonu w poszczególnych jeziorach. Wśród 94 oznaczonych taksonów dominowały zielenice (36), a największą biomasę stwierdzono w jeziorze Brzostek.

*00049* pl

Skójka gruboskorupowa - zagrożony mieszkaniec wód Warmii i Mazur. Szymkiewicz, Marian; Szymkiewicz, Elżbieta. - Natura. Przyroda Warmii i Mazur 2010 nr 1 (17) s. 8-11, il. bibliogr.

Scharakteryzowano morfologię i występowanie skójki gruboskorupowej w Polsce. Spośród trzech gatunków skójek jest to najrzadziej występujący gatunek małża w naszych wodach. Obecność tego gatunku jest bardzo dobrym wskaźnikiem czystości wody. Opisano trzy duże ostoje tego ginącego gatunku na Warmii i Mazurach (rzeka Węgorapa, Kanał Brożajski, jezioro Łuknajno).

RYBACKIE ZAGOSPODAROWANIE WÓD

*00095* pl

Czy powódź zniszczyła nasze stawy?. Lirski, Andrzej. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 4 s. 18-19, il.

Przedstawiono sytuację 73 gospodarstw (ok. 43 proc. stawowej powierzchni ogroblowanej) po tegorocznej powodzi. Większość ankietowanych (59 proc. ) nie zgłosiła problemów, 25 proc. odnotowało straty związane z rozmyciem grobli i uszkodzeniem urządzeń hydrotechnicznych, a 5 proc. ankietowanych potraktowała duże opady i powódź jako zjawisko pozytywne.

BIOLOGIA RYB

*00002* pl

Status ekologiczny rodzimych gatunków ryb występujących w Polsce. Kowalska, Agata; Zakęś, Zdzisław. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 9-16, il. +bibliogr. 15 poz.

Przedstawiono umowy międzynarodowe regulujące obowiązki państw w zakresie ochrony bioróżnorodności oraz kategorie zagrożeń ichtiofauny i symbole klasyfikacji IUNC (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów). Podano status 56 rodzimych gatunków ryb wg tych kryteriów w latach 1999 i 2009 oraz formy ich ochrony. Omówiono przyczyny zmniejszania się liczebności wielu gatunków ryb.

*00038* pl

Afrykańskie alternatywy. Szmel, Marcin. - Nasze Akwarium 2010 nr 121 s. 24-29, il. bibliogr. summ.

Wody Afryki tworzą swoistą mozaikę środowiskową (wody płynące, wody stojące, wody z organizmami endemicznymi, tereny zalewowe, zbiorniki okresowe). Omówiono cechy decydujące o odmienności poszczególnych typów wód i w jaki sposób rzutuje to na przystosowania ryb. Przedstawiono różne gatunki pielęgnic, ich wymagania środowiskowe, preferencje pokarmowe, przebieg tarła. Informacje te są niezbędne w przypadku hodowli akwariowej tych ryb.

*00039* pl

Wpływ wybranych czynników środowiskowych na zachowanie pielęgnicy zebry (Archocentrus nigrofasciatus) i gupika (Poecilia reticulata) w hodowli akwariowej. Graczyk, Marcin. - Nasze Akwarium 2010 nr 121 s. 45-51, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono ogólne informacje o biologii pielęgnicy zebry i gupika, o zachowaniach ryb (ruchliwość, przebywanie w kryjówkach, agresywność, aktywność płciowa, płochliwość) oraz wyniki badań nad wpływem wybranych czynników środowiskowych (kolor podłoża, rodzaj podłoża, pokarm, cyrkulacja wody) na niektóre aspekty behawioru.

*00053* pl

Rybie rytmy. Borys, Waldemar. - Węd. Pol. 2010 nr 5 (231) s. 14-15+48, il.

Omówiono aktywność dobową wybranych gatunków ryb w powiązaniu z ich żerowaniem, wędrówkami i rozrodem. Szczególną uwagę zwrócono na zachowania ryb w reakcji na światło o różnych porach dnia (o świcie i zmierzchu) oraz w nocy. Gdy ryby czują się bezpiecznie, niektóre z nich czyszczą sobie skórę.

*00098* pl

Ichtiofauna Bugu. Penczak, Tadeusz; Kruk, Andrzej; Galicka, Wanda; Tybulczuk, Szymon; Marszał, Lidia; Pietraszewski, Dariusz; Tszydel, Mariusz. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2010 t. 23 s. 5-24, il. bibliogr. summ.

W latach 2007-09 przeprowadzono badania składu gatunkowego ichtiofauny rzeki Bug na odcinkach: wewnątrz terytorium Polski, białorusko-polskim i ukraińsko-polskim. Przedstawiono morfometrię 56 stanowisk poboru prób wzdłuż biegu rzeki. Łącznie wykazano obecność 31 gatunków ryb i jednego gatunku minoga. Omówiono dominację i stałość występowania poszczególnych gatunków ryb i minogów w Bugu na jego trzech badanych odcinkach.

*00099* pl

Ichtiofauna lewobrzeżnych dopływów polsko-białoruskiego odcinka Bugu: systemy rzeczne Włodawki i Hanny. Marszał, Lidia; Kruk, Andrzej; Penczak, Tadeusz; Pietraszewski, Dariusz; Tybulczuk, Szymon; Tszydel, Mariusz; Kapusta, Łukasz; Galicka, Wanda. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2010 t. 23 s. 25-50, il. bibliogr. summ.

W 2009 r. na 27 stanowiskach, usytuowanych na rzekach Włodawka i Hanna, przeprowadzono elektropołowy ryb w celu określenia składu gatunkowego ichtiofauny obu cieków. Faunę ryb w rzece Włodawka stanowiło 26 gatunków ryb, a w wodach rzeki Hanny występowało 18 gatunków ryb. Scharakteryzowano stałość występowania, dominację poszczególnych gatunków ryb oraz porównano skład gatunkowy ichtiofauny w obu systemach rzecznych w latach 1960, 1961-69, 1971-75 i w trakcie obecnych badań. Opisano stan środowiska w zlewniach rzek Lubelszczyzny.

*00100* pl

Ichtiofauna dorzecza Regi. Radtke, Grzegorz; Bernaś, Rafał; Dębowski, Piotr; Skóra, Michał. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2010 t. 23 s. 51-78, il. bibliogr. summ.

W latach 2006-08 badano skład gatunkowy oraz liczebność ryb i minogów w dorzeczu rzeki Rega, którego powierzchnia wynosi 2725 km kw. Na 70 stanowiskach stwierdzono występowanie 31 gatunków ryb i jeden gatunek minoga (minoga strumieniowego). Przedstawiono ich wykaz według wskaźników stałości występowania, dominacji dla poszczególnych gatunków i grup rozrodczych. Najczęściej spotykanymi gatunkami ryb w dorzeczu Regi były: pstrąg potokowy, kiełb, głowacz białopłetwy, szczupak.

*00101* pl

Ichtiofauna małych cieków polskiego wybrzeża Bałtyku. Radtke, Grzegorz; Bernaś, Rafał; Dębowski, Piotr; Skóra, Michał. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2010 t. 23 s. 79-96, il. bibliogr. summ.

W latach 2002-08 przeprowadzono badania składu gatunkowego ichtiofauny w najmniejszych ciekach rzecznych wpadających do Bałtyku między zatokami Gdańską i Pomorską. Przebadano 17 cieków w tym 10 zlewni bezpośrednio połączonych z Bałtykiem. Stwierdzono występowanie 24 gatunków ryb. Omówiono skład gatunkowy ichtiofauny, stałość jej występowania oraz dominację dla poszczególnych gatunków ryb i grup rozrodczych w badanych ciekach.

*00102* pl

Wpływ stopniowej poprawy jakości wody w rzece Ner na regenerację ichtiofauny. Penczak, Tadeusz; Kruk, Andrzej; Grabowska, Joanna; Śliwińska, Alicja; Koszaliński, Henryk; Zięba, Grzegorz; Tybulczuk, Szymon; Galicka, Wanda; Marszał, Lidia. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2010 t. 23 s. 97-117, il. bibliogr. summ.

W latach 2000, 2002, 2004, 2005 na 10 stanowiskach, usytuowanych wzdłuż biegu rzeki Ner, prowadzono badania składu gatunkowego ichtiofauny. Rozpoczęto je dwa lata przed ukończeniem budowy Grupowej Oczyszczalni Ścieków i kontynuowano w miarę poprawy jakości wody w cieku. Stwierdzono występowanie 22 gatunków ryb. Najwyższe bogactwo gatunkowe zanotowano w dolnym biegu rzeki Ner, gdzie złowiono łącznie 21 gatunków ryb. Oceniono tempo procesu regeneracji cieku i jego ichtiofauny.

HODOWLA RYB

*00004* pl

Co po wylęgarni? Zastosowanie telemetrii w ochronie zagrożonych gatunków ryb. Kapusta, Andrzej. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 23-34, il. +bibliogr. 23 poz.

Przedstawiono wyniki badań nad zachowaniami jesiotra (Acipenser oxyrinchus) wyhodowanego w wylęgarniach, a następnie wpuszczonego do wód otwartych. Omówiono efektywność zarybień eksperymentalnych, zachowanie ryb w miejscach wpuszczenia do wody oraz niektóre elementy migracji jesiotra. Opisano budowę i działanie zestawu do badań telemetrycznych.

