Expres informacji Nr 1-2015

Instytut Rybactwa Śródlądowego

im. STANISŁAWA SAKOWICZA

EXPRESS INFORMACJA

NR 1/2015

(kwartalnik)

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

mgr inż. Henryk Chmielewski

inż. Jadwiga Cupiał

Olsztyn 2015

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl

Część rekordów została opracowana w Centralnej Bibliotece Rolniczej
w Warszawie oraz w innych ośrodkach naukowych.
Dziękujemy za ich udostępnienie.

RYBACTWO

*00050* pl

Profesor doktor habilitowany Ryszard Bartel. Goryczko, Krzysztof. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 39, il.

Przedstawiono drogę zawodową, dorobek naukowy oraz aktywność w organizacjach krajowych i międzynarodowych profesora Ryszarda Bartla, pracownika Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Główne zainteresowania profesora to aktywna ochrona łososia i troci, a także certy, siei wędrownej i jesiotra oraz gospodarka zarybieniowa.

*00060* pl

Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Praktyczna na Litwie. Kolman, Ryszard; Zdanowski, Bogusław. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 38-40, il.

Służba Rybacka przy Ministerstwie Rolnictwa Litwy zorganizowała w dn. 15-16 października 2014 r. w Trokach (Litwa) konferencję pt. „Ryby jesiotrowate, przeszłość, stan obecny i przyszłość“. Tematyka obrad dotyczyła rozrodu jesiotra w warunkach kontrolowanych, doskonalenia chowu oraz introdukcji do wybranych rzek (Niemna, Dźwiny, Dniepru). Przedstawiono historię występowania populacji jesiotra ostronosego w Bałtyku oraz wyniki eksperymentalnych zarybień rzek litewskich i łotewskich.

*00083* pl

Unia Europejska zmieniła polskie rybactwo. Nawrocki, Tomasz. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 4-5, il.

Rozwój sektora rybackiego w Polsce umożliwiła dotacja 5 mld zł pochodząca z dwóch unijnych programów wdrażanych w latach 2004-2013. Rozwinęła się flota rybacka, infrastruktura portowa, centra sprzedaży oraz innowacyjne przetwórstwo. W rybactwie śródlądowym zmodernizowano 450 gospodarstw, prowadzone jest zarybianie rzek i jezior, obsadzane są stawy. Udało się zachować ponad 550 gospodarstw prowadzących tradycyjny chów ryb. Gospodarstwa rybackie i firmy w liczbie 600 prowadzą sprzedaż ryb słodkowodnych i przetworów rybnych na rynku krajowym.

*00090* pl

O rybach w Berlinie. Lirski, Andrzej. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 27-28, il.

Podczas tegorocznych targów Gruene Woche - Organizacja Producentów Ryb Jesiotrowatych zorganizowała konferencję pt. : Potencjał akwakultury i strategia rozwoju. Omówiono kierunki rozwoju akwakultury w Unii Europejskiej; przedstawiono projekt PO „Rybactwo i Morze 2014-2020". Referaty były poświęcone produkcji ryb jesiotrowatych i kawioru oraz strat w rybostanie powodowanych orzez kormorana czarnego. Uczestnicy uchwalili rezolucję w sprawie podjęcia działań mogących ograniczyć straty powodowane przez kormorany.

*00096* pl

Gospodarka rybacka w śródlądowych wodach płynących w 2013 roku. Cz. 1: Uprawnieni do rybactwa, obwody rybackie, połowy gospodarcze i zatrudnienie. Wołos, Arkadiusz; Draszkiewicz-Mioduszewska, Hanna; Mickiewicz, Maciej. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 19-24, il. bibliogr.

Analizowano kwestionariusze statystyczne RRW-23 wypełnione przez 389 podmiotów gospodarczych użytkujących 390944,1110 ha publicznych śródlądowych wód powierzchniowych płynących. Uprawnieni do rybactwa to osoby prawne (38,82 proc. ), osoby fizyczne (59,38 proc. ) i inne (1,80 proc. ) gospodarujące na 1717 obwodach rybackich (1215 to obwody jeziorowe, 414 rzeczne, 88 jest ustanowionych na zbiornikach zaporowych). W 2013 roku połowy wyniosły 2707 ton ryb towarowych i obejmowały 33 gatunki. Całkowita wielkość zatrudnienia wynosiła 1760,6 etatów pełnych lub okresowych. Zwiększyła się liczba zatrudnionych rybaków, zaś zmniejszyła liczba osób nie będących rybakami.

*00100* pl

Polska akwakultutra na początku lat dwudziestych XX wieku - bilans otwarcia II Rzeczpospolitej. Hutorowicz, Andrzej; Hutorowicz, Joanna. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 35-37, il. bibliogr.

Przedstawiono powierzchnie stawów ziemnych w poszczególnych guberniach Królestwa Polskiego oraz strukturę wielkości gospodarstw stawowych na początku XX wieku. Na terytorium byłej Kongresówki zarejestrowano 432 gospodarstwa stawowe, największą powierzchnię stawy zajmowały na terenie byłej guberni lubelskiej (8861 ha), a najmniejszą w guberni łomżyńskiej i suwalskiej (123 i 35 ha). W 2011 roku na obszarach województw lubelskiego i mazowieckiego stawy zajmowały największą powierzchnię, a najmniejszą w województwie białostockim.

*00101* pl

Nasz udział w Międzynarodowych Targach „Gruene Woche - Zielony Tydzień“ 2015 w Berlinie. Kolman, Ryszard; Kapusta, Andrzej; Lirski, Andrzej; Szczepkowski, Mirosław. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 37-41, il.

Organizacja Producentów Ryb Jesiotrowatych podczas targów zorganizowała konferencję pod hasłem „Potencjał akwakultury i strategie rozwoju“. Omówiono wielkość produkcji, tendencje rozwoju, realizację programu PO „Rybactwo i Morze 2014-2020", straty w rybactwie powodowane przez kormorany oraz perspektywy akwakultury jesiotrowej. W warsztatach m. in. omawiano akwakulturę ryb jesiotrowatych, restytucję jesiotra bałtyckiego w ramach programu LIFE+ i sterleta w basenach rzek europejskich.

*00102* pl

Szkolenie „Zasady i uwarunkowania zrównoważonego korzystania z zasobów rybackich“. Czerwiński, Tomasz. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 41-42, il.

Ichtiolodzy, pracownicy PZW, osoby prowadzące działalność rybacką oraz przedstawiciele administracji uczestniczyli w styczniu 2015 roku w Olsztynie w szkoleniu finansowanym z Europejskiego Funduszu Rybackiego. Omówiono: zagadnienia dotyczące rybackiego użytkowania jezior i różnych form eksploatacji ichtiofauny, sporządzanie operatu rybackiego, dobrostan ryb, wpływ kormorana na zasoby rybne oraz zadania ochronne dla obszarów Natura 2000. Zainteresowanie wzbudził temat: „Alternatywne modele wędkarskiego zagospodarowania łowisk“.

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00012* pl

Charakterystyka czaszy zbiornika Goczałkowice do celów modelowania i oceny procesów sedymentacyjnych osadów. Bojarski, Antoni; Mazoń, Stanisław; Opaliński, Paweł; Przecherski, Piotr; Wolak, Andrzej. - Gosp. Wod. 2014 R. 74 nr 8 s. 283-285, il. bibliogr.

Przedstawiono zakres pomiarów batymetrycznych i wykonanych badań oraz sporządzono charakterystykę czaszy zbiornika Goczałkowice. Wyniki umożliwiają ocenę zachodzących procesów sedymentacyjnych w zbiorniku. Stwierdzono, że ilość osadów dennych w czaszy zbiornika nie stanowi zagrożenia dla jego pojemności, natomiast jakość wody zależy od drobnej frakcji osadów. W ocenie i prognozie procesów sedymentacyjnych zbiornika wykorzystano modelowanie numeryczne.

*00014* pl

Ciągły monitoring automatyczny a monitoring klasyczny - alternatywa czy dopełnienie metod oceny jakości wody. Absalon, Damian; Łaszczyca, Piotr; Kostecki, Maciej; Matysik, Magdalena; Ruman, Marek. - Gosp. Wod. 2014 R. 74 nr 8 s. 296-299, il. bibliogr.

Przedstawiono zalety i wady stosowania okresowego monitoringu klasycznego oraz automatycznego monitoringu ciągłego w ocenie jakości wody zbiornika goczałkowickiego. Konieczne staje się oprócz monitoringu, także modelowanie i prognozowanie stanu zbiorników wodnych. Stwierdzono, że wyniki uzyskane tymi metodami silnie korelują ze sobą w pomiarach odczynu wody, stężenia chlorofilu-a, mętności oraz przewodnictwa właściwego.

*00015* pl

Model ELCOM/CAEDYM dla zbiornika goczałkowickiego. Kliś, Czesław; Łozowski, Bartosz; Ulańczyk, Rafał; Szot, Michał. - Gosp. Wod. 2014 R. 74 nr 8 s. 306-307, il. bibliogr.

Przedstawiono funkcjonowanie ELCOM w modelowej i obserwowanej temperaturze wody w przekroju głębokości zbiornika wodnego oraz zmienność stężeń substancji i organizmów w funkcjonowaniu modelu CAEDYM. Modele umożliwiają śledzenie procesów biologicznych zachodzących w zbiorniku wodnym na tle zmian fizykochemicznych z uwzględnieniem zdarzeń hydrologicznych.

*00017* pl

Co kryją głębiny jezior?. Czarnecka, Magdalena. - Nasze Wody 2014 nr 2 (53) s. 28-29, il.

Omówiono funkcjonowanie najgłębszej strefy zbiorników wodnych tzw. profundalu. Zwrócono uwagę na warunki fizykochemiczne tej strefy, które mają wpływ na występowanie mikroorganizmów i bentosu, a także na przystosowanie organizmów do niekorzystnego środowiska np. do obecności hemoglobiny u larw ochotkowatych.

*00018* pl

Sinica o kluczowym znaczeniu. Skubała, Piotr. - Aura 2014 nr 11 s. 30-31, il. bibliogr.

Zwrócono uwagę na Prochlorococcus marinus - gatunek należący do pikofitoplanktonu, najmniejszych i najliczniejszych cyjanobakterii (sinic). Organizm ten zasiedla trzy odmienne ekotypy, umożliwiające mu życie na różnych głębokościach w wodach oceanu. Przedstawiono także rolę tego gatunku w funkcjonowaniu biosfery.

*00019* pl

Szczeżuja wielka Anodonta cygnea - rzadki mieszkaniec wód Warmii i Mazur. Szymkiewicz, Marian. - Natura. Przyroda Warmii i Mazur 2014 nr 2 (34) s. 15-17, il.

