Instytut   Rybactwa   Śródlądowego

im. STANISŁAWA  SAKOWICZA







EXPRESS INFORMACJA

NR  4/2011

(kwartalnik)

 

 

 

                                                                                  Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

                                                                                                  mgr inż. Henryk Chmielewski

                                                                                                       inż. Jadwiga Cupiał









 

Olsztyn 2011

 

 

 

 

 

 

 

 

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał

 

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

 

© Copyright by
Instytut Rybactwa Śródlądowego
Olsztyn 2010

 

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl


























RYBACTWO

*00001*          pl

Przywracanie ciągłości ekologicznej rzek w ramach PO RYBY 2007-2013. Oś 3 Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Min.  Rolnictwa i Rozwoju Wsi. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 5 s. 13-19, il. bibliogr.

Podano wymogi formalne i merytoryczne jakie powinien spełniać wniosek składany w ramach osi priorytetowej 3 - Środki służące wspólnemu interesowi PO „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013", w działaniu 3. 2 ochrona i rozwój fauny i flory wodnej. Dotyczy to prac związanych z budową urządzeń umożliwiających rybom i innym organizmom wodnym pokonywanie przeszkód przegradzających koryta rzeczne.


*00004*          pl

Aktualne zagadnienia prawa rybackiego. Cz. 1. Radecki, Wojciech.  - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 5 s. 29-33

Prawnik omawia kolejne osiemnaście nowelizacji ustawy o rybactwie śródlądowym obowiązującej od 18 kwietnia 1985 r. oraz komentuje najważniejsze zmiany dokonane nowelizacją z 24 września 2010 r. Omawia bezpośrednio obowiązujące przepisy unijne, program ochrony i odbudowy zasobów ryb oraz zasady wprowadzania nierodzimych gatunków organizmów wodnych do wód.


*00038*          pl

W różnorodności siła - organizacje rybaków śródlądowych.  Okoniewski, Zygmunt J. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 6 s. 24-27, il.

Porównano pięć znanych organizacji rybackich działających na terenie Polski. Są to: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dzierżawców,  Administratorów Nieruchomości Rybackich Skarbu Państwa w Toruniu,  Polskie Towarzystwo Rybackie w Poznaniu, Stowarzyszenie Producentów Ryb Łososiowatych w Lęborku, Towarzystwo Promocji „Pan Karp“, Związek Producentów Ryb w Poznaniu. Analizowano obszar i przedmiot działań,  cele organizacji, strukturę i członków oraz „target groups“ czyli grupy będące celem działalności.


*00042*          pl

Prof. zw. Bolesław Dąbrowski (1911-1997) współtwórca IRS i Wydziału Rybackiego WSR Olsztyn. Guziur, Janusz. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 6 s. 45-47, il.

Podano przebieg kariery zawodowej, osiągnięcia w pracy naukowej,  pedagogicznej i społecznej nestora polskiego rybactwa - profesora Bolesława Dąbrowskiego.


*00043*          pl

Aktualne zagadnienia prawa rybackiego. Cz. 2. Radecki, Wojciech.  - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 6 s. 48-51

Prawnik komentuje zmiany w znowelizowanej ustawie rybackiej dotyczące pierwszeństwa w zawarciu kolejnej umowy użytkowania rybackiego oraz przepisy dotyczące dokumentacji, operatów i zarybień.  Wypowiada się na temat amatorskiego połowu ryb oraz omawia przepisy karne.


*00102*          pl

Dla kogo hodujemy materiał zarybieniowy?. Krzywosz, Tadeusz;  Traczuk, Piotr. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011  s. 325-333, il. +bibliogr. 16 poz. Wylęgarnia 2011

Badano liczebność i lokalizację gniazd kolonii kormorana na wschód od Wisły (województwo warmińsko-mazurskie, podlaskie, część pomorskiego i kujawsko-pomorskiego) w latach 1986, 1992, 2005, 2009 i 2010. Podano skład gatunkowy, masę i udział procentowy ryb ofiar w diecie kormoranów bytujących w 3 koloniach lęgowych w rejonie Mazur w 2009 r. Liczebność populacji kormorana wynosiła 32022 szt. , zaś wielkość rocznej konsumpcji ryb 2140222 kg. Pod względem liczebności i masy ciała w diecie kormorana dominowała płoć, następnie lin,  szczupak, sandacz i węgorz.


 

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00021*          en

Sperm transfer through the vector tissue in Piscicola respirans (Clitellata, Hirudinea, Piscicolidae). Transfer plemników poprzez tkankę kierującą u Piscicola respirans (Clitellata, Hirudinea,  Piscicolidae). Świątek, Piotr; Świder, Anna; Bielecki, Aleksander.  - Zool. Pol. 2009-2010 vol. 54-55 fasc. 1-4 s. 5-12, il. bibliogr.  streszcz.

Scharakteryzowano proces inseminacji hypodermalnej u kilku grup pijawek. U pijawek rybich (Piscicolidae) poniżej spermatoforu znajduje się specyficzny typ tkanki łącznej zwanej tkanką kierującą,  której zadaniem jest „kierowanie“ plemników wydostających się ze spermatoforu do jajników. Przedstawiono obrazy transferu plemników poprzez tkankę kierującą u kopulujących osobników. Stwierdzono, że duże ciśnienie pod jakim plemniki wypływają ze spermatoforu umożliwia im przeniknięcie przez tkankę kierującą.


*00045*          pl

Cenne ramienice. Czarnecka, Magdalena. - Nasze Wody 2011 R. 15 nr 2 s. 27, il.

Opisano występowanie ramienic (Characeae), bardzo starej grupy glonów, w różnych typach siedlisk oraz ich rolę w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych. Rośliny te charakteryzują się wysoką wrażliwością na zmiany trofii wód. W krajach Unii Europejskiej siedliska z ramienicami wymagają ochrony w sieci obszarów Natura 2000.


*00046*          pl

Hydromorfologiczna ocena stanu rzek. Czarnecka, Magdalena. -  Nasze Wody 2011 R. 15 nr 2 s. 28-29, il. bibliogr.

Bardzo dobry stan wód mogą mieć rzeki, w których kształt koryta,  zmienność szerokości i głębokości, prędkość przepływu, warunki podłoża oraz strefa nadbrzeżna nie podlegają zakłóceniom. Zwrócono uwagę, że utrzymanie ciągłości rzeki pozwala na zachowanie funkcji rzeki jako korytarza ekologicznego. Szczególnie wrażliwe na przerwanie ciągłości rzeki są ryby dwuśrodowiskowe.


*00047*          en

Phenolic compounds exuded from two submerged freshwater macrophytes and their allelopathic effects on Microcystis aeruginosa.  Związki fenolowe wydzielające się z dwóch słodkowodnych makrofitów zanurzonych oraz ich allelopatyczny wpływ na Microcystis aeruginosa. Gao, Yun-Ni; Liu, Bi-Yuon; Xu, Dong; Zhou, Qiao-Hong;  Hu, Chen-Yan; Ge, Fang-Jie; Zhang, Li-Ping; Wu, Zhen-Bin. -  Pol. J. Env. Stud. 2011 vol. 20 nr 5 s. 1153-1159, il. bibliogr.

Określono skład jakościowy i ilościowy 4 kwasów organicznych (wanilinowego, protokatechusowego, ferulowego, kawowego) w dwóch inwazyjnych makrofitach z rodziny żabiściekowatych (Hydrilla verticillata i Vallisneria spiralis) oraz zbadano ich allopatyczny wpływ na sinicę, Microcystis aeruginosa. Całkowita ilość kwasów wydzielanych przez H. verticillata do wody wynosiła ok. 52 mikrog/l i była 10 razy większa niż przez V. spiralis. Najmniejsze działanie allelopatyczne (hamowanie wzrostu) stwierdzono w przypadku kwasu kawowego, a największe w przypadku kwasu ferulowego. Mieszanina badanych kwasów działała synergistycznie.


*00048*          en

Ecotoxicological assessment of freshwater sediments. Ocena ekotoksykologiczna osadów wód śródlądowych. Kalinowski, Radosław;  Załęska-Radziwiłł, Monika. - Pol. J. Env. Stud. 2011 vol. 20 nr 5  s. 1181-1191, il. bibliogr.

Przedstawiono przegląd piśmiennictwa i regulacji prawnych dotyczących oceny jakości osadów dennych wód śródlądowych, ze szczególnym uwzględnieniem testów bioindykacyjnych oraz metod klasyfikacji osadów w procesach rekultywacji środowisk wodnych.  Opisano problemy ekotoksykologiczne osadów dennych, ocenę ich jakości i zawartości substancji toksycznych.


*00049*          en

Surface runoff as a factor determining trophic state of midforest lake. Spływ powierzchniowy jako czynnik określający stan troficzny jeziora śródleśnego. Klimaszyk, Piotr; Rzymski, Piotr. - Pol. J. Env. Stud. 2011 vol. 20 nr 5 s. 1203-1210, il. bibliogr.

Opisano wyniki badań terenowych i laboratoryjnych zlewni śródleśnego jeziora Piaseczno Małe usytuowanego w Drawieńskim Parku Narodowym. Na podstawie analizy parametrów fizykochemicznych wody (pH, kolor, DOC, N, P) stwierdzono, że spływ powierzchniowy ze zlewni, szczególnie w okresach intensywnych opadów deszczu,  przyczynia się do pogłębienia dystrofii badanego jeziora. Spływ powierzchniowy z badanego obszaru zawierał duże ilości kwasów humusowych.


*00050*          en

Short-term impacts of weed cutting on physical habitats in lowland rivers - the importance of initial environmental conditions.  Krótkookresowe oddziaływanie wykaszania roślinności na siedliska fizyczne w rzekach nizinnych - znaczenie początkowych warunków środowiskowych. Pedersen, Morten L. ; Baattrup-Pedersen, Annette;  Rorth, Frederikke R. ; Madsen, Tom V. ; Larsen, Soren E. -  Pol. J. Env. Stud. 2011 vol. 20 nr 5 s. 1271-1280, il. bibliogr.

Omówiono wpływ wykaszania roślinności na warunki fizyczne oraz zróżnicowanie i kształtowanie zespołów roślin naczyniowych w dwóch rzekach nizinnych w Danii. Stwierdzono, że wykaszanie (dwukrotne w ciągu roku) nie powodowało zmian stosunków wodnych (głównie zmian prędkości przepływu wody) oraz zróżnicowania bytujących w rzece zespołów roślinnych i zwierzęcych.


*00051*          en

Estimation of environmental flows in semi-natural lowland rivers - the Narew Basin case study (Poland). Ocena przepływów środowiskowych w półnaturalnych rzekach nizinnych - przypadek dorzecza rzeki Narew (Polska). Piniewski, Mikołaj; Acreman,  Michael C. ; Stratford, Charles J. ; Okruszko, Tomasz; Giełczewski,  Marek; Teodorowicz, Mariusz; Rycharski, Marek; Oświecimska-Piasko,  Zuzanna. - Pol. J. Env. Stud. 2011 vol. 20 nr 5 s. 1281-1293, il. bibliogr.

Omówiono i przedyskutowano metodykę oceny środowiska rzecznego na podstawie analizy przestrzenno-czasowej stosunków wodnych i czynników ją warunkujących w odniesieniu do dwóch elementów środowiska dorzecza rzeki Narew. Pod uwagę brano ryby i roślinność terenów zalewowych oraz mokradeł. W wyniku porównania dwóch okresów czasowych (1976-1983 i 2003-2008) stwierdzono, że warunki hydrologiczne badanego obszaru w odniesieniu do ryb i roślinności uległy pogorszeniu.


*00052*          en

Sorption of 137Cs and Pb on sediment samples from a drinking water reservoir. Sorpcja 137Cs i Pb na przykładzie osadów ze zbiornika wody pitnej. Szarłowicz, Katarzyna; Reczyński, Witold; Gołaś, Janusz; Kościelniak, Paweł; Skiba, Michał; Kubica, Barbara. -  Pol. J. Env. Stud. 2011 vol. 20 nr 5 s. 1305-1312, il. bibliogr.

Omówiono wyniki analizy osadów dennych zbiornika Dobczyce pod kątem akumulacji i procesów sorpcyjno-desorpcyjncyh 137Cs i Pb pochodzenia antropogennego. Stwierdzono, że przestrzenne rozmieszczenie badanych pierwiastków w osadach było głównie determinowane hydrologicznymi warunkami procesu sedymentacji oraz sorpcyjnymi właściwościami deponowanego metariału. Procesy sorpcyjno-desorpcyjne badanych pierwiastków były warunkowane przez jony Ca i K.


*00054*          pl

Wpływ zabudowy hydrotechnicznej rzeki na zawartość i nasycenie wody tlenem rozpuszczonym. Bogdał, Andrzej. - Gaz Woda 2011 t. 85 nr 10 s. 349-351, il. bibliogr.

Oceniano wpływ budowli hydrotechnicznych na warunki tlenowe w rzece. Badania prowadzono na rzece Wschodniej (dopływie rzeki Czarnej Staszowskiej), na której występuje 12 budowli techniczych (4 jazy, 6 stopni wodnych, jeden bystrotok, jeden stopień z bystrotokiem).  Stwierdzono, że małe budowle wodne spełniają rolę punktowych regulatorów zawartości tlenu w wodzie i w istotny sposób wpływają na polepszenie warunków tlenowych i nasycenie wody tlenem.