*00009* pl

Porównamie wyników chowu jesiotra ostronosego (Acipenser oxyrinchus) przewożonego do Polski w formie ikry lub larw. Szczepkowska, Bożena; Szczepkowski, Mirosław; Kolman, Ryszard; Piotrowska, Iwona. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 151-158, il. +bibliogr. 12 poz.

Sortyment sprowadzonego z Kanady materiału jesiotra (ikra lub larwy) nie wpłynął na końcowe wyniki podchowu. Narybek uzyskany podczas doświadczalnego podchowu z ikry i larw osiągnął zbliżoną końcową masę ciała i przeżywalność. Nie zauważono różnic w zachowaniach ryb w porównywanych grupach. Zaobserwowano wyraźne zróżnicowanie się wielkości ryb w grupach, które rozpoczęło się w podobnym okresie podchowu, co było związane ze zmianą rodzaju pobieranego przez ryby pokarmu.

*00045* pl

Zarybieniowe dylematy. Pietrzak, Roman. - Węd. Świat 2010 nr 8 (176) s. 43, il.

Materiał zarybieniowy pochodzący z hodowli jest gorzej przygotowany do życia w warunkach naturalnych. Zwrócono uwagę na wpływ hodowli i rozrodu ryb w warunkach kontrolowanych na ich mechanizmy obronne. Omówiono problemy związane z żerowaniem oraz z wyborem miejsc siedliskowych ryb wpuszczonych do wód otwartych. Narybek pochodzący z hodowli może wybierać inne siedliska niż ryby dzikie.

*00061* pl

Wybrane zabiegi hodowlane w stawach karpiowych oraz ich wpływ na stan zdrowotny ryb. Cz. 2. Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 3 s. 19-20, il.

Omówiono wpływ zabiegów profilaktycznych jakimi są osuszanie i dezynfekcja dna stawów na ograniczenie drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów u ryb. Zwrócono uwagę na powstający w ostatnich latach problem zdrowotności ryb w łowiskach komercyjnych.

*00063* pl

Gospodarka stawowa w Bawarii. Klupp, Hans. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 3 s. 27-28, il.

Omówiono historię, aktualną sytuację, produkcję, promocję sprzedaży, sytuację finansową oraz problemy i przyszłość bawarskiej gospodarki stawowej. W Bawarii (Niemcy) stawy zajmują 20 tys. ha i na większości stawów produkuje się karpia.

*00067* pl

Stawy w Krainie Wielkich Jezior. Cz. 2: Ośrodki wędkarskie PZW i szkolno-naukowe. Guziur, Janusz; Lirski, Andrzej; Wiśniewska, Anna. - Mag. Przem. Ryb. 2010 nr 3 (75) s. 51-53, il.

Omówiono funkcjonowanie ośrodków zarybieniowo-wylęgarniczych PZW oraz prowadzenie działalności rybackiej przez ośrodki szkolne i obiekty naukowo-badawcze położone na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. Scharakteryzowano poszczególne podmioty uwzględniając posiadane przez nie powierzchnie stawów i wielkość uzyskiwanej produkcji stawowej.

*00070* pl

Rezultaty eksperymentalnego rozrodu sterleta Acipenser ruthenus, z udziałem form o normalnym i albinotycznym ubarwieniu. Kolman, Ryszard; Wiszniewski, Grzegorz; Fopp-Bayat, Dorota; Duda, Arkadiusz. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 9-13, il. bibliogr. summ.

Badano przeżywalność i wzrost różnych hybrydów dwóch linii sterleta różniących się ubarwieniem. Przeżywalność wylęgu od 8 do 13 dnia w poszczególnych grupach była wysoka i wynosiła od 94, 8 do 97, 7 proc. Stwierdzono statystycznie istotne różnice w długości i masie wylęgu o różnym ubarwieniu. Albinizm negatywnie wpłynął na przeżywalność embrionów i larw, jak i wzrost larw sterleta. Jednak formy albinotyczne są źródłem ikry, która jest surowcem do produkcji najbardziej cenionego „kawioru złotego“.

*00072* pl

Gospodarka rybacka w śródlądowych wodach płynących w roku 2008. Cz. 2: Zarybienia. Mickiewicz, Maciej; Wołos, Arkadiusz; Draszkiewicz-Mioduszewska, Hanna. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 18-22, il.

Na podstawie kwestionariuszy RRW-23 podano (w podziale na sortymenty) ilość materiału zarybieniowego wprowadzonego do publicznych wód powierzchniowych płynących przez 337 podmiotów prowadzących gospodarkę rybacką. Przedstawiono odsetek powierzchni wód zarybianych poszczególnymi gatunkami oraz wartość zarybień w przeliczeniu na hektar powierzchni. Całkowita wartość zarybień w 2008 roku wynosiła 30335198 zł.

*00074* pl

Badania naukowe a rozwój akwakultury stawowej w Polsce. Pilarczyk, Maciej. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 25-30, il. bibliogr.

Omówiono zasady funkcjonowania zintegrowanych, intensywno-ekstensywnych systemów produkcji rybackiej oraz ich podstawy technologiczne. Podano schemat funkcjonowania systemu typu „staw w stawie“ oraz „basen + staw“ z zaznaczeniem najistotniejszych procesów. Przeprowadzono kalkulację finansową kosztów badań naukowych nad zintegrowanym systemem produkcji rybackiej.

*00080* en

Microsatellite DNA variation in the Siberian sturgeon, Acipenser baeri (Actinopterygii, Acipenseriformes, Acipenseridae) cultured in a Polish fish farm. Zmienność mikrosatelitarnego DNA u jesiotra syberyjskiego, Acipenser baeri (Actinopterygii, Acipenseriformes, Acipenseridae) hodowanego w polskim gospodarstwie rybackim. Fopp-Bayat, Dorota. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 21-25, il. bibliogr.

Analizy mikrosatelitarnego DNA zastosowano do oceny zmienności genetycznej jesiotra, Acipenser baeri, hodowanego w gospodarstwie rybackim Wąsosze koło Konina. Znaczki założono na płetwach 94 osobników. Wśród badanych jesiotrów zidentyfikowano 74 allele wykryte w sześciu polimorficznych, mikrosatelitarnych loci. Liczba alleli przypadająca na jeden locus wahała się od 8 do 18 (średnio 12). Zmienność genetyczna badanego gatunku jesiotra wahała się od 0. 686 do 0. 811. Zastosowana metoda może być bardzo przydatna w akwakulturze.

ROZRÓD RYB

*00001* pl

Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Wylęgarnia 2010. Zakęś, Zdzisław [red. ]; Demska-Zakęś, Krystyna [red. ]; Kowalska, Agata [red. ]. Olsztyn: Wydaw. IRS 2010, 277 ss. , il. +bibliogr.

W monografii przedstawiono najnowsze informacje dotyczące innowacyjnych metod rozradzania, podchowu i profilaktyki ryb (takich jak: sieja, strzebla błotna, piskorz, stynka, koza, jesiotr syberyjski, jesiotr ostronosy, pstrąg źródlany, pstrąg potokowy, troć wędrowna, palia alpejska, lipień, węgorz, medaka, szczupak, sandacz, lin, karp, karaś pospolity) oraz raków. Prace z zakresu kontrolowanej, wylęgarniczej produkcji materiału zarybieniowego wymienionych gatunków mogą być pomocne w programach ochrony ich zasobów.

*00003* pl

Nowe perspektywy w ochronie zagrożonych gatunków - mrożenie ikry, zarodków i rodzicielstwo zastępcze u ryb. Kowalski, Radosław K. ; Kowalska, Agata; Ocalewicz, Konrad. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 17-22, il. +bibliogr.

Omówiono stan wiedzy na temat kriokonserwacji ikry i zarodków ryb oraz przyczyny niepowodzeń tych zabiegów. Podano schemat wykorzystania rodzicielstwa zastępczego, pozwalającego na zabezpieczenie materiału genetycznego samców i samic ryb.

*00037* pl

Żyworodność u ryb jako zaawansowana opieka rodzicielska. Kwaśniak-Płacheta, Aleksandra. - Nasze Akwarium 2010 nr 121 s. 13-18, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono klasyfikację ryb ze względu na sposób rozrodu uwzględniając przebieg tarła, wczesny etap rozwoju osobniczego, czynniki środowiskowe oraz ewolucję. Omówiono także różnice związane z rozrodem i rozwojem embrionów u żyworodnych ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych.

*00071* pl

Rozród ryb w warunkach postępującej eutrofizacji wód powierzchniowych. Zakęś, Zdzisław; Danilewicz, Beata. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 14-17, il. bibliogr.

Wyszczególniono 6 kategorii jezior, biorąc pod uwagę stopień zeutrofizowania i zasady prowadzenia gospodarki rybackiej. Analizowano efektywność naturalnego rozrodu ryb w jeziorach województwa warmińsko-mazurskiego. Podano liczbę zezwoleń na odłowy tarlaków poszczególnych gatunków ryb w celu pozyskania ikry w regionie w latach 2006-2009. Wskazano na konieczność zoptymalizowania metod sztucznego rozrodu i inkubacji ikry.

