Expres informacji nr 4-2009

Instytut Rybactwa Śródlądowego

im. STANISŁAWA SAKOWICZA

EXPRESS INFORMACJA

NR 4/2009

(kwartalnik)

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

mgr inż. Henryk Chmielewski

inż. Jadwiga Cupiał

Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanow

Olsztyn 2009

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl

RYBACTWO

*00056* pl

Nowe środki prawne ochrony ryb. Radecki, Wojciech. - Węd. Pol. 2009 nr 11 (225) s. 68-69, il.

Omówiono zmiany w ustawie o rybactwie śródlądowym, jakie obowiązują od 1 sierpnia 2009 r. Marszałek województwa może zobowiązać użytkownika wód do umożliwienia przepływu ryb, gdy z winy użytkownika ten przepływ nie jest możliwy. Uprawniony do rybactwa może też być zobowiązany do czasowego zawieszenia połowu niektórych gatunków (możliwość odbycia tarła). Zarząd województwa może wprowadzić zakaz amatorskiego połowu ryb w miejscach i w czasie wskazanym przez uchwałę.

*00057* pl

Wpuścić krokodyla. Koźmiński, Wojciech. - Węd. Świat 2009 nr 12 (168) s. 64-65, il.

Przedstawiono problem powszechnej praktyki zarybiania naszych wód obcymi gatunkami, do których zaliczono karpia i karasia srebrzystego. Omówiono rozporządzenie Ministra Środowiska zawierające listę roślin, zwierząt i grzybów obcych zagrażających gatunkom rodzimym, a także siedliskom przyrodniczym. Zaproponowano nowelizację ustawy o rybactwie śródlądowym.

*00058* pl

„Troć“ żywemu nie przepuści. Jabłoński, Andrzej. - Nasze Wody 2008 R. 12 nr 2 s. 29-30, il.

Po udanej restytucji troci i łososi w Drwęcy, prowadzona jest w tej rzece restytucja jesiotra, przy olbrzymim zaangażowaniu toruńskich wędkarzy. Wpuszczono już kilkaset sztuk, które spłynęły do Wisły i Bałtyku. Udana restytucja może być zniweczona przez spółdzielnię rybacką „Troć“, która bardzo intensywnie łowi wstępujące na tarło trocie i łososie w obwodzie rybackim nr 7. Sieci rybackie są stawiane w ujściu Wisły od brzegu do brzegu, uniemożliwiając rybom przemieszczanie się.

*00069* pl

Z kart historii piśmiennictwa rybackiego. Kotowicz, Lech. - Prz. Ryb. 2009 nr 5 (107) s. 29-31, il.

Podano informacje na temat historii tworzenia profesjonalnego piśmiennictwa rybackiego oraz fakty na temat powstania w 1928 roku „Przeglądu Rybackiego“. Omówiono tematykę poruszaną w tym czasopiśmie oraz przedstawiono autorów.

*00070* pl

W polskich jeziorach wciąż łowi się ryby. Kulikowski, Tomasz. - Mag. Przem. Ryb. 2009 nr 5 (71) s. 23-24, il.

Rybactwo jeziorowe w Polsce jest realizowane na ponad 2000 obwodach rybackich. Połowy na wodach śródlądowych dostarczają rocznie ok. 3 tys. ton ryb. Scharakteryzowano skład gatunkowy odławianych ryb i problemy związane z działalnością gospodarstw rybackich. Przedstawiono strategie rozwoju i wykorzystanie funduszy unijnych przez sektor rybacki.

*00080* pl

Usuwanie śniętych ryb. Radecki, Wojciech. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 29-31

Prawnik dowodzi, że usunięcie śniętych ryb w następstwie przyduchy w jeziorze jest obowiązkiem użytkownika obwodu rybackiego. Są też pewne racje przemawiające za tym, że jest to w obowiązku dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej.

*00101* pl

Ryby w rowach melioracyjnych. Radecki, Wojciech. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 31-33

Na podstawie obowiązujących przepisów prawa autor dowodzi, że właściciel gruntu, na którym znajduje się rów melioracyjny łączący jeziora wchodzące w skład obwodu rybackiego, nie jest uprawniony do pozyskiwania ryb znajdujących się w tym rowie.

*00102* pl

[Szóste] VI Międzynarodowe Sympozjum Jesiotrowe. Kolman, Ryszard. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 34-36, il.

Pod egidą Światowego Towarzystwa Ochrony Jesiotrów (WSCS) odbyło się w Chinach sympozjum, którego tematyka obejmowała biologię i ekologię jesiotrów, zarządzanie populacjami jesiotrów, badania z zakresu akwakultury oraz wpływ człowieka na zasoby ryb jesiotrowatych. Odbyły się warsztaty dotyczące przyżyciowej diagnostyki płci oraz oceny stadium dojrzałości gonad przy zastosowaniu ultrasonografu.

*00103* pl

Międzynarodowa Konferencja Rybacka na Litwie. Lirski, Andrzej. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 36-37, il.

Podczas konferencji, zorganizowanej 19 listopada 2009 r. przez litewskie Krajowe Stowarzyszenie Akwakultury i Producentów Ryb w okolicach Kowna, omówiono historię karpiarstwa na Litwie oraz aktualne problemy wynikające z działalności na rynku europejskim. Uczestnicy zwiedzili nowoczesne gospodarstwo rybackie „Raseiniu Zuvinin“ i przetwórnię ryb.

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00006* pl

Różnorodność i biologia motyli (Lepidoptera) związanych ze środowiskiem wodnym. Pabis, Krzysztof. - Kosmos 2009 t. 58 nr 1-2 s. 161-171, il. bibliogr. summ.

Opisano najistotniejsze elementy biologii i cyklu życiowego motyli bytujących w środowisku wodnym: przystosowanie do oddychania (pobieranie i magazynowanie tlenu), zdobywanie i przyswajanie pokarmu, zabezpieczenia przed drapieżnikami i pasożytami, rozmnażanie i rozwój. Przedstawiono europejskie gatunki wodnych i półwodnych Crambidae uwzględniając faunę Polski.

*00007* pl

Muchówki Chironomidae głównym ogniwem w sieciach troficznych wód słodkich. Grzybkowska, Maria; Polański, Krzysztof; Grzybkowski, Wiktor; Dukowska, Małgorzata. - Kosmos 2009 t. 58 nr 1-2 s. 153-160, il. bibliogr. summ.

Opisano sposoby pobierania pokarmu przez bezkręgowce wodne (muchówki z rodziny ochotkowatych). Zaklasyfikowano je do: zbieraczy detrytusu, zbieraczy utylizujących cząsteczki zawieszone w wodzie (filtrowanie), roślinożerców, drapieżników. Na podstawie wykonanych fotografii metodą mikroskopii skaningowej omówiono morfologiczne adaptacje puszek głowowych u larw Chironomidae. Larwy wielu gatunków zmieniają dietę wraz z wiekiem, porą roku oraz dostępnością pokarmu, więc trudno je zaliczyć do jednej gildii pokarmowej.

*00011* pl

Przyducha w rzekach. Pietrzak, Roman. - Węd. Świat 2009 nr 9 (165) s. 46-47, il.

Przedstawiono problem letniej przyduchy występującej w rzekach: Nurzec, Brok, Bojówka, Bug, Muchawka, Kostrzyń oraz w Zalewie Zegrzyńskim, gdzie w lipcu zawartość tlenu w wodzie spadła poniżej 1 mg/l. Szacuje się, że usnęło w tym czasie co najmniej 150-200 ton ryb. Przyczyną lipcowej przyduchy, poza oficjalnie wymienionymi intensywnymi opadami i spływem materii organicznej z obszarów rolniczych, są nawozy, środki ochrony roślin i ścieki komunalne.

*00016* pl

Jezioro rozmaitości - o pielęgnicach z Malawi. Hikisz, Jacek. - Wszechświat 2009 t. 110 nr 4-6 s. 52-58, il.

Opisano bogatą florę i faunę jeziora Malawi (dawniej zwanego Niasa) w Afryce, jego położenie, pochodzenie, morfometrię, klimat, hydrologię oraz zagrożenia wynikające z introdukcji nowych gatunków, jak wprowadzony w latach 50-tych XX wieku okoń nilowy. Jezioro wyróżnia olbrzymie bogactwo gatunkowe ryb, większość z nich należy do pielęgnicowatych (600 gatunków), z czego 95 proc. to endemity o bardzo zróżnicowanym wyglądzie i trybie życia. Zaobserwowano tam doskonały przykład radiacji adaptacyjnej - tworzenie się nowych gatunków.

*00025* pl

Długożyciowa opóźniona luminescencja materii organicznej - nowa metoda badania substancji humusowych. Mielnik, Lilla; Prokowski, Zdzisław; Mila, Andrzej. - Gaz Woda 2009 t. 83 nr 9 s. 57-59, il. bibliogr.

Badano właściwości substancji humusowych w osadach dennych jezior lobeliowych. Były to jeziora oligotroficzne: Kwisno, Chlewno, Śniadowo, Głęboczko oraz dystroficzne: Leśniówek, Święte, Chlewienko. W metodyce wykorzystano zjawisko długożyciowej opóźnionej luminescencji materii organicznej, która polega na szybko zanikającym świeceniu materiału po zaprzestaniu jego naświetlania. Przeprowadzone analizy wskazują, że metoda ta może być bardzo przydatna w badaniu osadów dennych jezior.

*00028* en

Water quality monitoring of agricultural catchments in the example of the Kwacza River Valley (Middle Słupia River Basin). Monitoring jakości wody rolniczych zlewni rzek na przykładzie doliny rzeki Kwaczej (dorzecze środkowej Słupi). Obolewski, K. ; Glińska-Lewczuk, K. ; Osadowski, Z. ; Kobus, S. - Pol. J. Env. Stud. 2008 vol. 17 nr 2C s. 39-46, il. bibliogr.

W latach 2007-08 przeprowadzono badania hydromorfologiczne i fizyko-chemiczne rzeki Kwaczej na odcinku poddanym renaturyzacji. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że w wyniku podjętych zabiegów renaturyzacyjnych dna i brzegów rzeki nie nastąpiły jeszcze zakładane zmiany jakości wody. Wartość badanych parametrów była wyższa niż w rzece Słupi. W pierwszym roku zanotowano sezonowe obniżenie takich wskaźników jak ChZT (chemiczne zapotrzebowanie tlenu), potencjał redox oraz pH.