Opisano trzy gatunki szczeżui: Anodonta anatina, Anodonta complanata, Anodonta cygnea - występujące w wodach Warmii i Mazur. Zasiedlają one płytkie, muliste, małe jeziora, zamulone zatoki i mielizny w dużych zbiornikach, stawy rybne, glinianki, starorzecza, kanały, małe „oczka wodne“ i rozlewiska utworzone przez bobry. Rozmnażają się płciowo lub hermafrodytycznie. Opisano rolę szczeżui w oczyszczaniu wody.

*00020* en

Trends in trace element concentrations in holocene bottom sediments of a Lake Wielki Staw in the Karkonosze Mountains. Trendy koncentracji pierwiastków śladowych w osadach holoceńskich jeziora Wielki Staw w Karkonoszach. Kabała, Cezary; Bojko, Oskar. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 2 s. 357-362, il. bibliogr.

Omówiono wyniki analiz zawartości i rozkładu pierwiastków śladowych (Pb, Cu, Zn, Cd, Ni, Cr, Mn) na tle fizyko-chemicznych właściwości osadów dennych (pH, TOC) w górskim jeziorze w Karkonoszach. W profilu (rdzeń długości 11 m) reprezentatywnego dla całego okresu holoceńskiego stwierdzono, że średnia koncentracja badanych pierwiastków jest niższa niż w nizinnych jeziorach Polski, a jest zbliżona do wartości charakterystycznych dla gleb górskich i torfowisk oraz skorelowana z zawartością materii organicznej.

*00021* en

Enviornmental variables of small mid-field water bodies and the presence of Rotifera groups of different ecological requirements. Czynniki środowiskowe warunkujące występowanie zespołów Rotifera o odmiennych wymaganiach ekologicznych w małych śródpolnych zbiornikach wodnych. Kuczyńska-Kippen, Natalia. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 2 s. 373-378, il. bibliogr.

Przedstawiono wyniki analizy statystycznej rozmieszczenia wrotków na tle bio- i abiotycznych czynników środowiska w 55. stawach (o powierzchni 0,02-5 ha) położonych na terenach rolniczych Wielkopolski. Wrotki z rodzajów typowo pelagicznych (Brachionus, Keratella, Polyartha, Pompholyx) występowały w stawach o większej powierzchni i głębokości, głównie w strefie otwartej wody. Rozmieszczenie warunkowane było dodatkowo obecnością ryb, brakiem zacienienia, wysokimi koncentracjami fosforu i chlorofilu a. Wrotki z rodzajów litoralowych (Cephalodella, Colurella, Lecane, Lepadella) zasiedlały zacienioną strefę w płykich, bezrybnych stawach o dużej przezroczystości, niższym pH i wysokiej koncentracji materii organicznej.

*00022* en

Diel horizontal distribution of psammonic Ciliates and Rotifers in shallow eutrophic lake. Dobowe zmiany w rozmieszczeniu orzęsków i wrotków psammonowych w płytkim jeziorze eutroficznym. Nawrot, Dorota; Mieczan, Tomasz. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 2 s. 419-425, il. bibliogr.

Określano zmiany strukturalne orzęsków i wrotków psammonowych w cyklu dobowym w płytkim, eutroficznym jeziorze Sumin (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie). Analiza prób psammonu w trzech strefach: euarenal, higro- i hydroarenal, wykazała wyraźne różnice dobowe w strukturze jakościowej i ilościowej pomiędzy badanymi mikrosiedliskami. Największe zagęszczenie i bogactwo gatunkowe orzęsków odnotowano w strefie higroarenalu, natomiast wrotków w strefach hydroarenalu i higroarenalu. Bezpośreni wpływ na występowanie pierwotniaków i drobnych Metazoa miała zawartość w wodzie fosforu i materii organicznej. Zagęszczenie orzęsków ponadto było determinowane zawartością fosforanów i azotanów, a wrotków odczynem wody.

*00023* en

Four-year study on phytoplankton biodiversity in a small hypertrophic lake affected by water blooms of toxigenic cyanobacteria. Czteroletnie badania bioróżnorodności fitoplanktonu w małym hypertroficznym jeziorze obciążonym zakwitami toksynotwórczych sinic. Toporowska, Magdalena; Pawlik-Skowrońska, Barbara. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 2 s. 491-499, il. bibliogr.

Opisano wpływ zakwitów toksycznych sinic na bioróżnorodność fitoplanktonu w płytkim, hypertroficznym Jeziorze Syczyńskim w latach 2006-09. Stwierdzono, że rozwój jednogatunkowych sinic może znacząco obniżać bogactwo gatunkowe fitoplanktonu w badanym jeziorze. Podczas nasilonego rozwoju sinicy Planktothrix agardhii zaobserwowano redukcję liczebności (od 34 do 66 proc. ) i zróżnicowania gatunkowego fitoplanktonu (4-9 krotny spadek). Natomiast krótkotrwały rozwój sinic Dolichospermum spp. i/lub Cuspidothrix issatschenkoi produkujących anatoksynę-a nie miał istotnego wpływu na bioróżnorodność zespołów fitoplanktonu

*00024* en

Application of GIS and GPS tools in qualification and classification of a lake’s ecological status. Zastosowanie technik GIS i GPS w kwalifikacji i klasyfikacji ekologicznego statusu jezior. Dynowski, Piotr; róbek-Sokolnik, Anna; Ciecierska, Hanna; Dziedzic, Jan; Piotrowicz, Ryszard; Hołdyński, Czesław. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 2 s. 639-645, il. bibliogr.

Opisano wykorzystanie technik GIS i GPS jako narzędzi wspomagających gromadzenie danych terenowych w procesie oceny i klasyfikacji ekologicznego statusu jezior na podstawie oceny jakościowo-ilościowej makrofitów na przykładzie Jeziora Długiego na Pojezierzu Mazurskim. Zastosowanie techniki GIS w połączeniu z metodą nurkową pozwala na uzyskanie bardziej precyzyjnych wyników przy szacowaniu roślinności podwodnej niż w przypadku stosowania metod tradycyjncyh (metody kotwicowej). W zależności od zastosowanej metody status badanego jeziora oceniono jako dobry (metoda kotwicowa) lub dobry/umiarkowany (GIS i metoda nurkowa).

*00025* en

Effects of hydrological and physicochemical factors on phytoplankton communities in floodplain lakes. Wpływ czynników hydrologicznych i fizykochemicznych na zespoły fitoplanktonowe starorzeczy. Grabowska, Magdalena; Glińska-Lewczuk, Katarzyna; Obolewski, Krystian; Burandt, Paweł; Kobus, Szymon; Dunalska, Julita; Kujawa, Roman; Goździejewska, Anna; Skrzypczak, Andrzej. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 3 s. 713-725, il. bibliogr.

Badano fitoplankton w trzech starorzeczach środkowej Biebrzy, różniących się stopniem połączenia z nurtem głównym rzeki (zamknięte, półotwarte, otwarte). Wykazano, że skład jakościowo-ilościowy oraz zagęszczenie fitoplanktonu było zależne od charakteru hydrologicznego połączenia starorzecza z rzeką i wielkości przepływu. Wśród 245 gatunków fitoplanktonu dominowały okrzemki (99) i zielenice (74). Największy wzrost zagęszczenia fitoplanktonu notowano latem w starorzeczach o charakterze półotwartym.

*00028* en

Changes in the trophic status of three mountain lakes - natural or anthropogenic process?. Zmiany statusu troficznego trzech jezior górskich - proces naturalny czy antropogeniczny?. Sienkiewicz, Elwira; Gąsiorowski, Michał. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 3 s. 875-892, il. bibliogr.

Badano wpływ turystyki na zmiany warunków troficznych w trzech jeziorach tatrzańskich: Morskie Oko, Przedni Staw, Czarny Staw Gąsienicowy. Badania dotyczyły okresu ostatniego stulecia. Na podstawie analizy okrzemek zdeponowanych w osadach dennych (metoda DI-TP) odtworzono historyczne zmiany zawartości fosforu w wodzie badanych zbiorników na przestrzeni wielolecia. Stwierdzono, że obserwowany w ubiegłym wieku (głównie ostatnie 50 lat) sukcesywny wzrost żyzności jezior, oprócz wpływu zmian klimatycznych, był związany ze zwiększeniem presji turystycznej w tym rejonie.

*00029* en

Variation in phyto- and zooplankton of restored Lake Uzarzewskie. Zmienność fitoplanktonu i zooplanktonu w rekultywowanym Jeziorze Uzarzewskim. Kozak, Anna; Gołdyn, Ryszard. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 4 s. 1201-1209, il. bibliogr.

Opisano zmiany jakościowo-ilościowe fitoplanktonu i zooplanktonu w małym, hypertroficznym Jeziorze Uzarzewskim o pow. 10,6 ha w Wielkopolsce. Od 2006 r. w jeziorze tym prowadzono zabiegi rekultywacyjne polegające na strącaniu fosforu i napowietrzaniu hypolimnionu. Badania terenowe w 2012 r. wykazały, że pod względem jakościwoym fitoplankton został zdominowany przez zielenice, a ilościowym przez sinice i okrzemki (zwłaszcza latem i jesienią) oraz złotowiciowce i kryptofity (w okresie zimowym). W składzie taksonomicznym zooplanktonu stwierdzono 55 gatunków wrotków oraz 25 gatunków skorupiaków, z czego 11 należało do Cladocera a 14 do Copepoda.

*00039* pl

Biocenoza zanurzonych makrofitów w Warcie poniżej tamy. Lik, Joanna; Leszczyńska, Joanna; Dukowska, Małgorzata; Szczerkowska-Majchrzak, Eliza; Grzybkowska, Maria. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2014 t. 27 s. 103-127, il. bibliogr. summ.

Od czerwca do sierpnia 2013 r. badano dwa rodzaje siedlisk: H1 - zlokalizowane w strefie brzegowej rzeki Warty (1. 5 km poniżej zbiornika zaporowego Jeziorsko); H2 - w strefie przejściowej między brzegiem a nurtem. Analizowano znaczenie roślinności zanurzonej dla bentosu, fauny naroślinnej i zooplanktonu, jak również dla żerujących w tym siedlisku ryb. Całkowite średnie zagęszczenie makrobezkręgowców bentosowych różniło się istotnie statystycznie pomiędzy siedliskami i było wyższe w H1. Taksonami dominującymi w osadach dennych obu siedlisk były skąposzczety i muchówki z rodziny ochotkowatych. W badanym odcinku Warty stwierdzono występowanie 15 gatunków ryb z 7 rodzin. Omówiono sezonową dynamikę zmian liczebności ichtiofauny w okresie badawczym.

*00065* en

Assessment of DDT, HCH and PCB pollution of lake sediments in Poland. Oszacowanie zanieczyszczeń DDT, HCH i PCB w osadach dennych jezior w Polsce. Bojakowska, Izabela; Stasiuk, Marzena; Gąsior, Jolanta; Wołkowicz, Wojciech. - Limnol. Rev. 2014 vol. 14 nr 2 s. 63-74, il. bibliogr.

