H. Chmielewski - Jezioro Maróz - Plan Batymetryczny. Wyd. IRS, 2007
Jezioro położone w otoczeniu rozległych Lasów Napiwodzkich, w odległości około 12 km na południowy wschód od Olsztynka.
Wydłużony zbiornik o dobrze rozwiniętej linii brzegowej, zwłaszcza po stronie zachodniej z zatokami i półwyspami. Obrzeża przeważnie wysokie i miejscami strome; na krańcach południowym i zachodnim niskie i płaskie, takie również w sąsiedztwie dwóch nadbrzeżnych wsi: Maróza i Marózka. Roślinność wynurzona skąpa - trzcina, pałka, tatarak porasta wąskim pasem brzeg zachodni i brzegi w północnej części jeziora, południowo-wschodnie brzegi są wolne od oczeretów. Roślinność zanurzona dosyć równomiernie porasta stoki ławicy przybrzeżnej oraz tworzy kępę podwodną na plosie w środkowej części jeziora. Wśród roślinności zanurzonej najliczniej występują wywłócznik i moczarka. Ławica przybrzeżna i dno przeważnie twarde i piaszczyste. Pogłowie ryb urozmaicone: sieja, sielawa, węgorz, szczupak, lin, leszcz, płoć, ponadto nielicznie kleń, jaź, miętus i in.
Nad jeziorem kilka miejscowości: u północnych krańców Szwaderki, siedziba Gospodarstwa Rybackiego zarządzającego okolicznymi jeziorami; kompleks stawów, gospodarstwo pstrągowe (sprzedaż ryb, łowisko wędkarskie); w środkowej części wschodniego brzegu Marózek z ośrodkami wypoczynkowymi; u południowo-wschodnich brzegów Maróz, liczne ośrodki wypoczynkowe. Na południe od Szwaderek, na zachodnim brzegu jeziora, w wysokopiennym lesie sosnowym duże pole biwakowe (płatne).
Dojazd do jeziora od strony Olsztynka drogą nr 603 do Szwaderek albo drogą nr 7 z Olsztynka do Waplewa (ok. 15 km) i stąd na wschód 5 km do Maróza. Wokół jeziora przejezdne drogi leśne łączą nadbrzeżne miejscowości i ośrodki wypoczynkowe. Przez jezioro przepływa rzeka Marózka (długość 52 km), bierze początek w Jeziorze Gardyńskim (nieopodal Pól Grunwaldzkich) na wysokości 188,6 m n.p.m., a kończy bieg w jeziorze Kiernoz Wielki na poziomie 125,7 m n.p.m. Posiada charakter typowo wyżynny, a miejscami nawet górski o bystrym prądzie, gdzie bytują pstrągi. Marózka przepływa kolejno przez jeziora Lubień, Mielno, Maróz, Poplusz, Święte i Kiernoz Wielki, gdzie łączy się z Łyną. Między Popluszem a Świętym tworzy malowniczy przełom wśród wysokopiennych lasów. Marózką prowadzi szlak kajakowy z Waplewa na jezioro Pluszne, a wschodnim odgałęzieniem przez Jezioro Święte łączy się ze szlakiem Łyny. Około 5 km od południowych krańców jeziora kilka rezerwatów.
Faunistyczny rezerwat ostoja żółwia błotnego "Jezioro Orłowo Małe" (pow. 6 ha) utworzony w celu ochrony ginącego gatunku. Jezioro Orłowo Małe jest niewielkim, zanikającym zbiornikiem, o mulistym dnie i ławicy przybrzeżnej porośniętej bujnym pasem oczeretów, o brzegach miejscami piaszczystych, otoczonych lasem iglastym.
Rezerwat krajobrazowo-geomorfologiczny źródeł rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy (pow. 121 km) chroni naturalne, rzadkie zjawisko wstecznej erozji źródliskowej, obejmując kilkadziesiąt źródeł wysiękowych tworzących Łynę. Młoda erozja źródlisk Łyny, niszcząca dolinę poprzedniego okresu geologicznego, jest typowym przykładem zmian hydrologicznych Pojezierza zachodzących współcześnie. Rozmaitość świata roślinnego i stary, mieszany las podkreślają piękno rezerwatu.