J. Waluga, H. Chmielewski - Jezioro Mikołajskie - Plan Batymetryczny. Wyd. IRS, 1997
Wydłużone jezioro, stanowiące środkowy fragment kilkudziesięcio-kilometrowej rynny jeziornej, położone na obrzeżach Puszczy Piskiej, w sąsiedztwie Mazurskiego Parku Krajobrazowego.
Mikołajskie od południa łączy się z Bełdanami, od południowego wschodu przez cieśninę przy Dybowskim Rogu ze Śniardwami, północną granicą jeziora są mosty w Mikołajkach – za nimi jezioro Tałty.
Na plosie trzy małe wyspy – dwie na pograniczu z Bełdanami, trzecia u północnych krańców zbiornika.
Linia brzegowa miernie rozwinięta, brzegi przeważnie wysokie i strome, zachodnie zalesione (Puszcza Piska), północne i część wschodnich zajmują zabudowania Mikołajek, dalej ku południowi brzegi są niskie, bezleśne, miejscami podmokłe z łąkami i polami.
Roślinność skąpa – wynurzona reprezentowana przez trzcinę porasta wąskim poprzerywanym pasem brzegi zachodnie i południową część wschodnich. Roślinność zanurzona również nieliczna, choć urozmaicona: moczarka, wywłócznik, rogatek, ramienice, rdestnice; porasta wąskim pasem wokół jeziora, tworząc większe skupiska u wschodnich brzegów.
Jezioro, przed laty sielawowe, obecnie silnie zeutrofizowane i niskiej klasy czystości. W pogłowiu ryb dominują leszcze, sandacze, szczupaki, węgorze, okonie. Jezioro jest corocznie zarybiane.
Nad jeziorem liczne ośrodki wypoczynkowe, przystanie żeglarskie – zlokalizowane głównie w północnej części zbiornika.
Jezioro jest dostępne do wędkowania.