*00055*          pl

Zastosowanie spektroskopii UV-VIS w badaniach właściwości chemicznych i strukturalnych naturalnej materii organicznej (NOM) akumulowanej w osadach dennych jezior. Mielnik, Lilla. - Gaz Woda  2011 t. 85 nr 10 s. 380-382, il. bibliogr.

Określono przydatność stosowania spektroskopii UV-VIS do oceny właściwości chemicznych i strukturalnych kwasów huminowych otrzymanych z osadów litoralu i profundalu wybranych 6 jezior lobeliowych (Jelonek, Kociołek, Morskie Oko, Czarne, Wielkie Oczko,  Ciemino) położonych na Pomorzu Zachodnim. Uzyskano wstępne informacje na temat pochodzenia, budowy strukturalnej substancji humusowych i przebiegu procesu humifikacji. Stwierdzono, że kwasy humusowe litoralu i profundalu różnią się budową chemiczną badanych molekuł.


*00058*          pl

Biogenne i tlenowe wskaźniki jakości wody dopływającej i odpływającej z wybranych zbiorników wodnych. Policht-Latawiec,  Agnieszka; Kanownik, Włodzimierz; Rajda, Włodzimierz. - Gaz Woda 2011 t. 85 nr 10 s. 394-396, il. bibliogr.

Analizowano biogenne i tlenowe (tlen rozpuszczony, BZT5,  ChZT(Mn), amoniak, azotany, fosforany) wskaźniki wód dopływających i/lub odpływających z wybranych 22 zbiorników zaporowych na terenie Polski (dane z lat 1985-2005). Analiza umożliwiła określenie tendencji zmian jakości wód wybranych zbiorników. Zbiorniki są wielofunkcyjne i nie licząc funkcji krajobrazowej, pełnią co najmniej trzy lub cztery funkcje użytkowe.


 

AKWAKULTURA

*00010*          pl

Międzynarodowa konferencja naukowa w Ułan Ude i nad Bajkałem.  Kolman, Ryszard; Zdanowski, Bogusław. - Komun. Ryb. 2011 nr 5 (124)  s. 29-31, il.

W konferencji pt. : „Akwakultura Europy i Azji: realia i perspektywy rozwoju i współpracy“ uczestniczyli przedstawiciele instytutów branży rybackiej z krajów Europy Środkowej, Rosji, Chin i Tajlandii. Tematyka obrad obejmowała chów i hodowlę ryb oraz sztuczny rozród ryb, zwłaszcza łososiowatych i jesiotrów. Uczestnicy odbyli rejs po Bajkale, zwiedzili największą wyspę bajkalską Olchron.


*00099*          pl

Poprawa cech użytkowych ryb - perspektywy i stan aktualny GMO w światowej akwakulturze. Kowalski, Radosław K. ; Kowalska, Agata. W:  Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red.  Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 301-309, il. +bibliogr. 17 poz. Wylęgarnia 2011

Podano definicję obowiązującą w Unii Europejskiej, cele i uwarunkowania prawne modyfikacji genetycznych (GMO). Omówiono rolę roślin modyfikowanych genetycznie, stanowiących składnik pasz dla ryb. Przedstawiono wybrane kierunki prowadzonych badań zmierzających do poprawy cech hodowlanych na drodze inżynierii genetycznej (tempo wzrostu, wykorzystanie paszy, odporność na choroby). U ryb najczęściej implementowano do ich organizmu dodatkowy gen kodujący hormon wzrostu, innym kierunkiem transgenezy jest uzyskanie efektu zwiększonej odporności, ale nieoczekiwanym efektem transgenezy może być obniżona płodność ryb.


*00100*          pl

Profilaktyka w akwakulturze - Dobra Praktyka Higieniczna.  Grudniewska, Joanna; Terech-Majewska, Elżbieta; Siwicki, Andrzej K.  W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 311-318 +bibliogr. 10 poz. Wylęgarnia 2011

Omówiono obszary Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP) w akwakulturze: lokalizacja, otoczenie i infrastruktura zakładu (budynki, ich otoczenie, funkcjonalność pomieszczeń), maszyny i urządzenia, mycie i dezynfekcja, szkolenie pracowników, higiena personelu, kontrola jakości wody, kontrola obecności szkodników,  usuwanie odpadów. Podano korzyści wynikające z wdrożenia zasad GHP i realizacji programu nadzoru stanu zdrowia zwierząt akwakultury.


 

HODOWLA RYB

*00007*          pl

Polska akwakultura w 2010 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. -  Komun. Ryb. 2011 nr 5 (124) s. 5-12, il. bibliogr.

W kwestionariuszach pochodzących od 625 podmiotów gospodarczych,  prowadzących chów i hodowlę w stawach rybnych oraz innych urządzeniach, zawarto informacje o powierzchni stawów ziemnych i betonowych, strukturze gospodarstw produkujących karpia oraz formach prawnych uprawnionych do rybactwa. Podano wielkość produkcji ryb poszczególnych gatunków oraz skorupiaków i mięczaków słodkowodnych, a także materiału obsadowego. Podano dane o zatrudnieniu w poszczególnych województwach oraz wskaźnik zatrudnienia na 100 ha.


*00053*          pl

Vademecum zarybiania. Koźmiński, Wojciech. - Węd. Świat 2011 nr 11 (191) s. 74-75, il.

Omówiono ogólne zasady oraz cele prowadzenia zarybień na powierzchniowych wodach śródlądowych, a więc na akwenach podlegających podziałowi na obwody rybackie i na pozostałych wodach.  Operat rybacki formułuje potrzebę, wielkość i strukturę gatunkową zarybień. Zgodnie z ustawą o rybactwie śródlądowym, naczelnym zadaniem zarybień jest ochrona i odbudowa zasobów ryb. Nielegalne zarybienia są wykroczeniem, a wprowadzenie obcego gatunku ryb jest przestępstwem.


*00067*          pl

Technologia sadzowego chowu sterleta (Acipenser ruthenus) w wodach pochłodniczych na przykładzie kanału zrzutowego elektrowni „Dolna Odra“. Sadowski, Jacek; Bartłomiejczyk, Marek; Mysłowski,  Bartosz. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 9-20, il. +bibliogr. 25 poz. Wylęgarnia 2011

Opisano chów ryb jesiotrowatych w Polsce. Scharakteryzowano technologię podchowu wylęgu i narybku sterleta oraz jego chów w sadzach w kanale zrzutowym wody pochłodniczej elektrowni „Dolna Odra“. Przedstawiono średnie jednostkowe masy ciała sterleta oraz wartości wskaźników chowu ryb żywionych czterema paszami przemysłowymi o zróżnicowanym poziomie białka. Omówiono problemy zdrowotne sterleta podczas chowu sadzowego.


*00068*          pl

Formowanie stad samiczych ryb jesiotrowatych i przyżyciowe pobieranie ikry do produkcji kawioru. Kolman, Ryszard. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z.  Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 21-33, il. +bibliogr. 15 poz. Wylęgarnia 2011

Omówiono diagnostykę płci u jesiotrów za pomocą biopsji oraz aparatów USG. Scharakteryzowano proces osiągania dojrzałości płciowej przez jesiotry w warunkach kontrolowanych oraz wpływ stymulacji środowiskowej na ich dojrzewanie. Przedstawiono tradycyjny i przyżyciowy sposób pozyskiwania ikry jesiotrów na kawior. W przypadku samic jesiotra syberyjskiego początkowo w wieku 7+ uzyskiwano ikrę w ilości 12, 7 proc. masy ciała ryb, a po upływie dwóch lat wskaźnik ten wzrósł do 21, 6 proc.


*00101*          pl

Ryzyko ekologiczne związane z egzotycznymi gatunkami wprowadzonymi do akwakultury. Kapusta, Andrzej. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 319-324, il. +bibliogr. 18 poz. Wylęgarnia 2011

Wymieniono 39 obcych gatunków ryb w wodach śródlądowych Polski podając naturalny obszar występowania, rok i źródło aklimatyzacji (akwakultura, akwarystyka, przypadkowe zarybienia, wzbogacenie składu ichtiofauny, naturalne rozprzestrzenianie, wędkarstwo) oraz aktualny status. Omówiono negatywne skutki obecności obcych gatunków w ekosystemach wodnych. W 2007 r. Unia Europejska przyjęła rozporządzenie mające na celu zapobieganie negatywnym biologicznym interakcjom gatunków obcych z rodzimymi.


 

ROZRÓD RYB

*00069*          pl

Spontaniczne tarło jesiotra w systemie recyrkulacyjnym.  Szczepkowski, Mirosław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród,  podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS  2011    s. 35-43, il. +bibliogr. 14 poz. Wylęgarnia 2011

W 2010 r. do przeprowadzenia rozrodu w warunkach kontrolowanych użyto samicy krzyżówki jesiotra syberyjskiego z jesiotrem rosyjskim oraz samicy bestera i samicy jesiotra rosyjskiego, które przetrzymywano w oddzielnych basenach. Na skutek uwalniania do wody mlecza przez dwóch samców jesiotra rosyjskiego oraz ikry przez samicę krzyżówki, która dojrzała bez stymulacji hormonalnej, przeprowadzono przyspieszony sztuczny rozród ryb. To spontaniczne tarło miało charakter incydentalny, ale wskazuje, że rozród jesiotrów bez stosowania środków hormonalnych jest możliwy, gdy zostaną określone właściwe warunki środowiskowe niezbędne do uzyskania dojrzałości ryb.


 

ŻYWIENIE I ODŻYWIANIE SIĘ RYB

*00012*          pl

Opracowanie podstaw biotechnologii żywienia młodocianych stadiów ryb na potrzeby akwakultury na Ukrainie. Prusińska, Maja. -  Komun. Ryb. 2011 nr 5 (124) s. 39-40, il.

Przedstawiono założenia, tematykę i uczestników projektu realizowanego z Zakładzie Ichtiologii Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Celem projektu jest opracowanie i przekazanie stronie ukraińskiej najnowszej wiedzy z zakresu akwakultury i żywnienia młodocianych stadiów ryb jesiotrowatych.


*00014*          en

Growth response of Catla catla (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) to soya and maize supplemented traditional feed mixture.  Reakcja wzrostowa karpia indyjskiego Catla catla (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) na suplementowanie tradycyjnej mieszanki paszowej soją i kukurydzą. Priyadarshini, Madhu; Manissery, Joseph K. ; Gangadhara, Barlaya; Rao, Lammata M. ; Keshavanath, Perar. - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3 s. 159-164, il. bibliogr.

W hodowli karpia indyjskiego, Catla catla, tradycyjna mieszanka paszowa składa się z otrębów ryżowych i makuchów w stosunku 1:1.  Testowane pasze wzbogacono mączką sojową (10 lub 20 proc. ) i mączką kukurydzianą (39 proc. ) zastępując częściowo podstawowe składniki.  Narybek C. catla żywiono tymi paszami przez 120 dni. Testowane pasze przyspieszyły wzrost ryb i zwiększyły produckję ryb netto, a także oddziaływały pozytywnie na aktywność enzymów trawiennych. Ich stosowanie uznano za uzasadnione ekonomicznie.


*00070*          pl

Wstępne wyniki podchowu larw jesiotra rosyjskiego (Acipenser gueldenstaedtii) karmionych żywym, wzbogacanym pokarmem. Prusińska,  Maja; Chepurkina, Marina; Duda, Arkadiusz; Wiszniewski, Grzegorz;  Kolman, Ryszard. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 45-52, il. +bibliogr. 12 poz. Wylęgarnia 2011

Wylęg jesiotra rosyjskiego podzielono na trzy eksperymentalne grupy, które karmiono świeżo wyklutymi naupliusami (I grupa),  niewzbogaconym solowcem (II grupa) oraz solowcem wzbogaconym komercyjnym preparatem zawierającym wieloniensycone kwasy tłuszczowe (III grupa). Scharakteryzowano wpływ wzbogacania pokarmu żywego na wskaźniki hodowlane: przeżywalność i tempo wzrostu. Stwierdzono, że wzbogacanie pokarmu żywego ułatwiło larwom jesiotra rosyjskiego przejście na pokarm suchy.


*00098*          pl

Nukleotydy jako składnik funkcjonalnego żywienia ryb.  Jarmołowicz, Sylwia; Zakęś, Zdzisław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011    s. 293-299, il. +bibliogr. 31 poz. Wylęgarnia 2011

Omówiono budowę, występowanie, rolę i funkcje nukleotydów w organizmach żywych. Przedstawiono wyniki eksperymentów z wykorzystaniem suplementacji pasz nukleotydami egzogennymi (NT).  Wykazano, że nukleotydy egzogenne poprawiają odporność ryb,  stymulują humoralne i komórkowe mechanizmy odporności wrodzonej.  Nukleotydy działają też stymulująco na mikroflorę jelitową u człowieka i zwierząt hodowlanych. Dalszych badań wymagają niejasności związane z podawaniem NT w diecie ryb, potrzebna jest ocena ich wpływu na trawienie, wchłanianie i metabolizm.


 

CHOROBY RYB

*00003*          pl

Śnięcia węgorzy. Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 5  s. 24-25, il.

Głównymi przyczynami śnięć węgorzy są choroby wirusowe powodowane przez wirusy z rodzin Rhabdoviridae, Herpesviridae i Birnaviridae, bakteryjne (edwardsieloza, wibrioza, flawobakterioza,  pseudomonadoza) i pasożytnicze (angwinikoloza, posocznica węgorzy).  Konieczna jest pomoc zarówno terenowego ichtiopatologa jak i renomowanego ośrodka naukowego.