*00029* en

Lake infill as the main factor leading to lake’s disappearance. Wypełnianie jezior osadami jako główny czynnik prowadzący do ich zanikania. Choiński, A. ; Ptak, M. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 3 s. 347-352, il. bibliogr.

Na podstawie archiwalnych materiałów kartograficznych (pruskie mapy z przełomu XIX/XX w. ) i planów batymetrycznych (Instytut Rybactwa Śródlądowego, Katalog Jezior Polskich) dokonano porównania zmian powierzchni i objętości 25 jezior z 3 pojezierzy polskich (Pojezierze Wielkpolsko-Kujawskie, Mazurskie, Pomorskie). W okresie obejmującym ponad 50 lat powierzchnia badanych jezior zmniejszyła sie średnio o 5, 6 proc. , a objętość o 9, 9 proc. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za proces zanikania jezior jest wypełnianie misy jeziora osadami.

*00030* en

Fungi and straminipilous organisms found in ponds in Białystok. Grzyby i organizmy [grzybopodobne] straminipilne występujące w stawach położonych w Białystoku. Godlewska, A. ; Kiziewicz, B. ; Muszyńska, E. ; Mazalska, B. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 3 s. 369-376, il. bibliogr.

W wyniku analiz próbek wody pobranych z czterech stawów położonych na terenie miasta Białystok, wyizolowano 9 gatunków grzybów i 39 gatunków organizmów grzybopodobnych należących do królestwa Straminipila. Stwierdzono wśród nich zarówno gatunki patogenne dla skorupiaków, ryb i człowieka, jak i fitosaprofity. Liczebność gatunkowa badanych organizmów była negatywnie skorelowana z poziomem ładunku materii organicznej i koncentracją związków biogennych w stawach.

*00031* en

Preliminary investigations of relative polarity of dissolved humic substances in select lakes of the Ełk District, Poland. Wstępne badania względnej polarności rozpuszczonych substancji humusowych w wybranych jeziorach ełckich, Polska. Głażewski, R. ; Wójcik, I. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 4 s. 599-606, il. bibliogr.

Opisano rozdział substancji humusowych na frakcje hydrofobowe i hydrofilne przy użyciu metody SPE w kolumnach StrataX. Próby do badań pochodziły z 7 jezior (Łaśmiady, Ełckie, Sunowo, Woszczelskie, Jędzelewo, Haleckie, Straduńskie) usytuowanych w zlewni rzeki Ełk. Rozdzielone frakcje analizowano następnie za pomocą metody HPLC-C18, w celu wyznaczenia ich względnej polarności. Zaobserwowano przekroczenie rozmiarów wielkości cząstek, szczególnie w przypadku frakcji hydrofilnej. W niektórych jeziorach frakcje hydrofobowe były silnie zróżnicowane jakościowo (pod względem masy cząsteczkowej i polarności). Wyniki wskazują, że badane jeziora były pod wpływem silnej antropopresji.

*00032* en

Internal loading of phosphorus from sediments of Swarzędzkie Lake (Western Poland). Wewnętrzny ładunek fosforu z osadów Jeziora Swarzędzkiego (zachodnia Polska). Kowalczewska-Madura, K. ; Gołdyn, R. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 4 s. 635-643, il. bibliogr.

Określono wewnętrzny ładunek fosforu w osadzie płytkiego (głębokość maksymalna 7, 2 m), polimiktycznego Jeziora Swarzędzkiego. Najwyższe tempo uwalniania fosforu z osadów (25 mg P/m kw. dziennie) zanotowano w najgłębszym miejscu jeziora latem, w warunkach beztlenowych. W płytkiej strefie litoralu, w warunkach tlenowych, fosfor był uwalniany wolniej, albo był deponowany w osadzie, niezależnie od temperatury. W skali całego jeziora, w strefie litoralowej ilość uwalnianego z osadu całkowitego ładunku wewnętrznego fosforu wynosiła około 63 proc.

*00033* en

Seasonal translocations of nitrogen and phosphorus in two lobelian lakes in the vicinity of Bytów (West Pomeranian Lake District). Sezonowe translokacje azotu i fosforu w dwóch jeziorach lobeliowych w pobliżu Bytowa (Pojezierze Zachodniopomorskie). Jarosiewicz, A. ; Witek, Z. - Pol. J. Env. Stud. 2009 vol. 18 nr 5 s. 827-836, il. bibliogr.

Opisano przebieg i charakter przemieszczania się azotu (N) i fosforu (P) między różnymi związkami chemicznymi (minrealnymi i organicznymi) oraz strefami i warstwami wód (między pelagialem a warstwą naddenną, między epi-, meta- i hypolimnionem) w jeziorach Jeleń i Borek Mały w cyklu rocznym. Przebieg zmian koncentracji N i P w badanych strefach wykazywał charakter sezonowy. Jeziora różniły się najbardziej pod względem intensywności wiązania azotu całkowitego i koncentracji azotu amonowego oraz tempa akumulacji fosforu i azotu amonowego w hypolimnionie.

*00034* en

Spatial distribution and seasonal variability in chlorophyll cencentrations in the coastal Lake Gardno (Poland). Rozmieszczenie przestrzenne i sezonowe zmiany koncentracji chlorofilu w przymorskim jeziorze Gardno (Polska). Ficek, Dariusz; Wielgat-Rychert, Magdalena. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 3-15, il. bibliogr.

Z badań przeprowadzonych w 2006 r. wynika, że koncentracja chlorofilu w centralnej części jeziora Gardno utrzymuje się na wysokim poziomie przez cały sezon wegetacyjny (od 7, 5 mg/m sześc. w marcu do 303 mg/m sześc. we wrześniu). W porównaniu ze strefą ujściową rzeki Łupawy, koncentracje chlorofilu w jeziorze są wyższe i wykazują mniejszą zmienność czasową.

*00036* en

The effects of abiotic conditions on release of biogenic substances from bottom sediments. Wpływ warunków abiotycznych na uwalnianie substancji biogennych z osadów dennych. Sobczyński, Tadeusz. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 45-53, il. bibliogr.

W kwietniu 2008 r. w dimiktycznym jeziorze rynnowym (Jezioro Góreckie, Wielkopolski Park Narodowy) określano wpływ natlenienia, temperatury i odczynu wody (pH) na proces uwalniania substancji biogennych z osadów dennych. Stwierdzono, że uwalnianiu związków fosforu (głównie ortofosforanów) i azotu z osadów sprzyjają warunki beztlenowe oraz podwyższona temperatura i odczyn zasadowy. Warunki takie często występują w zbiornikach o podwyższonej trofii.

*00037* en

Denitrification in the sediment of an eutrophic reservoir measured with the isotope pairing technique. Denitryfikacja w osadach zbiornika eutroficznego oznaczona metodą izotopowego łączenia w pary. Gruca-Rokosz, Renata; Tomaszek, Janusz A. ; Koszelnik, Piotr. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 75-81, il. bibliogr.

Oznaczono sezonowe zmiany tempa denitryfikacji w osadach dennych zbiornika zaporowego Rzeszów, zlokalizowanego na rzece Wisłok. Do badań stosowano metodę 15N IPT (z zastosowaniem stabilnego izotopu azotu). Szybkość procesu denitryfikacji mieściła się w zakresie 26 - 610 mikromoli N2/m kw. /h w temperaturach 7-23 st. C. Przeprowadzone badania sugerują, że oprócz temperatury i koncentracji materii organicznej, stężenie azotanów w wodzie nadosadowej jest głównym czynnikiem regulującym całkowitą szykość procesu denitryfikacji w osadach dennych.

*00038* en

Changes in the phytoplankton community of a lake restored with phosphorus inactivation (Lake Głęboczek, northern Poland). Zmiany w zespołach fitoplanktonu jeziora rekultywowanego metodą inaktywacji fosforu (jezioro Głęboczek, północna Polska). Jaworska, Bożena; Gawrońska, Helena; Łopata, Michał. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 93-101, il. bibliogr.

Na podstawie wyników analizy ilościowej i jakościowej fitoplankton w okresie poprzedzającym i w trakcie rekultywacji za pomocą inaktywacji fosforu wyznaczono kierunki oraz główne trendy zmian w zespołach sinicowych. Zastosowanie wymienionej metody rekultywacji spowodowało w stosunkowo krótkim czasie (2 lata) znaczne obniżenie całkowitej biomasy glonów (z 15 do 17 mg/l) oraz ograniczenie dominacji sinic w jeziorze.

*00039* en

The diurnal distribution of cladocerans in a bed of Myriophyllum verticillatum in Lake Wielkowiejskie. Dobowe rozmieszczenie wioślarek w obrębie stanowisk Myriophyllum verticillatum w Jeziorze Wielkowiejskim. Basińska, Anna; Cichocka, Monika; Kuczyńska-Kippen, Natalia. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 103-111, il. bibliogr.

Analiza jakościowa i ilościowa wioślarek na stanowiskach wywłócznika okółkowego oraz strefy otwartej wody wykazała różnice w składzie gatunkowym. Stanowiska wywłócznika zasiedlały typowe gatunki litoralowe: Ceriodaphnia quadrangula, Alonella exigua, Camptocercus rectirostris, natomiast w strefie pelagicznej dominowała Diaphanosoma brachyurum. Obydwie grupy wioślarek występowały na badanych stanowiskach w większym zagęszczeniu nocą. Na zagęszczenie wioślarek wpływją czynniki biotyczne (ryby) i abiotyczne (koncentracja chlorofilu, azotu i fosforu).

*00041* en

The distribution of green algae species from the Ulva genera (syn. Enteromorpha; Chlorophyta) in Polish inland waters. Rozmieszczenie zielenic z rodzaju Ulva (syn. Enteromorpha; Chlorophyta) w polskich wodach śródlądowych. Messyasz, Beata; Rybak, Andrzej. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 121-138, il. bibliogr.