ŻYWIENIE I ODŻYWIANIE SIĘ RYB

*00008* pl

Zastosowanie solowca (Artemia salina) we wstępnym podchowie larw jesiotra ostronosego (Acipenser oxyrinchus) - wyniki i obserwacje podczas chowu w skali półtechnicznej. Szczepkowski, Mirosław; Szczepkowska, Bożena; Kolman, Ryszard; Piotrowska, Iwona. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 143-149, il. +bibliogr. 15 poz.

Larwy jesiotra ostronosego karmiono naupliusami solowca firmy INVE i paszą firmy Perla Prolarvae w różnych częstotliwościach podawania na dobę. Wykazano, że karmienie jeden raz na dobę jest zupełnie wystarczające, zaś dobowa dawka naupliusów solowca w początkowym okresie żywienia powinna wynosić ok. 14 proc. biomasy ryb i może być skarmiana 1 lub 3 razy na dobę.

*00082* en

Intestine morphometrics of fishes: a compilation and analysis of bibliographic data. Morfometria wnętrzności ryb: kompilacja i analiza danych bibliograficznych. Karachle, Paraskevi K. ; Stergiou, Konstantinos I. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 45-54, il. bibliogr.

Przeanalizowano na podstawie literatury morfologiczne cechy wnętrzności ryb. Zrelacjonowano informacje o morfometrii jelit dla 498 gatunków. Zależności między długością jelit a długością ciała posłużyły do odniesienia tych danych do zwyczajów pokarmowych i taksonomii ryb. Dane o tych zależnościach zebrano dla 71 gatunków, ale przy podsumowaniu dane dla 4 gatunków pominięto. Badania pozwoliły wyodrębnić dwie główne grupy, ryby roślinożerne i ryby mięsożerne. Jelita ryb roślinożernych są dłuższe niż u ryb mięsożernych.

CHOROBY RYB

*00013* pl

Immunoprofilaktyka nieswoista i swoista u tarlaków pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario). Grudniewska, Joanna; Terech-Majewska, Elżbieta; Głąbski, Edward; Dobosz, Stefan; Siwicki, Andrzej K. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 195-200, il. +bibliogr. 10 poz.

Opisano znaczenie immunomodulatorów w profilaktyce i terapii chorób infekcyjnych ryb. W 2009 r. przeprowadzono tarło u 380 sztuk tarlaków pstrąga potokowego, podzielonych na dwie grupy doświadczalne. Pierwszą grupę stanowiły ryby szczepione w immersji, drugą - ryby nie szczepione. U tarlaków szczepionych nastąpił statystycznie istotny wzrost humoralnej odpowiedzi immunologicznej. Stwierdzono, że zastosowanie immunoprofilaktyki nieswoistej i swoistej u tarlaków przed tarłem wpływa w znaczący sposób na efekty podchowu ich potomstwa.

*00069* pl

Kształtowanie się nieswoistej odporności humoralnej u samic trzech linii karpia hodowanego w Polsce. Siwicki, Andrzej K. ; Kazuń, Krzysztof; Głąbski, Edward; Terech-Majewska, Elżbieta. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 6-8, il. bibliogr. summ.

Badano poziom wybranych mechanizmów obronnych: aktywności lizozymu, aktywności ceruloplazminy oraz poziomu gamma-globulin u samic trzech linii karpia (starzawskiej, zatorskiej i węgierskiej). Najwyższy potencjał nieswoistej odporności humoralnej stwierdzono u linii starzawskiej. Wykonane badania mają znaczenie przy poszukiwaniu linii hodowlanych karpia i ich krzyżówek o najwyższym potencjale odporności na zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze.

*00081* en

Effect of 2-phenoxyethanol and etomidate on cardiac and respiratory functions and behaviour of common carp, Cyprinus carpio L. (Actinopterygii, Cypriniformes, Cyprinidae) during general anaesthesia. Wpływ 2-fenoksyetanolu i etomidatu na funkcje oddechowe i behawior karpia, Cyprinus carpio L. (Actinopterygii, Cypriniformes, Cyprinidae) podczas ogólnej anestezji. Dziaman, Robert; Hajek, Grzegorz; Kłyszejko, Bernard. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 37-43, il. bibliogr.

Badano wpływ dwu koncentracji 2-fenoksyetanolu (0, 4 i 0, 8 ml/l) i Propiscinu (1, 0 i 2, 0 ml/l) na bicie serca i częstość oddechów u karpia rejestrując pomiary przy pomocy EKG. Porównywano możliwości obu preparatów do ich użycia w anestezji. Reakcje behawioralne u ryb pod ich wpływem były różne. Po podaniu 2-fenoksyetanolu u karpi zaobserwowano wzmożoną aktywność ruchową i rozdrażnienie - reakcję podobną do irytacji. Takiej reakcji nie zaobserwowano po podaniu Propiscinu. Po użyciu obu preparatów następowało zwolnienie oddechów i bicia serca. EKG okazało się bardzo przydatne przy obserwowaniu reakcji ryb podczas anestezji.

*00083* en

Effects of short- and long-term glucan feeding of rainbow trout (Salmonidae) on the susceptibility to Ichthyophthirius multifiliis infections. Wpływ krótrwałego i długotrwałego żywienia glukanem na podatność pstrąga tęczowego (Salmonidae) na infekcje Ichthyophthirius multifiliis. Lauridsen, Jesper H. ; Buchmann, Kurt. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 61-66, il. bibliogr.

Badano wpływ immuno-modulacyjny żywienia pstrąga tęczowego paszą suchą zawierającą 0, 2 proc. beta-glukanu. Oceniano podatność ryb na infekcje Ichthyophthirius multifiliis. Rybom podawano taką dietę leczniczą przez 14 lub 35 dni, zanim poddano je infekcji. Wszystkie ryby zostały zainfekowane, ale te, które były żywione paszą z glukanem wykazywały niższy poziom infekcji niż ryby kontrolne, otrzymujące paszę bez glukanu.

RYBY KARPIOWATE

CHÓW I HODOWLA KARPIA

*00020* pl

Probiotyki i prebiotyki w żywieniu karpia (Cyprinus carpio). Mazurkiewicz, Jan; Przybył, Antoni. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 231-238, il. +bibliogr. 16 poz.

Przedstawiono kryteria jakie muszą spełniać bakterie probiotyczne i substancje prebiotyczne, jeśli mają być zastosowane w przemyśle paszowym. W żywieniu karpi stosuje się z pozytywnym skutkiem bakterie kwasu mlekowego, głównie z rodzaju Carnobacterium. Stosowany prebiotyk Fermacto jest produktem amerykańskim przeznaczonym jako dodatek do pasz dla zwierząt, w tym także ryb. Jego zastosowanie w żywieniu narybku karpia wpłynęło na polepszenie wskaźników chowu, przy czym najlepsze efekty uzyskano przy dawce 3 g prebiotyku na kg paszy.

*00060* pl

Kierunki strategii rozwoju stawowej gospodarki karpiowej. Wojda, Ryszard. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 3 s. 11-15, il.

Przedstawiono pięć okresów rozwoju rybactwa stawowego w Polsce, różniących się od siebie sposobem chowu ryb, posługiwaniem się środkami produkcji oraz prawodawstwem spowodowanym zmianami politycznymi. Omówiono czynniki wpływające negatywnie na rozwój produkcji karpiowej w kraju w ostatnich latach oraz podano propozycje nowej strategii rozwoju.

*00066* pl

Czy karp pozostanie królem polskich stawów?. Burzyńska, Olimpia; Walczak, Zbigniew; Miłkowska, Zofia. - Mag. Przem. Ryb. 2010 nr 3 (75) s. 45-48, il. bibliogr.

Przedstawiono rys historyczny i znaczenie hodowli karpia w Polsce. Omówiono technologie produkcji karpia i jego formy zbytu. Stwierdzono, że wartość produkcji karpia w Polsce w 2009 r. wyniosła 18, 5 tys. ton. Wskazano na konieczność podejmowania różnych inicjatyw, których celem jest wzrost znaczenia rynku karpia.

*00069* pl

*00073* pl

Analiza sprzedaży karpia handlowego w 2009 roku. Lirski, Andrzej; Wałowski, Jakub. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 22-25, il. bibliogr.

Omówiono sprzedaż karpia wyprodukowanego w Polsce, import i eksport oraz ceny i przebieg sprzedaży świątecznej karpia. W 2009 roku krajowa produkcja karpia wyniosła 15500 ton, zaś sprzedaż po doliczeniu karpia sprowadzonego z zagranicy wyniosła 17000 ton. Chłonność polskiego rynku jest szacowana na poziomie 20000 ton karpia.

*00079* en

Invasion of an exotic fish - common carp, Cyprinus carpio L. (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) in the Ganga River, India and its impacts. Inwazja i oddziaływanie egzotycznej ryby - karpia, Cyprinus carpio L. (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) w rzece Ganges, Indie. Singh, Atul K. ; Pathak, Ajey K. ; Lakra, Wazir S. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 11-19, il. bibliogr.