*00017*          en

Alterations of club cell activity in epidermis of common carp,  Cyprinus carpio (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) due to infection by Ichthyophthirius multifiliis (Protista: Ciliophora). Przemiany aktywności komórek kolbowatych w naskórku karpia, Cyprinus carpio (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) spowodowane infekcją Ichthyophthirius multifiliis (Protista: Ciliophora).  Pakk, Priit; Hussar, Piret; Paaver, Tiit. - Acta Ichth. Piscat. 2011  vol. 41 nr 3 s. 185-192, il. bibliogr.

Badano zagęszczenie komórek kolbowatych w naskórku czteromiesięcznych karpi eksperymentalnie zarażonych Ichthyophthirius multifiliis. Analizowano korelację między zagęszczeniem komórek kolbowatych i śluzowych. Miejscowa redukcja komórek śluzowych nastąpiła po inwazji pasożyta, przy jednoczesnym wzroście zagęszczenia komórek kolbowatych. Po przeniesieniu ryb do wody słonej pasożyty zaczęły opuszczać skórę ryb, a liczba komórek kolbowatych ulegała zmniejszeniu. Zagęszczenie tych komórek kompensuje niskie zagęszczenie lub brak komórek śluzowych u ryb.


*00022*          en

Fish parasites as quality indicators of aquatic environment. Pasożyty ryb jako wskaźnik jakości środowiska wodnego. Dzika, Ewa; Wyżlic, Iwona. - Zool. Pol. 2009-2010 vol. 54-55 fasc. 1-4 s. 59-65, il.   bibliogr. streszcz.

Opisano wyniki obserwacji pasożytów ryb jako naturalnych wskaźników zanieczyszczenia środowiska wodnego. Stwierdzono, że niektóre grupy pasożytów są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia.  Poprzez swoją obecność, lub brak, występowanie deformacji morfologicznych oraz zdolność kumulacji toksyn mogą dostarczać informacji o skażeniu środowiska wodnego. Pasożyty przemieszczające się z żywicielem mogą też dostarczać informacji o poziomie zanieczyszczenia wody w całym zasięgu występowania żywieciela.


*00028*          en

Parasites of lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ): The state of knowledge and threats. Pasożyty strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) - stan zbadania i zagrożenia.  Popiołek, Marcin; Kubizna, Joanna; Wolnicki, Jacek; Kusznierz, Jan. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 167-173, il. bibliogr. streszcz.

Przedstawiono aktualną listę pasożytów strzebli błotnej w areale jej występowania. Składa się ona ze 109 taksonów najliczniej reprezentowanych przez Monogenea i Digenea, a poza tym występują Cestoda, Nematoda, Acanthocephala, Protista i Cestoda. Wiedza na temat rozmieszczenia geograficznego pasożytów tego gatunku jak dotąd była niekompletna. Większość stwierdzonych pasożytów, przywr,  tasiemców i nicieni, występowało w formie larwalnej, co świadczy, że strzebla głównie pełni rolę żywieciela pośredniego lub paratenicznego.


 

RYBY KARPIOWATE

CHÓW I HODOWLA KARPIA

*00011*          pl

Międzynarodowa Konferncja Karpiowa 2011 w Kazimierzu Dolnym - pierwsze impresje. Lirski, Andrzej; Pyć, Anna. - Komun. Ryb. 2011 nr 5 (124) s. 31-38, il.

W konferencji zorganizowanej przez Instytut Rybactwa Śródlądowego i Aller Aqua wzięło udział prawie 200 uczestników z 11 krajów, w tym hodowcy, przedstawiciele nauki, administracji i służb weterynaryjnych. Tematyka wystąpień obejmowała stan gospodarki karpiowej w Unii Europejskiej, funkcje pozaprodukcyjne stawów rybnych, problemy z KHV i kormoranami oraz marketing karpia. Obrady zakończyły sie przyjęciem rezolucji dotyczącej reformy Wspólnej Polityki Rybackiej i Europejskiego Funduszu Rybackiego (pełny tekst rezolucji w artykule).


*00036*          pl

Ile karpia w grudniu, czyli prognoza produkcji i sprzedaży karpia w 2011 roku. Lirski, Andrzej. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 6 s. 8-10,   il.

Na podstawie ankiet pochodzących od zarządzających wiodącymi gospodarstwami karpiowymi w Polsce prognozuje się w 2011 roku produkcję narybku karpia na poziomie 3150 ton, kroczka na poziomie 4400 ton, a karpia handlowego w ilości 14000 ton. Oznacza to dalszy regres produkcji stawowej ryb w Polsce. Polski rynek karpia jest uzupełniany karpiem importowanym z Czech, Litwy i Węgier.


*00037*          pl

Co wynika ze spotkania europejskich karpiarzy?. Lirski, Andrzej.  - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 6 s. 18-21, il.

Podczas Międzynarodowej Konferencji Karpiowej w Kazimierzu Dolnym, z udziałem prawie 200 uczestników z 11 krajów europejskich,  omówiono stan obecny, trudności i perspektywy chowu karpia w Europie.  Wypracowano tekst rezolucji dotyczącej Wspólnej Polityki Rybackiej i Europejskiego Funduszu Rybackiego. Rezolucję wysłano do Komisji Europejskiej.


*00039*          pl

Karp w kulturze polskiej do [dziewiętnastego] XIX w. Cios,  Stanisław. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 6 s. 37-38, il. Przedruk fragmentu książki S. Ciosa: Ryby w życiu Polaków od X do XIX w. Olsztyn: Wydaw. IRS 2007

Karp był pospolitą rybą w Polsce, regularnie hodowaną i wyławianą w stawach, rzekach i Zalewie Wiślanym, a konsumentami była szlachta, zakonnicy, a nawet królowie. W literaturze podawano wiele cech karpia: były duże, tłuste, z piękną łuską, reagowały na dźwięki,  były przebiegłe. Łuski i ości wykorzystywano do wyrobu różnych przedmiotów.


*00040*          pl

Karp, jakiego nie znamy. Ciszewski, Krzysztof. - Prz. Ryb. 2011  R. 35 nr 6 s. 38-41, il.

Omówiono dzieje ewolucji współczesnej ichtiofauny w wodach świata. W okresie trzecio- i czwartorzędu pojawia się gatunek nazywany karpiem. Przedstawiono historię domestyfikacji karpia,  poczynając od hodowli w Chinach 2400 lat p. n. e. po cywilizacje europejskie. Do Polski karp przybył z zachodu, z dorzecza Dunaju oraz ze wschodu, z dorzecza Dniepru, Dniestru, Wołgi i Bugu. Karp w trakcie udomowienia z ryby typowo rzecznej o torpedowatym kształcie zmienił się pod względem pokroju ciała i w budowie wewnętrznej, a jest też oddalony genetycznie od pierwowzoru, czyli od karpia dzikiego.


*00041*          pl

Z dziejów hodowli karpia w Polsce. Guziur, Janusz. - Prz. Ryb.  2011 R. 35 nr 6 s. 42-44, il. bibliogr.

W rozwoju hodowli karpia w Polsce wyróżniamy cztery okresy historyczne: 1. XIII-XVII wiek, okres rozkwitu gospodarki stawowej; 2. XVII-1860 r. - upadek gospodarki w Europie; 3. 1868-1939 - dynamiczny rozwój, zwłaszcza nowoczesnych form gospodarowania; 4.  Dwudziestolecie międzywojenne - ponowny wzrost powierzchni stawowej.  Przedstawiono też aktualny stan hodowli stawowej karpia.


*00063*          pl

Chów karpia w Europie. Stan obecny, trudności, perspektywy.  Lirski, Andrzej [red. ]; Pyć, Anna [red. ]. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011,  153 s. , il. +bibliogr. (wersja angielskojęzyczna 138 s. - w tym samym tomie)

W 2011 r. w Kazimierzu Dolnym odbyła się międzynarodowa konferencja hodowców karpia zorganizowana przez Instytut Rybactwa Śródlądowego i Aller Aqua. W trakcie spotkania wygłoszono referaty dotyczące stanu gospodarki karpiowej w Europie, konkurencji na rynku rybnym oraz promocji karpia. Temat chorób ryb dotyczył głównie problemów związanych z KHV. Omawiano też presję kormoranów oraz wykorzystanie funduszy unijnych z programu na 2007-2013 dla stawów karpiowych. Materiały konferencyjne opublikowano w dwóch wersjach językowych, po polsku i angielsku.


*00064*          pl

Stan gospodarki karpiowej w Unii Europejskiej. Lirski, Andrzej.  W: Chów karpia w Europie. Stan obecny, trudności, perspektywy.  Olsztyn: Wydaw. IRS 2011 s. 15-23, il. +bibliogr. 4 poz.

Przedstawiono wielkość produkcji karpia i ryb dodatkowych w Europie i na świecie. Omówiono wielkość powierzchni stawowych, status prawny europejskich gospodarstw stawowych oraz wskaźniki produkcji stawowej. Wykazano, że w 2009 r. w krajach Unii Europejskiej produkcja karpia wyniosła 70 tys. ton, a w krajach europejskich nie będących w strukturach unijnych - około 80 tys. ton.


*00066*          pl

Promocja karpia na głównych rynkach europejskich - przegląd kampanii promocyjnych. Szczepański, Zbigniew. W: Chów karpia w Europie. Stan obecny, trudności, perspektywy. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011  s. 81-92, il.

Scharakteryzowano wyniki badań konsumenckich przeprowadzone w 2005 r. dotyczące konsumpcji ryb w Polsce. Przedstawiono opinie uczestniczek badań (kobiety w wieku od 25 do 60 lat) o zaletach i wadach karpia, jego konsumpcji, zakupie, transporcie. Stwierdzono, że karp jest rybą smaczną, przeznaczoną do spożycia na jedną okazję - Wigilię, a poza tym jest rybą kłopotliwą w przygotowaniu i konsumpcji. Przedstawiono różnego typu kampanie promocyjne przeprowadzone na Węgrzech, Litwie, w Niemczech, Polsce i Czechach.


 

INNE KARPIOWATE

*00014*          en

Growth response of Catla catla (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) to soya and maize supplemented traditional feed mixture.  Reakcja wzrostowa karpia indyjskiego Catla catla (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) na suplementowanie tradycyjnej mieszanki paszowej soją i kukurydzą. Priyadarshini, Madhu; Manissery, Joseph K. ; Gangadhara, Barlaya; Rao, Lammata M. ; Keshavanath, Perar. - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3 s. 159-164, il. bibliogr.

W hodowli karpia indyjskiego, Catla catla, tradycyjna mieszanka paszowa składa się z otrębów ryżowych i makuchów w stosunku 1:1.  Testowane pasze wzbogacono mączką sojową (10 lub 20 proc. ) i mączką kukurydzianą (39 proc. ) zastępując częściowo podstawowe składniki.  Narybek C. catla żywiono tymi paszami przez 120 dni. Testowane pasze przyspieszyły wzrost ryb i zwiększyły produckję ryb netto, a także oddziaływały pozytywnie na aktywność enzymów trawiennych. Ich stosowanie uznano za uzasadnione ekonomicznie.


*00018*          en

Monitoring of the topmouth gudgeon, Pseudorasbora parva (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) in a small upland Ciemięga River, Poland. Monitoring kiełbia amurskiego,  Pseudorasbora parva (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) w małej wyżynnej rzece Ciemiędze, Polska. Rechulicz, Jacek. - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3 s. 193-199, il. bibliogr.

Przeprowadzono monitoring ichtiofauny w małej rzece Ciemięga w latach 2003-2007. W 2005 r. po raz pierwszy odnotowano wystąpienie w niej kiełbia amurskiego, który jest gatunkiem obcym dla ichtiofauny europejskiej. Liczebność kiełbia w stosunku do lokalnej ichtiofauny była mniejsza wiosną, a większa jesienią. Długość całkowita ryb wahała się od 15 do 104 mm, a ciężar od 0, 2 do 10, 4 g. Udział P.  parva w rodzimej ichtiofaunie wahał się od 0, 9 do 57, 2 proc. Wciąż jest mało informacji o pojawianiu się tego gatunku w polskich wodach płynących, preferowanych siedliskach i oddziaływaniu na inne gatunki ryb.


*00019*          en

Growth rate and condition of vimba, Vimba vimba (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae), a species under restitution in the Odra River estuary. Tempo wzrostu i kondycja certy, Vimba vimba (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae), gatunku podlegającego restytucji w estuarium rzeki Odry. Czerniejewski, Przemysław; Rybczyk, Agnieszka; Tański, Adam; Keszka, Sławomir; Antoszek, Artur.  - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3 s. 215-222, il. bibliogr.

Certa, Vimba vimba, jest gatunkiem ryb krytycznie zagrożonym wyginięciem i wymagającym ochrony. Monitoring populacji certy przeprowadzono na podstawie 120 osobników złowionych w estuarium rzeki Odry i w jeziorze Dąbie w okresie od maja 2007 do czerwca 2008.  Badano wiek, kondycję oraz tempo wzrostu masy i długości ryb. Średnia długość i masa ciała badanych ryb wynosiły odpowiednio 306. 33 mm i 286. 02 g. Dominowały samice, zwłaszcza w grupach wiekowych 9+, 10+,  11 +, stanowiąc 61 proc. złowionych osobników, a wśród ryb 5-7 letnich dominowały samce. Współczynnik kondycji według Fultona wynosił 0. 93, a według Le Crena 1. 64.