W latach 2010-2013 przeanalizowano 528 próbek osadów dennych z różnych jezior polskich badając 7 kongenerów PCB, izomery HCH oraz DDT, DDE i DDD. Badania wykazały powszechne występowanie węglowodorów chlorowanych w analizowanych osadach. Obecność HCH stwierdzono w 83,71 proc. , a DDT i PCB w 98,86 proc. próbek. Maksymalne zawartości HCH wynosiły 60,7 ng/g, a - DDT 602,9 ng/g, zaś PCB - 50,7 ng/g osadów. Średnie zawartości tych związków wynosiły odpowiednio 6,3; 19,2 i 2,8 ng/g osadów. Wysokie zawartości DDT występowały w osadach jezior na terenie miast, a najwyższe zawartości HCH występowały w jeziorach użytkowanych turystycznie.

*00066* en

Factors affecting the distribution pattern of aquatic macrophytes. Czynniki oddziałujące na model rozmieszczenia roślin wodnych. Dar, Naseer A. ; Pandit, Ashok K. ; Ganai, Bashir A. - Limnol. Rev. 2014 vol. 14 nr 2 s. 75-81, il. bibliogr.

Rośliny wodne są ważnym elementem ekosystemów słodkowodnych, pełniąc w nich różnorodne funkcje. Są one związane z ich rozmieszczeniem zależnym od wielorakich czynników, takich jak: światło, temperatura wody, zmiany jakości wody, zasobność w nutrienty, skład osadów dennych, fluktuacje poziomu wody. Pierwszorzędnymi czynnikami są światło i temperatura wody. Skład osadów wpływa na tempo wzrostu roślin. Rozważano zarówno biotyczne jak i abiotyczne czynniki oddziałujące na występowanie roślin wodnych, ich skład gatunkowy, rozmieszczenie i różnorodność oraz zagęszczenie.

*00067* en

Taxonomic features of fruits and seeds of Nymphaea and Nuphar taxa of the Southern Baltic region. Cechy taksonomiczne owoców i nasion taksonów Nymphaea i Nuphar z rejonu południowego Bałtyku. Latowski, Karol; Toma, Cezary; Dąbrowska, Magdalena; Zviedre, Egita. - Limnol. Rev. 2014 vol. 14 nr 2 s. 83-91, il. bibliogr.

Przeprowadzono badania, których celem było ustalenie cech diagnostycznych pozwalających zidentyfikować taksony Nymphaea i Nuphar na podstawie owoców i nasion. Taksony te należą do rodziny grzybieniowatych (Nymphaeacea). Próbki pobierano na terenie Polski, Łotwy i Estonii. Podczas badań posługiwano się mikroskopami, optycznym i elektronicznym. Brano pod uwagę różne cechy nasion i owoców: ubarwienie, nakrapianie, kształty, znamiona, grubość różnych elementów. Opisane cechy użyto do charakterystyki taksonomicznej badanych roślin.

*00075* en

Determining the spring biomass peak of the smallest plankters in selected vendace lakes in Western Pomerania. Określanie wiosennego szczytu biomasy najmniejszych form planktonowych w wybranych jeziorach sielawowych na Pomorzu Zachodnim [Polska]. Domagała, Józef; Sługocki, Łukasz; Czerniawski, Robert; Pilecka-Rapacz, Małgorzata. - Arch. Pol. Fish. 2014 vol. 22 fasc. 4 s. 289-297, il. bibliogr.

Określano szczyt występowania najmniejszych organizmów planktonowych, które są źródłem pokarmu dla larw sielawy (Coregonus albula L. ). Określano tygodniowe zmiany biomasy zooplanktonu, szczególnie wrotków i naupliusów, w powiązaniu ze zmianami podstawowych parametrów fizyko-chemicznych wody jeziornej. Uzyskane wyniki wykazały najwyższą obfitość najmniejszych form planktonowych w powiązaniu z temperaturą, która okazała się podstawowym wskaźnikiem decydującym o biomasie małych organizmów planktonowych. W związku z tym zarybianie jezior larwami sielawy powinno być zsynchronizowane z temperaturą i być zbieżne ze szczytem biomasy wrotków i naupliusów, które są podstawowym pokarmem larw sielawy.

*00076* en

Denitrification in biofilm configured horizontal flow woodchip bioreactor: effect of hydraulic retention time and biomass growth. Denitryfikacja na błonie biologicznej skonfigurowana przepływem poziomym przez bioreaktor zrębowy: wpływ czasu retencji hydraulicznej i wzrostu biomasy. Damaraju, Sivaramakrishna; Singh, Umesh K. ; Sreekanth, Desi; Bhandari, Alok. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2015 vol. 15 nr 1 s. 39-48, il. bibliogr.

Usuwanie azotanów i azotynów z wód jest ważne ze względu na problemy zdrowotne w odniesieniu do wody pitnej. Badano wpływ czasu retencji hydraulicznej (HRT), objętościowego natężenia ładowania (VLR) i temperatury na denitryfikację na błonie biologicznej. W czasie badań stosowano trzy poziomy HRT w zakresie od 4 do 12 godzin; podczas 8 godzin efektywność denitryfikacji wynosiła około 99 proc. Na denitryfikację oddziaływało pH w zakresie 6. 5-7. 2 i temperatura wody w zakresie 17-20 st. Cel. Na podstawie badań wywnioskowano, że przepływ poziomy przez bioreaktor wspomaga denitryfikację.

*00077* en

Microhabitat hydraulics predict algae growth in running systems. Hyraulika mikrosiedliska przewiduje wzrost glonów w systemach płynących. Cardoso-Leite, Ricardo; Guillermo-Ferreira, Rhainer; Novaes, Marcos C. ; Tonetto, Aurelio F. - Int. J. Ecohydrol. Hydrobiol. 2015 vol. 15 nr 1 s. 49-52, il. bibliogr.

Właściwości chropowatości powierzchni zostały uznane za istotny czynnik wzrostu glonów; chropowate powierzchnie prowadzą do zwiększenia akumulacji glonów. Przeprowadzono eksperyment, w którym badano wpływ wzrastającego poziomu chropowatości w odniesieniu do różnych warunków przepływu. W wolniejszym przepływie progi stymulacyjne nie występowały (pokrycie glonami było wysokie na wszystkich poziomach chropowatości), podczas gdy w szybszym przepływie obserowano zróżnicowane pokrycie glonami. Uznano, że dynamika hydrauliczna może regulować mechanizmy progów stymulacyjnych chropowatości, a szczyt akumulacji glonów jest bezpośrednio zależny od tych warunków.

*00078* pl

Małże z rodziny skójkowatych (Unionidae) w systemie rzeczno-jeziornym Krutyni (Pojezierze Mazurskie). Lewandowski, Krzysztof; Jakubik, Beata. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2014 t. 70 z. 5 s. 423-430, il. bibliogr. summ.

W latach 2008-2011 skład gatunkowy małży skójkowatych w 19 jeziorach, przez które przepływa rzeka Krutynia, oraz w samej rzece, nie ulega zmianie w porównaniu z danymi literaturowymi sprzed 20, 30 i 100 lat. W systemie rzeczno-jeziornym spośród wszystkich gatunków małży najliczniej występowała skójka zaostrzona (Unio tumidas) w odcinkach rzecznych stanowiąca 65,5 proc. małży, a w jeziorach - 70 proc. W rzece Krutyni stwierdzono również obecność szczeżui pospolitej (16,5 proc. ), skójki malarskiej (10,3 proc.), szczeżui wielkiej (5,2 proc. ), a w mniejszych ilościach - skójki gruboskorupowej i spłaszczonej. W jeziorach występowała też szczeżuja pospolita (14,6 proc. ), skójka malarska (8,3 proc.) i szczeżuja wielka (7,1 proc. ).

*00087* pl

Zapobieganie deficytom tlenu i zjawisku „przyduchy“ w zbiornikach wodnych w okresie zimowym. Sitarek, Marcin; Dziaman, Robert. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 23, il. bibliogr.

Przedstawiono opracowaną przez Marcina Sitarka metodę polegającą na uruchomieniu naturalnych procesów samooczyszczania się zbiornika wodnego i przywrócenia równowagi biologicznej i biochemicznej całego biotopu. Wykorzystuje się do tego odpowiednio dobrane i wyselekcjonowane szczepy mikroorganizmów. Działania te należy indywidualnie dostosować do warunków panujących w konkretnym zbiorniku wodnym.

AKWAKULTURA

*00085* pl

Wybrane informacje na temat polskiej akwakultury w 2013 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 13-15, il.

Kwestionariusze RRW-22, pochodzące od 892 podmiotów ze wszystkich województw, zawierały informacje o wartości produkcji ikry, ryb i skorupiaków przeznaczonych do konsumpcji. Dominującymi gatunkami były karp (53,7 proc. ) i pstrąg (39,3 proc. ), zmniejszyła się produkcja ryb roślinożernych, wzrosła zaś produkcja ryb jesiotrowatych.

HODOWLA RYB

*00001* pl

Uwarunkowania racjonalnej gospodarki rybackiej w zbiornikach zaporowych. Wiśniewolski, Wiesław. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014 s. 11-28, il. +bibliogr. 68 poz.

Podano definicję i charakterystykę ogólną zbiorników zaporowych oraz kolejne fazy formowania się ichtiofauny w nizinnych zbiornikach oraz prawidłowości zmian w jej strukturze wraz z upływem kolejnych lat istnienia zbiornika. Omówiono instrumenty oddziaływania gospodarki rybackiej na ichtiofaunę: eksploatację połowową, zarybianie oraz ochronę tarlisk, zimowisk i szlaków migracji ryb. Przedstawiono zasady prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w zbiornikach zaporowych, dostosowanej do uwarunkowań przyrodniczych oraz funkcji zbiornika.

*00002* pl

Analiza gospodarki rybackiej prowadzonej w wybranych zbiornikach zaporowych w latach 2002-2013. Czerwiński, Tomasz. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014 s. 29-38, il. +bibliogr. 6 poz.

Przedstawiono strukturę gatunkową połowów rybackich dla dwóch sześcioletnich okresów: 2002-2007 i 2008-2013 oraz wydajność połowów gospodarczych w latach 2002-2013 w zbiornikach: Goczałkowice, Siemianówka, Włocławek, Zegrze. W analizowanych zbiornikach średnia z wielolecia wydajność połowów wahała się od 5,20 do 21,97 kg/ha. Zanotowano spadek intensywności eksploatacji gatunków niezarybianych, głównie drobnych karpiowatych. W latach 2002-2007 w odłowach dominowały gatunki karpiowate, w tym duży i średni leszcz, a w kolejnych latach - duże sortymenty leszcza.