Karpie sprowadzono do Indii w celach hodowlanych około 60 lat temu. Obecnie gatunek ten zasiedla 250-km odcinek największej rzeki hinduskiej Ganges, gdzie jego liczebność waha się od 12, 2 do 45, 5 proc. zasobów rybnych tej rzeki. W treści pokarmowej żołądków karpi stwierdzono: Eichhornia, Pistia, Nymphaea, pierścienice, glony, muł i detrytus. Dominacja egzotycznych dla Indii gatunków ryb jakimi są karp i Oreochromis niloticus, negatywnie oddziałuje na rodzimą ichtiofaunę Gangesu: Catla catla, Labeo rohita i Cirrhinus mrigala.

*00096* pl

Nowe metody pakowania żywych karpi w trakcie sprzedaży detalicznej. Białowąs, Henryk. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 4 s. 20-23, il. bibliogr.

Omówiono metody pakowania żywych karpi zalecane od 15 grudnia 2009 r. przez Głównego Lekarza Weterynarii. Przedstawiono wady zalecanej metody pakowania do pojemników, wiaderek lub reklamówek wypełnionych wodą. Zaproponowano zastosowanie toreb foliowych wyposażonych w plastikowy koszyk i podano zalety tej metody.

INNE KARPIOWATE

*00005* pl

Metody produkcji materiału zarybieniowego strzebli błotnej (Eupallasella percnurus) dla potrzeb aktywnej ochrony gatunku. Kamiński, Rafał; Wolnicki, Jacek. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 35-43, il. +bibliogr. 25 poz.

Omówiono działania mające na celu ochronę strzebli błotnej, przedstawiciela rodzimej ichtiofauny, objętej ścisłą ochroną. Przedstawiono zabiegi i działania stosowane w produkcji materiału zarybieniowego, począwszy od połowu tarlaków, poprzez rozród, inkubację ikry aż po podchów larw ryb młodocianych. Opisano parktyczne wykorzystanie materiału zarybieniowego.

*00015* pl

Postęp w żywieniu młodocianych ryb karpiowatych w warunkach kontrolowanych? Wykorzystanie paszy Aller Performa do podchowu lina (Tinca tinca). Wałowski, Jakub; Kamiński, Rafał; Wolnicki, Jacek. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 239-246, il. +bibliogr. 14 poz.

Przez 60 dni prowadzono podchów lina o średnim ciężarze 0, 47 g i średniej długości całkowitej 36, 2 mm. Jedną grupę ryb żywiono wyłącznie paszą Aller Performa, a drugą grupę paszą Aller Futura. Przedstawiono końcowe wyniki podchowu ryb żywionych testowanymi paszami. Przy zastosowaniu paszy Aller Performa uzyskano ryby o większej masie ciała, istotnie większej długości całkowitej oraz o niższym współczynniku kondycji w porównaniu z grupą żywioną starterem Aller Futura.

*00016* pl

Wpływ żywienia na wzrost i wybrane cechy biometryczne narybku karasia pospolitego (Carassius carassius). Szczepkowska, Bożena; Szczepkowski, Mirosław; Piotrowska, Iwona; Kozłowski, Michał; Wunderlich, Krzysztof. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 247-253, il. +bibliogr. 12 poz.

W basenach rotacyjnych przeprowadzono podchów karasia pospolitego o średniej masie ciała 2, 1 g i długości 4, 2 cm. W żywieniu ryb wykorzystano trzy pasze: Perla 3, 9; Uni Starter 2gr; Nutra 2, 0. Po trzech miesiącach podchowu wykonano pomiary biometryczne i określono masę ciała ryb. Największą masę ciała osiągnęły ryby żywione paszą Perla, a najmnieszą ryby żywione paszą Uni Starter. Spośród badanych cech biometrycznych, ryby różniły się istotnie statystycznie jedynie 2 cechami, długością podgrzbietową i zagrzbietową.

*00055* pl

Klepiec zwany sapą - sapa zwana klepcem. WB [Oprac. ]. - Węd. Pol. 2010 nr 6 (232) s. 30-31, il.

Opisano występowanie w Europie i w Polsce sapy (klepca), charakterystyczne cechy budowy oraz biologię tego gatunku ryb, blisko spokrewnionego z leszczem i rozpiórem. Sapa występuje w dolnych odcinkach rzek, gdzie żywi się bezkręgowcami dennymi oraz roślinami. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 3-5 lat. Samice ikrę składają na przybrzeżnej roślinności lub w nurcie na podłożu żwirowym.

*00068* pl

Wpływ diety na cechy biometryczne juwenalnego karasia pospolitego Carassius carassius (L. ). Partyka, Konrad; Kapusta, Andrzej; Kowalska, Agata; Jarmołowicz, Sylwia; Hopko, Marek; Zakęś, Zdzisław. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 1-5, il. bibliogr. summ.

Juwenalne karasie podchowywano przez 56 dni w obiegach recyrkulacyjnych (RAS) w trzech grupach żywieniowych. Rybom podawano suszone larwy ochotki, paszę Aller Unistarter oraz paszę z ochotką. U badanych karasi analizowano 10 cech biometrycznych. Karasie karmione larwami ochotki cechowały się najmniejszą zmiennością cech biometrycznych, zaś największą osobniki żywione paszą sztuczną. Nie odnotowano wpływu diety na względną wielkość głowy karasia.

RYBY ŁOSOSIOWATE

CHÓW I HODOWLA PSTRĄGA

*00013* pl

*00083* en

*00090* en

Genetic characterization of Polish cultured brook trout, Salvelinus fontinalis (Mitchill), based on microsatellite DNA analysis. Charakterystyka genetyczna pstrąga źródlanego, Salvelinus fontinalis (Mitchill), hodowanego w Polsce przy zastosowaniu mikrosatelitarnych fragmentów DNA. Fopp-Bayat, Dorota; Jankun, Małgorzata; Kuźmiński, Henryk. - Arch. Pol. Fish. 2010 vol. 18 fasc. 2 s. 93-99, il. bibliogr. streszcz.

Badano zmienność genetyczną dwóch stad pstrąga źródlanego pochodzących z Zakładu Hodowli Ryb Łososiowatych Instytutu Rybactwa Śródlądowego. W analizowanych loci stwierdzono występowanie średniej liczby alleli 2, 20 dla stada Rutki i 7, 20 dla stada Canada (przy zakresie od 1 do 24 alleli na jeden locus dla obu stad). Stado Canada uznano za cechujące się wyższą zmiennością genetyczną. Zastosowanie markerów mikrosatelitarnego DNA można wykorzystać do monitoringu genetycznego stad hodowlanych ryb.

INNE ŁOSOSIOWATE

*00010* pl

Charakterystyka wybranych parametrów gniazd tarłowych troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta) w dorzeczu rzeki Łeby. Lejk, Adam M. ; Radtke, Grzegorz; Martyniak, Andrzej. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 165-173, il. +bibliogr. 18 poz.

Dokonano analizy rozmiarów gniazd tarłowych troci wędrownej wstępującej na tarło do rzeki Łeby i dziewięciu cieków w jej dorzeczu. Wykonano pomiary 83 gniazd, ich kopce cechowały się długością w zakresie 50-135 cm. Mierzono długość, szerokość i wysokość kopca, długość i głębokość dołka oraz długość i średnicę gniazda. Gniazda względem kierunku nurtu były szersze niż dłuższe. Te parametry różnią się od badań innych autorów.

*00017* pl

Androgeneza międzygatunkowa pomiędzy pstrągiem źródlanym (Salvelinus fontinalis) i palią alpejską (S. alpinus) oraz ich hybrydami (S. fontinalis x S. alpinus). Kuźmiński, Henryk; Ocalewicz, Konrad; Dobosz, Stefan. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 255-259, il. +bibliogr. 7 poz.

Przedstawiono wyniki badań po przeprowadzeniu androgenezy wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej palii, pstrąga i ich hybrydów. Wykazano, że najwyższą przeżywalnością wylęgu pływającego (91, 48 proc. ) w diploidalnej grupie kontrolnej odznaczała się krzyżówka wsteczna hybrydów pstrąga źródlanego z palią alpejską, a najniższą przeżywalność (43, 57 proc. ) stwierdzono u palii alpejskiej.

*00085* en

A record of pink salmon, Oncorhynchus gorbuscha (Actinopterygii, Salmoniformes, Salmonidae), in the Revelva River, Hornsund Area (SW Spitsbergen). Odnotowanie gorbuszy, Oncorhynchus gorbuscha (Actinopterygii, Salmoniformes, Salmonidae), w rzece Revelva, Rejon Hornsund na Spitsbergenie. Witkowski, Andrzej; Głowacki, Piotr. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 87-89, il. bibliogr.

Wędrówki tarłowe gorbuszy zaobserwowano w rzece Revelva na Spitsbergenie w latach 2007-08. Złowiono dwa osobniki o długości 533 i 561 mm, samca i samicę. Stan ich gonad, zmiany ubarwienia i proporcje ciała wskazywały na gotowość do tarła. Roważano możliwość naturalnego tarła gorbuszy w rzekach i jeziorach Spitsbergenu, gdzie jest gatunkiem obcym. Dyskutowano ryzyko hybrydyzacji w tym rejonie z rodzimym gatunkiem, golcem zwyczajnym, Salvelinus alpinus.