Na podstawie danych literaturowych dokonano analizy kierunków i obszarów ekspansji oraz obecnego zasięgu występowania słonowodnych zielenic z rodzaju Ulva w wodach śródlądowych Polski. Stwierdzono, że najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem jest U. intestinalis (34 stanowiska), a najrzadszym U. paradoxa (2 stanowiska). Najwięcej stanowisk znajduje się w północno-zachodniej i centralnej Polsce w jeziorach i małych ciekach, zarówno naturalnych jak i sztucznych (strumieniach, rowach, kanałach).

*00042* en

A review of the use of macroinvertebrates for monitoring the quality of lotic freshwaters in the UK and early stages of development in Poland. Przegląd wykorzystania makrobezkręgowców w monitoringu do oceny jakości wód płynących w Wielkiej Brytanii i ich początkowe etapy rozwoju w Polsce. Orwin, David A. ; Glazaczow, Adam. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 139-146, il. bibliogr.

Przedstawiono historię, cele i zasady stosowania sumarycznych wskaźników oceny jakości wody w rzekach w oparciu o gatunki wskaźnikowe. Metody te są wykorzystywane w Wielkiej Brytanii: GQA, BMWP, LIFE, CCI. Omówiono różnice w ocenie danych między wskaźnikami BMWP i BMWP-PL oraz sposób interpretacji wyników na obszarach chronionych.

*00043* en

Morphological and biochemical variation among common reed (Phragmites australis) populations in northwest Poland. Morfologiczna i biochemiczna zmienność wśród populacji trzciny (Phragmites australis) pospolitej w północno-zachodniej Polsce. Drapikowska, Maria; Krzakowa, Maria. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 2 s. 29-38, il. bibliogr.

Zbadano 42 populacje trzciny pospolitej w jeziorach i stawach północno-zachodniej Polski pod kątem różnic w budowie morfologicznej (9 cech wiechy) oraz genetycznej (elektroforeza 3 locii enzymu peroksydazy). Wyniki elektroforezy wykazały, że niektóre populacje cechowały się wysoką heterozygotycznością - poziom heterozygotyczności obserwowanej (Ho) wynosił od 0, 25 do 0, 74. Wartości współczynnika osobności Wrighta (F) wskazywały, że badane populacje pozostają w równowadze Hardego-Weiberga.

*00045* en

Cytogenetic characteristics of species of the Chironomus genus (Diptera, Chironomidae) from Lake Łuknajno Biosphere Reserve (northwest Poland). Cytogenetyczna charakterystyka gatunków z rodzaju Chironomus (Diptera, Chironomidae) z Rezerwatu Biosfery Jezioro Łuknajno (północno-wschodnia Polska). Jabłońska-Barna, Izabela; Michailova, Paraskeva. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 2 s. 77-81, il. bibliogr.

Scharakteryzowano dwa gatunki bentosowe: Chironomus nuditarsis Strenzke, 1959 oraz Camptochironomus tentans (Fabricius, 1805) na podstawie badań cytogenetycznych. Pierwszy z nich posiada ramiona chromosomów w kombinacji AB, CD, EF i G (tzw. cytokompleks „thummi“), a drugi ma kombinację ramion chromosomów AB, CF, DE i G. Stwierdzono polimorfizm w budowie ramion F u obydwu gatunków oraz A i E u gatunku C. tentans.

*00046* en

Chironomidae (Diptera) community response to improved oxygen conditions in a naturally recovering lake (Łękuk Wielki, northeast Poland). Reakcja zespołów Chironomidae (Diptera) na poprawę warunków tlenowych w naturalnie rekultywowanym jeziorze (Łękuk Wielki, północno-wschodnia Polska). Koszałka, Jacek. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 2 s. 83-89, il. bibliogr.

W wyniku analizy prób zoobentosu z różnych stref jeziora (litoral, sublitoral, płytki i głęboki profundal) stwierdzono obecność 26 taksonów, w tym 4 należące do Tanypodinae i 22 do Chironomidae. Zaobserwowano stopniowe zmniejszanie się zróżnicowania gatunkowego wraz ze wzrostem głębokości. Obecność larw Chironimidae w najgłębszej strefie jeziora (12 m) świadczyło o poprawie warunków tlenowych i postępującym procesie odnowy jeziora.

*00047* en

The diurnal distribution of the zooplankton community of the littoral zone of Lake Wielkowiejskie (Wielkopolski National Park, Poland). Dobowe rozmieszczenie zooplanktonu w strefie litoralu Jeziora Wielkowiejskiego (Wielkopolski Park Narodowy, Polska). Kuczyńska-Kippen, Natalia; Milecka, Ewelina. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 2 s. 91-98, il. bibliogr.

Badano dobowy rytm wędrówek zooplanktonu oraz wpływ koncentracji chlorofilu-a i parametrów fizykochemicznych wody na jego zagęszczenie w płytkim, porośniętym roślinnością naczyniową jeziorze. Wśród 149 taksonów składających się z 95 gatunków Rotifera, 36 Cladocera, 18 Copepoda, stwierdzono kilka gatunków rzadkich i dwa po raz pierwszy w Polsce (Colurella sinistra i Lecane inopinata). Największą liczebnością gatunkową charakteryzowały się stanowiska wywłócznika. Największe zagęszczenie zooplanktonu występowało o zmierzchu. Stwierdzono korelacje między zagęszczeniem niektórych gatunków a koncentracją chlorofilu-a i azotanów.

*00048* en

The impact of biometric parameters of a hydromacrophyte habitat on the structure of zooplankton communities in various types of small water bodies. Wpływ parametrów biometrycznych siedlisk hydromakrofitów na strukturę zespołów zooplanktonowych w różnego typu małych zbiornikach wodnych. Kuczyńska-Kippen, Natalia; Nagengast, Barbara; Joniak, Tomasz. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 2 s. 99-108, il. bibliogr.

Na podstawie analizy biomasy, zagęszczenia i objętości 23 skupisk roślinnych w 12 różnych zbiornikach wodnych, określono zmiany w dynamice i składzie gatunkowym planktonu wrotkowego i skorupiakowego. Na rozwój badanych grup zooplanktonu największy wpływ miała biomasa i zagęszczenie roślinności. Potwierdza to hipotezę o wykorzystywaniu przez zooplankton skupisk roślinności naczyniowej jako kryjówek przed drapieżnikami.

*00051* pl

Obce gatunki w Polsce. Goście chciani i niechciani. - Nasze Wody 2008 R. 12 nr 3 s. 28-31, il. Zsfg

Omówiono proces rozprzestrzeniania się różnych gatunków zwierząt w Polsce. W ostatnich latach rodzima fauna została wzbogacona o nowe gatunki ssaków (jenot, szop), ptaków wodnych (bernikla), żółwia czerwonolicego, racicznicę zmienną, różne gatunki ryb. Spośród ryb wymieniono piranię, babkę byczą, trawiankę.

*00052* pl

Ekologia drobnych zbiorników wodnych. Czarnecka, Małgorzata. - Nasze Wody 2009 R. 13 nr 2 s. 18-19, il. bibliogr.

Opisano wspólne cechy drobnych zbiorników wodnych m. in. efemeryczność, podatność na zmiany zachodzące w otoczeniu (np. szybkie zmiany temperatury wody), homotermię, a także cechy organizmów je zasiedlających.

*00053* pl

Wypławki. Sieniawski, Andrzej. - Nasze Akwarium 2009 nr 114 s. 27-30, il. summ.

Przedstawiono różne gatunki wypławków występujących w wodach słodkich i w akwariach. Omówiono ich budowę, tryb życia, rozmnażanie się. W hodowlach akwariowych można spotkać 7 rodzimych wypławków oraz gatunki zawleczone z innych kontynentów. Podano sposoby zwalczania tych płazińców metodami chemicznymi np. wyciągiem z kasztana, dwutlenkiem węgla lub kwasem cytrynowym oraz metodą biologiczną (wyjadanie przez ryby).

AKWAKULTURA

*00081* pl

[Szósta] VI Konferencja Dyrektorów Centrów Akwakultury - NACEE 16-18 września [2009] w Przysieku k. Torunia. Kolman, Ryszard; Duda, Arkadiusz. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 31-33, il.

Podczas spotkania przedstawicieli organizacji NACEE, działającej pod egidą FAO, mówiono o współpracy naukowo-badawczej oraz realizacji międzynarodowych projektów w dziedzinie akwakultury. Do organizacji tej należy 41 instytutów naukowych, uczelni i organizacji związanych z rybactwem śródlądowym.

*00082* pl

Międzynarodowa Konferencja „Aquaculture Europe’09". Kowalska, Agata; Kowalski, Radosław. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 33-35, il.

Doroczna konferencja „Aquaculture Europe’09" została zorganizowana przez EAS - Europejskie Stowarzyszenie Akwakultury w norweskim Trondheim dla ok. 300 uczestników. Tematykę zdominowały badania nad żywieniem ryb, pozyskiwaniem nowych źródeł składników pokarmowych, powstawaniem nowych technologii uzdatniania odpadów poprodukcyjnych.

BIOLOGIA RYB

*00003* pl

Babki - ryby pochodzące ze zlewni Morza Kaspijskiego. Grabowska, Joanna. - Węd.Pol. 2009 nr 9 (223) s.14-15, il.

Opisano pochodzenie, przyczyny i drogi ekspansji oraz potencjalne zagrożenia wynikające z rozprzestrzeniania się w naszych wodach obcych gatunków ryb, do których należą babki. Babkę byczą znaleziono w 1990 r. w pobliżu Helu, babkę łysą w 1995 r. stwierdzono w środkowym odcinku Bugu, babkę szczupłą złowiono w 1997 r. w Bugu, a babkę marmurkową w 2008 r. w Wiśle koło Płocka.

*00016* pl

Jezioro rozmaitości - o pielęgnicach z Malawi. Hikisz, Jacek. - Wszechświat 2009 t.110 nr 4-6 s.52-58, il.

*00054* pl

Czworook - rybka o podwójnych oczach. Strzelecki, Zbigniew. - Nasze Akwarium 2009 nr 115 s.47, il. summ.