*00005* pl

Badania hydroakustyczne ichtiofauny Zbiornika Zegrzyńskiego. Doroszczyk, Lech; Długoszewski, Bronisław; Wiśniewolski, Wiesław. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014 s. 65-77, il. +bibliogr. 54 poz.

Badania hydroakustyczne na trzech akwenach Zbiornika Zegrzyńskiego przeprowadzono w lipcu 2014 roku w porze nocnej za pomocą echosondy Simrad EY-500. Podano rozkład średnich ilości ech odbitych od ryb zarejestrowanych na transektach poszczególnych akwenów oraz rozkład przestrzenny rozmieszczenia ryb. Uzyskane wyniki wskazywały na nierównomierne rozmieszczenie ryb w zbiorniku oraz na ich dużą liczebność i potwierdziły wysoką biomasę ryb. Metoda ta jest użyteczna i wygodna w zastosowaniu, ale wymaga łączenia z wynikiem odłowu ryb sieciami i wędkami.

*00006* pl

Zasoby pokarmowe ryb niedrapieżnych ze szczególnym uwzględnieniem leszcza w Zbiorniku Zegrzyńskim. Prus, Paweł. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014 s. 79-113, il. +bibliogr. 129 poz.

W latach 1999-2004 oraz w roku 2009 w Zbiorniku Zegrzyńskim prowadzono badania bentosu w celu określenia dynamiki zmian jego liczebności i zmian struktury wielkościowej Chironomus sp. Łączną produkcję bentosu w Zbiorniku Zegrzyńskim oszacowano na 30,55 t/ha/rok zaś produkcję ryb niedrapieżnych na 1,62 t/ha/rok. Całkowita produkcja bentosu przekracza zapotrzebowanie energetyczne ryb niedrapieżnych o 41 proc. Produkcja Chironomus sp. wynosi 8700 kg/ha/rok i pokrywa 76 proc. zapotrzebowania populacji leszcza w badanym zbiorniku.

*00008* pl

Zastosowanie modelu symulacyjnego do oceny populacji ryb w zbiornikach zaporowych. Szlakowski, Jacek. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014 s. 135-144, il. +bibliogr. 23 poz.

Przedstawiono symulacyjny model eksploatacji populacji ryb YPR (yield per recruit) do budowy którego wymagane są parametry wzrostu długości i zależności masa-długość. Zadaniem modelu jest wizualizacja oddziaływania eksploatacji rybackiej (wyrażonej wielkością rocznego tempa eksploatacji) i wymiaru ochronnego na stado ryb. Do modelowania wykorzystano populację sandacza ze Zbiornika Zegrzyńskiego.

*00016* pl

Badania ichtiofauny jako podstawa racjonalnej gospodarki rybackiej i zarządzania zbiornikiem zaporowym na przykładzie zbiornika goczałkowickiego. Łozowski, Bartosz; Małkowski, Eugeniusz; Woźnica, Andrzej; Łaszczyca, Piotr; Koprowski, Robert; Wróbel, Zygmunt; Pasierbiński, Andrzej; Migula, Paweł; Gwiadza, Robert; Pszczeliński, Łukasz; Siudy, Andrzej. - Gosp. Wod. 2014 R. 74 nr 8 s. 308-311, il. bibliogr.

Omówiono narzędzia wspomagające gospodarkę rybacką oraz różne metody oceny stanu ichtiofauny w zbiorniku wodnym na przykładzie Jeziora Goczałkowickiego. Przedstawiono wady i zalety odłowów włokiem, elektroodłowów, użycia zestawów nordyckich (NORDIC Nets), połowów na jednostkę nakładów (CPUE) oraz szacowania liczebności ryb w zbiorniku za pomocą obrazów sonarowych. Odłowy wykonane zestawami nordyckimi pozwalają określić skład gatunkowy, liczebność i biomasę populacji ryb. Do oceny ilościowej ichtiofauny od wielu lat wykorzystuje się sonary.

*00033* pl

Restytucja jesiotra ostronosego w Polsce. Krajowa produkcja ryb jesiotrowatych. - Nasze Wody 2014 nr 3 (54) s. 6-7, il. Oprac. na podstawie publikacji „Rybactwo polskie, rybacy, organizacje rybackie“

Zwrócono uwagę na opracowane technologie chowu ryb jesiotrowatych, które stały się podstawą do prac nad restytucją jesiotra ostronosego w Polsce. W ciągu 8 lat pilotażowych zarybień Wisły i Drwęcy wpuszczono 370 tys. sztuk wylęgu i narybku. Produkcja ryb jesiotrowatych jest unifikowana przez Organizację Producentów Ryb Jesiotrowatych.

*00046* pl

Kalendarz hodowcy stawowego. Guziur, Janusz. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 21-23, il.

W listopadzie na stawach prowadzone są odłowy ryb i prace pielęgnacyjne, a w magazynach ma miejsce opieka nad materiałem obsadowym oraz handlówką. W grudniu następuje magazynowanie ryb handlowych, kontynuowana jest opieka nad zimującymi rybami obsadowymi, prowadzona jest sprzedaż świąteczna ryb, odbywają się prace porządkowe oraz zapisy produkcyjne i gospodarcze. Podano zasady transportu ryb żywych.

*00047* pl

Kalendarz dla rybaków jeziorowych. Czarkowski, Tomasz K. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 24-26, il.

W listopadzie i grudniu w gospodarstwie rybackim prowadzone są połowy tarlaków koregonidów, odbywa się sztuczne tarło koregonidów, a ich ikra jest następnie inkubowana w wylęgarni. Odbywają się połowy ryb drapieżnych i karpiowatych. W miesiącach tych obowiązuje zakaz połowu jesiotra, certy, łososia, miętusa, troci i pstrąga potokowego, a także siei, sielawy, suma i raka szlechetnego oraz błotnego.

*00056* pl

Polska akwakultura w 2013 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Cz. 1. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 24-27, il.

Kwestionariusze RRW-22 zawierały informacje od 892 podmiotów działających w akwakulturze, reprezentujących wszystkie województwa. Przedstawiono w nich dane dotyczące wielkości produkcji ikry, ryb i skorupiaków przeznaczonych do konsumpcji oraz produkcji, sprzedaży i wartości materiału obsadowego i zarybieniowego. Podano ranking cen jednostkowych poszczególnych gatunków ryb i skorupiaków oraz strukturę i wielkość zatrudnienia w sektorze akwakultury. Łączna wartość produkcji akwakultury w 2013 roku wyniosła 457 mln złotych.

*00062* en

Karyological study in backcross hybrids between the sterlet, Acipenser ruthenus, and kaluga, A. dauricus (Actinopterygii: Acipenseriformes: Acipenseridae): A. ruthenus x (A. ruthenus x A. dauricus) and A. dauricus x (A. ruthenus x A. dauricus). Badania kariologiczne u hybrydów wstecznych między sterletem, Acipenser ruthenus, a kaługą, A. dauricus (Actinopterygii: Acipenseriformes: Acipenseridae): A. ruthenus x (A. ruthenus x A. dauricus) i A. dauricus x (A. ruthenus x A. dauricus). Vasil’ev, Victor P. ; Rachek, Eugene I. ; Lebedeva, Elena B. ; Vasil’eva, Ekaterina D. - Acta Ichth. Piscat. 2014 vol. 34 nr 4 s. 301-308, il. bibliogr.

W rosyjskiej stacji eksperymentalnej TINRO przeprowadzono badania kariologiczne rocznych hybrydów sterleta i kaługi analizując od 1 do 23 płytek metafazowych. U 14 hybrydów wstecznych sterleta (sterlet x kaługa) stwierdzono od 139 do 157 chromosomów, zaś u pozostałych liczba chromosomów wynosiła od 178 do 184. Wśród hybrydów wstecznych kaługi liczba chromosomów wynosiła dla 11 osobników od 201 do 214, a u trzech osobników 219-223. Mechanizmów mejozy nie udało się wyjaśnić.

*00070* en

Characterization of growth and biochemical comparison of sterlet, Acipenser ruthenus L. , juveniles from the Dniester population reared in RAS. Charakterystyka wzrostu i składu biochemicznego młodocianych sterletów, Acipenser ruthenus L. , z populacji dniestrzańskiej hodowanych w RAS. Khudyi, Oleksyi; Kolman, Ryszard; Khuda, Lidia; Marchenko, Mykhailo; Terteryan, Larisa. - Arch. Pol. Fish. 2014 vol. 22 fasc. 4 s. 249-256, il. bibliogr.

Selekty i tarlaki sterleta, pochodzące z naturalnej populacji dniestrzańskiej (Ukraina), hodowano w obiegu zamkniętym (RAS) w naturalnych warunkach. Kontrolowano temperaturę wody, nasycenie tlenem, poziom amoniaku i azotynów. Podczas hodowli notowano tempo wzrostu ryb oraz skład biochemiczny larw, a później osobników młodocianych. Potwierdzono, że podczas żywienia endogenicznego nastąpiło dwukrotne obniżenie zawartości białka i tłuszczu w ciele larw. Żywienie miało istotny wpływ na tempo wzrostu sterleta. Dzienny przyrost masy ciała ryb żywionych paszą Skretting wynosił 1,91 proc. , a paszą Aller - 0,97 proc. Dodatkowo sterlety z pierwszej grupy żywieniowej charakteryzowały się wyższą zawartością białka i tłuszczu w wątrobie i mięśniach.

*00095* pl

Polska akwakultura w 2013 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Cz. 2. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 12-18, il. bibliogr.

W ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej zebrano dane od 892 podmiotów prowadzących gospodarkę rybacką w podziale na województwa. Podano strukturę wielkości gospodarstw stawowych produkujących karpia w stawach ziemnych oraz liczbę podmiotów użytkujących stawy betonowe. Przedstawiono wielkość produkcji ryb konsumpcyjnych, ranking cen, ilość materiału obsadowego ryb, skorupiaków i mięczaków. Podano wielkość zatrudnienia i wartość sprzedanych ryb przypadającą na zatrudnionego.

CHOROBY RYB

*00044* pl

Choroby wirusowe jesiotrów. Zagrożenia dla ekosystemów. Kempter, Jolanta; Hofsoe, Paulina. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 13-15, il.

Podano charakterystyki chorób występujących u jesiotrów: choroby iridowirusowej białego jesiotra (WSIV), choroby herpeswirusowej jesiotra typu 1 (AciHV-1) i typu 2 (AciHV-2) i choroby papovawirusowej białego jesiotra (WSPV). Omówiono źródła infekcji, objawy i diagnozowanie.

*00048* pl

Terminarz ichtiopatologa. Porady ichtiopatologiczne w sezonie hodowlanym karpia. Cz. 1: Zima (grudzień, styczeń, luty). Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 28-32, il.