*00092* en

Lipid peroxidation and antioxidant defense system in spawn of brown trout (Salmo trutta m. trutta L. ) affected by ulcerative dermal necrosis. Intensywność procesów lipoperoksydacji i aktywność enzymów antyoksydacyjnych w ikrze troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta L. ) z wrzodziejącą martwicą skóry. Kurhalyuk, Natalia; Tkachenko, Halyna; Pałczyńska, Katarzyna. - Arch. Pol. Fish. 2010 vol. 18 fasc. 2 s. 115-122, il. bibliogr. streszcz.

Analizowano poziom intensywności procesów lipoperoksydacji i oksydacyjnej modyfikacji białek w ikrze troci wędrownej dotkniętej wrzodziejącą martwicą skóry. Badano aktywność enzymów antyoksydacyjnych (dysmutazy, katalazy, glutationreduktazy i glutationperoksydazy). Stwierdzono zwiększenie poziomu procesów peroksydacyjnej modyfikacji białek oraz procesów peroksydacji lipidów. Największe zmiany wystąpiły w układzie glutationowym. Negatywne skutki wrzodzienicy przyczyniają się do obniżenia przeżywalności ikry.

*00093* en

Classifying Vistula and Pomeranian sea trout populations using disrciminant functions based on selected scale characters. Separacja troci wiślanej i pomorskiej przy pomocy funkcji dyskryminacyjnych opartych na wybranych cechach łuskowych. Borzęcka, Irena. - Arch. Pol. Fish. 2010 vol. 18 fasc. 2 s. 123-131, il. bibliogr. streszcz.

Analizowano skuteczność i efektywność funkcji dyskryminacyjnych na podstawie charakterystki łusek, Salmo trutta L. , w obrębie dwóch stad, wiślanego i pomorskiego. Porównywano parametry łusek z okresu przed zmieszaniem populacji, a otrzymane funkcje wzorcowe wykorzystano do separacji osobników ze stad zmieszanych. Najlepsze wyniki (89, 7 proc. zgodności) uzyskano przy segregacji troci wiślanej ciągu tarłowego zimowego od troci pomorskiej. Uznano analizę dyskryminacyjną w oparciu o parametry łuskowe i długość ciała ryb za przydatne w pracach selekcyjnych.

*00104* pl

Wstępne wyniki wpływu podchowu wylęgu troci (Salmo trutta m. trutta L. 1758) na żywym zooplanktonie na przeżywalność i wzrost w warunkach naturalnych. Czerniawski, Robert; Domagała, Józef; Pilecka-Rapacz, Małgorzata. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2010 t. 23 s. 131-139, il. bibliogr. summ.

Do wód niewielkich cieków w obrębie Szczecina wsiedlono w 2007 r. wylęg troci wędrownej, podchowywanej przez 4 tygodnie na żywym zooplanktonie, pokarmie mieszanym lub na paszy. Stwierdzono, że od wsiedlenia do połowów jesiennych ryby podchowywane na zooplanktonie osiagnęły najlepsze rezultaty przeżycia (54 proc. ), na pokarmie mieszanym 45 proc. , zaś na paszy - 32, 6 proc. Ryby karmione zooplanktonem charakteryzowały się wysokimi wartościami długości i masy ciała oraz najwyższymi wskaźnikami przyrostu dobowego.

RYBY SZCZUPAKOWATE

*00021* pl

Wpływ zawiesin występujących w wodzie na embriogenezę szczupaka (Esox lucius). Bonisławska, Małgorzata; Smaruj, Izabella; Szulc, Joanna; Formicki, Krzysztof. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 201-207, il. +bibliogr. 18 poz.

Badano oddziaływanie zawiesin występujących naturalnie w rzece na czas trwania rozwoju zarodkowego, przeżywalność i wielkość larw szczupaka po wylęgu. Dopuszczalna zawartość zawiesin wynosi 25 mg/l, a użyta woda rzeczna zawierała 18-20 mg/l zawiesin. Zawiesiny już w tej koncentracji oddziaływały na procesy zachodzące w ikrze podczas zapłodnienia i przebiegu rozwoju zarodkowego. Powodowały zmniejszenie odsetka zapłodnionych jaj i ilości zdrowego wylęgu. Larwy szczupaka wylęgnięte z jaj inkubowanych w wodzie pozbawionej zawiesin były dłuższe.

RYBY OKONIOWATE

*00014* pl

Pozasezonowy rozród hodowlanego sandacza (Sander lucioperca). Zakęś, Zdzisław; Szczepkowski, Mirosław; Partyka, Konrad; Wunderlich, Krzysztof; Hopko, Marek. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 209-218, il. +bibliogr. 20 poz.

Przedstawiono charakterystykę tarlaków sandacza i stosowanych iniekcji oraz efekty ich sztucznego, pozasezonowego rozrodu. Nie stwierdzono istotnego wpływu dawki hormonu i wieku samic na czas latencji i płodność gospodarczą. Zaobserwowano, że dysponowanie stadem tarlaków hodowlanych pozwala przeprowadzić ich stymulację fototermiczną, umożliwiającą przygotowanie ryb do tarła i produkcję wylęgu w różnych porach roku.

*00087* en

Impact of diets supplemented with rapeseed, soy, and sunflower oils on growth rates and the histological picture of the livers of juvenile pikeperch, Sander lucioperca (L. ). Wpływ żywienia paszami suplementowanymi olejem rzepakowym, sojowym i słonecznikowym na tempo wzrostu i obraz histologiczny wątroby juwenalnego sandacza, Sander lucioperca (L. ). Zakęś, Zdzisław; Demska-Zakęś, Krystyna; Kowalska, Agata; Hancz, Csaba; Jarmołowicz, Sylwia. - Arch. Pol. Fish. 2010 vol. 18 fasc. 2 s. 67-75, il. bibliogr. streszcz.

Juwenalne sandacze o początkowym ciężarze ciała 120 g były żywione przez 55 dni paszą komercyjną lub paszami wzbogaconymi olejami roślinnymi. Oleje dodawano w ilości 160 g/kg paszy. Podawane pasze nie wpływały na tempo wzrostu ryb oraz współczynnik retencji białka i energii. Jedynie dodanie oleju sojowego przyczyniło sie do uzyskania wyższego współczynnika retencji tłuszczu. Pasze z dodatkiem olejów wpływały na wielkość hepatocytów i ich jąder oraz na wartość indeksu nukleocytoplazmatycznego.

*00088* en

Impact of light intensity on the results of rearing juvenile pikeperch, Sander lucioperca (L. ), in recirculating aquaculture systems. Wpływ natężenia oświetlenia na efekty podchowu juwenalnego sandacza, Sander lucioperca (L. ), w obiegach recyrkulacyjnych. Kozłowski, Michał; Zakęś, Zdzisław; Szczepkowski, Mirosław; Wunderlich, Krzysztof; Piotrowska, Iwona; Szczepkowska, Bożena. - Arch. Pol. Fish. 2010 vol. 18 fasc. 2 s. 77-84, il. bibliogr. streszcz.

Badano wpływ różnych warunków świetlnych na efekty podchowu młodocianego sandacza. Zastosowano natężenie oświetlenia (mierzone w luksach): 45, 1 (grupa LI) i 385, 7 (grupa HI) lub 1, 2 (grupa LII) i 8, 0 (grupa HII). W pierwszym eksperymencie zanotowano większy wzrost w grupie LI, gdzie uzyskano wyższe przyrosty masy (o 13 proc. ) i długości ciała, w porównaniu z grupą HI. W drugim eksperymencie również uzyskano wyższe wartości dla grupy LII w porównaniu z grupą HII. W grupach tych (przy niskim oświetleniu) nie występowało zjawisko kanibalizmu. Stosowanie niższego oświetlenia w podchowie sandacza uznano za korzystne.

*00089* en

Impact of intraperitoneal and intramuscular PIT tags on survival, growth, and tag retention in juvenile pikeperch, Sander lucioperca (L. ). Wpływ dootrzewnowej i domięśniowej implantacji znaczków PIT na przeżywalność, wzrost i trwałość oznakowania młodocianego sandacza, Sander lucioperca (L. ). Hopko, Marek; Zakęś, Zdzisław; Kowalska, Agata; Partyka, Konrad. - Arch. Pol. Fish. 2010 vol. 18 fasc. 2 s. 85-92, il. bibliogr. streszcz.

Porównywano efekty stosowania metod znakowania ryb znaczkami PIT (pasywnymi transponderami), dootrzewnowo (grupa P) lub domięśniowo (grupa M). Po oznakowaniu młodociane sandacze o średniej masie ciała 82 g podchowywano na paszy sztucznej przez 56 dni w obiegu recyrkulacyjnym. Obie grupy nie wykazywały różnic w tempie wzrostu i kondycji. Znakowanie nie wpłynęło też na przeżywalność ryb (98, 9 i 100 proc. ). Jedynie przesuwanie sie znaczków w grupie P może utrudnić ich identyfikację, dlatego zarekomendowano metodę domięśniową.