Opisano budowę oka u ryb z rodzaju Anableps, zamieszkujących tereny od Meksyku po dorzecze Amazonki. Oko u tych ryb jest przystosowane do jednoczesnego obserwowania nad i pod powierzchnią wody. W tęczówce występują dwa otwory źreniczne, soczewka ma kształt gruszkowaty, siatkówka jest podzielona na dwa sektory.

*00063* en

Day/night effects of passing boat on fish distribution in the shallow Malta Reservoir. Wpływ dziennego i nocnego pływania łodzią na rozmieszczenie ryb w płytkim zbiorniku wodnym Malta. Godlewska, Małgorzata; Długoszewski, Bronisław; Doroszczyk, Lech. - Hydroacoustics 2009 vol.12 s.61-68, il. bibliogr.

We wrześniu i październiku 2008 r. przeprowadzono badania hydroakustyczne populacji ryb w płytkim (o średniej głębokości poniżej 3 m) zbiorniku Malta, w którym dominującym gatunkiem była płoć. Używano echosondę Simrad EY 500 z małej łodzi oraz GPS, pokonując te same transekty w dwóch kierunkach. Zarejestrowana dniem i nocą liczba ryb w drodze powrotnej była zazwyczaj niższa, ale różnice te nie były istotne statystycznie. Ryby w małym stopniu reagowały ucieczką, co było m.in. spowodowane niewielkim natężeniem hałasu oraz niską przezroczystością wody (widzialność krążka Secchi’ego poniżej 1 m).

HODOWLA RYB

*00012* pl

Ochrona ryb niedrapieżnych. P. O. [Oprac. ]. - Wiad. Węd. 2009 nr 9 (723) s. 12-14, il.

Omówiono znaczenie bioróżnorodności w przyrodzie - zachowania jak największej liczby gatunków oraz formy ich ochrony (całkowitą lub częściową). W przypadku ryb częściowa ochrona może występować w postaci: okresu ochronnego (większość ryb karpiowatych nie ma okresu ochronnego), wymiaru ochronnego (ma on zapewnić choćby jednorazowe przystąpienie do tarła) i limitu połowów.

*00020* pl

Wykorzystanie biologicznie oczyszczonych ścieków komunalnych do zasilania stawów z hodowlą ryb. Cupak, Agnieszka; Krzanowski, Stanisław. - Gaz Woda 2009 t. 83 nr 9 s. 18-20, il. bibliogr.

Na podstawie badań właściwości fizykochemicznych wody i koncentracji chlorofilu-a analizowano przydatność stawów rybnych do doczyszczania ścieków (usuwania związków azotu i fosforu). Redukcja badanych wskaźników zanieczyszczeń w 4 stawach wynosiła 55 proc. dla azotu ogólnego i 72 proc. azotu azotanowego. Każdy staw charakteryzował się specyficzną produktywnością pierwotną.

*00064* pl

Hodowla pstrąga w wodach słodkich. Dialog WWF z producentami. Pyć, Anna. - Mag. Przem. Ryb. 2009 nr 4 (70) s. 41-43, il.

Przedstawiono rolę i znaczenie standardów zalecanych przez międzynarodową organizację ochrony przyrody WWF dla 12 gatunków ryb i mięczaków, których produkcja będzie poprzedzona dialogami. Scharakteryzowano 5 faz dialogu dotyczącego hodowli pstrąga w wodach słodkich. Omówiono proces tworzenia systemu certyfikacji produktów akwakultury. Podstawowym celem dialogu jest zminimalizowanie negatywnego wpływu hodowli ryb na środowisko.

*00065* pl

Czy produkcja organiczna w akwakulturze ma przyszłość?. Lirski, Andrzej. - Mag. Przem. Ryb. 2009 nr 4 (70) s. 49-51, il.

W 2005 r. na posiedzeniu Komisji Europejskiej po raz pierwszy mówiono o certyfikacji produkcji ryb i produktów rybnych. Scharakteryzowano znaczenie certyfikacji i wymogi dotyczące akwakultury organicznej. Analizowano koszty związane z prowadzeniem produkcji w akwakulturze organicznej. Przedstawiono możliwości prowdzenia produkcji ekologicznej w Polsce, na przykładzie karpia i pstrąga.

*00068* pl

Relacja z Aquaculture Europe 2009 - Trondheim [Norwegia] 2009 rok. Kowalski, Radosław K. - Prz. Ryb. 2009 nr 5 (107) s. 22-23, il.

Podczas konferencji „Aquaculture Europe 2009", która odbyła się w Norwegii, głównym hasłem były wyzwania ekologiczne stawiane akwakulturze. Poruszano tematykę żywienia ryb, mówiono o wykorzystywaniu odpadów poprodukcyjnych, przetwarzaniu odpadów pobrowarniczych i szukaniu innych komponentów mogących zastąpić mączkę rybną w paszach. Przedstawiono zastosowanie hodowli multitroficznej w produkcji sadzowej ryb morskich oraz inne technologie.

*00071* pl

Zastosowanie analiz molekularnych w identyfikacji ryb jesiotrowatych. Fopp-Bayat, Dorota. - Mag. Przem. Ryb. 2009 nr 5 (71) s. 35-36, il.

Omówiono możliwości stosowania analiz molekularnych w identyfikacji ryb jesiotrowatych. Do identyfikacji gatunków i analizy zmienności genetycznej u ryb jesiotrowatych stosuje się najczęściej jako markery fragmenty mitochondrialnego DNA oraz sekwencje mikrosatelitarnego DNA jądrowego. Scharakteryzowano schemat postępowania podczas analizy polimorfizmu sekwencji mikrosatelitarnych.

*00077* pl

Realizacja zadania „Restytucja certy (Vimba vimba L. ) i jesiotra ostronosego (Acipenser oxyrhinchus M. ) w roku 2008". Bartel, Ryszard; Kardela, Janina. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 18-21, il. bibliogr.

Przedstawiono rozdział środków finansowych (730 tys. zł) pochodzących z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przeznaczonych na restytucję certy i jesiotra ostronosego w 2008 r. Podano daty, miejsca zarybień, liczby, rodzaj materiału zarybieniowego i jego wartość finansową oraz producentów ryb.

*00097* pl

Gospodarka rybacka w śródlądowych wodach płynących w roku 2007. Cz. 2: Zarybienia. Mickiewicz, Maciej; Wołos, Arkadiusz; Draszkiewicz-Mioduszewska, Hanna. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 18-19+22-24, il. bibliogr.

Na podstawie 339 kwestionariuszy RRW-23 pochodzących od podmiotów gospodarczych użytkujących prawie 390 tys. ha publicznych wód płynących, podano rodzaj i ilość materiału zarybieniowego poszczególnych gatunków wprowadzonych do wód śródlądowych. Przedstawiono odsetek powierzchni zarybianych poszczególnymi gatunkami oraz wartość zarybień w przeliczeniu na 1 ha powierzchni, którą nimi zarybiano.

*00098* pl

Zakład Hodowli Ryb Łososiowatych Rutki. Próba bilansu ćwierćwiecza działalności. Dobosz, Stefan; Goryczko, Krzysztof; Grudniewska, Joanna; Kuźmiński, Henryk. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 20-21+38-39, il.

Przedstawiono genezę powstania, etapy realizacji oraz podstawowe cele pracowni (dziś zakładu badawczego) o nazwie Zakład Hodowli Ryb Łososiowatych, będącej placówką Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Przedstawiono prowadzone prace badawcze, doświadczalne, wdrożeniowe i usługowe oraz współpracujące instytucje naukowe i dorobek publikacyjny pracowników.

*00100* pl

Gdzie jesiotrom będzie dobrze?. Gessner, Joern. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 30-31, il. bibliogr.

Omówiono polsko-niemieckie działania mające na celu przywrócenie jesiotra w Morzu Bałtyckim. Prowadzone są zarybienia mniejszymi rybami, poznakowanymi znaczkami archiwizującymi oraz markerami chemicznymi. Konieczna jest pomoc rybaków poprzez informacje o czasie, miejscu i wielkości złowionej ryby.

ROZRÓD RYB

*00083* pl

[Dwudziesta trzecia] XXIII Konferencja „WYLĘGARNIA 2009" 1-3 września 2009, Debrzyno k. Kościerzyny. Ulikowski, Dariusz. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 35-37, il.

Podczas trzech sesji referatowych (20 referatów) i posterowej (28 plakatów) tematem przewodnim były ryby łososiowate: pstrąg tęczowy i potokowy, lipień, sieja i troć. Omówiono aspekty techniki chowu, rozrodu, żywienia i stanu zdrowotnego ryb.

*00085* en

Spawning performace of native threatened spotted snakehead fish, Channa punctatus (Actinopterygii: Channidae: Perciformes), induced with Ovatide. Efektywność tarła zagrożonego rodzimego [gatunku] żmijogłowa, Channa punctatus (Actinopterygii: Channidae: Perciformes), wywołanego przez Ovatide. Marimuthu, Kasi; Haniffa, Mohammed A. ; Aminur Rahman, Mohammad. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 1-5, il. bibliogr.

Żmijogłów, Channa punctatus, jest cenną rybą słodkowodną w Indiach, zagrożoną wyginięciem. Przeprowadzono eksperyment stymulacji owulacji z użyciem nowego preparatu Ovatide (syntetycznego hormonu uwalniającego gonadotropiny z antagonistą dopaminy), stosując dawki 0, 2, 0, 4 i 0, 6 ml/kg ciężaru ciała ryb. Żadnych zachowań tarłowych nie zaobserwowano w grupie kontrolnej. Częściowe tarło wystąpiło u ryb otrzymujących najniższą dawkę Ovatide, a całkowite przy wyższych dawkach. Najwyższy wskaźnik zapłodnienia i wylęgowości uzyskano przy dawne 0, 4 ml/kg, którą uznano za najodpowiedniejszą dla żmijogłowa.

ŻYWIENIE I ODŻYWIANIE SIĘ RYB

*00015* pl

Probiotyki w akwarystyce. Górecki, Wojciech; Popek, Włodzimierz. - Nasze Akwarium 2009 nr 113 s. 20-22, il. bibliogr. summ.