Ryby przeznaczone do grudniowej sprzedaży powinny być odpowiednio magazynowane, odławiane i transportowane, żeby obniżyć ich reakcję na stres. Karpie narażone są też na inwazję pasożytniczych pierwotniaków Chilodonella rozwijających się na skrzelach i skórze oraz grzybów z rodzajów Saprolegnia i Achlya. Może nastąpić obłożenie ciała ryby śluzem. Zagrożeniem dla ryb mogą też być wydry i bobry.

*00053* pl

Monitorowanie i ocena stanu zdrowia węgorza europejskiego Anguilla anguilla (L. ) w Polsce. Robak, Stanisław; Siwicki, Andrzej K. ; Kazuń, Barbara; Kazuń, Krzysztof; Lepa, Agnieszka; Schulz, Patrycja; Kaczorek, Edyta; Szczucińska, Ewa; Terech-Majewska, Elżbieta. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 7-14, il. bibliogr. summ.

Badaniami objęto węgorze przeznaczone do zarybiania wód otwartych, podchowywane w obiegach zamkniętych w kraju i zagranicą oraz węgorze odławiane z polskich wód. Przeprowadzono badania kliniczne, anatomopatologiczne, parazytologiczne, mikologiczne, wirusologiczne, bakteriologiczne, hematologiczne, biochemiczne i immunologiczne. Wykazano dobrą kondycję i wysoki potencjał odporności przeciwzakaźnej u węgorza przeznaczonego do zarybiania. U węgorzy bytujących w wodach otwartych stwierdzono niepokojący wzrost występowania nicienia Anguillicola crassus.

*00086* pl

Terminarz ichtiopatologa. Cz. 2: Wiosna (marzec, kwiecień, maj). Porady ichtiopatologiczne w sezonie hodowlanym. Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 18-22, il.

W marcu na stawach kończone są prace naprawcze (uszczelnianie grobli i mnichów) oraz prowadzone jest wapnowanie w celach sanitarnych i nawozowo-buforujących. Kolejnym działaniem hodowców jest dokarmianie obsad, badanie ichtiopatologiczne materiału zarybieniowego oraz prowadzenie zabiegów profilaktyczno-leczniczych. Materiał zarybieniowy musi być odpowiednio przygotowany do transportu do celowego zbiornika.

*00088* pl

Choroby wirusowe u raków. Kempter, Jolanta; Adamkowska, Natalia; Śmietana, Przemysław. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 24-26, il.

Przedstawiono charakterystykę jednostek chorobowych występujących u raków (o podłożu wirusowym): Intranuclear bacilliform viruses IBV, Parvo-like viruses, Spawner-isolated mortality viruses (SMV), Infectious pancreatic necrosis virus (IPNV), Reo-like viruses, Toti-like virus, Picorna-like virus, Virus in gills in Astacus astacus.

*00089* pl

Pstrąg z plastykowym pierścieniem. Cios, Stanisław. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 26, il. bibliogr.

Opisano rzadki przypadek patologii u pstrąga potokowego złowionego w Dunajcu w 2014 roku. Pstrąg miał na ciele niebieski pierścień z plastyku pochodzący z dużego kanistra. Śmieci wyrzucane przez ludzi do rzek stanowią zagrożenie dla oganizmów w nich żyjących.

RYBY KARPIOWATE

*00011* en

Physical changes in specimens of five species of Cyprinidae preserved in ethanol and frozen. Zmiany fizyczne pięciu gatunków karpiowatych podczas mrożenia i konserwacji w etanolu. Korwin-Kossakowski, M. - J. Fish Biol. 2014 vol. 85 nr 3 s. 736-751, il. bibliogr.

Opisano wpływ etanolu oraz mrożenia na zmiany masy i długości ciała larw ryb oraz na średnicę ikry karpia, brzany, karasia, świnki i lina. Stwierdzono, że zmiany badanych parametrów są zależne od metody konserwacji, gatunku oraz stadium rozwojowego ryb. Najlepszą metodą konserwacji okazało się mrożenie do minus 20 st. C prób uprzednio zakonserwowanych w etanolu. Przy tej metodzie konserwacji najmniejsze, nieistotne statystycznie zmiany zanotowano w przypadku ikry karpia, a w pozostałych przypadkach zmiany były większe. Oceniono różnice między rozmiarami larw ryb oraz ikry poszczególnych gatunków przed konserwacją i po upływie 10, 50, 60 i 140 dni.

*00058* pl

Konserwowanie ryb w 30 procentowym etanolu i temperaturze minus 20 st. C. Korwin-Kossakowski, Michał. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 32-35, il. bibliogr.

Porównywano zmiany rozmiarów zachodzących u larw karpia pod wpływem wielokrotnego konserwowania w 30 procentowym etanolu w temperaturze minus 20 st. C przez 10, 20 lub 50 dni. Larwy i osobniki młodociane brzany, świnki, lina i karasia konserwowano w ten sposób jednokrotnie i badano po 60 dniach. Metoda okazała się prosta, tania, skuteczna i nieszkodliwa dla ludzi. U konserwowanych ryb została zachowana elastyczność, kolory, kształt ciała - elementy ułatwiające badania morfometryczne.

*00099* pl

Konserwowanie ikry w 30 procentowym etanolu i temperaturze -20 st. Cel. Korwin-Kossakowski, Michał. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 33-34, il. bibliogr.

Jaja karpia i brzany konserwowano w 30-procentowym etanolu zamrożonym w temperaturze minus 20 st. Cel. i dla porównania w 6 st. Cel. Jaja karpia rozmrażano, fotografowano i ponownie zamrażano po 10, 30 i 50 dniach, zaś jaja brzany rozmrażano po 60 dniach. Jaja karpia po rozmrożeniu po 10 dniach różniły się od świeżych, ale po 50 dniach różnica była nieistotna. Średnica jaj brzany zwiększyła się o 1,74 proc. w stosunku do jaj żywych. Opisana metoda konserwacji jaj nadaje się do podstawowych obserwacji.

CHÓW I HODOWLA KARPIA

*00048* pl

Terminarz ichtiopatologa. Porady ichtiopatologiczne w sezonie hodowlanym karpia. Cz. 1: Zima (grudzień, styczeń, luty). Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 28-32, il.

*00082* pl

Jak to z karpiem w dawnych czasach bywało... Aguirre, Grażyna K. - Mag. Przem. Ryb. 2014 nr 6 (102) s. 58-60

W Europie pierwsza historyczna informacja o karpiu, jako leku, pochodzi z klasztoru Benedyktynek (1098-1170) z Bawarii; o hodowli karpia w stawach informował nieco później mnich Albertus Magnus (1230-1310). Scharakteryzowano początki hodowli karpia w Polsce, które po raz pierwszy opisał Jan Długosz w 1466 r. Przedstawiono rys historyczny rozwoju hodowli karpia w Polsce i Europie od XVI w. do okresu likwidacji Państwowych Gospodarstw Rybackich (1990 r. ).

*00084* pl

Kilka uwag na temat grudniowej sprzedaży karpia w 2015 roku. Lirski, Andrzej. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 11-12, il. bibliogr.

Podano wielkość produkcji karpia konsumpcyjnego w Polsce w latach 2007-2013 i średnie ceny zbytu. Ceny karpia w sklepach sieciowych w grudniu 2014 wynosiły średnio 8 zł/kg żywej ryby. Produkcja karpia w 2014 roku zaspokoiła w 100 proc. popyt krajowy na ten gatunek. Wzrosło zainteresowanie karpiem przetworzonym, którego cena była jednak znacznie wyższa niż karpia żywego.

INNE KARPIOWATE

*00043* pl

Problem deformacji u ryb karpiowatych pochodzących z akwakultury. Sikorska, Justyna. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 9-12, il.

U ryb pochodzących z akwakultury najczęściej występują deformacje kręgosłupa (skolioza, lordoza, kifoza), niedorozwój pokryw skrzelowych, skrzywienie szczęk i promieni płetw, deformacje gałek ocznych oraz nienaturalne ubarwienie. Deformacje u ryb karpiowatych powstają na tle pokarmowym przy żywieniu ryb paszami przemysłowymi. Ryby te zawierają mniej substancji mineralnych w ciele, mają niższą zawartość fosforu, wapnia i magnezu oraz cierpią na niedobór witaminy C i silne otłuszczenie ciała.

*00054* pl

Przegląd metod podchowu brzany Barbus barbus (L. ) w larwalnym i młodocianym okresie życia w warunkach kontrolowanych. Woźniak, Jan; Kamiński, Rafał. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 15-19, il. bibliogr. summ.

Na podstawie literatury dotyczącej hodowli brzany analizowano wpływ diety, temperatury oraz zagęszczenia obsad na przeżywalność i tempo wzrostu w okresie larwalnym i młodocianym ryb. Podczas podchowu brzany w warunkach kontrolowanych uzyskano bardzo wysoką przeżywalność w szerokim zakresie temperatur oraz zagęszczenia ryb. Optymalna temperatura dla larw brzany wynosi 26-27 st. C, a dla ryb młodocianych 24-25 st. C. Jakość diety ma duże znaczenie w efektach podchowu; najlepsze wyniki osiągano przy karmieniu ryb świeżo wyklutymi naupliusami solowca.

*00064* en

Range expansion of Pachychilon macedonicum (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) in Northern Greece. Poszerzenie zakresu występowania płoci macedońskiej, Pachychilon macedonicum (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae) w północnej Grecji. Bobori, Dimitra C. ; Romanidis-Kyriakidis, Georgios; Ntislidou, Chrysoula; Petriki, Olga; Patsia, Athina. - Acta Ichth. Piscat. 2014 vol. 34 nr 4 s. 319-321, il. bibliogr.

Ryba karpiowata - płoć macedońska - Pachychilon macedonicum (Steindachner, 1892) jest gatunkiem endemicznym występującym tylko na Półwyspie Bałkańskim i ma ograniczony zasięg występowania w Grecji. Gatunek ten żyje w licznych stadach na płyciznach obficie porośniętych roślinnością. Przedstawiono naturalny zasięg jego występowania oraz nowe miejsca, gdzie został złowiony. Na nowe miejsca występowania tej ryby wpływ mają ludzie. Stwierdzono jej obecność w potoku, który nie ma połączenia z rzeką, gdzie naturalnie występuje. Mogło dojść do przypadkowej introdukcji podczas transportu innych gatunków ryb.

*00073* en

Cell composition of the head kidney of European chub (Squalius cephalus L. ). Skład komórek nerki głowowej klenia (Squalius cephalus L. ). Kondera, Elżbieta. - Arch. Pol. Fish. 2014 vol. 22 fasc. 4 s. 271-280, il. bibliogr.