RYBY WĘGORZOWATE

*00012* pl

Jakość narybku szklistego węgorza europejskiego (Anguilla anguilla) sprowadzonego w celu jego podchowu. Robak, Stanisław; Przystawik, Piotr; Chmieliński, Piotr; Stabiński, Robert. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 187-194, il. +bibliogr. 7 poz.

Poddano ocenie jakość 80 kg narybku szklistego węgorza europejskiego sprowadzonego w 2010 r. z Francji do Polski. Na podstawie badań merystycznych i mikroskopowych u 189 osobników scharakteryzowano ich stadia rozwojowe i formy pigmentacji oraz podstawowe parametry merystyczne. Długość narybku mieściła się w zakresie od 61 do 80 mm, a masa ciała od 0, 1801 do 0, 4518 g. Najliczniejszą grupę stanowiły węgorze o stosunkowo zaawansowanej pigmentacji, a osobników skromnie wybarwionych było najmniej.

*00056* pl

Na tropie węgorza. Miller, Przemysław. - Wiad. Węd. 2010 nr 9 (735) s. 16-17, il.

Przedstawiono miejsca w jeziorach i rzekach, które są najczęściej zasiedlane przez węgorza europejskiego. W ciągu dnia węgorz przebywa najczęściej w miejscach pokrytych mułem lub roślinnością, w zastoiskach przyrzecznych oraz w przybrzeżnych głębinach o słabym nurcie. Po zapadnięciu zmroku ryby penetrują płycizny. Podano także najbardziej sprawdzone metody połowów wędkarskich.

RYBY LIPIENIOWATE

*00011* pl

Porównanie tempa wzrostu narybku lipienia (Thymallus thymallus) w warunkach hodowlanych i naturalnych. Grudniewska, Joanna; Czerniawski, Robert; Goryczko, Krzysztof; Domagała, Józef. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 175-180, il. +bibliogr. 15 poz.

Scharakteryzowano warunki środowiskowe rzek, w których bytuje lipień. W 2008 r. do rzeki Sitna wsiedlono narybek lipienia o długości 11, 9 cm i masie ciała 13, 7 g, jako pierwszą grupę doświadczalną, a drugą grupę pozostawiono w basenie hodowlanym. Po upływie roku wykonano pomiary kontrolne obu grup; badano wzrost, kondycję, przeżywalność. Stwierdzono, że lipienie przebywające w rzece charakteryzowały się wyższymi wartościami badanych parametrów względem lipieni hodowlanych.

RYBY SIEJOWATE

*00006* pl

Porównanie efektów stosowania pasz pływających w podchowie selektów siei (Coregonus lavaretus) w wieku 1+. Wunderlich, Krzysztof; Szczepkowski, Mirosław; Kozłowski, Michał; Szczepkowska, Bożena; Piotrowska, Iwona. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 105-112, il. +bibliogr. 16 poz.

Badano wpływ żywienia selektów siei dwiema pływającymi paszami komercyjnymi (Meerval stosowaną dla suma afrykańskiego i Carpe F dla karpia) na wskaźniki hodowlane tego gatunku. Znacznie lepsze efekty uzyskano u ryb żywionych paszą Meerval. Żywienie tą paszą okazało się też dwukrotnie tańsze.

*00007* pl

Wpływ metod podawania paszy oraz modelowania wielkości dobowej dawki pokarmowej na wyniki chowu narybku siei (Coregonus lavaretus). Wunderlich, Krzysztof; Szczepkowski, Mirosław; Kozłowski, Michał; Szczepkowska, Bożena. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 113-119, il. +bibliogr. 11 poz.

Narybek siei jeziorowej karmiono paszą za pomocą karmników automatycznych i ręcznie zróżnicowanymi dawkami paszy komercyjnej NUTRA. Zastosowany sposób żywienia nie miał istotnego wpływu na wzrost i inne wskaźniki chowu. Zmiany wielkości dobowej dawki paszy miały wpływ na wyniki chowu. Największą masę ciała osiągnęły ryby w grupie żywionej stałą dawką paszy, a najmniejszą żywione dawką rosnącą.

INNE RYBY SŁODKOWODNE

*00018* pl

Medaka (Oryzias latipes) - modelowy gatunek ryby i perspektywy jego zastosowania w badaniach naukowych prowadzonych w Polsce. Kowalska, Agata; Kowalski, Radosław K. ; Zakęś, Zdzisław; Hopko, Marek; Jarmołowicz, Sylwia; Partyka, Konrad. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 261-268, il. +bibliogr. 15 poz.

Omówiono występowanie, morfologię i rozród medaki, ryby uważanej za doskonały organizm modelowy, używany w badaniach rozrodczych, genetycznych i biologicznych. Opisano uzyskanie w 2010 r. materiału doświadczalnego medaki w Instytucie Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Materiał ten posłużył do określenia wpływu zablokowania aktywności enzymów cyklooksygenazy 1 i 2 na efektywność rozrodu ryb. Uzyskane wyniki badań mogą być wykorzystane przy podchowie rodzimych gatunków ryb słodkowodnych.

RYBY MORSKIE

*00084* en

New records of grey cutthroat, Synaphobranchus affinis (Actinopterygii: Anguilliformes: Synaphobranchidae) from the eastern-central Atlantic Ocean. Nowe dane o węgorzu błotnym, Synaphobranchus affinis (Actinopterygii: Anguilliformes: Synaphobranchidae) z części środkowo-wschodniej Oceanu Atlantyckiego. Almeida, Armando J. ; Biscoito, Manuel; Santana, Jose I. ; Gonzales, Jose A. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 66-70, il. bibliogr.

Przedstawiono dane dotyczące węgorzy błotnych występujących wzdłuż stoków archipelagu Wysp Kanaryjskich, Madery i Wysp Zielonego Przylądka złowionych w pułapki oraz łowionych trałem dennym u wybrzeży Maroka i Zachodniej Sahary w latach 2004-06. U złowionych 392 osobników przeprowadzono badania merystyczne i morfometryczne. Zidentyfikowano dwa gatunki węgorzy błotnych: Synaphobranchus affinis i S. kaupii, które są zaliczane do ryb węgorzokształnych.

POŁOWY RYB, SPRZĘT POŁOWOWY

*00054* pl

Ciąg dalszy książki Bolesława Ślaskiego - „Rybołówstwo i rybołówcy na Wiśle“. - Węd. Pol. 2010 nr 6 (232) 6-8, il.

Artykuł prezentuje dalszą historię rybactwa na Wiśle na podstawie książki Bolesława Ślaskiego. Podano w niej gatunki ryb bytujące w dolnej i środkowej Wiśle. Opisano występowanie, zwyczaje i sposób połowu dwóch gatunków dwuśrodowiskowych: jesiotra i łososia. Opisano także stosowane narzędzia połowu ryb: drygi, „uwady“, wierzchówki, katówki, drygawice. Podano również stosowaną wówczas klasyfikację wielkościową ryb.

*00086* en

A preliminary study on the survival of brown comber, Serranus hepatus (Actinopterygii, Perciformes, Serranidae), escaping from the codend of a bottom trawl. Wstępne badania przeżywalności piłczyków (strzępieli), Serranus hepatus (Actinopterygii, Perciformes, Serranidae), uciekających z worka włoka przydennego. Duzbastilar, F. Ozan; Ozgul, Aytac; Aydin, Ilker; Gul, Benal; Soykan, Ozan. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 27-36, il. bibliogr.

Niska selektywność włoków zakończonych workiem jest dużym problemem współczesnego rybołówstwa. Przeprowadzono eksperymentalne zaciągi w Morzu Egejskim u wybrzeży Turcji zimą 2007 i latem 2008. Nie stwierdzono istotnych różnic w śmiertelności ryb między sezonami przy połowach włokiem z workiem zakończonym siecią o średnicy 40 mm. Przeżywalność ryb zależała od ich długości, ale generalnie była w 2008 wysoka (98, 1 i 82, 9 proc. w zależności od techniki połowu). Zwrócono uwagę, że przy tego typu połowach należy też uwzględnić szybkość ciągania włoka.

*00091* en

Management of fish populations in lobelia lakes in the vicinity of Bytów (northern Poland). Gospodarowanie populacjami ryb w jeziorach lobeliowych w okolicy Bytowa (północna Polska). Morzuch, Jacek; Kapusta, Andrzej. - Arch. Pol. Fish. 2010 vol. 18 fasc. 2 s. 101-113, il. bibliogr. streszcz.

Przeanalizowano połowy ryb i zarybianie 5 małych (o powierzchni od 8, 8 do 48, 4 ha) jezior lobeliowych (Cechyńskie Małe, Cechyńskie Wielkie, Łąkie, Głęboczko, Pipionko) oraz jednego nie-lobeliowego jeziora Helenowo. Dane z lat 1968-2006 wykazały, że w połowach występowało 11 gatunków ryb. Wydajność połowów wynosiła średnio od 3, 4 do 7, 4 kg/ha w jeziorach lobeliowych i 17, 3 kg/ha w jeziorze Helenowo. W jeziorach lobeliowych dominowały płoć i szczupak, a w niektórych leszcz, sielawa i karp. Zarybiano 9 gatunkami ryb z czego peluga, sandacz, karp i karaś naturalnie nie występowały w tych zbiornikach.