Probiotyki to preparaty zawierające żywe lub liofilizowane mikroorganizmy (najczęściej bakterie jelitowe) oraz niesione przez nie substancje. Stymulują one rozwój populacji mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym, szczególnie u ryb młodych i ryb po kuracji antybiotykowej. Dodawane bezpośrenio do wody mogą wspomagać procesy naturalnego oczyszczania wody w akwariach.

*00044* en

The food preferences of three-spined stickleback, Gasterosteus aculeatus L. , downstream from a dam reservoir. Preferencje pokarmowe ciernika, Gasterosteus aculeatus L. , bytującego poniżej zbiornika zaporowego. Dukowska, Małgorzata; Grzybkowska, Maria; Marszał, Lidia; Zięba, Grzegorz. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 2 s. 39-50, il. bibliogr.

Wykazano sezonową zmienność składu gatunkowego w pokarmie ciernika bytującego w rzece Warcie poniżej Zbiornika Zaporowego Jeziorsko. W maju dominującym składnikiem pokarmu były wioślarki z rodzaju Daphnia (43, 5 do 69, 5 proc. całkowitej masy pokarmu). W kolejnych miesiącach dominowały: w czerwcu Simuliidae (62, 6 proc. ), w lipcu Chironomidae (87, 7 proc. ). Indeks wypełnienia przewodów pokarmowych ciernika wahał się od 3, 7 do 5, 1 w maju i czerwcu, natomiast w lipcu wynosił 1, 3.

*00088* en

The effect of dietary soybean meal on growth, nutrient utilization efficiency, and digestibility of juvenile common dentex, Dentex dentex (Actinopterygii: Perciformes: Sparidae) . Wpływ paszowej mączki sojowej na wzrost, efektywność wykorzystania składników pokarmowych i trawienie u młodocianych kielców, Dentex dentex (Actinopterygii: Perciformes: Sparidae) . Tomas, Ana; Martinez-Llorens, Silvia; Jover, Miguel. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 19-25, il. bibliogr.

Badano możliwość zastąpienia mączki rybnej mączką sojową w żywieniu ryb, kielców - gatunku z rodziny prażmowatych. W doświadczeniu użyto narybek o średnim ciężarze 41 g, który żywiono przez 97 dni paszą zawierającą od 0 do 60 proc. mączki sojowej. Przeżywalność wynosiła 80 proc. z wyjątkiem grup otrzymujących 50 i 60 proc. mączki sojowej w paszy. Tempo wzrostu i współczynnik wydajności wzrostowej białka malały przy wyższych zawartościach mączki sojowej w paszy. Uznano, że dodatek mączki sojowej w paszy dla ryb nie powiniem przekraczać 40 proc.

CHOROBY RYB

*00014* pl

Ogólne zasady leczenia ryb. Antychowicz, Jerzy. - Nasze Akwarium 2009 nr 113 s. 9-14, il. bibliogr. summ.

Opisano zasady leczenia ryb w intensywnej hodowli (m. in. w akwariach): prowadzenie leczenia w specjalnym akwarium zabiegowym, zasady podawania leków w kąpieli lub w karmie oraz sposób wstrzykiwania leków przy zaawansowanej chorobie ryb. Leczenie powinno być poprzedzone rozpoznaniem przyczyny choroby, wyborem odpowiedniego leku i przygotowania warunków do przeprowadzenia zabiegu.

*00049* en

Checklist of the pathogens of lamprey species of Poland. Wykaz patogenów u gatunków minogów [występujących] w Polsce. Sobecka, Ewa; Moskal, Jerzy; Więcaszek, Beata. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 2 s. 129-137, il. bibliogr.

Na podstawie dotychczasowych badań omówiono jakie organizmy pasożytnicze i patogenne stwierdzono u 5 gatunków minogów występujących w wodach morskich i śródlądowych Polski. Według różnych autorów wyróżniono 51 gatunków organizmów patogennych i pasożytniczych związanych zarówno z formami dorosłymi, jak i larwalnymi minogów. W porównaniu z innymi, najstarszymi grupami ryb (jesiotrokształtne i spodouste) minogokształtne charakteryzuje stosunkowo mała liczebność specyficznych dla nich organizmów patogennych.

*00073* pl

Ocena skuteczności szczepionki przeciwko CyHV-3 u narybku karpia (Cyprinus carpio L. ) - badania doświadczalne. Siwicki, Andrzej K. ; Kotler, Yaniv; Terech-Majewska, Elżbieta; Kazuń, Krzysztof; Głąbski, Edward; Kazuń, Barbara. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 2-4, il. bibliogr. summ.

Badano efektywność protekcyjnej, atenuowanej szczepionki KoVax z Izraela przeciwko herpeswirusowi karpia (CyHV-3) potocznie zwanego KHV, w różnych warunkach termicznych (temperatury: 16, 18, 20 i 22 st. C). Najlepsze efekty uzyskano w temperaturze 22 st. C. Szczepionka wykazuje wysoką skuteczność w ograniczaniu strat wywołanych wirusem i jej stosowanie w Polsce jest w pełni uzasadnione.

*00086* en

Helminth parasites of twaite shad, Alosa fallax (Actinopterygii: Clupeaformes: Clupeidae), from the southern Baltic Sea. Pasożytnicze robaki u parposza, Alosa fallax (Actinopterygii: Clupeaformes: Clupeidae), z południowego Bałtyku. Rokicki, Jerzy; Rolbiecki, Leszek; Skóra, Agnieszka. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 7-10, il. bibliogr.

U złowionych 100 sztuk parposzy (ryb śledziowatych) z Morza Bałtyckiego w latach 2003-05 zbadano występowanie pasożytniczych robaków. Zidentyfikowano 774 pasożyty, które najczęściej były reprezentowane przez przywry Diplostomum spp. (62, 0 proc. stopień rozpowszechnienia przy intensywności zarażenia 10, 5) i nicienie Contracaecum osculatum (39, 0 proc. , 2, 2). Fauna pasożytnicza parposza jest w południowym Bałtyku słabo zróżnicowana, ale intensywność zarażenia i stopień rozpowszechnienia pasożytów są relatywnie wysokie.

RYBY KARPIOWATE

CHÓW I HODOWLA KARPIA

*00095* pl

Prognoza jesiennej produkcji stawowej w 2009 roku na podstawie badań ankietowych. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 11-15, il. bibliogr. summ.

Na podstawie danych ankietowych z 35 proc. gospodarstw stawowych gospodarujących na około 20 tys. ha stawów, przedstawiono prognozy produkcji narybku, kroczka i karpia konsumpcyjnego w różnych cyklach produkcyjnych w 2009 r. Spodziewany jest deficyt produkcji kroczka, wzrost produkcji narybku i zahamowanie trendu spadkowego produkcji karpia konsumpcyjnego. Przedłuża się zła sytuacja epizootyczna w gospodarstwach karpiowych.

INNE KARPIOWATE

*00062* pl

Występowanie różanki Rhodeus sericeus (Pallas, 1776) i piskorza Misgurnus fossilis (Linne, 1758) w Puszczy Kampinoskiej. Olszewski, Adam; Główka, Michał. - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2009 t. 65 z. 4 s. 287-292, il. bibliogr. summ.

W latach 1978-2008 stwierdzono występowanie w wodach powierzchniowych Kampinoskiego Parku Narodowego (KPN) 23 gatunków ryb, z czego 3 gatunki występowały tylko w stawach hodowlanych. W 2008 r. w KPN zlokalizowano stanowiska różanki i piskorza, wymienionych jako gatunki zagrożone w Polskiej Czerwonej Księdze. Ich ochrona wymaga tworzenia specjalnych obszarów ochronnych. Przedstawiono dane o występowaniu piskorza w Puszczy Kampinoskiej w oparciu o analizę pokarmu bociana czarnego.

*00076* pl

Wpływ dobowej dawki paszy na zapotrzebowanie tlenowe i wydalanie amoniaku przez juwenalnego lina. Zakęś, Zdzisław; Demska-Zakęś, Krystyna; Jarocki, Przemysław; Stawecki, Konrad. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 15-18, il. bibliogr.

Przedstawiono dobowe zmiany konsumpcji tlenu i wydalania amoniaku przez młodocianego lina, żywionego różnymi dawkami paszy: 0, 2, 0, 5 i 0, 8 proc. biomasy obsad. Konsumpcja tlenu zwiększyła się wraz ze wzrostem pobierania paszy, zaś ilość wydalanego amoniaku bardziej zależy od masy białka zawartej w paszy niż od całkowitej masy zużytej paszy.

*00078* pl

Podstawowe wyznaczniki jakości mlecza brzany (Barbus barbus) pozyskanego w sezonie rozrodczym po stymulacji hormonalnej za pomocą Ovopelu, Ovaprimu oraz hCG. Cejko, Beata I. ; Kucharczyk, Dariusz; Targońska, Katarzyna; Glogowski, Jan. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 22-24, il. bibliogr.

Badano podstawowe wyznaczniki jakości mlecza brzany: ruchliwość i koncentrację plemników, ciśnienie osmotyczne i białko ogólne po stymulacji preparatami syntetycznymi (Ovopelem, Ovaprimem) lub naturalnym (hCG). Nie stwierdzono istotnych różnic w wartościach badanych wyznaczników, najniższe uzyskano po podaniu rybom Ovaprimu.

*00089* en

Age and growth of bassan barbel, Barbus pectoralis (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae), under conditions of a dam reservoir. Wiek i wzrost brzany, Barbus pectoralis (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae), w warunkach zbiornika zaporowego. Ozcan, Gulnaz; Balik, Suleyman. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 27-32, il. bibliogr.

Badano populację brzany występującą w zbiorniku zaporowym Kemer w Turcji. W okresie od grudnia 2004 do listopada 2005 złowiono 206 osobników, 117 samców i 89 samic. Wiek złowionych ryb wahał się od 1 do 6 lat, dominowały ryby dwuletnie (31, 6 proc. ). Szacowano zależność długość-ciężar przy pomocy współczynnika kondycji Fultona, a parametry wzrostu przy pomocy równania Bertalanffy’ego. Długość ryb wahała się od 9, 8 do 27, 2 cm, a ciężar od 13, 04 do 317, 32 g.