Przeprowadzono ocenę ilościową i jakościową rozwoju komórek krwi w nerce głowowej klenia. Zidentyfikowano 21 typów hematopoetycznych prekursorów i dojrzałych komórek w nerce głowowej wyizolowanej od 10 młodocianych kleni. Najliczniejsze były komórki limfoidalne, następnie granulocyty, erytrocyty, trombocyty, blasty i komórki monocytowe. Limfocyty najliczniej występowały w nerkach i komórkach limfoidalnych. Neutrofile najliczniej znajdowały się w komórkach granulocytowych. Erytropoetyczna seria składała się się z 5 stadiów: erytroblasty, bazofile, polichromatyki, ortochromatyki, erytrocyty. Skład komórkowy hematopoetycznego układu krwotwórczego klenia był podobny jak u innych ryb, ale obserwowano różnice ilościowe.

RYBY ŁOSOSIOWATE

*00049* pl

Relacja z [Trzydziestej dziewiątej] Krajowej Konferencji - Szkolenia dla Hodowców Ryb Łososiowatych, Gdańsk, 9-10 października 2014 r. Szmyt, Mariusz. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 33-36, il.

Wykłady podczas dorocznej konferencji odbywały się w sesjach zatytułowanych : Rynek, Pieniądze, Zagadnienia prawne i rynkowe, Zdrowie i dobrostan. Międzynarodowy dzień konferencji był poświęcony problemom pstrągarsta w Rumunii, Hiszpanii, Włoszech, Turcji i Litwie. Omówiono perspektywy rozwoju hodowli i rynku pstrąga w Europie w latach 2014-2020 oraz zagadnienia certyfikacji produkcji pstrąga.

INNE ŁOSOSIOWATE

*00009* en

Genetic diversity within sea trout population from an intensively stocked southern Baltic river, based on microsatellite DNA analysis. Zróżnicowanie genetyczne wewnątrz populacji troci z intensywnie zarybianej rzeki południowego Bałtyku na podstawie analizy mikrosatelitarnego DNA. Bernaś, R.; Burzyński, A.; Dębowski, P.; Poćwierz-Kotus, A.; Wenne, R. - Fish. Manag. Ecol. 2014 vol.21 nr 5 s.398-409, il. bibliogr.

Przedstawiono wyniki badań z zakresu genetyki populacyjnej w celu oceny wpływu intensywnych zarybień od 2000 roku na strukturę populacji troci wędrownej z dorzecza rzeki Słupi. Na podstawie analizy statystycznej (AMOVA) dotyczącej 10 loci mikrosatelitarnych stwierdzono istotne zróżnicowanie genetyczne badanej populacji. Największe różnice wykazano między osobnikami dzikimi z rzeki Kwaczej (bez zarybień) a hodowlanymi (z wylęgarni Lubaczewo). Uznano, że zmiany w puli genetycznej związane były przede wszystkim z niewłaściwą strukturą płci podczas sztucznego rozrodu (zbyt mała liczba samców wobec samic) lub z zaburzeniem homingu, a także wpływ mogła mieć obecność osobników z innych populacji.

*00010* en

Effect of cryopreservation on sperm motility parameters and fertilizing ability of brown trout semen. Wpływ kriokonserwacji na parametry ruchu plemników i zdolność do zapłodnienia nasienia troci. Nynca, J.; Dietrich, G.J.; Dobosz, S.; Grudniewska, J.; Ciereszko, A. - Aquaculture 2014 vol.433 s.62-65, il. bibliogr.

Badano jakość kriokonserwowanego nasienia troci (Salmo trutta m. fario). Przetestowano wpływ 0,18M stężenia glukozy w 9 proc. roztworze metanolu jako kriprotektanta, rozcieńczenie nasienia (1:5), czas stabilizacji nasienia przed zamrożeniem (15 min.) oraz 3 proporcje plemników do ikry (100 000:1, 300 000:1, 600 000:1) na parametry ruchu plemników (CASA), odsetek zapłodnienia ikry oraz przeżywalność na etapie wylęgu. Zastosowana procedrura pozwoliła na uzyskanie nadzwyczaj wysokiego wskaźnika ruchliwości plemników po rozmrożeniu (73,8 proc.) oraz bardzo wysokiego odsetka zapłodnienia (powyżej 90 proc.). Śmiertelność ikry od zapłodnienia do wyklucia larw była bardzo niska i wahała się do 1,2 do 2,1 proc.

*00072* en

Survival rate and growth in the wild of sea trout (Salmo trutta L.) fry obtained using frozen semen. Przeżywalność i wzrost narybku dzikich troci (Salmo trutta L.) uzyskanych z mrożonego nasienia. Domagała, Józef; Dziewulska, Katarzyna; Czerniawski, Robert. - Arch.Pol.Fish. 2014 vol.22 fasc.4 s.265-270, il. bibliogr.

Oceniano wzrost i rozwój narybku troci uzyskanego z mrożonego metanolem (MeOH) lub dimetylosulfotlenkiem (DMSO) nasienia troci. Ikrę inkubowano i uzyskiwano wylęg w zamkniętym obiegu recyrkulacyjnym. Następnie trzy grupy wylęgu znakowano i zarybiano nimi potok. Ryby odłowione po 6 miesiącach mierzono, ważono i identyfikowano, z którego wariantu doświadczenia pochodziły. Użycie MeOH lub DMSO nie wpłynęło na uzyskane wyniki. Parametry te były podobne także w grupie, która przebywała w naturalnym środowisku. Użycie mrożonego nasienia troci do zapłodnienia ikry skutkuje normalnym procesem inkubacji i normalnym rozwojem larw i narybku troci.

*00098* pl

Pierwsze sztuczne tarliska dla ryb łososiokształtnych w dorzeczu Drawy. Czerniawski, Robert; Domagała, Józef; Pilecka-Rapacz, Małgorzata. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s.29-32, il. bibliogr.

Podano lokalizację sztucznych tarlisk dla ryb łososiowatych na dwóch ciekach (Sitna i Słopica) w zlewni rzeki Drawy oraz opisano prace podczas wykonywania tych tarlisk w czerwcu 2014 roku. W październiku i listopadzie zaobserwowano gniazda tarłowe, najliczniejsze w Słopicy (na tarlisku nr 1 - 3 gniazda, na tarlisku nr 2 - 4 gniazda). Budowa tarlisk może przyczynić się do odbudowy populacji ryb łososiowatych w dorzeczu Drawy.

RYBY OKONIOWATE

*00052* pl

Wybrane wskaźniki podchowu samic i samców sandacza (Sander lucioperca) przetrzymywanych w systemach recyrkulacyjnych. Kowalska, Agata; Zakęś, Zdzisław. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 1-6, il. bibliogr. summ.

Podczas podchowu sandacza o masie od 15 do 2000 g i wieku 0+, 1+, 2+, 3+ w systemie recyrkulacyjnym (RAS) określano wskaźniki hodowlane i płeć ryb. Analizowano współczynniki: zmienności masy ciała CV, kondycji (K), kondycji Fultona (F), trzewiowosomatyczny (VSI), wątrobowosomatyczny (HSI), gonadosomatyczny (GSI). Odrębnej analizie poddano samce i samice. Uzyskanie porównywalnych wskaźników dla obu płci wskazuje na brak zasadności hodowli jednopłciowych populacji sandacza, zwłaszcza w początkowym okresie życia ryb.

*00061* en

Otolithometry and scalimetry - two valid methods to describe the growth of peacock wrasse, Symphodus tinca (Actinopterygii: Perciformes: Labridae) from eastern Algeria. Otolitometria i pomiary łusek - dwie ważne metody określania wzrostu wargacza, Symphodus tinca (Actinopterygii: Perciformes: Labridae) ze wschodniej Algierii. Boughamou, Naima; Derbal, Farid; Kara M. Hichem. - Acta Ichth. Piscat. 2014 vol. 34 nr 4 s. 285-293, il. bibliogr.

Badano wiek i wzrost wargaczy, ryb z rzędu okoniokształtnych, występujących w wodach śródziemnych. Posługiwano się dwoma metodami, analizą otolitów i pomiarem łusek. Badane ryby łowiono od stycznia do grudnia 2011 r. pobierając otolity od 515 ryb a łuski od 469 ryb. Model wzrostu został opisany przy pomocy równania Bertalnffy’ego. Na podstawie otolitów średnią długość wargaczy ustalono na 26,46 cm, a na podstawie łusek - 26,61 cm. Obie metody prowadziły do uzyskania podobnych wyników, więc obie uznano za przydatne, ale pobór łusek jest metodą łatwiejszą.

*00068* en

Polyculture of juvenile pikeperch (Sander lucioperca (L. )) and sterlet (Acipenser ruthenus L. ) in a recirculating system. Polikultura juwenalnego sandacza (Sander lucioperca (L. )) i sterleta (Acipenser ruthenus L. ) w systemie recyrkulacyjnym. Kozłowski, Michał; Szczepkowski, Mirosław; Wunderlich, Krzysztof; Szczepkowska, Bożena; Piotrowska, Iwona. - Arch. Pol. Fish. 2014 vol. 22 fasc. 4 s. 237-242, il. bibliogr.

Badano możliwości stosowania polikultury dla młodocianych sandaczy i sterletów w obiegu zamkniętym. Zastosowano 3 warianty: chów sandacza w monokulturze (grupa S), chów sandacza w połączeniu z 10 proc. obsadą sterleta (grupa S10) i z 20 proc. obsadą sterleta (grupa S20). Po 56 dniach zanotowano brak różnic w tempie wzrostu i przeżywalności sandacza. Wartość współczynnika wykorzystania paszy w monokulturze wynosiła 1. 19, a w pozostałych grupach 0. 84 i 0. 74 (odpowiednio). Średnia konsumpcja tlenu i wydalania amoniaku istotnie nie różniły się w poszczególnych grupach. Korzyścią było uzyskanie pewnej ilości sterletów przy tym samym zużyciu pasz.

RYBY WĘGORZOWATE

*00032* pl

Węgorz. Kapusta, Andrzej. - Wiad. Węd. 2015 nr 1 (787) s. 51, il.

Przedstawiono ogólne informacje o węgorzu, gatunku katadromicznym, żyjącym w wodach śródlądowych, który na rozród wędruje do morza. Węgorz w wodach śródlądowych wybiera ciepłe, stojące i wolno płynące wody. Tarło węgorza odbywa się na dużej głębokości w Morzu Sargassowym. W diecie węgorza występuje bentos, raki, ryby, a także ikra ryb z wiosennego tarła.

*00053* pl

*00055* pl

Wielkość i charakterystyka zarybień obwodów rybackich węgorzem europejskim Anguilla anguilla L. w 2013 roku. Mickiewicz, Maciej; Wołos, Arkadiusz. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 20-21, il. bibliogr.