WĘDKARSTWO

*00047* pl

Jezioro Inulec. Zieliński, Andrzej. - Wiad. Węd. 2010 nr 8 (734) s. 77-79, il.

Opisano jezioro Inulec (o powierzchni 178 ha i głębokości maksymalnej do 10 m) położone niedaleko Mikołajek. Podano dane morfometryczne, plan batymetryczny, opis brzegów i roślinności, skład ichtiofauny, warunki wędkowania. Liczne wyspy i przybrzeżne wypłycenia z trzcinowiskami są doskonałymi kryjówkami dla drapieżników, głównie dla szczupaka.

*00057* pl

Łyna. Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2010 nr 9 (735) s. 72-73, il.

Łyna - królowa rzek regionu Warmii i Mazur to bardzo zróżnicowana i rybna rzeka. Przedstawiono przygraniczny odcinek Łyny od Bartoszyc do Sępopola, gdzie znajdują się liczne łowiska klenia, bolenia i szczupaka. Zdobyczą wędkarzy oprócz drapieżników padają też ryby spokojnego żeru.

*00077* pl

Pomosty wędkarskie w parkach narodowych. Radecki, Wojciech. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 38-39

Na podstawie przepisów prawa wodnego i budowlanego prawnik dowodzi, że dyrektor parku narodowego, w którym zadania ochronne dopuszczają wędkarstwo, ma obowiązek remontowania uszkodzonych pomostów. Podano wymagania formalne jakie musi on spełnić.

*00103* pl

Analiza wielkości presji wędkarskiej oraz poziomu wprowadzanych biogenów w zanętach w wodach zlewni środkowej i dolnej Drawy. Czerniawski, Robert; Domagała, Józef; Pilecka-Rapacz, Małgorzata. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2010 t. 23 s. 119-130, il. bibliogr. summ.

W oparciu o dane pochodzące z 127 ankiet, wypełnionych przez wędkarzy poławiających ryby w zlewni środkowej i dolnej Drawy w 2007 r. , oceniono wpływ presji wędkarskiej na stan ichtiofauny oraz wielkość biomasy biogenów dostających się do wód zlewni w postaci zanęt. W 2007 r. 127 ankietowanych wędkarzy złowiło ogółem 4416 kg ryb; wśród nich dominowały karpiowate. Stwierdzono, że w ciągu roku łączna masa zanęt wrzucona do wód zlewni środkowej i dolnej Drawy wynosiła ponad 39 ton.

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00072* pl

*00073* pl

Analiza sprzedaży karpia handlowego w 2009 roku. Lirski, Andrzej; Wałowski, Jakub. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 22-25, il. bibliogr.

*00076* pl

Określanie strat ekonomicznych w rybactwie spowodowanych przez kormorana czarnego Phalacrocorax carbo sinensis na przykładzie jeziora Selment Wielki. Abramczyk, Andrzej. - Komun. Ryb. 2010 nr 3 (116) s. 34-38, il. bibliogr.

Przedstawiono wielkość zarybień oraz średnie odłowy poszczególnych gatunków ryb w jeziorze Selment Wielki (Pojezierze Ełckie) w ostatnim dwudziestoleciu. Omówiono rozwój populacji kormorana nad tym jeziorem oraz porównano ilości i wartości ryb zjadanych przez kormorany na tle odłowów rybackich. Wyliczono straty gospodarcze (w 2009 r. wynoszące ponad 247 tys. zł) spowodowane przez kormorany oraz zaproponowano nowe zasady ochrony gatunkowej tych ptaków.

*00094* pl

Podsumowanie oceny ex-post Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006". Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departament Rybołówstwa. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 4 s. 14-17, il.

Zespół doświadczonych i niezależnych ekspertów badał realizację SPO „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006" poprzez określenie stopnia wykorzystania środków finansowych, skuteczność, sprawność i efektywność wsparcia oraz przeprowadził ocenę systemu zarządzania. Na podstawie danych z ARiMR zrealizowano płatności dla 4124 projektów na kwotę 1 013 249 802 zł, czyli wykorzystano 93, 63 proc. limitu finansowego.

BUDOWNICTWO WODNE

*00064* pl

Stawy rybne jako zabytki. . . Litwin, Sławomir. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 3 s. 31-32, il.

Przedstawiono kilkudziesięcioletnią historię gospodarstwa stawowego Sucha (gmina Grębków, powiat Węgrów). Obecnie obiekt jest po remoncie i oprócz funkcji produkcyjnej może pełnić rolę zabytku budownictwa stawowego.

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00022* en

Monitoring of nutrients conversions in impounding reservoirs using multicriterion eutrophication models. Wykorzystanie wielokryteriowych modeli eutrofizacji do monitorowania oddziaływania nutrientów na jakość wody w zbiornikach zaporowych. Balcerzak, W. P. ; Rybicki, S. M. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 3A s. 27-31, il. bibliogr.

Omówiono tradycyjne metody oceny ryzyka eutrofizacji, oparte na modelach stanu ustalonego oraz zaproponowano matematyczny model przewidywania zmian jakości wody w wyniku dopływu substancji biogennych pochodzenia naturalnego i antropogennego (program WASP). Do jego opracowania wykorzystano dane monitoringowe oraz wyniki własnych badań ze zbiornika Świnna-Poręba. Model może być użyteczny w prognozowaniu zmian jakości wody w czasie, w tym oceny ryzyka wystąpienia hipereutrofizacji.

*00023* en

The structural changes of the Raba catchment area in the aspect of selected surface water quality parameters. Strukturalne zmiany zlewni Raby w aspekcie wybranych parametrów jakości wód powierzchniowych. Kopacz, M. ; Twardy, S. ; Kowalczyk, A. ; Kuźniar, A. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 3A s. 155-160, il. bibliogr.

Omówiono wpływ zmian strukturalnych oraz sposobu użytkowania terenów przyległych w dorzeczu górnej Raby na paramtery jakości jej wód w ostatnim dwudziestoleciu. Generalnie można przyjąć, że w wyniku ograniczenia terenów użytkowanych rolniczo na rzecz nieużytków i terenów zurbanizowanych, zmienił się charakter i poziom ładunku zanieczyszczeń. W porównaniu z latami 80-tymi XX w. zmniejszyły się zanieczyszczenia typowo rolnicze, ale wzrósł ładunek zanieczyszczeń pochodzenia komunalnego.

*00024* en

The monitoring of water and environment quality in the Raba River in the area of the Dobczyce Reservoir. Monitoring jakości wody i środowiska rzeki Raby w obrębie zbiornika Dobczyce. Mazur, R. ; Macherzyński, M. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 3A s. 243-249, il. bibliogr.

Przedstawiono wyniki analiz fizyko-chemicznych wody (biogeny, temperatura, natlenienie, przewodnictwo elektrolityczne, pH, BZT5, NO2, NO3, PO4, chlorofil-a) oraz obserwacji środowiskowych (na podstawie zdjęć fitosocjologicznych) strefy ujściowej rzeki Raby w zbiorniku Dobczyce. Stwierdzono, że większość wymienionych parametrów jakości wody mieściło się w I klasie czystości wody i tylko nieliczne (NO2, natlenienie, BZT5, materia organiczna) sezonowo, w okresie wiosennym lub jesiennym, przekraczały wartości przewidziane dla I klasy czystości. Określano też wpływ roślinności na badany ekosystem.

*00025* en

The dam influence on Lower Silesian’s river biocenosis. Wpływ zapór na biocenozę rzek Dolnego Śląska. Rybak, J. ; Sadłek, W. ; Pasternak, G. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 3A s. 389-395, il. bibliogr.

Omówiono wpływ budowli hydrotechnicznych (zbiorników zaporowych, przegród, elektrowni wodnych) na ryby i makrozoobentos w ekosystemach rzek górskich na przykładzie rzek dolnośląskich (Kwisa, Bóbr, Biała Lądecka). Do badań ichtiofauny wykorzystano własną modyfikację wskaźnika EFI. Potwierdzono, że budowa zapór zmieniła charakter przyległych odcinków rzek z górskich na nizinne, co przyczyniło się do istotnych zmian w strukturze gatunkowej badanych organizmów. Gatunki reo- i psychrofilne zostały wyparte przez gatunki

stagnofilne.

*00026* en

Behavioural responses of medicinal leech and rainbow trout exposed to crude oil and heavy fuel oil in ontogenesis. Behawioralne reakcje pijawki lekarskiej i pstrąga tęczowego eksponowanych na działanie ropy naftowej i mazutu podczas ontogenezy. Kazlauskiene, Nijole; Svecevicius, Gintaras; Petrauskiene, Laima; Vosyliene, Milda Z. - Pol. J. Env. Stud. 2010 vol. 19 nr 2 s. 429-433, il. bibliogr.

Na podstawie laboratoryjnych testów toksyczności zbadano wrażliowść pijawki lekarskiej (Hirudo verbana) i pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss) na zanieczyszczenie wód ropą naftową i mazutem, analizując charakterystyczne reakcje tych zwierząt. W przypadku długotrwałej ekspozycji na działanie ropy naftowej najbardziej czułą reakcją behawioralną była zmiana aktywności ruchowej pijawek, natomiast w przypadku mazutu, częstotliwość zaburzeń oddechowych u pstrąga („kaszel“). Wyniki badań wskazują, że wrażliwość i specyfika reakcji pozwala na wykorzystanie badanych zwierząt jako organizmów wskaźnikowych.