*00090* en

Length-weight relations of Anatolian khramulya, Capoeta tinca (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae), from Samsun Province, northern Turkey. Zależność długość-ciężar u anatolijskiej chramuli, Capotea tinca (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae), z prowincji Samsun, północna Turcja. Yilmaz, Savas; Polat, Nazmi. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 39-41, il. bibliogr.

Przedstawiono zależność między długością a ciężarem u chramuli, ryby karpiowatej pochodzącej z 10 zbiorników śródlądowych w Turcji. Wartość b zależności długość-ciężar wahała się od 2, 54 do 3, 35. Tego typu badanie dla Capoeta tinca wykonano wcześniej tylko w rzece Kizilirmak, dla pozostałych populacji chramuli, występujących w dwóch zbiornikach zaporowych (Cakmak i Derbent), w stawie i w 6 potokach, były to badania wykonane po raz pierwszy.

*00096* pl

Wpływ głodzenia na zapotrzebowanie tlenowe i wydalanie amoniaku przez juwenalnego lina. Zakęś, Zdzisław; Demska-Zakęś, Krystyna; Stawecki, Konrad; Jarocki, Przemysław. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 16-18, il. bibliogr.

Młodocianego lina podchowywano w obiegu recyrkulacyjnym w temperaturze 23, 1 st. C na paszy sztucznej, a następnie głodzono przez 3 doby. Określano zapotrzebowanie tlenowe i wydalanie amoniaku oraz dobową zmienność tych wskaźników. Wyniki dowiodły, że przegłodzenie ryb istotnie redukuje ich zapotrzebowanie tlenowe i wydalanie amoniaku.

RYBY ŁOSOSIOWATE

CHÓW I HODOWLA PSTRĄGA

*00001* pl

Polska - Europa - Świat - wspólny rynek - wspólne problemy. Materiały [trzydziestej czwartej] XXXIV Krajowej Konferencji. Szkolenia dla hodowców ryb łososiowatych. Jastrzębia Góra 2009. Glogowski, Jan [red. nauk. ]. Lębork: Stow. Producentów Ryb Łososiowatych 2009, 178 ss. , il.

Przedstawiono analizę produkcji i sprzedaży pstrągów tęczowych w 2008 r. oraz rynek i spożycie ryb w latach 2008-09. Omówiono przepisy ochrony środowiska i prawa wodnego w aspekcie produkcji rybackiej, profilaktyczne szczepienia ryb oraz tarło pneumatyczne, podczas którego zamiast „wycierania“ stosuje się nakłuwanie powłok brzusznych tarlaków igłami z użyciem sprężonego powietrza lub tlenu. Analizowano możliwość wykorzystania funduszy unijnych z Programu Operacyjnego 2007-2013 w pstrągarstwie oraz funduszy promocyjnych.

*00066* pl

Analiza produkcji i sprzedaży pstrągów tęczowych w 2008 roku. Bontemps, Stanisław. - Prz. Ryb. 2009 nr 5 (107) s. 6-7, il.

Według danych ze 139 ankiet wypełnionych przez hodowców omówiono krajową produkcję i sprzedaż pstrągów tęczowych w Polsce w 2008 roku oraz ilość tarlaków i wyprodukowanej ikry. Podano informacje o stanie zdrowotnym pstrągów, występujących chorobach, śnięciach i stosowanych zabiegach profilaktycznych.

*00072* pl

Pstrągarstwo: po raz pierwszy bez wzrostu. Teka [oprac. ]. - Mag. Przem. Ryb. 2009 nr 5 (71) s. 41-42, il.

Przedstawiono problemy pstrągarstwa w Polsce omawiane na XXXIV [trzydziestej czwartej] Konferencji Hodowców Ryb Łososiowatych w Jastrzębiej Górze. Zgodnie z danymi Serwisu Pstrągowego za 2008 r. krajowa produkcja wynosiła 15, 1 tys. ton i była o 9 proc. niższa niż rok wcześniej. Analizowano przyczyny spadku produkcji pstrąga w 2008 r. Na konferencji obecne były firmy prezentujące swe produkty przeznaczone dla akwakultury.

INNE ŁOSOSIOWATE

*00061* pl

Szansa na troć wędrowną w Wełnie. Wróblewski, Józef. - Wiad. Węd. 2009 nr 11 (725) s. 73, il.

W ramach programu „Ichtiologiczna inwentaryzacja wybranych dopływów Warty“ przeprowadzono ocenę szans na odbudowanie populacji troci w rzece Wełnie. W 2008 r. udało się pozyskać dojrzałe trocie w tej rzece. Latem 2009 r. w miejscach naturalnego tarła (w okolicach miejscowości Jaracz) wpuszczono ok. 6 tys. sztuk narybku.

RYBY SZCZUPAKOWATE

*00079* pl

Porównanie wartości rzeźnej i jakości mięsa szczupaka hodowlanego i dzikiego. Zakęś, Zdzisław; Jankowska, Barbara; Szczepkowski, Mirosław; Żmijewski, Tomasz. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 25-29, il. bibliogr.

Przedstawiono wartość rzeźną i skład chemiczny filetów (zawartość tłuszczu, białka i kwasów tłuszczowych) szczupaka hodowlanego (żywionego paszą sztuczną) i dzikich osobników tego gatunku, żyjących w środowisku naturalnym. Wydajność rzeźna szczupaków nie różniła się w zależności od pochodzenia ryb, natomiast mięso szczupaka hodowlanego zawierało więcej białka, a poziom tłuszczu był 12-krotnie wyższy niż u szczupaka dzikiego.

*00084* en

Impact of selected abiotic and biotic factors on the results of rearing juvenile stages of northern pike Esox lucius L. in recirculating systems. Wpływ wybranych czynników abiotycznych i biotycznych na wyniki chowu młodocianych stadiów szczupaka (Esox lucius L. ) w obiegach recyrkulacyjnych. Szczepkowski, Mirosław. - Arch. Pol. Fish. vol. 17 fasc. 3 105-147, il. bibliogr. streszcz. Rozprawa habilitacyjna

Badano wpływ różnych czynników na wskaźniki chowu narybku szczupaka w obiegu zamkniętym. Wyniki chowu zależą od temperatury (optymalną okazała się temperatura 28 st. C), rodzaju basenów (kwadratowe lub rotacyjne), wielkości dawki stosowanej paszy oraz sortowania (sortowanie ograniczało występowanie kanibalizmu). Najmniejszy wpływ na wyniki chowu miało natężenie oświetlenia oraz wielkość granulek paszowych. W obserwowanym behawiorze szczupaków zauważono dużą zmienność. Wykazano możliwość chowu narybku szzczupaka w warunkach kontrolowanych i uzyskiwania tą metodą materiału zarybieniowego.

*00099* pl

Zapotrzebowanie tlenowe i wydalanie amoniaku przez młodocianego szczupaka podchowywanego w obiegach recyrkulacyjnych. Zakęś, Zdzisław; Szczepkowski, Mirosław; Demska-Zakęś, Krystyna; Jesiołowski, Marcin. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 25-29, il. bibliogr.

Juwenalnego szczupaka (masa ciała od 66 do 90 g) podchowywano w obiegach recyrkulacyjnych w temperaturach wody 20 i 24 st. C stosując w żywieniu pasze sztuczne. Określono zapotrzebowanie tlenowe i wydalanie amoniaku trzech grup wielkościowych ryb w dwóch wariantach temperatury oraz zmienność dobową tych wskaźników. Wykazano istotny wpływ masy ciała na tempo konsumpcji tlenu i wydalania amoniaku.

RYBY OKONIOWATE

*00004* pl

Sandacz - drapieżnik ze światłowstrętem. Miller, Przemysław. - Węd. Pol. 2009 nr 9 (223) s. 62-63, il.

Niemiecki przyrodnik Reinhard Weise przeprowadził eksperymenty w 400-litrowym akwarium oświetlonym 1000 W lampą, w którym umieścił młode sandacze. Okazało się, że sandacze były najbardziej aktywne, gdy w wodzie panowała ciemność lub półmrok. W warunkach naturalnych ilość światła w wodzie zależy od pozycji słońca nad horyzontem. W dzień sandacze zajmują w rzekach miejsca zacienione np. przez drzewa lub pod mostami. Ważnym czynnikiem jest przezroczystość wody.

*00074* pl

Próby ustalenia roku pojawiania się silnych pokoleń sandacza (Sander lucioperca (L. )) w jeziorze Jeziorak na podstawie statystyk połowowych. Falkowski, Jakub S. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 5-9, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono ogólną analizę odłowów sandacza w jeziorze Jeziorak w latach 1952-2008, liczebność kolejnych pokoleń, analizę połowów miesięcznych i jesiennych oraz wydajność narzędzi ciągnionych. Najliczniejsze pokolenie sandacza wystąpiło w 1980 r. i było trzykrotnie liczniejsze od pokolenia 1979.

*00087* en

Fecundity and condition of successful invaders: Siganus rivulatus and S. luridus (Actinopterygii: Perciformes: Siganidae) in the eastern Mediterranean Sea. Płodność i kondycja po skutecznej inwazji syganowatych, Siganus rivulatus i S. luridus (Actinopterygii: Perciformes: Siganidae) we wschodniej części Morza Śródziemnego. Bariche, Michel; Sadek, Riyad; Azzurro, Ernesto. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 11-18, il. bibliogr.

Ryby syganowate (okoniokształtne) przedostały się do Morza Śródziemnego przez Kanał Sueski. U wybrzeży Libii złowiono 528 osobników Siganus rivulatus i 485 S. luridus. Płodność względna pierwszego gatunku wynosiła 2123 ziaren ikry a drugiego 1584 ziaren ikry na g masy ciała. Badano też płodność absolutną i stosunek między tym wskaźnikiem a masą gonad. Kondycja S. luridus była istotnie wyższa niż u S. rivulatus, który wykazywał wyższą płodność.

*00094* pl

Efekty podchowu juwenalnego sandacza (Sander lucioperca) w różnych typach basenów. Kozłowski, Michał; Szczepkowski, Mirosław; Wunderlich, Krzysztof; Piotrowska, Iwona; Zakęś, Zdzisław. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 6-10, il. bibliogr. summ.