Na podstawie 64 kwestionariuszy od podmiotów użytkujących 293 862 ha wód w dorzeczu Wisły i Odry podano wielkość zarybień narybkiem podchowanym węgorza europejskiego oraz wskaźniki dotyczące zarybień w 2013 roku. Są to: liczba wprowadzonych do wód węgorzy w przeliczeniu na jednostkę powierzchni akwenu, masa węgorzy, wartość zarybienia, cena narybku, udział powierzchni zarybianej węgorzem do powierzchni całkowitej wód. Całkowite zarybienie wód obwodów rybackich węgorzem wyniosło w 2013 roku 19889 kg i było wyższe o 1090 kg niż w 2012 roku.

RYBY LIPIENIOWATE

*00091* pl

Najstarsze źródła historyczne dotyczące lipienia w Europie. Cios, Stanisław. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 29-31, il.

Lipień należy do ryb słodkowodnych często wzmiankowanych w najstarszych źródłach historycznych. Przedstawiono opisy i źródła ikonograficzne oraz omówiono szczególne znaczenie tego gatunku ryb słodkowodnych - lipienia - w kontekście kulturowym. Najwięcej opisów w literaturze europejskiej pochodzi z Włoch, a najstarsza wzmianka wystąpiła na przełomie II i III w. n. e.

*00092* pl

Sposób wychowu narybku łososiowatego tudzież narybku karpia na wylęgarni i zarybiania nim rzek przez prof. dr Maksymiliana Nowickiego. Nowicki, Maksymilian. - Prz. Ryb. 2015 nr 1 (139) s. 32-33, il.

Opisano kolejne zabiegi i czynności podczas wychowu lipienia na podstawie danych opublikowanych w XIX w. (Nakładem c. k. Tow. gosp. gal. , Lwów, z drukarni „Gaz narod. “ J. Dobrzańskiego i K. Gromana, 1879). Wychów przeprowadzano z użyciem wylęgarni kalifornijskiej, począwszy od pozyskania ikry, poprzez wylęganie, okres pęcherzykowy aż po narybek. Po 17 dniach podchowu narybek został wpuszczony do rzeki.

RYBY SIEJOWATE

*00075* en

INNE RYBY SŁODKOWODNE

*00059* pl

Wykorzystanie muzealnych egzemplarzy jesiotrów ostronosych Acipenser oxyrinchus z bałtyckiej populacji do badań morfometrycznych. Kolman, Ryszard; Chmieliński, Piotr. - Komun. Ryb. 2014 nr 6 (143) s. 35-38, il. bibliogr.

Porównano wybrane cechy morfologiczne jesiotra zachodniego i jesiotra ostronosego. Wybrano trzy wskaźniki pozwalające jednoznacznie wyróżnić te gatunki, są to - liczebność grzbietowych i bocznych płytek kostnych, ich rzeźba i powierzchnia. U jesiotra ostronosego liczebność płytek grzbietowych powinna być równa lub mniejsza niż 11, a bocznych równa lub mniejsza od 30. Analiza muzealnych okazów wykazała, że mylnie kwalifikowano je jako jesiotry zachodnie.

RYBY MORSKIE

*00063* en

Abundance and distribution of larval herring, Clupea harengus (Actinopterygii: Clupeiformes: Clupeidae) in the Pomeranian Bay, Baltic Sea as an indicator of spawning sites. Liczebność i rozmieszczenie larw śledzi, Clupea harengus (Actinopterygii: Clupeiformes: Clupeidae) w Zatoce Pomorskiej Morza Bałtyckiego jako wskaźnik miejsc tarliskowych. Fey, Dariusz P.; Szkudlarek-Pawełczyk, Agnieszka; Woźniczka, Adam. - Acta Ichth. Piscat. 2014 vol. 34 nr 4 s. 309-317, il. bibliogr.

Larwy śledzi o długości w zakresie 6-9 mm odławiano w latach 1992-1996, 1998 i 2007-2011 na 6-10 stanowiskach w Zatoce Pomorskiej używając sieci o rozmiarach oczek 505 mikrometrów. Larwy śledzi o rozmiarach poniżej 10 mm pochodzące z wiosennego tarła łowiono od połowy kwietnia do końca czerwca. Największą liczebność larw (od 50 do 667 osob. /100 m sześc. ) uzyskiwano w latach 1992-1998. W latach 2007-2011 dzienne odłowy wahały się od 54 do 482 osob. /100 m sześc. Uznano, że badany rejon Zatoki Pomorskiej pełni funkcję tarlisk dla śledzi.

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00074* en

Administrative, legal, natural, and socioeconomic factors that impede the functioning and development of inland fisheries in Poland. Czynniki administracyjne, prawne, przyrodnicze i socjoekonomiczne, które utrudniają funkcjonowanie i rozwój rybactwa śródlądowego w Polsce. Mickiewicz, Maciej; Wołos, Arkadiusz. - Arch. Pol. Fish. 2014 vol. 22 fasc. 4 s. 281-288, il. bibliogr.

Przedstawiono wyniki badań kwestionariuszowych z gospodarstw rybackich. Celem badań było zweryfikowanie czynników oddziałujących negatywnie na funckjonowanie i rozwój rybactwa. Utrudnieniem było znalezienie odpowiednich, uniwersalnych wskaźników, a następnie określenie ich skali. Analizowano takie czynniki jaj: drapieżnictwo kormoranów wobec ichtiofauny, kłusownictwo, problemy administracyjne (słabe prawo, biurokracja, brak kompetencji), nie egzekwowanie regulacji i prawa lub ich brak, nadmierne opłaty lisingowe, eutrofizacja wody i zanieczyszczanie wód, rozwój rekreacji, ekoterroryzm, dodatkowe opłaty, trudności ze sprzedażą ryb, presja rybactwa rekreacyjnego (wędkarstwa).

*00093* pl

Charakterystyka, preferencje i opinie konsumentów ryb bezpośrednio korzystających z oferty gospodarstw rybackich. Czarkowski, Tomasz K. ; Stabiński, Robert. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 1-6, il. bibliogr. summ.

Scharakteryzowano konsumentów nabywających ryby w punktach sprzedaży lub smażalniach należących do przedsiębiorstw rybackich w północno-wschodniej Polsce. Zbadano preferencje konsumentów dotyczące lokalnych ryb jeziorowych. Klienci najczęściej kupowali sielawę, pstrąga tęczowego, okonia i szczupaka, a w smażalniach: lina, szczupaka, sandacza, okonia. Asortyment dostępnych ryb oceniano jako średni lub dobry. Większość respondentów podkreślała, że ryby łowione przez rybaków w lokalnych wodach to atrakcyjny produkt spożywczy chętnie nabywany przez turystów.

*00094* pl

Prawo pierwszeństwa w zawieraniu umów użytkowania obwodów rybackich - zasady i uwarunkowania. Stróżyk-Kowalska, Anna. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 7-11, il. bibliogr. summ.

Ustawa o rybactwie śródlądowym z 1 listopada 2013 r. pozwoliła uprawnionym do rybactwa stosować prawo pierwszeństwa. W pierwszym roku obowiązywania tej regulacji prawnej zastosowano je w 14 z 16 obwodów rybackich. Możliwość stosowania prawa pierwszeństwa zakończy się w 2023, 2024, 2025 i 2034 roku, kiedy zakończą się umowy dotyczące jezior przepływowych, podpisane przez Agencję Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. W podanym okresie wygaśnie ponad 400 takich umów. Społeczność rybacka oczekiwała przedłużenia umów na kolejne okresy.

*00096* pl

WĘDKARSTWO

*00003* pl

Presja i połowy wędkarskie w wybranych zbiornikach zaporowych - potencjał produkcyjny, konsekwencje gospodarcze i ekologiczne. Wołos, Arkadiusz. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014 s. 39-54, il. +bibliogr. 33 poz.

Analizowano rejestry połowów wędkarskich w zbiornikach zaporowych położonych w dorzeczu Wisły, użytkowanych przez okręgi PZW w Bielsku Białej, Katowicach i przez Okręg Mazowiecki. Były to zbiorniki: Tresna, Porąbka, Rybnik, Dziećkowice, Przeczyce, Kozłowa Góra, Pogoria, Zegrze. Podano charakterystykę presji i połowów wędkarskich, potencjał produkcyjny zbiorników, strukturę gatunkową połowów i średnią masę leszcza w połowach. Omówiono gospodarkę zarybieniową i jej efektywność oraz konsekwencje gospodarcze i ekologiczne połowów wędkarskich.

*00007* pl

Wędkarskie połowy ryb w Zbiorniku Zegrzyńskim. Buras, Paweł; Borzęcka, Irena. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014 s. 115-134, il. +bibliogr. 36 poz.

Badano skład gatunkowy i strukturę połowów wędkarskich w Zbiorniku Zegrzyńskim w poszczególnych okresach roku w latach 2013-2014. Przedstawiono frekwencję na łowisku, nakład połowowy, oszacowaną wielkość połowów, rodzaje używanych wędek i efektywność połowów wędkarskich. Omówiono zmiany w intensywności łowienia sieciami i wędkami na przykładzie populacji leszcza. Wielkość połowów wędkarskich w badanym okresie wyniosła 22,7 ton latem i 2,7 ton zimą, co dało średnią wydajnoć letnią 9,1 kg/ha i 1,1 kg/ha zimą. Dominującymi gatunkami były leszcz, okoń, krąp i płoć.

*00097* pl

Gospodarowanie populacjami ryb w rybołówstwie rekreacyjnym: metody regulowania eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem wymiarów ochronnych. Kapusta, Andrzej; Czarkowski, Tomasz K. - Komun. Ryb. 2015 nr 1 (144) s. 24-29, il. bibliogr.

Przedstawiono metody regulowania połowów komercyjnych i rekreacyjnych. Omówiono podstawowe typy wymiarów ochronnych ryb stosowane w zarządzaniu rybołówstwem rekreacyjnym, ukazane wraz z celem zarządzania i strukturą wielkościową i wiekową populacji ryb. Stosowane wymiary ochronne to: wymiar minimalny, maksymalny, widełkowy zamknięty, widełkowy otwarty i całkowity (złów i wypuść). Omówiono w jakich warunkach stosuje się poszczególne wymiary ochronne. Wymieniono skargi i oczekiwania łowiących i sugerowane rozwiązania zarządzających łowiskami.

URZĄDZENIA DO CHOWU I HODOWLI RYB

*00045* pl

Wyniki monitoringu przepławki dla ryb przy MEW na rzece Gwdzie w Tarnówce w latach 2008-2013. Czarnecki, Maciej. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 16-20, il.

Monitoring przepławki prowadzono za pośrednictwem kamery podwodnej, poprzez bezpośrednie obserwacje ryb w przepławce oraz poprzez odłowy kontrolne w rzece powyżej spiętrzenia. Stwierdzono przemieszczanie się 16 gatunków ryb występujących w rzece. Przepławka jest wykorzystywana przez gatunki bytujące stale w tym miejscu, jak płoć i ukleja, przy czym płoć okazała się najczęściej i najliczniej migrującym gatunkiem. Najintensywniejsze migracje stwierdzono wiosną.