*00023*          en

Preliminary characteristics of lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), semen. Wstępna charakterystyka nasienia strzebli błotnej, Eupallasella percnurus (Pall. ). Dietrich,  Grzegorz J. ; Wolnicki, Jacek; Słowińska, Mariola; Sikorska, Justyna;  Hliwa, Piotr; Kamiński, Rafał; Ciereszko, Andrzej. - Arch. Pol. Fish.  2011 vol. 19 fasc. 3 s. 133-136, il. bibliogr. streszcz.

Określano koncentrację plemników w nasieniu strzebli błotnej,  skład plazmy nasienia oraz parametry ruchliwości plemników. Niektóre cechy okazały się specyficzne dla badanego gatunku. Stwierdzono niską objętość nasienia, ale wysoką koncentrację plemników. W nasieniu strzebli wystąpił wysoki odsetek ruchliwych plemników (około 89 proc. ) i stosunkowo wysoka ich prędkość prostoliniowa. Za cechę charakterystyczną nasienia można uznać jego kleistość przejawiającą się postępującą aglutynacją plemników.


*00024*          en

State of lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), gonads during pre-spawning season - preliminary results. Wstępne wyniki oceny stanu gonad strzebli błotnej, Eupallasella percnurus (Pall. ) w okresie przedtarłowym. Hliwa, Piotr; Wolnicki, Jacek; Król,  Jarosław; Sikorska, Justyna; Kamiński, Rafał; Ciereszko, Andrzej. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 137-143, il. bibliogr. streszcz.

W okresie przedtarłowym gonady strzebli błotnej były ukształtowane prawidłowo i wypełniały większą część jamy ciała ryb.  Jądra koloru mleczno-białego były wydłużone i osadzone bocznie obok pęcherza pławnego. Samice strzebli miały jajniki znacznych rozmiarów,  wypełnione oocytami o różnych odcieniach koloru żółtego. W jajnikach występowały komórki jajowe o różnym stopniu dojrzałości; znajdowały się tam pojedyncze oogonie, oocyty prewitellogeniczne i oocyty witellogeniczne. W obrazie jąder były widoczne pojedyncze spermatogonia oraz gniazda nasienne wypełnione spermatocytami I i II rzędu.


*00025*          en

Genetic diversity of two lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), populations based on microsatellite DNA polymorphism. Ocena polimorfizmu genetycznego dwóch populacji strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) na podstawie sekwencji mikrosatelitarnego DNA.  Kaczmarczyk, Dariusz; Zuchowska, Emilia. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 145-151, il. bibliogr. streszcz.

Badano zmienność genetyczną dwóch populacji strzebli błotnej występujące w małych zbiornikach wodnych Bledzewo i Kowalicha. W pierwszym z nich strzebla występuje od wielu lat, zaś w drugim zbiorniku ryby pochodzą z hodowli i zostały tam ulokowane w latach 2004 i 2006. Stwierdzono znaczny dystans genetyczny między obu populacjami strzebli. W przypadku międzypopulacyjnych translokacji tego gatunku powinna być przeprowadzonoa ocena różnic genetycznych.


*00026*          en

Physical and chemical water properties in water bodies inhabited by the endangered lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in central Poland. Właściwości chemiczne i fizyczne wody w zbiornikach zasiedlonych przez zagrożoną strzeblę błotną Eupallasella percnurus (Pall. ) w centralnej Polsce. Kamiński, Rafał; Wolnicki,  Jacek; Sikorska, Justyna. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3  s. 153-159, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2002-2011 badano parametry fizykochemiczne wody (temperaturę, nasycenie tlenem, przewodnictwo elektrolityczne, pH,  zawartość azotu i fosforu) w zbiornikach zasiedlonych przez strzeblę błotną. Przeanalizowano wpływ pH wody na występowanie strzebli. W badanych zbiornikach wartość pH wahała się od 4. 9 do 9. 1. Zbyt niskie pH (poniżej 5) należy uznać za czynnik wykluczający zbiornik wodny z akwenów przeznaczonych do zarybiania strzeblą błotną.


*00027*          en

On the variation and distribution of the lake minnow,  Eupallasella percnurus (Pall. ). O zróżnicowaniu i rozmieszczeniu strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ). Kusznierz, Jan;  Paśko, Łukasz; Tagayev, Daniyar. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3  s. 161-166, il. bibliogr. streszcz.

Strzebla błotna jest gatunkiem ryb o dużej zmienności morfologicznej i znacznym zasięgu występowania od Polski poprzez tereny azjatyckie do Korei. Występując w dorzeczach wielkich rzek oddzielonych pasmami górskimi o różnej genezie, ma tendencje do tworzenia lokalnych form znacznie zróżnicowanych. Badania morfometryczne wykonane u 5 różnych populacji strzebli doprowadziły do wniosku, że istnieje kilka podgatunków, przy czym jeden z nich,  Eupallasella percnurus stagnalis prawdopodobnie można uznać za samodzielny gatunek.


*00029*          en

Comparison of seasonal activity of the lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), and crucian carp, Carassius carassius (L. ), in small water bodies in northern Poland. Porównanie sezonowej aktywności strzebli błotnej, Eupallasella percnurus (Pall. ) i karasia Carassius carassius, w małych zbiornikach wodnych w północnej Polsce. Radtke, Grzegorz. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3  s. 175-182, il. bibliogr. streszcz.

Na podstawie połowów narzędziami pułapkowymi przeprowadzonymi w kilku małych zbiornikach wodnych w okresie od kwietnia do grudnia 2006 roku, analizowano aktywność sezonową karasia i strzebli błotnej.  Strzebla wykazuje wcześniej aktywność niż karaś i jej okres żerowania trwa dłużej. Strzeblę łowiono w pułapkach przy temperaturach wody w zakresie 3, 5-29, 2 st. Cel. Karaś natomiast rozpoczynał żerowanie dopiero w maju, gdy temperatura wody dochodziła do 15 st. Cel. Oba gatunki były mniej aktywne w dni pochmurne i gdy ciśnienie atmosferyczne wzrastało.


*00030*          en

Occurrence, threats and protection of the endangered lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in Pomorskie Voivodeship in Poland. Występowanie, zagrożenia i ochrona zagrożonej strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie pomorskim w Polsce. Radtke, Grzegorz; Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 183-193, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2002-2011 przeprowadzono inwentaryzację stanowisk strzebli błotnej na terenie województwa pomorskiego. Odnotowano 102 stanowiska, które stanowią 59, 3 proc. wszystkich 172 stanowisk znanych w Polsce. Ponad połowa stanowisk to izolowane, małe zbiorniki wodne, często powstałe wskutek eksploatacji torfu. Stanowiska te są często zagrożone przekształceniami różnego typu (zasypywaniem,  odwadnianiem, pracami melioracyjnymi, zmianami zagospodarowania terenu). Chroniąc strzeblę błotną, gatunek ryb zagrożony wyginięciem,  należy zadbać o ochronę jego siedlisk.


*00031*          en

Size and structure of a new lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), population established through translocations. Wielkość i struktura nowej populacji strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) powstałej w wyniku translokacji. Sikorska, Justyna;  Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 195-200, il. bibliogr. streszcz.

Badano metodą Lincolna-Petersena populację strzebli błotnej zasiedlającą zbiornik potorfowy na terenie województwa mazowieckiego.  Odłowy przeprowadzano w lipcu i sierpniu 2010 r. określając stan populacji, która została utworzona w latach 2004-2006 po przesiedleniu 1530 osobników w wieku 0+. Oszacowano, że liczebność badanej populacji wynosi około 600 osobników. Stosunek samców do samic wahał się od 1:3. 4 do 1:4. 3. Dominowały samice w trzecim, a samce w czwartym roku życia. Uznano, że populacja strzebli w tym zbiorniku znajduje się we wczesnym stadium rozwoju.


*00032*          en

Lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in Lubelskie Voivodeship in Poland - occurrence, threats and protection. Strzebla błotna Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie lubelskim w Polsce - występowanie, zagrożenia, ochrona. Wolnicki,  Jacek; Sikorska, Justyna; Kolejko, Marcin. - Arch. Pol. Fish. 2011  vol. 19 fasc. 3 s. 201-208, il. bibliogr. streszcz.

Województwo lubelskie było kiedyś terenem najliczniejszego występowania strzebli błotnej. Do lat 50-tych XX wieku znano 52 stanowiska, spośród których do dziś zachowało się jedynie 7 stanowisk. Inwentaryzacja przeprowadzona w latach 2002-2010 ujawniła istnienie 40 uprzednio nie znanych stanowisk. Obecnie strzebla występuje na 44 stanowiskach, ale tylko jedno znajduje się na terenie Poleskiego Parku Narodowego, a 18 stanowisk mieści się na obszarach chronionych Natura 2000.


*00033*          en

Occurrence, threats and active protection of the lake minnow,  Eupallasella percnurus (Pall. ), in Mazowieckie Voivodeship in Poland.  Występowanie, zagrożenia i czynna ochrona strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie mazowieckim w Polsce. Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał; Sikorska, Justyna. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 209-216, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2002-2011 w województwie mazowieckim zbadano ponad 100 zbiorników wodnych celem odkrycia nowych stanowisk strzebli błotnej.  Dawniej znanych było 12 stanowisk, z których do współczesności żadne nie przetrwało. Podczas obecnych badań odkryto 10 stanowisk oraz zainicjowano 6 nowych dokonując translokacji materiału zarybieniowego strzebli błotnej do wytypowanych zbiorników wodnych. Przeanalizowano zagrożenia (wypłycanie, zarastanie) dla stanowisk, w których występuje strzebla. Obecnie 5 stanowisk znajduje się na obszarach chronionych Natura 2000.


*00034*          en

Lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in Kujawsko-Pomorskie Voivodeship in Poland - past and present occurrence and protection. Strzebla błotna, Eupallasella percnurus (Pall. ), w województwie kujawsko-pomorskim - występowanie w przeszłości i obecnie oraz ochrona. Wolnicki, Jacek; Kamiński,  Rafał; Sikorska, Justyna; Kusznierz, Jan; Radtke, Grzegorz. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 217-222, il. bibliogr. streszcz.

Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego dawniej istniało 9 stanowisk strzebli błotnej, ale tylko jedno z nich przetrwało do dziś. W wyniku zakrojonych na szeroką skalę poszukiwań w latach 2005-2011 zidentyfikowano 9 nowych stanowisk, ale są one w różnym stopniu zagrożone. Zbiorniki, w których występuje strzebla, znajdują się głównie na terenie Pojezierza Dobrzyńskiego. Aktywna ochrona gatunkowa wymaga pogłębienia wypłyconych zbiorników.


*00035*          en

Occurrence, threats and the need for active protection of the lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in the Wielkopolskie Voivodeship in Poland. Występowanie, zagrożenia i potrzeba aktywnej ochrony strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie wielkopolskim w Polsce. Sikorska, Justyna; Wolnicki,  Jacek. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 223-226, il. bibliogr.  streszcz.

Do końca XX wieku rozpoznano w Wielkopolsce 3 lub 4 stanowiska występowania strzebli błotnej, która jest gatunkiem ryb zagrożonym wyginięciem. Obecnie w tym rejonie znane jest tylko jedno stanowisko znajdujące się na obszarach chronionych Natura 2000. Stanowisko to składa się z kilku torfianek w okolicach Wolsztyna i zostało nazwane „Barłożnia Wolsztyńska“. Zaproponowano na bazie populacji tam występującej utworzenie kilku nowych stanowisk strzebli błotnej.


*00086*          pl

Lin (Tinca tinca) - już stary czy ciągle nowy gatunek w akwakulturze?. Wolnicki, Jacek. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011    s. 189-195, il. +bibliogr. 19 poz. Wylęgarnia 2011

Podano cechy lina - gatunku ryby będącej obiektem akwakultury zarówno w stawach jak i w warunkach kontrolowanych. Omówiono metody chowu i hodowli lina w krajach Europy Środkowej, Hiszpanii, Włoszech,  a także w Chinach oraz perspektywy doskonalenia biotechniki rozrodu,  zasad żywienia i selekcji hodowlanej. Lin jest gatunkiem cenionym za walory smakowe mięsa i atrakcyjność wędkarską.


*00087*          pl

Wpływ temperatury na wzrost, efektywność wykorzystania pokarmu oraz deformacje u młodocianego lina (Tinca tinca). Kamiński, Rafał;  Sikorska, Justyna; Wolnicki, Jacek. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011    s. 197-202, il. +bibliogr. 5 poz. Wylęgarnia 2011

Larwy lina podchowywano w temperaturach 20, 25 i 30 st. C żywiąc je pokarmem naturalnym (larwami ochotkowatych) i paszą sztuczną firmy Aller w akwariach z ciągłym przepływem wody. Określono końcową długość całkowitą, masę ciała, przyrost masy, współczynnik pokarmowy pasz oraz udział osobników lina z deformacjami ciała. Zastosowanie wysokiej temperatury umożliwia szybszy wzrost (w ciągu 3 miesięcy do 10 g), ale też wymaga większego zużycia paszy i powoduje pojawienie się deformacji ciała u ryb. Podchów w niższej temperaturze powoduje wydłużenie czasu podchowu (ryby osiągają masę 10 g w ciągu 5 miesięcy).