Podano wyniki podchowu (długość i masę ciała ryb, przyrost masy ciała, współczynnik kondycji i współczynnik pokarmowy, przeżywalność) dwóch grup wielkościowych młodocianego sandacza w basenach rotacyjnych o dnie kwadratowym i okrągłym. Kształt dna basenu znacząco wpłynął na tempo wzrostu ryb i współczynnik pokarmowy pasz, w mniejszym zaś stopniu na kondycję i przeżywalność.

RYBY WĘGORZOWATE

*00009* pl

Tajemniczy przybysz z Atlantydy [węgorz]. Miller, Przemysław. - Węd. Pol. 2009 nr 8 (222) s. 73-81, il.

Opisano biologię węgorza i przebieg wędrówek tarłowych, trwających trzy lata wędrówek listkowatych larw (leptocephalus) ku wybrzeżom Europy, gdzie przeobrażają się w małe węgorzyki oraz wędrówkę węgorzy do miejsc osiedlania się na okres żerowania. Od 2000 r. drastycznie zmniejsza się liczba młodych węgorzy montee wpływających do wód słodkich w Europie, w tym także Polski.

*00026* pl

Węgorz w Europie w przeddzień wprowadzenia planów gospodarowania jego populacją. Nermer, Tomasz; Psuty, Iwona. - Wiad. Ryb. 2009 nr 9-10 (171) s. 16-19, il. bibliogr.

Przedstawiono cele i znaczenie wprowadzenia w życie Rozporządzenia Rady WE nr 1100/2007 dotyczącego gospodarowania zasobami węgorza w Europie. Przeanalizowano dane o rekrutacji węgorza szklistego i wstępującego, połowach, akwakulturze oraz zarybieniach prowadzonych w Europie. Opisano założenia i środki jakie mają zamiar wprowadzić państwa Unii Europejskiej w celu realizacji Rozporządzenia WE.

RYBY SIEJOWATE

*00093* pl

Wpływ glukanu 1, 3-1, 6-beta-D (Leiber-Beta S, Niemcy) na nieswoiste mechanizmy obronne u siei (Coregonus lavaretus L. ) w intensywnych systemach chowu. Szczepkowska, Bożena; Siwicki, Andrzej K. ; Szczepkowski, Mirosław; Głąbski, Edward; Kazuń, Barbara; Kazuń, Krzysztof; Terech-Majewska, Elżbieta; Majewicz-Zbikowska, Elżbieta. - Komun. Ryb. 2009 nr 6 (113) s. 2-5, il. bibliogr. summ.

Narybek siei w wieku 6 miesięcy podchowywano w obiegu recyrkulacyjnym żywiąc paszami sztucznymi z dodatkiem różnych dawek glukanu (naturalny immunostymulator pochodzący z grzybów). Nie stwierdzono istotnych różnic we wzroście ryb i efektywności wykorzystania paszy. Glukan Leiber-Beta S w dawkach od 200 do 500 g na tonę paszy wykazywał działanie stymulujące na nieswoiste komórkowe i humoralne mechanizmy obronne siei.

RYBY SUMOWATE

*00008* pl

Sumik karłowaty - niespełniona nadzieja europejskiego wędkarstwa. Kotusz, Jan. - Węd. Pol. 2009 nr 8 (222) s. 52-55, il.

Opisano historię introdukcji sumika karłowatego w Europie, pochodzenie gatunku, jego biologię oraz przebieg inwazji. Pierwsze sumiki wpuszczono w Polsce do stawów w okolicach Baranówka koło Dębna w 1885 r. Przedstawiono aktualny obszar występowania tego gatunku. W Polsce tworzy on stabilne populacje, a jego udział w odłowach często sięga 50 proc. masy poławianych ryb.

*00091* en

Observation on larval deformity during induced spawning od walking catfish, Clarias batrachus (Actinopterygii: Siluriformes: Clariidae), at different combinations of human chorionic gonadotropin dose and latency period. Obserwacje deformacji larw podczas wywołanego tarła u suma wędrującego, Clarias batrachus (Actinopterygii: Siluriformes: Clariidae), przy różnych kombinacjach dawek ludzkiej gonadotropiny łożyskowej i okresu oczekiwania. Sahoo, Sangram K. ; Giri, Shiba S. ; Chandra, Suresh; Sahu, Ashok K. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 43-45, il. bibliogr.

Pięć dawek hCG (ludzkiej gonadotropiny łożyskowej) i pięć okresów oczekiwania (inkubacji) oceniano pod kątem pojawiania się zdeformowanych larw u suma wędrującego. Najwyższy odsetek (7-12 proc. ) zdeformowanych larw zaobserwowano przy dawkach 1000, 2000 i 5000 IU/kg i czasie inkubacji 14-23 h. Wyniki wskazują, że dawka 3000 IU/kg w czasie 14-23 h i dawka 4000 IU/kg w czasie 14-17 h inkubacji były odpowiedniejsze do wywołania tarła u suma. Pojawiło się wówczas mniej zdeformowanych larw (4-6 proc. ).

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00067* pl

Rynek i spożycie ryb w 2008 roku. Seremak-Bulge, Jadwiga. - Prz. Ryb. 2009 nr 5 (107) s. 8-11, il.

Omówiono krajową podaż ryb, handel zagraniczny, spożycie oraz ceny ryb słodkowodnych i łososi w ostatnim pięcioleciu w Polsce. Analiza rynku ryb wskazuje, że tradycyjne działanie producentów i rybaków jest niewystarczające na dynamicznie zmieniającym się rynku.

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00020* pl

Wykorzystanie biologicznie oczyszczonych ścieków komunalnych do zasilania stawów z hodowlą ryb. Cupak, Agnieszka; Krzanowski, Stanisław. - Gaz Woda 2009 t. 83 nr 9 s. 18-20, il. bibliogr.

*00021* pl

Trwałość odnowy Jeziora Długiego metodą inaktywacji fosforu (Pojezierze Mazurskie). Gawrońska, Helena; Łopata, Michał. - Gaz Woda 2009 t. 83 nr 9 s. 21-22, il. bibliogr.

Badano warunki termiczno-tlenowe i jakość wody (1 m i 0, 5 m nad dnem) w Jeziorze Długim w Olsztynie w okresie wegetacyjnym (od kwietnia do listopada) w 1999 r. (rok przed rekultywacją), w 2004 r. (bezpośrednio po rekultywacji) i w 2008 r. (5 lat po rekultywacji). Wykazano, że metoda inaktywacji fosforu przy użyciu koagulantu glinowego pozwoliła na korzystne zmiany badanych parametrów. Efekty rekultywacji utrzymywały się przez 5 kolejnych lat.

*00022* pl

Stan troficzny zbiorników zaporowych Górnej Wisły w oparciu o Dyrektywę Azotanową. Mazurkiewicz-Boroń, Grażyna; Szarek-Gwiazda, Ewa; Jarząbek, Adam. - Gaz Woda 2009 t. 83 nr 9 s. 37-39, il. bibliogr.

Dokonano oceny stanu troficznego 12 zbiorników zaporowych (Tresna, Porąbka, Czaniec, Dobczyce, Czorsztyn, Rożnów, Czchów, Klimkówka, Besko, Rzeszów, Solina, Chańcza) o powierzchni od 37, 2 do 2110 ha. Analizowano stężenia NO3, N-ogólnego, P-ogólnego, chlorofilu-a, tlenu, ładunków N i P w zlewniach bilansowych. Przedstawiono stężenia azotanów i wskaźników eutrofizacji w wodach zbiorników w latach 2004-2005. Poziom przekroczeń wskaźników eutrofizacji w tym okresie był niewielki.

*00023* pl

Tendencje zmian jakości wód rzeki Rudawy (w latach 1990-2004). Miernik, Włodzimierz; Wałęga, Andrzej. - Gaz Woda 2009 t. 83 nr 9 s. 40-42, il. bibliogr.

Oceniono jakość wody na podstawie wybranych parametrów (BZT5 - IV klasa, mineralne formy azotu - I i II klasa, mineralne formy fosforu - III klasa) w profilu kluczowym, który obejmował 100 proc. powierzchni zlewni rzeki Rudawy w latach 1990-2004. Nie zaobserwowano istotnych zmian jakości wody, bardzo słaby trend spadkowy stężenia azotu amonowego i słaby trend spadkowy fosforanów.

*00024* pl

Wpływ parametrów wód wpływających na kształtowanie wskaźników jakości wody dopływającej do zbiornika. Policht-Latawiec, Agnieszka. - Gaz Woda 2009 t. 83 nr 9 s. 45-46, il. bibliogr.

Analizowano wpływ wód niesionych przez trzy cieki (Radomka, Jabłonica, Szabasówka) na jakość wody wpływającej do zbiornika Domaniów. Jakość wody opisywano przy pomocy 18 parametrów fizyczno-chemicznych. Jedynie wartości 4 wskaźników były kształtowane przez wodę wszystkich cieków, na pozostałe wskaźniki główny wpływ wywierała Szabasówka, rzadziej Jabłonica i Radomka.

*00035* en

The use of benthic diatoms in estimating water quality of variously polluted rivers. Wykorzystanie okrzemków bentosowych w ocenie jakości wód rzek o różnym stopniu zanieczyszczenia. Szczepocka, Ewelina; Szulc, Bogusław. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 17-26, il. bibliogr.

Badania przeprowadzone w latach 2003 (rzeka Bzura wcześniej zanieczyszczona organicznie) i 2006 (rzeka Pilica o dobrej jakości wody) miały na celu oznaczenie dominujących gatunków okrzemek i określenie ich przydatności jako biologicznych indykatorów. Jakość wód w rzekach oznaczano na podstawie indeksów SPI, GDI, a status troficzny na podstawie indeksu TDI.

*00040* en

The influence of a long-term artificial aeration on the nitrogen compounds exchange between bottom sediments and water in Lake Długie. Wpływ długofalowej aeracji na wymianę związków azotu między osadem dennym a wodą w Jeziorze Długim. Brzozowska, Renata; Gawrońska, Helena. - Oceanol. Hydrobiol. Stud. 2009 vol. 38 nr 1 s. 113-119, il. bibliogr.