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00026* en

A survey on nitrogen and phosphor compound variation processes in wastewater stabilization ponds. Ocena zmian procesów oczyszczania ścieków ze związków azotowych i fosforowych w stawach stabilizacyjnych. Pirsaheb, Meghdad; Fazlzadehdavil, Mehdi; Hazrati, Sadegh; Sharafi, Kiomars; Khodadadi, Tarokh; Safari, Yahya. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 3 s. 831-834, il. bibliogr.

Opisano efektywność usuwania związków azotowych i fosforowych w poszczególnych kategoriach stawów stabilizacyjnych oczyszczalni ścieków w Iranie (Islamabad Gharb). Skuteczność procesu usuwania wynosiła dla związków azotowych do 58,8 proc. , a dla związków fosforowych do 20,9 proc. Największą rolę w tym procesie odgrywały stawy fakultatywne lub stawy aerobowe. Podniesienie efektywności usuwania związków fosforowych w tej oczyszczalni wymaga zwiększenia ilości stawów stabilizacyjnych.

*00030* en

Assessment of lake bottom sediment pollution by lead and cadmium. Ocena zanieczyszczenia osadów dennych jeziora ołowiem i kadmem. Paliulis, Dainius. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 4 s. 1273-1279, il. bibliogr.

Analizowano zanieczyszczenie osadów dennych jeziora ołowiem (Pb) i kadmem (Cd) oraz zależności między ich koncentracją a parametrami fizyko-chemicznymi wody, zawartością materii organicznej i pH w małym jeziorze Sudotelis o pow. 10,09 ha na Litwie. Jezioro było przez wiele lat odbieralnikiem ścieków komunalnych i przemysłowych. Stwierdzono, że obecna koncentracja Pb i Cd oraz zawartość materii organicznej (odpowiednio: 0,42-12,73 i 0,02-6,89 mg/kg oraz 10,37-76,5 proc. ) pozwala na bezpieczne wykorzystanie osadu z tego jeziora jako nawozu do celów rolniczych. Zależności między badanymi czynnikami charakteryzowały się niskimi współczynnikami korelacji.

*00031* en

Concentrations of metals in water of unmonitored lakes near a landscape park. Koncentracje metali w wodzie niemonitorowanych jezior leżących w pobliżu parku krajobrazowego. Gwoździński, Krzysztof; Mazur, Janusz; Pieniążek, Anna. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 4 s. 1317-1321, il. bibliogr.

Badano zawartość metali w wodzie czterech jezior (Brzeźno, Młosino Wielkie, Młosino Małe, Raduń) położonych w Borach Tucholskich na skraju Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej określono koncentrację metali alkalicznych (Na, K, Ca, Mg) i ciężkich (Zn, Mn, Fe, Cu, Cr, Ni, Pb, Cd). Największe stężenie metali ciężkich stwierdzono w jeziorze Młosino Małe, przy czym poziomy te były dużo niższe niż przeciętnie notowane w pozostałych jeziorach polskich. Wynikało to z ich usytuowania głównie na obszarach leśnych, z dala od źródeł potencjalnego skażenia.

OCHRONA GATUNKOWA

*00004* pl

Skład pokarmu kormoranów z kolonii lęgowych i noclegowisk położonych w rejonie zbiorników zaporowych: Solińskiego, Myczkowce, Mokrzec, Zegrzyńskiego, Włocławskiego i Koronowskiego. Wziątek, Bogdan. W: Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych. Pod. red. Wiesława Wiśniewolskiego, Pawła Burasa. Olsztyn: Wydaw. IRS 2014

s. 55-64, il. +bibliogr. 12 poz.

Skład pokarmu kormoranów badano na podstawie wypluwek i ryb wykrztuszonych, które zbierano na terenie kolonii lęgowych i noclegowisk kormoranów. Gatunki ryb-ofiar kormoranów podzielono na 4 grupy: zagrożone wyginięciem, objęte ochroną ścisłą, cenne gospodarczo, ryby o mniejszym znaczeniu. Przedstawiono udział liczbowy i wagowy poszczególnych gatunków ryb-ofiar stwierdzonych w pokarmie kormoranów. Podstawę diety kormoranów stanowiły najczęściej okoń, płoć, jazgarz i świnka (50 proc. biomasy pokarmowej). Zaznaczył sie duży udział gatunków zaliczanych do grupy zagrożonych (świnka, brzana, boleń).

GOSPODARKA WODNA

*00013* pl

Innowacyjne metody monitoringu jako przyszłość zintegrowanych analiz środowiskowych w racjonalnym gospodarowaniu zasobami wodnymi. Łaszczyca, Piotr; Augustyniak, Maria; Pasierbiński, Andrzej; Małkowski, Eugeniusz; Kwaśniewski, Mirosław; Woźnica, Andrzej; Migula, Paweł. - Gosp. Wod. 2014 R. 74 nr 8 s. 292-295, il. bibliogr.

Przedstawiono nowe metody monitoringu biologicznego prowadzonego w zbiorniku goczałkowickim w latach 2010-2014. Zakres monitoringu obejmował wczesne ostrzeganie o zagrożeniach zbiornika, kontrolę działania filtra biologicznego oraz metody molekularne monitoringu mikroorganizmów w oparciu o analizę makrocząsteczek kwasów tłuszczowych, białek i kwasów nukleinowych.

*00034* pl

Zintegrowane czy adaptacyjne zarządzanie zasobami wodnymi?. Czarnecka, Magdalena. - Nasze Wody 2014 nr 3 (54) s. 28-29, il.

Próby stworzenia nowoczesnego systemu zarządzania zasobami wodnymi wymagają zintegrowanych działań obejmujących różne dyscypliny naukowe i gospodarcze. Omówiono plusy i minusy adaptacyjnego systemu zarządzania oraz konieczność koordynacji i optymalizacji działań oraz wzajemnych połączeń między ekonomią, polityką i praktyką. Za najbardziej zadawalający system można uznać stosowanie zintegrowanego zarządzania z podejściem adaptacyjnym.

POŁOWY RYB, SPRZĘT POŁOWOWY

*00081* pl

Zarzutnia ręczna, wychodzące z użycia narzędzie rybackie. Draganik, Bohdan; Wyszyński, Mirosław. - Mag. Przem. Ryb. 2014 nr 6 (102) s. 32-34, il.

Omówiono budowę i sposób użycia zarzutni ręcznej, narzędzia do połowu ryb używanego już około tysiąc lat temu na Bliskim Wschodzie. Jego używanie rozprzestrzeniało się, dotarło do Grecji a następnie do innych krajów europejskich. Opisano połowy przy pomocy zarzutni stosowane w wodach litewskich rzek. Scharakteryzowano technikę operowania tym narzędziem w trakcie połowu ryb.

SKORUPIAKI I MIĘCZAKI UŻYTKOWE

*00071* en

Interaction between juvenile narrow-claw crayfish, Astacus leptodactylus (Eschscholtz), and common water frog, Rana esculenta (L. ), tadpoles or common blue damselfly, Enallagma cyathigerum (Charpentier), larvae during rearing under controlled conditions. Interakcje między młodocianymi rakami, Astacus leptodactylus (Eschscholtz), a kijankami żaby pospolitej, Rana esculenta (L. ), lub larwami nimfy stawowej, Enallagma cyathigerum (Charpentier), podczas wychowu w warunakch kontrolowanych. Ulikowski, Dariusz; Piotrowska, Iwona; Chybowski, Łucjan; Krzywosz, Tadeusz; Traczuk, Piotr. - Arch. Pol. Fish. 2014 vol. 22 fasc. 4 257-265, il. bibliogr.

Badano wzajemne oddziaływanie między młodocianymi rakami a kijankami żaby i larwami nimfy stawowej w warunkach kontrolowanych. Interakcje miały pozytywny wpływ na przeżywalność raków, a różnice były nieistotne statystycznie. Młodociane raki atakowały kijanki i larwy nimfy, ale same rzadko stawały się ofiarami. Ofiarami stawały się tylko podczas wczesnych stadiów życia lub podczas linienia. Po 30 dniach doświadczenia interakcje między rakami a kijankami i między rakami a larwami nimfy nie miały wpływu na wzrost raków. W późniejszym okresie kanibalizm w większym stopniu determinował wzrost raków i był większym zagrożeniem niż interakcje między badanymi zwierzętami.

*00079* pl

Nowe stanowiska raka szlachetnego Astacus astacus w południowej i zachodniej Polsce. Bonk, Maciej; Budzik, Krystian M. ; Baś, Grzegorz; Budzik, Karolina A. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2014 t. 70 z. 5 s. 452-457, il. bibliogr. summ.

W latach 2005-2014 stwierdzono osiem nowych stanowisk raka szlachetnego, w województwie świętokrzyskim - cztery, w województwie małopolskim - trzy oraz jedno w województwie dolnośląskim. Omówiono morfometrię poszczególnych stanowisk oraz zagrożenia antropogeniczne i naturalne. Wykazano, że badane stanowiska raka szlechetnego należy traktować jako reliktowe, będące pozostałością po wcześniejszych, większych jego populacjach. Rak szlachetny w Polsce podlega ochronie gatunkowej, a w Unii Europejskiej jest objęty Dyrektywą Siedliskową.

PRZETWÓRSTWO RYBNE

*00051* pl

Karp (Cyprinus carpio) - słodycz kuchni rybnej (Kucharstwo rybne w Polsce od XVI w. do początku XX w. ). Cios, Stanisław. - Prz. Ryb. 2014 nr 6 (138) s. 43-45, il. bibliogr.

Omówiono walory smakowe potraw przyrządzanych z różnych części ciała karpia, takich jak głowa, język, ikra i mlecz rybi. Przedstawiono potrawy z karpia opisane w literaturze: karp gotowany, karp z miodownikiem i rodzynkami, karp na szaro, karp wędzony, karp na czarno i w sosie. Podano wykaz potraw z karpia reklamowanych przez warszawskie restauracje na łamach Kuriera Warszawskiego w latach 1833-1848.

*00080* pl

Rośnie apetyt konsumentów na certyfikowane ryby i owoce morza. Skawińska, Katarzyna. - Mag. Przem. Ryb. 2014 nr 6 (102) s. 28-29, il.

Na zlecenie Marine Stewardship Council (MSC) - Rady Zarządzania Zasobami Morskimi - w 2014 r. przeprowadzono badania dotyczące konsumpcji ryb i owoców morza, w których wzięło udział 9000 respondentów z 15 krajów, w tym także po raz pierwszy z Polski. Analizowano oczekiwania konsumentów i ich zaufanie do certyfikowanych marek np. z logo MSC. Wykazano, że produkty z logo MSC mają największą rozpoznawalność. Najważniejszym czynnikiem decydującym o zakupie produktów rybnych i owoców morza jest cena, następnie identyfikowalność oraz pochodzenie ze zrównoważonych źródeł.