*00088*          pl

Czy w akwakulturze jest miejsce dla brzanki (Barbus carpathicus)?. Sikorska, Justyna; Korwin-Kossakowski, Michał;  Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał; Wach, Stefan. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 203-210, il. +bibliogr. 19 poz. Wylęgarnia 2011

Omówiono znane i nieznane aspekty biologii brzanki, ryby reofilnej, przebieg rozwoju embrionalnego i larwalnego oraz podchów młodocianych osobników tego gatunku w warunkach kontrolowanych.  Młodociane brzanki podchowywano przez 60 dni w temperaturze 25 st. C żywiąc je paszami sztucznymi (Aller Futura i Aller Performa) i pokarmem naturalnym (Chironomidae). Najlepsze wyniki uzyskano stosując paszę Aller Performa.


*00089*          pl

Parametry ruchu plemników karpiowatych ryb reofilnych - znaczenie jakości nasienia w sztucznym rozrodzie ryb dziko żyjących.  Cejko, Beata I. ; Kowalski, Radosław K. ; Sarosiek, Beata; Judycka,  Sylwia; Glogowski, Jan. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród,  podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS  2011    s. 211-222, il. +bibliogr. 28 poz. Wylęgarnia 2011

Podano charakterystykę ruchu plemników uwzględniającą wybrane parametry I-rzędowe i II-rzędowe ryb reofilnych: bolenia, brzany,  świnki, jazia, jelca i klenia oraz karpia jako gatunku modelowego przy wykorzystaniu systemu komputerowej analizy ruchu plemników (CASA). Parametry I-rzędowe obejmowały: odsetek plemników ruchliwych i plemników o ruchu progresywnym, prędkość całkowitą i prostoliniową plemników, amplitudę bocznych wychyleń główki, częstotliwość uderzeń witki. Parametry II-rzędowe obejmowały: liniowość ruchu i wskaźnik drgań plemnika. Wykazano, że plemniki ryb reofilnych różnią się między sobą pod względem parametrów CASA.


*00090*          pl

Ruchliwość plemników certy (Vimba vimba). Szulc, Joanna; Biernaczyk, Marcin; Formicki, Krzysztof; Tański, Adam; Bonisławska,  Małgorzata; Korzelecka-Orkisz, Agata; Sobociński, Andrzej; Potkański,  Łukasz. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 223-228, il. +bibliogr. 21 poz. Wylęgarnia 2011

Badano parametry ruchliwości plemników certy (prędkość prostoliniową - VSC i odsetek ruchliwych plemników - MOT) wykorzystując system komputerowej analizy ruchu plemników (CASA).  Plemniki poddawano analizie bezpośrednio po pozyskaniu nasienia oraz po 24 godzinach jego przetrzymywania. Oceniano koncentrację plemników. Stwierdzono wysoce istotną różnicę między wartościami VSL plemników w nasieniu świeżym i po 24 godzinach przetrzymywania.


 

RYBY ŁOSOSIOWATE

*00008*          pl

Optymalizacja zarybień pstrągiem potokowym. Augustyn, Leszek. -  Komun. Ryb. 2011 nr 5 (124) s. 13-22, il. bibliogr.

Przedstawiono metody określania wielkości obsad zarybieniowych dla pstrąga potokowego, rodzaje asortymentu zarybieniowego i czynniki determinujące jego przeżywalność, terminy i miejsca zarybień oraz problemy przy aklimatyzacji ryb. Opisano optymalny model produkcji materiału zarybieniowego na potrzeby ochrony populacji pstrąga potokowego i celem zwiększenia pogłowia ryb dla wędkarstwa.  Optymalizacja zarybień powinna być poprzedzona rozpoznaniem stanu lokalnych populacji pstrągów potokowych.


 

CHÓW I HODOWLA PSTRĄGA

*00002*          pl

Analiza produkcji i sprzedaży pstrągów tęczowych w 2010 r.  Bontemps, Stanisław. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 5 s. 20-22, il.

Omówiono produkcję i sprzedaż pstrągów tęczowych w 2010 roku z podziałem na rejony geograficzne w Polsce. Scharakteryzowano stada tarlaków, stan i produkcję ikry, stan zdrowotności w minionym sezonie hodowlanym oraz ilości zakupionych pasz. Wg danych ze 118 ankiet produkcja w 2010 r. wyniosła 9986, 8 ton i była niższa o 18, 5 proc.  niż w roku poprzednim.


*00076*          pl

Wpływ wieku neosamców pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss) na wybrane cechy użytkowe. Kuźmiński, Henryk; Kowalski, Radosław K. ;  Cejko, Beata I. ; Glogowski, Jan; Dobosz, Stefan; Ciereszko, Andrzej.  W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 99-104, il. +bibliogr. 15 poz. Wylęgarnia 2011

Scharakteryzowano parametry jakości nasienia dwuletnich i sześcioletnich neosamców oraz trzyletnich samców pstrąga tęczowego (grupa kontrolna). Zapłodnienie ikry nasieniem od neosamców w wieku 2+ lub 6+ nie spowodowało istotnych różnic w przeżywalności larw.  Stwierdzono natomiast istotnie wyższą przeżywalność w potomstwie samców z grupy kontrolnej. Omówiono wartość biologiczną nasienia neosamców pstrąga tęczowego.


*00077*          pl

Morfologia gonad a jakość nasienia neosamców pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss) . Hliwa, Piotr; Kuźmiński, Henryk; Dobosz,  Stefan; Nynca, Joanna; Dietrich, Grzegorz J. ; Ziomek, Elżbieta;  Ciereszko, Andrzej. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 105-116, il. +bibliogr. 25 poz. Wylęgarnia 2011

Scharakteryzowano jakość nasienia, ruch plemników oraz biochemiczne parametry plazmy nasienia u 43 maskulinizowanych samic pstrąga tęczowego w wieku 3+ w zależności od struktury makroskopowej ich gonad. Wykazano, że wszystkie parametry, zarówno biologiczne,  ruch plemników oraz biochemiczne nie różniły się istotnie statystycznie w grupach ryb zróżnicowanych pod względem budowy topograficznej układu rozrodczego. Stwierdzono, że w początkowym okresie tarła, analiza morfologiczna typów budowy jąder nie jest przydatnym wskaźnikiem do szacowania jakości nasienia neosamców.


*00078*          pl

Charakterystyka biochemiczna i fizjologiczna nasienia neosamców pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss). Nynca, Joanna; Kuźmiński,  Henryk; Dietrich, Grzegorz J. ; Hliwa, Piotr; Mikołajczyk, Tomasz;  Dobosz, Stefan; Liszewska, Ewa; Karol, Halina; Ciereszko, Andrzej. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red.  Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 117-131, il. +bibliogr. 31 poz. Wylęgarnia 2011

Przedstawiono pomiary podstawowych parametrów biochemicznych i jakościowych nasienia oraz parametry ruchu plemników neosamców pstrąga tęczowego. Omówiono korelacje pomiędzy parametrami jakościowymi nasienia neosamców i porównano je z parametrami nasienia samców XY pstrąga tęczowego. Wykazano, że aktywność antytrypsynowa,  aktywność dehydrogenazy mleczanowej, stężenie białka i osmolarność są wskaźnikami różniącymi nasienie neosamców od nasienia samców XY pstrąga tęczowego.


*00079*          pl

Biologiczna charakterystyka nasienia samców pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario) z lokalnej populacji rzeki Słopicy (otulina Drawieńskiego Parku Narodowego). Dziewulska, Katarzyna; Czerniawski,  Robert; Gancarczyk, Jarosław; Domagała, Józef. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 133-139, il. +bibliogr. 25 poz. Wylęgarnia 2011

Badania pstrąga potokowego z rzeki Słopicy (lewobrzeżny dopływ Drawy) wykazały dużą zmienność oraz odrębność genetyczną tej populacji. W 2010 r. pobrano i poddano analizie nasienie od 21 pstrągów potokowych. Stwierdzono, że jakość nasienia badanych pstrągów jest dobra i nadaje się do kriokonserwacji oraz założenia banku genów. Liniowość i prostoliniowość ruchu plemników badanych pstrągów wynosiła 45, 9 i 53, 0 proc. , odpowiednio. Wartości tych parametrów były zbliżone do wartości odnotowanych u pstrąga tęczowego, ale były niższe niż u innych przedstawicieli łososiowatych.


 

INNE ŁOSOSIOWATE

*00006*          pl

Ocena stanu zdrowotnego tarlaków troci (Salmo trutta trutta) z rzek pomorskich na podstawie badań mikrobiologicznych i immunologicznych, prowadzonych w 2010 roku. Kazuń, Barbara;  Grudniewska, Joanna; Terech-Majewska, Elżbieta; Kazuń, Krzysztof;  Głąbski, Edward; Siwicki, Andrzej K. - Komun.Ryb. 2011 nr 5 (124)  s.1-4, il. bibliogr. summ.

Tarlaki troci pochodzące ze Słupi, Wieprzy, Parsęty i Regi poddano badaniom klinicznym, bakteriologicznym, mikrobiologicznym oraz zabadano wybrane parametry hematologiczne i niesowistej odporności humoralnej. W trakcie badań zidentyfikowano 12 gatunków bakterii Gram-ujemnych z rodzin Pseudomonadaceae, Enterobacteriaceae i innych oraz Gram-dodatnich z rodzaju Streptococcus. Parametry hematologiczne i immunologiczne nie różniły się między rybami zdrowymi i chorymi. Pogorszenie stanu zdrowotnego ryb może być spowodowane niesprzyjającymi czynnikami środowiskowymi.


*00060*          pl

Możliwości naturalnego rozrodu troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta) w rzece Wołczenica. Tański, Adam; Karpuk, Michał; Raftowicz, Tomasz; Szulc, Joanna; Pender, Rafał. - Gosp.Wod. 2011 R.71 nr 11  s.472-477, il. bibliogr.

Naturalny rozród troci wędrownej w rzece Wołczenicy, na odcinku od jazu w Derkaczu do ujścia rzeki do Zalewu Szczecińskiego, był przedmiotem badań w sezonach rozrodczych od 2008 do 2011. Zbadano miejsca rozrodu oraz określono liczbę i wielkość gniazd tarłowych. W trzech sezonach rozrodczych zaobserwowano 50 gniazd o średnicy od 0,57 do 1,70 m. Przeszkodą dla rozradzającej się troci jest jaz piętrzący i brak przepławki, ograniczona ilość substratu o odpowiedniej granulacji oraz kłusownicy.


*00080*          pl

Porównanie tempa wzrostu narybku troci (Salmo trutta trutta) w warunkach hodowlanych i naturalnych. Czerniawski, Robert; Domagała, Józef; Krepski, Tomasz; Pilecka-Rapacz, Małgorzata. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s.141-145, il. +bibliogr. 14 poz. Wylęgarnia 2011

W 2010 r. zarybiono wody rzeki Bagnicy (w otulinie Drawieńskiego Parku Narodowego) narybkiem troci, który odłowiono po 55 dniach od momentu zarybienia wraz z pozyskaną trocią lokalną w celu wykonania pomiarów kontrolnych. Scharakteryzowano wzrost i kondycję ryb. Ryby z rzeki charakteryzowały się średnio lepszą kondycją niż ryby hodowlane, natomiast parametry ich wzrostu były zbliżone. Stwierdzono, że do cieku Bagnica może być wsiedlony podchowany materiał zarybieniowy ryb łososiowatych.


*00081*          pl

Przeżycie w małych ciekach narybku krzyżówek łososia (Salmo salar) i troci (Salmo trutta m. trutta). Domagała, Józef; Kirczuk, Lucyna. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw.IRS 2011    s.147-152, il. +bibliogr. 33 poz. Wylęgarnia 2011

Wylęg sztucznego tarła łososia i troci wsiedlono do cieków okolic Szczecina: Chojnówki, Trawnej, Rudzianki i Niedżwiedzianki. Następnie przeprowadzono odłów 376 hybrydów (troć x łosoś) i 158 hybrydów (łosoś x troć). Scharakteryzowano długość, masę ciała i kondycję badanych hybrydów oraz troci i łososia. Wykazano, że przeżycie hybrydów troć x łosoś wahało się od 9,06 do 11,07 proc., a odwrotnej krzyżówki od 7,16 do 7,86 proc. Natomiast przeżycie narybku łososia z rzek przymorskich wahało się od 6,6 do 9,4 proc., a troci od 9,4 do 15,4 proc. Omówiono przeżycie hybrydów w ich słodkowodnym okresie życia i zagrożenia jakie stwarzają dla czystości gatunków.


 

RYBY SZCZUPAKOWATE

*00082*          pl

Wpływ koloru wewnętrznych ścian basenów na wyniki podchowu juwenalnego szczupaka (Esox lucius). Szczepkowski, Mirosław;  Szczepkowska, Bożena. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród,  podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS  2011    s. 153-160, il. +bibliogr. 12 poz. Wylęgarnia 2011

Przez okres 14 dni podchowywano osobniki młodocianego szczupaka o średniej masie ciała 150 mg i długości ciała 2, 3 cm. w wieku 18 dni od wyklucia w basenach o kolorze szarym i zielonym. Omówiono wyniki jego chowu oraz różnice w ich ubarwieniu ciała. Stwierdzono, że baseny w obu kolorach mogą być wykorzystywane w krótkotrwałym podchowie młodocianego szczupaka; potwierdzono dużą plastyczność tego gatunku wobec warunków środowiskowych chowu.