*00027* en

Acute toxicity of nickel to five species of freshwater fish. Ostra toksyczność niklu wobec pięciu gatunków ryb słodkowodnych. Svecevicius, Gintaras. - Pol. J. Env. Stud. 2010 vol. 19 nr 2 s. 453-456, il. bibliogr.

Wyniki przeprowadzonych testów toksykologicznych wykazały zróżnicowaną wrażliwość badanych ryb na działanie niklu. Pod względem wrażliwości badane gatunki ryb można było uporządkować następująco: pstrąg tęczowy (Oncorhynchus mykiss) > ciernik (Gasterosteus aculeatus) > okoń (Perca fluviatilis) > płoć (Rutilus rutilus) > jelec (Leuciscus leuciscus). Letalne koncentracje (96-h LC50) niklu mieściły się w zakresie od 19, 3 mg/l (dla pstrąga tęczowego) do 61, 2 mg/l (dla jelca).

*00046* pl

Powódź wpisana w życie ryb. Błachuta, Jan. - Wiad. Węd. 2010 nr 8 (734) s. 6-11, il.

Wody powodziowe niosą wiele zanieczyszczeń, występują z koryta rzeki i zalewają duże obszary. Rozkładające się martwe rośliny szybko zużywają tlen rozpuszczony w wodzie, co wpływa na kondycję ryb. Powódź uniemożliwia rybom powrót do koryta rzeki oraz powoduje zmianę składu ichtiofauny, w tym pojawienie się niepożądanych gatunków ryb z hodowli.

*00078* en

Distribution of endocrine-disrupting pesticides in water and fish from the Oder River, Poland. Rozmieszczenie pestycydów uszkadzających gruczoły dokrewne w wodzie i rybach z rzeki Odry, Polska. Tomza-Marciniak, Agnieszka; Witczak, Agata. - Acta Ichth. Piscat. 2010 vol. 40 nr 1 s. 1-9, il. bibliogr.

Pestycydy chloroorganiczne (PC) mogą doprowadzić u ludzi i zwierząt do zaburzenia systemu endokrynologicznego. Badano zawartość PC w wodzie dolnego odcinka rzeki Odry oraz w rybach tam występujących; były to trzy gatunki: płoć, leszcz, jaź. PC występowały w istotnie wyższych ilościach w gonadach niż w mięśniach ryb. Zanotowano średnie koncentracje PC od 0, 385 do 0, 544 ng/g mokrej masy gonad. W wodzie stwierdzono najwięcej endryny, najmniej - heptachloru. Konsumpcja badanych ryb nie stwarza bezpośredniego zagrożenia, ale zawartość PC w gonadach ryb może obniżyć ich rozrodczość.

*00102* pl

*00103* pl

OCHRONA GATUNKOWA

*00004* pl

Co po wylęgarni? Zastosowanie telemetrii w ochronie zagrożonych gatunków ryb. Kapusta, Andrzej. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 23-34, il. +bibliogr. 23 poz.

*00005* pl

*00042* en

Biocenotic conditions of some lake minnow habitats in the Polesie Lubelskie Region. Biocenotyczne warunki niektórych siedlisk strzebli błotnej w rejonie Polesia Lubelskiego. Kolejko, Marcin; Sender, Joanna. - Teka Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr. 2008 vol. 5 s. 67-74, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2006-08 przeprowadzono analizę porównawczą czynników fizycznych i chemicznych wody oraz wybranych elementów biocenotycznych w trzech zbiornikach potorfowych Polesia Lubelskiego: Jelino, Sumin, Siedliszcze I. W eutroficznym zbiorniku Sumin stwierdzono najdogodniejsze warunki siedliskowe dla strzebli błotnej (Eupallasella percnurus), natomiast najmniej korzystne w dystroficznym zbiorniku Jelino.

*00043* en

Assessment of the size and structure of lake minnow Eupallasella percnurus (Pallas, 1814) population inhabiting a small water body in Central Poland. Ocena wielkości i struktury populacji strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pallas, 1814) zamieszkującej mały zbiornik wodny w Środkowej Polsce. Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał; Sikorska, Justyna; Kusznierz, Jan. - Teka Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr. 2008 vol. 5 s. 181-189, il. bibliogr. streszcz.

W 2008 r. przeprowadzono próbę określenia liczebności oraz struktury populacji strzebli błotnej występującej w przeciwpożarowym zbiorniku wodnym w pobliżu miejscowości Zielonka w województwie mazowieckim. Zastosowano metodę znakowania i połowu Lincolna-Petersena. Stwierdzono, że w badanej populacji stosunek dojrzałych samców do samic wynosi 1:2. Dominowały osobniki w wieku 1+ i 2+, z których część, głównie samice, osiągnęła dojrzałość płciową. Świadczy to o przegęszczeniu populacji.

*00044* en

Occurrence and conservation of the endangered cyprinid fish species lake minnow Eupallasella percnurus (Pallas, 1814) in the Mazowieckie Voivodeship in Poland. Występowanie i ochrona zagrożonego gatunku ryby karpiowatej strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pallas, 1814) w województwie mazowieckim w Polsce. Wolnicki, Jacek; Sikorska, Justyna; Kamiński, Rafał. - Teka Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr. 2008 vol. 5 s. 190-198, il. bibliogr. streszcz.

Przedstawiono rys historyczny występowania strzebli błotnej na terenie województwa mazowieckiego. W latach 2001-08 po przebadaniu 60 małych zbiorników wodnych stwierdzono 7 stanowisk tego gatunku, do tej pory nieznanych. Sześć stanowisk znajduje się w pobliżu Warszawy, a jedno w Gostyninie, w zbiorniku nie zagrożonym wyschnięciem. Od kilku lat tworzone są cztery nowe stanowiska strzebli błotnej. Introdukowane osobniki w zarybianych zbiornikach osiągają dojrzałość płciową i pomyślnie odbywają tarło.

*00076* pl

*00097* pl

Sytuacja kormorana i zasobów ryb w Niemczech i Europie. Steffens, Werner. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 4 s. 27-32, il. (Za: „Fischer and Teichwirt“ 2009 nr 12 s. 455-458)

GOSPODARKA WODNA

*00051* pl

Renaturyzacja rzek. - Węd. Pol. 2010 nr 4 (230) s. 48-49, il.

Przywracanie rzekom naturalnego charakteru po wielu latach ich regulowania staje się priorytetem w krajach silnie uprzemysłowionych. Opisano regulację Odry przeprowadzoną w XIX wieku i jej skutki dla gospodarki rybackiej i przyrody. Podano sposoby renaturyzacji rzek w Niemczech (zagospodarowanie pasów o szerokości co najmniej 10 m bezpośrednio przylegających do rzeki).

SKORUPIAKI I MIĘCZAKI UŻYTKOWE

*00019* pl

Wybrane metody produkcji materiału obsadowego raków. Ulikowski, Dariusz. W: Rozród, podchów, profilaktyka ryb rzadkich i chronionych oraz innych gatunków. Pod red. Z. Zakęsia i in. . Olsztyn: Wydaw. IRS 2010 s. 269-277, il. +bibliogr. 18 poz.

Przedstawiono metody pozyskiwania materiału obsadowego raków, szczególnie do chowu jednopokoleniowego. Opisano pozyskanie i wykorzystanie samic noszących jaja do uzyskania obsad wyjściowych, metody produkcji młodocianych raków po pierwszej wylince oraz podchów raków w warunkach kontrolowanych. Porównano efekty stosowania różnych form materiału raka błotnego do obsady stawów. Stwierdzono, że do obsady stawów najlepiej wykorzystać samice noszące jaja lub młodociane raki po pierwszej wylince.

PRZETWÓRSTWO RYBNE

*00048* pl

Jedz ryby nie tylko od święta. Cz. 2. Migdał, Władysław; Tkaczewska, Joanna; Kulawik, Piotr; Migdał, Łukasz; Osiecki, Arkadiusz; Latos, Karolina; Przybyłko, Maciej. - Aura 2010 nr 6 s. 26-29, il.

Omówiono sposoby oznaczania świeżości ryb, ich transport, przetrzymywanie i ubój. Scharakteryzowano najpopularniejsze gatunki ryb spotykane na polskim rynku: karpia, pstrąga tęczowego, jesiotra, pangę, tilapię, śledzia, dorsza, łososia, makrelę. Przedstawiono skład chemiczny ich mięsa, wartości odżywcze jak również preferencje konsumenckie.

*00062* pl

Czy wiesz, co jesz? - akcja Greenpeace. Lirski, Andrzej. - Prz. Ryb. 2010 R. 34 nr 3 s. 21-22

Podano przyczyny niewłaściwego podejścia do wykorzystania zasobów morskich wg. organizacji Greenpeace oraz zasady, które powinni przestrzegać sprzedawcy ryb. W rankingu supermarketów „Oceany na sprzedaż“ najwyższą notę wg. Greenpeace-Polska uzyskały sklepy sieci Lidl i Kaufland.