W wyniku wieloletniej rekultywacji Jeziora Długiego w Olsztynie za pomocą sztucznej aeracji z destratyfikacją w latach 1987-90 i 1999-2000 doprowadzono do znacznego obniżenia poziomu uwalniania azotu z osadów dennych do wody. Było to spowodowane intensyfikacją procesów nitryfikacyjno-denitryfikacyjnych w warstwie naddennej oraz zwiększeniem sedymentacji w wyniku braku gradientu termicznego.

*00050* pl

Żywa rzeka. krb [oprac. ]. - Nasze Wody 2008 R. 12 nr 3 s. 6-7, il. Zsfg

Omówiono zmiany zanieczyszczenia Drwęcy od 1980 r. , usytuowanie aktualnych źródeł zanieczyszczeń punktowych, rozmieszczenie stanowisk badawczych i wyniki badań jakości wody. Według najnowszych danych fizyko-chemicznych w żadnej z monitorowanych na 53 stanowiskach rzek kujawsko-pomorskich nie stwierdzono w wodach odpowiednich warunków bytowania dla ryb.

*00055* pl

Ekspozycja słomy jęczmiennej jako technika ograniczania zakwitów glonów w zbiornikach wodnych - mit czy skuteczne narzędzie?. Pęczuła, Wojciech. - Gosp. Wod. 2009 R. 69 nr 10 s. 407-409, bibliogr.

Na podstawie przeglądu literatury przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat stosunkowo nowej metody ograniczania zakwitów wody wywoływanych przez cyjanobakterie planktonowe oraz przykłady jej stosowania w różnych krajach. Zaletą tej metody jest niski koszt, brak ubocznych skutków w środowisku, wadą - stosunkowo niska skuteczność zależna od powierzchni i głębokości zbiornika oraz składu fitoplanktonu.

OCHRONA GATUNKOWA

*00060* pl

Początek końca ścisłej ochrony. Kormoran. Parlament Europejski debatuje nad plagą kormoranów w Europie. Bol, Jan. - Nasze Wody 2009 R. 13 nr 1 s. 14-15+18, il.

Na podstawie przyjętego przez Komisję Rybołówstwa UE projektu rezolucji „opracowanie europejskiego planu zarządzania zasobami kormoranów w celu ograniczenia coraz większych szkód wyrządzanych przez kormorany w zasobach rybnych, rybołówstwie i akwakulturze“ - dokument 2008/2177 (INI) - omówiono skalę problemu i podejmowane przeciwdziałania na obszarze Polski i całej Europy.

*00062* pl

*00092* en

First record of po brook lamprey, Lethenteron zanandreai (Cephalaspidomorphi: Petromyzontiformes: Petromyzontidae) in the Hutovo Blato wetland, Bosnia and Hercegovina. Pierwsze odnotowanie minoga, Lethenteron zanandreai (Cephalaspidomorphi: Petromyzontiformes: Petromyzontidae) na mokradłach Hutovo Blato, Bośnia i Hercegowina. Tutman, Pero; Dulcic, Jakov; Glamuzina, Branko. - Acta Ichth. Piscat. 2009 vol. 39 nr 1 s. 55-58, il. bibliogr.

Na mokradłach Hutovo Blato w dorzeczu rzeki Neretva podczas elektropołowów złowiono 14 lipca 2007 r. dwa samce minoga, Lethenteron zanandreai (Vladykov, 1955) po metamorfozie. Jest to pierwsze wystąpienie tego gatunku krągłoustych w wodach Bośni i Hercegowiny. Przedstawiono morfometryczną i merystyczną charakterystykę złowionych osobników. Ten gatunek minoga występuje jako endemit w czystych i zimnych wodach, jako zagrożony wyginięciem podlega ochronie.

GOSPODARKA WODNA

*00005* pl

Zbiornik „Klimkówka“ w Beskidzie Niskim. Wiejaczka, Łukasz. - Aura 2009 nr 9 s. 15-17, il. bibliogr.

Zbiornik wodny „Klimkówka“, o powierzchni 3, 06 km kw. i głębokości maksymalnej 30 m, jest usytuowany na rzece Ropie. Przedstawiono genezę jego powstania i funkcjonowanie oraz pozytywne aspekty jego obecności w Beskiedzie Niskim. Omówiono niekorzystny wpływ zbiornika na naturalną ichtiofaunę rzeki Ropy.

*00010* pl

Ryby płaczą w polskich rzekach. Deklaracja a praktyka. Perspektywy. Żurek, Roman. - Gosp. Wod. 2009 R. 69 nr 8 s. 301-305, il. bibliogr.

Przedstawiono problem postępującej dewastacji dolin rzecznych prowadzącej do strat przyrodniczych i gospodarczych oraz przykłady fatalnie przygotowanych strategii rozwoju regionów. Jenak zdarzają się też pozytywne propozycje renaturalizacji odcinków rzek. Postuluje się wprowadzenie obowiązku sporządzania rachunku kosztów i zysków oraz pokrywania kosztów degradacji środowiska przez wszelkie inwestycje. Konieczne jest zaniechanie złych praktyk zabudowy hydrotechnicznej uniemożliwiającej migrację ryb.

WĘDKARSTWO

*00013* pl

Jezioro Staw (Szlagowski Staw). Paruzel, Marian. - Wiad. Węd. 2009 nr 9 (723) s. 78-79, il.

Opisano położone pod Olsztynkiem jezioro Staw (Szlagowski Staw), jego dane morfometryczne i plan batymetryczny, linię brzegową, roślinność wodną, ryby oraz warunki wędkowania. Powierzchnia jeziora wynosi 20, 4 ha, a maksymalna głębokość 13, 9 m. Ichtiofauna jeziora jest bogata i zróżnicowana, a dominuje w niej sandacz. Z pobliskiego Jeziora Plusznego migrują do tego jeziorka duże okazy szczupaka, leszcza, płoci i okonia. Dzierżawcą jeziora jest Gospodarstwo Rybackie Szwaderki, które udostępnia je wędkarzom.

*00017* pl

Delta boleni. Kolendowicz, Jacek. - Węd. Świat 2009 nr 9 (165) s. 8-12, il.

Delta Dunaju w ok. 80 proc. leży na terenie Rumunii, reszta na terenie Ukrainy. Składają się na nią rozległe trzcinowiska, płytkie jeziora i kanały o różnej szerokości. Opisana wyprawa wędkarska zakładała połów szczupaków i sandaczy, a tymczasem złowiono 250 sztuk boleni. Rozmiary boleni nie były zbyt duże, większość cechowała się długością 40-45 cm, większe okazy trafiały się rzadko.

*00018* pl

Jezioro Jamno. Szymański, Krzysztof. - Węd. Pol. 2009 nr 10 (224) s. 10-11, il.

Opisano przymorskie jezioro Jamno, które można zakwalifikować do typu rybackiego sandaczowego. Ten rozległy akwen o powierzchni 2240 ha i maksymalnej głębokości 3, 8 m jest połączony z Bałtykiem kanałem umożliwiającym migrację ryb. W jeziorze występują sandacze, leszcze, węgorze, okonie, płocie i wzdręgi. Podano walory wędkarskie jeziora i zasady skutecznego wędkowania.

*00019* pl

Polowanie na miętusa. Miller, Przemysław. - Węd. Pol. 2009 nr 10 (224) s. 38-40, il.

Miętusy, ryby drapieżne, zasiedlają rzeki (krainę brzany i dolną część krainy pstrąga) i przepływowe jeziora, a także zatoki Morza Bałtyckiego. Opisano wygląd, podano wiek, długość i wagę najczęściej łowionych okazów oraz miejsca, w których najchętniej przebywają. Podano także pory żerowania i najlepsze sposoby wędkarskiego łowienia. Miętus to jedyny przedstawiciel rodziny dorszowatych występujący w wodach słodkich.

*00075* pl

Specyfika gospodarki wędkarskiej w legnickim okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego. Draszkiewicz-Mioduszewska, Hanna; Wołos, Arkadiusz. - Komun. Ryb. 2009 nr 5 (112) s. 10-15, il. bibliogr.

Na podstawie danych z 4081 rejestrów pochodzących z 62 łowisk legnickiego okręgu PZW, podano charakterystykę połowów wędkarskich w 2007 r. Obliczono masę i liczbę złowionych ryb, wielkość połowu przypadającą na jednego wędkarza w ciągu dnia (1 kg ryb na 1 wędkarza) i roku. Określono strukturę gatunkową, presję wędkarską oraz wydajność. Globalne odłowy wyniosły 175 ton ryb, wśród których przeważały płoć, leszcz i karp.

SKORUPIAKI I MIĘCZAKI UŻYTKOWE

*00064* pl

Hodowla pstrąga w wodach słodkich. Dialog WWF z producentami. Pyć, Anna. - Mag. Przem. Ryb. 2009 nr 4 (70) s. 41-43, il.

PRZETWÓRSTWO RYBNE

*00002* pl

Trujące ryby. Miller, Przemysław. - Węd. Pol. 2009 nr 9 (223) s. 10, il.

Opisano kilka gatunków ryb, których spożycie może u człowieka wywołać zatrucie. Substancją toksyczną jest ciguatoksyna, która powstaje w przewodzie pokarmowym ryb po spożyciu przez nie małych pierwotniaków zawierających gambierotoksynę. Groźne też są najeżki, których różne części ciała mogą zawierać tetrodoksynę. Zatrucie pokarmowe może wystąpić po zjedzeniu makreli, jeśli ryby były przechowywane w zbyt wysokiej temperaturze, a także brzany w okresie tarła, bądź gatunków zawierających toksyny we krwi np. szczupaka, węgorza i lina.

*00027* pl

Akwakultura jako alternatywa dla sektora przetwórstwa rybnego. Biegała, Zyta; Stankiewicz, Bogusław. - Wiad. Ryb. 2009 nr 9-10 (171) s. 23-25, il. bibliogr.

Scharakteryzowano znaczenie i rozwój akwakultury. Omówiono jej rolę w produkcji ryb oraz żywności pochodzenia wodnego w sektorze produkcji żywności. Opisano przedsięwzięcia umożliwiające dynamiczny rozwój europejskiej akwakultury w następnych latach.