 

 

RYBY OKONIOWATE

*00091*          pl

Produkcja sandacza (Sander lucioperca) w systemach recyrkulacyjnych. Zakęś, Zdzisław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011    s. 229-236, il. +bibliogr. 19 poz. Wylęgarnia 2011

Przedstawiono kolejne etapy produkcji sandacza w systemach recyrkulacyjnych (RAS) począwszy od pozyskania materiału obsadowego (15-20 g) po rybę konsumpcyjną (1-2 kg). Omówiono stosowane urządzenia, narzędzia, wymagania środowiskowe oraz ilość i rodzaj stosowanych pasz. Porównano wartość rzeźną i jakość mięsa sandacza hodowlanego i dzikiego. W RAS można wyhodować sandacza o wielkości konsumpcyjnej w czasie krótszym (15-18 miesięcy) niż w tradycyjnej hodowli stawowej, jednak warunkiem jest utrzymanie temperatury na poziomie 23 st C.


*00092*          pl

Efekty podchowu sandacza (Sander lucioperca) żywionego paszami o różnej zawartości tłuszczu. Kowalska, Agata; Zakęś, Zdzisław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z.  Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 237-247, il. +bibliogr. 31 poz. Wylęgarnia 2011

Juwenalnego sandacza podchowywano w systemach recyrkulacyjnych (RAS) na paszach o różnej zawartości tłuszczu (60, 100 lub 140 g tłuszczu/kg paszy). Badano wpływ żywienia na wzrost ryb, wydajność rzeźną, skład chemiczny całego ciała, filetów oraz budowę histologiczną wątroby. Stosowanie niskotłuszczowych pasz dało korzystny efekt tuczu. Wydajność rzeźna i zawartość kwasów tłuszczowych sandacza żywionego najmniej tłustą paszą przyjęły najkorzystniejsze wartości. W obrazie histologicznym wątroby nie zaobserwowano niekorzystnych zmian patologicznych.


*00093*          pl

Wpływ natężenia oświetlenia na efekty podchowu młodocianego sandacza (Sander lucioperca) w obiegu recyrkulacyjnym. Kozłowski,  Michał; Zakęś, Zdzisław; Szczepkowski, Mirosław; Wunderlich,  Krzysztof; Piotrowska, Iwona; Szczepkowska, Bożena. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 249-260, il. +bibliogr. 29 poz. Wylęgarnia 2011

Młodocianego sandacza pochodzącego z tarła naturalnego podchowywano w obiegu recyrkulacyjnym (RAS) na paszach sztucznych w różnych warunkach oświetlenia. Określano tempo wzrostu, kondycję ryb,  współczynnik pokarmowy oraz dobowe racje pokarmowe. Badania wykazały,  że sandacz o masie większej niż 6 g uzyskuje większe przyrosty i efektywniej wykorzystuje paszę przy zastosowaniu oświetlenia o niskim natężeniu (mniejszym niż 45 luksów).


*00094*          pl

Znakowanie juwenalnego sandacza (Sander lucioperca) znaczkami PIT - wpływ na wskaźniki hodowlane i retencję znaczków. Hopko, Marek; Partyka, Konrad; Kowalska, Agata; Zakęś, Zdzisław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 261-269, il. +bibliogr. 17 poz. Wylęgarnia 2011

Przedstawiono metodę indywidualnego znakowania sandaczy znaczkami PIT (Passive Integrated Transponder - pasywne zintegrowane transpondery). Opisano budowę znaczka, zestaw podstawowych narzędzi do znakowania oraz zalety i wady stosowanych znaczków PIT.  Doświadczenia przeprowadzone na sandaczu wykazały, że metoda znakowania dootrzewnowa jest najkorzystniejsza dla małych ryb (masa ciała ponieżej 20 g), domięśniowa dla ryb większych (masa ciała powyżej 80 g), zaś dopoliczkowa u ryb o masie ciała powyżej 200 g.


*00095*          pl

Wpływ L-tryptofanu podawanego w paszy na kanibalizm,  przeżywalność i wzrost larw sandacza (Sander lucioperca) - badania wstępne. Król, Jarosław; Zakęś, Zdzisław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 271-278, il. +bibliogr. 20 poz. Wylęgarnia 2011

Larwy sandacza w wieku 30 dni po wykluciu podchowywano na paszy suplementowanej aminokwasem L-tryptofanem w ilościach 0, 5, 1, 0 lub 2, 0 proc. w szklanych, przepływowych akwariach. Analizowano masę i długość ciała ryb, przeżywalność, kanibalizm oraz zależności między badanymi parametrami a intensywnością zachowań kanibalistycznych i przeżywalnością obsad. Podawanie sandaczowi L-tryptofanu w pokarmie nie spowodowało zahamowania wzrostu ryb oraz nie wykazano zależności między badanymi parametrami dotyczącymi zróżnicowania wielkości a intesnsywnością zachowań kanibalistycznych.


*00096*          pl

Czy ftalany wpływają negatywnie na parametry ruchu plemników sandacza europejskiego (Sander lucioperca)? . Jarmołowicz, Sylwia;  Demska-Zakęś, Krystyna; Kowalski, Radosław; Cejko, Beata I. ;  Glogowski, Jan; Zakęś, Zdzisław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011    s. 279-286, il. +bibliogr. 16 poz. Wylęgarnia 2011

W badaniach in vitro dokonano oceny oddziaływania ftalanu dibutylowego i benzylodwubutylowego (palstyfikatorów stosowanych jako dodatki do produktów przemysłowych) w stężeniach występujących w środowisku wodnym oraz w koncentracjach wyższych na parametry ruchu plemników sandacza. Badano odsetek ruchliwych plemników (MOT),  prędkość całkowitą ruchu (VAP), prędkość ruchu prostoliniowego (VSL),  prędkość ruchu krzywoliniowego (VCL) i amplitudę odchyleń bocznych główki (ALH). Nie odnotowano istotnego wpływu badanych stężeń ftalanów na analizowane parametry. Plemniki sandacza posiadają wysoką tolerancję na ftalany nawet w stężeniach przewyższających ich zawartość w wodach powierzchniowych.


*00097*          pl

Skuteczność stosowania HMB (kwas beta-hydroksy-beta-metylomasłowy-3-hydroksy-3-metylomaślan) w ochronie zdrowia sandacza (Sander lucioperca). Siwicki, Andzrej K. ;  Zakęś, Zdzisław; Kowalska, Agata; Kazuń, Krzysztof; Głąbski, Edward.  W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 287-292, il. +bibliogr. 13 poz. Wylęgarnia 2011

Omówiono działanie i rolę HMB - ketonokwasu powstającego w wyniku utleniania aminokwasu leucyny w mięśniach w procesach zachodzących w organizmach zwierzęcych. Badanie nad stosowaniem HMB w intesywnych systemach podchowu ryb wykazały, że jest on bezpieczym preparatem do stosowania w paszy dla sandacza. Podawany przez 4 tygodnie aktywuje nieswoiste mechanizmy obronne i odporność przeciwzakaźną, co ogranicza straty powodowane przez choroby. Zaleca się dwukrotne podanie HMB w sezonie podchowowym sandacza (wiosną i jesienią).


 

RYBY SIEJOWATE

*00071*          pl

Możliwości intensywnego chowu siei (Coregonus lavaretus).  Szczepkowski, Mirosław. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród,  podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS  2011    s. 53-63, il. +bibliogr. 27 poz. Wylęgarnia 2011

Omówiono zagadnienia dotyczące chowu siei w oparciu o wyniki dostępne w literaturze przedmiotu i wyniki badań autora. Scharakteryzowano wymagania środowiskowe tego gatunku, jego sztuczny rozród oraz chów materiału obsadowego i zarybieniowego jak również żywienie. Opisano intensywny chów siei w Polsce i innych krajach.


*00072*          pl

Wstępne badania nad możliwością chowu siei miedwiańskiej (Coregonus lavaretus marenae) w wodach pochłodniczych na przykładzie kanału zrzutowego elektrowni „Dolna Odra“. Sadowski, Jacek;  Bartłomiejczyk, Marek; Szysz, Jarosław; Wielopolska, Magdalena;  Czerwonka, Łukasz. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 65-74, il. +bibliogr. 22 poz. Wylęgarnia 2011

Sieja miedwiańska jest uważana za jedną z podstawowych form siei występującej w wodach Polski. W latach 2008-2010 z odłowionych tarlaków siei miedwiańskiej z jeziora Miedwie uzyskano w wylęgarni w Dzwonowie materiał zarybieniowy, którym zarybiono jezioro Miedwie.  Omówiono podchów siei miedwiańskiej w sadzach i basenach. Istnieją realne możliwości odbudowy populacji tego gatunku w jeziorze Miedwie w oparciu o tarło sztuczne i produkcję materiału zarybieniowego.


*00073*          pl

Wpływ koloru wewnętrznych ścian basenów na efekty podchowu młodocianej siei jeziorowej (Coregonus lavaretus). Wunderlich,  Krzysztof; Szczepkowski, Mirosław; Kozłowski, Michał; Szczepkowska,  Bożena; Piotrowska, Iwona. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród,  podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS  2011    s. 75-81, il. +bibliogr. 23 poz. Wylęgarnia 2011

Przeprowadzono wychów młodocianej siei jeziorowej w obiegu recyrkulacyjnym w basenach podchowowych ze ściankami wewnętrznymi w dwóch różnych kolorach, jasnoszarym i ciemnozielonym. Przedstawiono końcowe wyniki chowu ryb. Wykazano, że kolor wewnętrznych ścian basenów podchowowych jest istotnym czynnikiem biotechniki chowu młodocianej siei. W warunkach niskiego natężenia oświetlenia (8, 5 lx) do podchowu siei korzystniejsze jest zastosowanie basenów z jasnymi ścianami wewnętrznymi.


*00074*          pl

Zagrożenia zdrowotne siei jeziorowej (Coregonus lavaretus) w warunkach akwakultury. Terech-Majewska, Elżbieta; Szczepkowski,  Mirosław; Stafiniak, Mariusz; Bernad, Alicja; Grudniewska, Joanna;  Siwicki, Andrzej K. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 83-89, il. +bibliogr. 15 poz. Wylęgarnia 2011

Przedstawiono znaczenie siei w akwakulturze. Zaobserwowano, że podczas kontrolowanego podchowu siei jeziorowej wskazane są kąpiele profilaktyczne stanowiące zabezpieczenie dobrego stanu zdrowia ryb.  Scharakteryzowano pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne siei w warunkach jej podchowu. Wskazano na konieczność opracowania procedur profilaktycznych w celu ograniczenia stresu i jego negatywnego wpływu na układ immunologiczny ryb.


*00075*          pl

Genotypowanie wybranych loci mikrosatelitarnego DNA uzyskanego z płetw i kriokonserwowanego nasienia siei łebskiej (Coregonus lavaretus). Fopp-Bayat, Dorota; Ciereszko, Andrzej. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 91-98, il. +bibliogr. 21 poz. Wylęgarnia 2011

Opracowywano mikrosatelitarną analizę DNA nasienia i komórek somatycznych siei (Coregonus lavaretus) łowionej w rzece Łebie.  Opisano otrzymanie produktu izolacji DNA z fragmentu płetwy i kriokonserwowanego nasienia ryb, odpowiedniego do analizy mikrosatelitarnego DNA. Zaobserwowano w poszczególnych loci zróżnicowane genotypy, które były jednak zawsze identyczne dla DNA izolowanego z płetw i kriokonserwowanego nasienia. Stwierdzono, że przyszłe genotypowanie plemników przechowywanych w bankach nasienia będzie oparte na analizie zaledwie kilkuset plemników.


 

RYBY SUMOWATE

*00020*          en

The structure and the embryogenetic role of eggs and egg membranes of Ancistrus dolichopterus (Actinopterygii: Siluriformes: Loricariidae). Budowa i embriogenetyczna rola ikry i błon jajowych u wąsacza, Ancistrus dolichopterus (Actinopterygii: Siluriformes: Loricariidae). Brysiewicz, Adam; Szulc, Joanna; Formicki,  Krzysztof; Tański, Adam; Korzelecka-Orkisz, Joanna. - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3 s. 223-227, il. bibliogr.

Wąsacz jest znanym w akwarystyce glonojadem z pyskiem w ksztłcie przyssawki. Przy pomocy skaningowego mikroskopu elektronowego badano strukturę błon komórkowych ikry tego gatunku, wpływ środowiska na ikrę oraz rozwój embrionalny. Zapłodnioną ikrę, uzyskaną od trzech par rodzicielskich, inkubowano w temperaturze 24 st. C w wodzie o twardości 17 stopni i pH 6, 5. Wewnętrzne i zewnętrzne błony komórkowe miały różną strukturę. W porównaniu z innymi gatunkami ryb, błony komórkowe wąsacza są mocniej zagęszczone, warstwy zewnętrzne nie mają otworów.


*00083*          pl

Dlaczego podchów suma afrykańskiego (Clarias gariepinus) należy prowadzić przy ograniczonym dostępie światła?. Adamek, Jerzy; Kamler,  Ewa; Epler, Piotr. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów,  profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn: Wydaw. IRS 2011    s. 161-166, il. +bibliogr. 7 poz. Wylęgarnia 2011

W oparciu o opublikowane prace, w których badano znaczenie światła lub fotoperiodu, przedstawiono schemat sieci mechanizmów powodujących, że biomasa suma afrykańskiego pod wpływem światła jest niższa niż w ciemności. Scharakteryzowano masę indywidualną,  zmienność masy ciała, kanibalizm, śmiertelność całkowitą i biomasę suma afrykańskiego w wyniku ekspozycji na światło ciągłe, normalne i w ciemności. Stwierdzono, że ograniczenie dostępu światła powoduje intensyfikację przyrostu biomasy młodocianego suma afrykańskiego.


*00084*          pl

Wpływ wybranych związków chemicznych, stosowanych do kierunkowej feminizacji ryb, na przeżywalność i parametry zootechniczne juwenalnego suma europejskiego (Silurus glanis). Król, Jarosław;  Drapiewska, Agnieszka; Ziomek, Elżbieta; Bockenheimer, Tomasz;  Pobłocki, Wojciech; Hliwa, Piotr. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011  s. 167-178, il. +bibliogr. 35 poz. Wylęgarnia 2011

Opisano metody otrzymywania jednopłciowej populacji ryb.  Przeprowadzono dwa eksperymentalne 28-dniowe podchowy narybku suma europejskiego karmionego paszą z dodatkiem dietylostilbestrolu oraz 17 beta-estradiolu w wodzie o różnych parametrach. Stwierdzono, że wartość współczynnika hepatosomatycznego we wszystkich grupach ryb karmionych paszą z dodatkiem hormonów była istotnie wyższa w stosunku do zanotowanej w grupach kontrolnych, żywionych bez dodatku hormonów.  Zaobserwowano negatywny wpływ dietylostilbestrolu na parametry zootechniczne suma europejskiego.


*00085*          pl

Wybrane aspekty kontrolowanego rozrodu suma europejskiego (Silurus glanis). Ulikowski, Dariusz. W: Nowe gatunki w akwakulturze - rozród, podchów, profilaktyka. Pod red. Z. Zakęsia i in. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011    s. 179-188, il. +bibliogr. 15 poz. Wylęgarnia 2011

Przedstawiono zagrożenia związane z niewłaściwym postępowaniem z tarlakami przed tarłem, w czasie stymulacji hormonalnej rozrodu oraz w czasie sztucznego tarła i wstępnego podchowu wylęgu suma europejskiego w celu eliminacji lub minimalizacji negatywnych skutków źle dobranych warunków hodowlanych. Należą do nich: nieodpowiednie żywienie, niewłaściwa temperatura wody, niewłaściwe przetrzymywanie oraz zły dobór hormonów.


 

RYBY MORSKIE

*00016*          en

Changes of globins expression in tongue sole, Cynglossus semilaevis (Actinopterygii: Pleuronectiformes: Cynglossidae) in response to short-term hypoxia. Zmiany ekspresji globin u ciosanki, Cynglossus semilaevis (Actinopterygii: Pleuronectiformes: Cynglossidae) w reakcji na krótkotrwałe niedotlenienie. Wang,  Zi-Sheng; Qi, Zhi-Tao; Qiu, Ming; Zhao, Wei-Hong; Wang, Ai-Min;  Huang, Jin-Tian; Guo, Xi-Jie. - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3  s. 179-184, il. bibliogr.

Badano ekspresję mRNA trzech globin u ciosanki (Cynglossidae),  ryby występującej w przydennych wodach morskich, często w warunkach niedotlenienia. Analizy biometryczne przeprowadzono na podstawie genów hemoglobiny (Hb-alfa1), myoglobiny (Mb) i cytoglobiny (Cygb).  Po krótkotrwałym niedotlenieniu Hb istotnie obniża się w wielu tkankach ryb (z wyjątkiem jelit i żołądka). Ekspresja Cygb i Mb podlega rozregulowaniu (do 120 min. ), ale nie we wszystkich tkankach.  Przy przedłużającym się niedotlenieiu następował wzrost Mb we krwi,  sercu, śledzionie i wątrobie. Rola badanych globin może być różna w różnych stadiach niedotlenienia.


 

POŁOWY RYB, SPRZĘT POŁOWOWY

*00005*          pl

Relacja z XVIII w. o połowie ryb w Odrze przy użyciu ichtiotoksyn. Cios, Stanisław; Moskwa, Georg. - Prz. Ryb. 2011 R. 35 nr 5 s. 34-35, il.

Podano przekład tekstu niemieckiego z 1721 r. oraz inne źródła piśmiennicze dotyczące stosowania ichtiotoksyn (np. rybitrutki) do połowu ryb. Ryby poławiano przy niskich stanach wody. Istniał zakaz połowu przez trucie ryb a złowione tą metodą ryby zakopywano. O szerokiej znajomości odurzania ryb w dawnych czasach świadczą wzmianki w poezji i prozie.


*00013*          en

Age and growth of the golden grey mullet Liza aurata (Actinopterygii: Mugiliformes: Mugilidae), in the Messolonghi-Etoliko Lagoon and the adjacent Gulf of Patraikos, Western Greece. Wiek i wzrost mugila złotogłowego Liza aurata (Actinopterygii: Mugiliformes: Mugilidae), w Zalewie Messolonghi-Etoliko i w okolicy Zatoki Patraikos, zachodnia Grecja. Hotos, George N. ; Katselis, George N.  - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3 s. 147-157, il. bibliogr.

W okresie od grudnia 1992 do lutego 1994 złowiono 1146 mugili w Zalewie Klisowa (części Zalewu Messolonghi-Etoliko) i w greckich wodach przybrzeżnych. Udział tego gatunku w produkcji ryb w Grecji wynosi 14, 3 proc. Długość złowionych mugili wahała się od 9, 7 do 59 cm, a wśród nich stwierdzono 9 grup wiekowych. Zależność między długością a ciężarem ciała miała charakter allometryczny. Obliczone parametry nie różniły się istotnie u ryb złowionych w różnych miejscach. Wzrost i długość były podobne u samic i samców, ale w starszych grupach wiekowych dominowały samice.


 

WĘDKARSTWO

*00015*          en

Catches of the sport fishing competitions along the Algarve coast (Portugal): species, sizes, catch rates, and trends. Połowy w zawodach wędkarskich wzdłuż wybrzeża Algarve (Portugalia): gatunki,  rozmiary, wielkość połowów i trendy. Guerreiro, Ana I. ; Veiga,  Pedro; Erzini, Karim. - Acta Ichth. Piscat. 2011 vol. 41 nr 3 s. 165-169,   il. bibliogr.

W zawodach wędkarskich przeprowadzonych u wybrzeży Portugalii od lutego do czerwca 2007 wzięło udział 22 wędkarzy. Za każdym razem zapisywano jakie ryby złowiono, jaki gatunek oraz ich rozmiary.  Zidentyfikowano 13 taksonów należących do 13 rodzin, a wśród nich dominowały belony, Belone belone, mugile (Mugilidae) i makrele,  Scomber spp. Porównując dane z połowów wędkarskich z lat 1996-2009 zaobserwowano trend malejący, spadek połowów i średniego ciężaru łowionych ryb.


*00062*          pl

Jezioro Gim. Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2011 nr 12 (750)  s. 68-69, il.

Jezioro Gim o powierzchni 175. 9 ha, maksymalnej głębokości 25. 8 m, a średniej głębokości 7. 6 m, jest położone na Pojezierzu Olsztyńskim. Woda w tym zbiorniku jest czysta i dobrze natleniona.  Uznano, że jezioro to reprezentuje typ rybacki sielawowy, w którym oprócz siei i sielawy występują ryby drapieżne i ryby spokojnego żeru. Bogactwo ichtiofauny stwarza dogodne warunki do wędkowania.


 

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00009*          pl

Funkcje pozaprodukcyjne stawów rybnych i próba ich ekonomicznej wyceny. Turkowski, Konrad; Lirski, Andrzej. - Komun. Ryb. 2011 nr 5 (124) s. 22-28, il. bibliogr.

Funkcje i użyteczności stawów typu karpiowego mieszczą się w kategoriach: bioróżnorodność, kształtowanie krajobrazu, gospodarka wodna, walory kulturowe. Na wartości ekonomiczne stawów składają się wartości użytkowe, nieużytkowe i społeczne (kulturowe, socjalne,  psychologiczne, fizjologiczne). Łączna wartość funkcji pozaprodukcyjnych stawów rybnych typu karpiowego w Polsce w przeliczeniu na 1 ha wynosi 219 tys. zł i jest przeciętnie ponad 10-krotnie wyższa od ich wartości ekonomicznej.


*00065*          pl

Funkcje pozaprodukcyjne stawów rybnych i możliwości ich ekonomicznej wyceny. Turkowski, Konrad; Lirski, Andrzej. W: Chów karpia w Europie. Stan obecny, trudności, perspektywy. Olsztyn:  Wydaw. IRS 2011    s. 25-42, il. +bibliogr. 42 poz.

Omówiono elementy modelu ekonomicznej wyceny stawów rybnych.  Przedstawiono funkcje stawów typu karpiowego i generowane przez nie użyteczności oraz wartość ekonomiczną ich pozaprodukcyjnych użyteczności. Omówiono metody wyceny ekonomicznej wartości pozaprodukcyjnych walorów stawów rybnych. Łączna watość walorów pozaprodukcyjnych stawów typu karpiowego w Polsce została oszacowana na kwotę 15, 34 mld zł, przeciętnie 219 tys. zł na 1 ha powierzchni ewidencyjnej stawów. Wartości te powinny stanowić podstawę wymiaru odszkodowań za stawy rybne.


 

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00022*          en

Fish parasites as quality indicators of aquatic environment. Pasożyty ryb jako wskaźnik jakości środowiska wodnego. Dzika, Ewa; Wyżlic, Iwona. - Zool. Pol. 2009-2010 vol. 54-55 fasc. 1-4 s. 59-65, il.   bibliogr. streszcz.

Opisano wyniki obserwacji pasożytów ryb jako naturalnych wskaźników zanieczyszczenia środowiska wodnego. Stwierdzono, że niektóre grupy pasożytów są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia.  Poprzez swoją obecność, lub brak, występowanie deformacji morfologicznych oraz zdolność kumulacji toksyn mogą dostarczać informacji o skażeniu środowiska wodnego. Pasożyty przemieszczające się z żywicielem mogą też dostarczać informacji o poziomie zanieczyszczenia wody w całym zasięgu występowania żywieciela.


*00056*          pl

Zawartość rtęci w osadach dennych wybranych jezior lobeliowych Pomorza Zachodniego. Mielnik, Lilla; Podlasińska, Joanna. - Gaz Woda  2011 t. 85 nr 10 s. 382-384, il. bibliogr.

Określano właściwości chemiczne (zawartość C, N, C:N) oraz zawartość rtęci w osadach litoralu i profundalu 7 jezior lobeliowych (Jelonek, Kociołek, Morskie Oko, Czarne, Wielkie Oczko, Długie,  Ciemino). Scharakteryzowano badane jeziora pod względem powierzchni,  głębokości, stratyfikacji, trofii oraz ich zlewnię. Stwierdzono, że przeciętna zawartość rtęci w osadach profundalu była znacznie wyższa niż w osadach litoralu. Osady badanych jezior charakteryzują sie niską zawartością rtęci.


*00057*          pl

Ilość związków biogennych wnoszonych z wodami rzeki Raby do zbiornika dobczyckiego w latach 2005-2009. Miernik, Włodzimierz;  Cupak, Agnieszka; Wałęga, Andrzej. - Gaz Woda 2011 t. 85 nr 10  s. 384-386, il. bibliogr.

Określono zmiany związków azotu i fosforu wnoszonych rzeką Rabą do Zbiornika Dobczyckiego po uporządkowaniu zlewni rzecznej.  Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej powyżej zbiornika przełożyło się na poprawę składu chemicznego wody. Wskaźniki biogenne umożliwiły sklasyfikowanie wody rzeki w I i II klasie czystości.  Opanowane zostało zagrożenie eutrofizacją wody magazynowanej z zbiorniku.


*00059*          pl

Analiza zmian podstawowych wskaźników eutrofizacji wód w zbiorniku retencyjnym Turawa. Rak, Adam. - Gaz Woda 2011 t. 85 nr 10  s. 396-399, il. bibliogr.

Przedstawiono ocenę zmian podstawowych wskaźników eutrofizacji (barwy, odczynu, ChZT(Mn), związków azotu i fosforu oraz chlorofilu) powyżej i poniżej zbiornika wodnego Turawa w zależności od ilości retencjonowanej wody w ciągu roku. Od lipca do września w retencjonowanej wodzie stwierdzono silne procesy eutrofizacyjne. Na jakość wody w Turawie miał też wpływ poziom zanieczyszczeń jej dopływów, głównie rzeki Mała Panew.


*00061*          pl

Wrotki (Rotifera) - naturalna broń w walce z „puchnięciem“ osadu czynnego. Kowalska, Ewa. - Natura. Przyroda Warmii i Mazur 2011 nr 2 (22) s. 28-31, il.

Opisano biologiczną metodę eliminacji „puchnięcia“ osadu czynnego z wykorzystaniem wrotków. Kłaczki osadu czynnego tworzą bakterie heterotroficzne, martwe komórki, nierozłożone cząstki organiczne i nieorganiczne. Na powierzchni kłaczków występują różne organizmy (pierwotniaki, nicienie, skąposzczety, niesporczaki,  brzuchorzęski). Wrotki jako organizmy bioindykacyjne pozwalają ocenić kondycję osadu czynnego i jego zdolności do oczyszczania ścieków.


 

OCHRONA GATUNKOWA

*00023*          en

Preliminary characteristics of lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), semen. Wstępna charakterystyka nasienia strzebli błotnej, Eupallasella percnurus (Pall. ). Dietrich,  Grzegorz J. ; Wolnicki, Jacek; Słowińska, Mariola; Sikorska, Justyna;  Hliwa, Piotr; Kamiński, Rafał; Ciereszko, Andrzej. - Arch. Pol. Fish.  2011 vol. 19 fasc. 3 s. 133-136, il. bibliogr. streszcz.

Określano koncentrację plemników w nasieniu strzebli błotnej,  skład plazmy nasienia oraz parametry ruchliwości plemników. Niektóre cechy okazały się specyficzne dla badanego gatunku. Stwierdzono niską objętość nasienia, ale wysoką koncentrację plemników. W nasieniu strzebli wystąpił wysoki odsetek ruchliwych plemników (około 89 proc. ) i stosunkowo wysoka ich prędkość prostoliniowa. Za cechę charakterystyczną nasienia można uznać jego kleistość przejawiającą się postępującą aglutynacją plemników.


*00024*          en

State of lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), gonads during pre-spawning season - preliminary results. Wstępne wyniki oceny stanu gonad strzebli błotnej, Eupallasella percnurus (Pall. ) w okresie przedtarłowym. Hliwa, Piotr; Wolnicki, Jacek; Król,  Jarosław; Sikorska, Justyna; Kamiński, Rafał; Ciereszko, Andrzej. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 137-143, il. bibliogr. streszcz.

W okresie przedtarłowym gonady strzebli błotnej były ukształtowane prawidłowo i wypełniały większą część jamy ciała ryb.  Jądra koloru mleczno-białego były wydłużone i osadzone bocznie obok pęcherza pławnego. Samice strzebli miały jajniki znacznych rozmiarów,  wypełnione oocytami o różnych odcieniach koloru żółtego. W jajnikach występowały komórki jajowe o różnym stopniu dojrzałości; znajdowały się tam pojedyncze oogonie, oocyty prewitellogeniczne i oocyty witellogeniczne. W obrazie jąder były widoczne pojedyncze spermatogonia oraz gniazda nasienne wypełnione spermatocytami I i II rzędu.


*00025*          en

Genetic diversity of two lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), populations based on microsatellite DNA polymorphism. Ocena polimorfizmu genetycznego dwóch populacji strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) na podstawie sekwencji mikrosatelitarnego DNA.  Kaczmarczyk, Dariusz; Zuchowska, Emilia. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 145-151, il. bibliogr. streszcz.

Badano zmienność genetyczną dwóch populacji strzebli błotnej występujące w małych zbiornikach wodnych Bledzewo i Kowalicha. W pierwszym z nich strzebla występuje od wielu lat, zaś w drugim zbiorniku ryby pochodzą z hodowli i zostały tam ulokowane w latach 2004 i 2006. Stwierdzono znaczny dystans genetyczny między obu populacjami strzebli. W przypadku międzypopulacyjnych translokacji tego gatunku powinna być przeprowadzonoa ocena różnic genetycznych.


*00026*          en

Physical and chemical water properties in water bodies inhabited by the endangered lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in central Poland. Właściwości chemiczne i fizyczne wody w zbiornikach zasiedlonych przez zagrożoną strzeblę błotną Eupallasella percnurus (Pall. ) w centralnej Polsce. Kamiński, Rafał; Wolnicki,  Jacek; Sikorska, Justyna. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3  s. 153-159, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2002-2011 badano parametry fizykochemiczne wody (temperaturę, nasycenie tlenem, przewodnictwo elektrolityczne, pH,  zawartość azotu i fosforu) w zbiornikach zasiedlonych przez strzeblę błotną. Przeanalizowano wpływ pH wody na występowanie strzebli. W badanych zbiornikach wartość pH wahała się od 4. 9 do 9. 1. Zbyt niskie pH (poniżej 5) należy uznać za czynnik wykluczający zbiornik wodny z akwenów przeznaczonych do zarybiania strzeblą błotną.


*00027*          en

On the variation and distribution of the lake minnow,  Eupallasella percnurus (Pall. ). O zróżnicowaniu i rozmieszczeniu strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ). Kusznierz, Jan;  Paśko, Łukasz; Tagayev, Daniyar. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3  s. 161-166, il. bibliogr. streszcz.

Strzebla błotna jest gatunkiem ryb o dużej zmienności morfologicznej i znacznym zasięgu występowania od Polski poprzez tereny azjatyckie do Korei. Występując w dorzeczach wielkich rzek oddzielonych pasmami górskimi o różnej genezie, ma tendencje do tworzenia lokalnych form znacznie zróżnicowanych. Badania morfometryczne wykonane u 5 różnych populacji strzebli doprowadziły do wniosku, że istnieje kilka podgatunków, przy czym jeden z nich,  Eupallasella percnurus stagnalis prawdopodobnie można uznać za samodzielny gatunek.


*00028*          en

Parasites of lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ): The state of knowledge and threats. Pasożyty strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) - stan zbadania i zagrożenia.  Popiołek, Marcin; Kubizna, Joanna; Wolnicki, Jacek; Kusznierz, Jan. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 167-173, il. bibliogr. streszcz.

Przedstawiono aktualną listę pasożytów strzebli błotnej w areale jej występowania. Składa się ona ze 109 taksonów najliczniej reprezentowanych przez Monogenea i Digenea, a poza tym występują Cestoda, Nematoda, Acanthocephala, Protista i Cestoda. Wiedza na temat rozmieszczenia geograficznego pasożytów tego gatunku jak dotąd była niekompletna. Większość stwierdzonych pasożytów, przywr,  tasiemców i nicieni, występowało w formie larwalnej, co świadczy, że strzebla głównie pełni rolę żywieciela pośredniego lub paratenicznego.


*00029*          en

Comparison of seasonal activity of the lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), and crucian carp, Carassius carassius (L. ), in small water bodies in northern Poland. Porównanie sezonowej aktywności strzebli błotnej, Eupallasella percnurus (Pall. ) i karasia Carassius carassius, w małych zbiornikach wodnych w północnej Polsce. Radtke, Grzegorz. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3  s. 175-182, il. bibliogr. streszcz.

Na podstawie połowów narzędziami pułapkowymi przeprowadzonymi w kilku małych zbiornikach wodnych w okresie od kwietnia do grudnia 2006 roku, analizowano aktywność sezonową karasia i strzebli błotnej.  Strzebla wykazuje wcześniej aktywność niż karaś i jej okres żerowania trwa dłużej. Strzeblę łowiono w pułapkach przy temperaturach wody w zakresie 3, 5-29, 2 st. Cel. Karaś natomiast rozpoczynał żerowanie dopiero w maju, gdy temperatura wody dochodziła do 15 st. Cel. Oba gatunki były mniej aktywne w dni pochmurne i gdy ciśnienie atmosferyczne wzrastało.


*00030*          en

Occurrence, threats and protection of the endangered lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in Pomorskie Voivodeship in Poland. Występowanie, zagrożenia i ochrona zagrożonej strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie pomorskim w Polsce. Radtke, Grzegorz; Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 183-193, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2002-2011 przeprowadzono inwentaryzację stanowisk strzebli błotnej na terenie województwa pomorskiego. Odnotowano 102 stanowiska, które stanowią 59, 3 proc. wszystkich 172 stanowisk znanych w Polsce. Ponad połowa stanowisk to izolowane, małe zbiorniki wodne, często powstałe wskutek eksploatacji torfu. Stanowiska te są często zagrożone przekształceniami różnego typu (zasypywaniem,  odwadnianiem, pracami melioracyjnymi, zmianami zagospodarowania terenu). Chroniąc strzeblę błotną, gatunek ryb zagrożony wyginięciem,  należy zadbać o ochronę jego siedlisk.


*00031*          en

Size and structure of a new lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), population established through translocations. Wielkość i struktura nowej populacji strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) powstałej w wyniku translokacji. Sikorska, Justyna;  Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 195-200, il. bibliogr. streszcz.

Badano metodą Lincolna-Petersena populację strzebli błotnej zasiedlającą zbiornik potorfowy na terenie województwa mazowieckiego.  Odłowy przeprowadzano w lipcu i sierpniu 2010 r. określając stan populacji, która została utworzona w latach 2004-2006 po przesiedleniu 1530 osobników w wieku 0+. Oszacowano, że liczebność badanej populacji wynosi około 600 osobników. Stosunek samców do samic wahał się od 1:3. 4 do 1:4. 3. Dominowały samice w trzecim, a samce w czwartym roku życia. Uznano, że populacja strzebli w tym zbiorniku znajduje się we wczesnym stadium rozwoju.


*00032*          en

Lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in Lubelskie Voivodeship in Poland - occurrence, threats and protection. Strzebla błotna Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie lubelskim w Polsce - występowanie, zagrożenia, ochrona. Wolnicki,  Jacek; Sikorska, Justyna; Kolejko, Marcin. - Arch. Pol. Fish. 2011  vol. 19 fasc. 3 s. 201-208, il. bibliogr. streszcz.

Województwo lubelskie było kiedyś terenem najliczniejszego występowania strzebli błotnej. Do lat 50-tych XX wieku znano 52 stanowiska, spośród których do dziś zachowało się jedynie 7 stanowisk. Inwentaryzacja przeprowadzona w latach 2002-2010 ujawniła istnienie 40 uprzednio nie znanych stanowisk. Obecnie strzebla występuje na 44 stanowiskach, ale tylko jedno znajduje się na terenie Poleskiego Parku Narodowego, a 18 stanowisk mieści się na obszarach chronionych Natura 2000.


*00033*          en

Occurrence, threats and active protection of the lake minnow,  Eupallasella percnurus (Pall. ), in Mazowieckie Voivodeship in Poland.  Występowanie, zagrożenia i czynna ochrona strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie mazowieckim w Polsce. Wolnicki, Jacek; Kamiński, Rafał; Sikorska, Justyna. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 209-216, il. bibliogr. streszcz.

W latach 2002-2011 w województwie mazowieckim zbadano ponad 100 zbiorników wodnych celem odkrycia nowych stanowisk strzebli błotnej.  Dawniej znanych było 12 stanowisk, z których do współczesności żadne nie przetrwało. Podczas obecnych badań odkryto 10 stanowisk oraz zainicjowano 6 nowych dokonując translokacji materiału zarybieniowego strzebli błotnej do wytypowanych zbiorników wodnych. Przeanalizowano zagrożenia (wypłycanie, zarastanie) dla stanowisk, w których występuje strzebla. Obecnie 5 stanowisk znajduje się na obszarach chronionych Natura 2000.


*00034*          en

Lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in Kujawsko-Pomorskie Voivodeship in Poland - past and present occurrence and protection. Strzebla błotna, Eupallasella percnurus (Pall. ), w województwie kujawsko-pomorskim - występowanie w przeszłości i obecnie oraz ochrona. Wolnicki, Jacek; Kamiński,  Rafał; Sikorska, Justyna; Kusznierz, Jan; Radtke, Grzegorz. -  Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 217-222, il. bibliogr. streszcz.

Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego dawniej istniało 9 stanowisk strzebli błotnej, ale tylko jedno z nich przetrwało do dziś. W wyniku zakrojonych na szeroką skalę poszukiwań w latach 2005-2011 zidentyfikowano 9 nowych stanowisk, ale są one w różnym stopniu zagrożone. Zbiorniki, w których występuje strzebla, znajdują się głównie na terenie Pojezierza Dobrzyńskiego. Aktywna ochrona gatunkowa wymaga pogłębienia wypłyconych zbiorników.


*00035*          en

Occurrence, threats and the need for active protection of the lake minnow, Eupallasella percnurus (Pall. ), in the Wielkopolskie Voivodeship in Poland. Występowanie, zagrożenia i potrzeba aktywnej ochrony strzebli błotnej Eupallasella percnurus (Pall. ) w województwie wielkopolskim w Polsce. Sikorska, Justyna; Wolnicki,  Jacek. - Arch. Pol. Fish. 2011 vol. 19 fasc. 3 s. 223-226, il. bibliogr.  streszcz.

Do końca XX wieku rozpoznano w Wielkopolsce 3 lub 4 stanowiska występowania strzebli błotnej, która jest gatunkiem ryb zagrożonym wyginięciem. Obecnie w tym rejonie znane jest tylko jedno stanowisko znajdujące się na obszarach chronionych Natura 2000. Stanowisko to składa się z kilku torfianek w okolicach Wolsztyna i zostało nazwane „Barłożnia Wolsztyńska“. Zaproponowano na bazie populacji tam występującej utworzenie kilku nowych stanowisk strzebli błotnej.


*00044*          pl

Lecą kormorany. Kalikowski, Bartosz. - Nasze Wody 2011 R. 15 nr 2 s. 22-23, il.

Opisano występowanie kormorana w Europie i w Polsce (stanowiska,  typy siedlisk). Od lat 80-tych ubiegłego wieku jest obserwowany gwałtowny wzrost liczebności populacji kormorana. Podczas inwentaryzacji przeprowadzonej w 2005 roku na terenie Wielkich Jezior Mazurskich stwierdzono 4100 par. Liczebność kormorana w Polsce szacuje się na 87 000 sztuk (2010 r. ). Obecnie opracowywana jest strategia gospodarowania populacjami kormorana.