Instytut   Rybactwa   Śródlądowego

im. STANISŁAWA  SAKOWICZA







EXPRESS INFORMACJA

NR  4/2015

(kwartalnik*)

 

 

 

                                               Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanowska

                                                            mgr inż. Henryk Chmielewski

                                                                inż. Jadwiga Cupiał

 

 

*Od 2016 roku zapraszamy do przeglądania bazy SIGŻ w Internecie na stronach Centralnej Biblioteki Rolniczej - zakładka Bazy danych
(http://www.cbr.edu.pl/index.php/bazy-danych.html)

 

 

 

                                                                                                                                      Opracowanie: mgr inż. Jadwiga Zdanow

Olsztyn 2015

 

 

 

 

REDAKCJA

Zespół redakcyjny:
mgr inż. Jadwiga Zdanowska
mgr inż. Henryk Chmielewski
inż. Jadwiga Cupiał

 

Kontakt:
Tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: din@infish.com.pl

 

© Copyright by
Instytut Rybactwa Śródlądowego
Olsztyn 2010

 

Wydawca:
Dział Wydawnictw
Instytutu Rybactwa Śródlądowego
10-719 Olsztyn, ul. Oczapowskiego 10
Tel. (089) 524 10 15, 524 01 71, fax (089) 524 05 05
E-mail: wydawnictwo@infish.com.pl

 

 

Część rekordów została opracowana w Centralnej Bibliotece Rolniczej
w Warszawie oraz w innych ośrodkach naukowych.
Dziękujemy za ich udostępnienie.









 

RYBACTWO

*00014*          pl

Nieracjonalna racjonalna gospodarka rybacka. Żurek, Roman;  Mikołajczyk, Tomasz. - Gosp. Wod. 2015 vol. 75 nr 11 s. 313-319, il.   bibliogr.

Wyjaśniono obecne rozumienie racjonalnej gospodarki rybackiej na podstawie ustawy o rybactwie śródlądowym. Zauważono brak zabezpieczeń przed wprowadzaniem obcych gatunków do środowiska wodnego. Opisano katastrofy ekologiczne spowodowane introdukcją pstrągów w różnych krajach. Zdaniem autorów, ochrona środowiska powinna być priorytetem, a zarybianie wód otwartych z przyrodniczego punktu widzenia uznano za nieuzasadnione. Pod uwagę należy wziąć kwestię rozdzielenia chowu i hodowli ryb od rybactwa na wodach otwartych.


*00023*          pl

Uwarunkowania ekonomiczne i środowiskowe rozwoju śródlądowej gospodarki rybackiej w Polsce. Wołos, Arkadiusz; Czerwiński, Tomasz.  W: Badania naukowe w procesie kształtowania polskiej wizji Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. III Kongres Nauk Rolniczych „Nauka – Praktyce”. Pr. zbior. Warszawa: Wydaw. Pascal 2015     s. 151-157, il. +bibliogr. 30 poz.

Przeanalizowano czynniki przyrodnicze i ekonomiczne oddziałujące na rozwój śródlądowej gospodarki rybackiej. Pominięto wpływ wędkarstwa, ale należy pamiętać, że przyczynia się ono do odłowu około 13 tys. ton ryb rocznie. Przeprowadzono analizę SWOT opisując mocne (S) i słabe (W) strony oraz szanse (O) i zagrożenia (T) rozwoju gospodarki rybackiej. Omówiono kierunki badań naukowych (badanie ichtiofauny, monitoring odłowów, zarybianie, wędkarstwo, wpływ czynników ekonomicznych i socjoekonomicznych oraz wpływ zmian klimatycznych).


*00035*          pl

Kompetencje Państwowej Straży Rybackiej. Radecki, Wojciech. -  Komun. Ryb. 2015 nr 4 (147) s. 30-33

Na podstawie obowiązujących przepisów prawnik dowodzi, że Państwowa Straż Rybacka może dokonywać kontroli poza obwodami rybackimi na wodach stojących, na wodach znajdujących się w zagłębieniach terenu powstałych w wyniku działalności człowieka, nie będących stawami oraz na stawach rybnych lub w innych urządzeniach w gospodarstwie rolnym, przeznaczonych do chowu i hodowli ryb. Za kluczowy argument uznano założenie, że przepisy o charakterze ochronnym obejmują wszystkie wody, na których jest prowadzone rybactwo.


*00060*          pl

[Trzeci] III Kongres Nauk Rolniczych „Nauka praktyce“. Lirski, Andrzej; Wołos, Arkadiusz. - Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 32-34, il.

Kongres Nauk Rolniczych, w którym uczestniczyło 500 przedstawicieli różnych środowisk, odbył się 10 września 2015 roku w Warszawie. Omawiano oczekiwania wobec nauki, problemy konkurencyjności sektora rolno-spożywczego, technologie naturalne i innowacyjne oraz funkcje obszarów wiejskich. Specjalna sesja panelowa była poświęcona rybołówstwu i akwakulturze. Przedstawiono uwarunkowania ekonomiczne i środowiskowe rozwoju śródlądowej gospodarki rybackiej i akwakultury w Polsce.


*00063*          pl

Rośnie produkcja ryb słodkowodnych. Branża czeka na nowy Program Operacyjny. Subiektywna relacja z [40] XL. Konferencji Hodowców Ryb Łososiowatych w Gdyni. Kulikowski, Tomasz. - Mag. Przem. Ryb. 2015 nr 5 (107) s. 57-58

Przedstawiono streszczenia niektórych referatów wygłoszonych na 40-tej konferencji pstrągowej (Gdynia, 2015). Omówiono statystykę produkcji ryb w 2014 roku (głównie karpia i pstrąga), wzrastającą wielkość konsumpcji ryb i owoców morza, marketing, sytuację epizootyczną. Zasygnalizowano, że branża rybacka czeka na uruchomienie nowego programu operacyjnego PO Ryby 2014-2020.  Oddzielną sesję poświęcono innowacjom.


*00085*          pl

[Piętnasta] XV Sesja Polsko-Rosyjskiej Komisji Mieszanej ds.  Gospodarki Rybnej, Kaliningrad 17-18. 11. 2015 r. Robak, Stanisław;  Kolman, Ryszard. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 38-40, il.

W polsko-rosyjskiej sesji dotyczącej gospodarki rybnej, ze strony polskiej, uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Okręgowego Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego, Morskiego Instytutu Rybackiego i Instytutu Rybactwa Śródlądowego. Ze strony rosyjskiej uczestniczyli również przedstawiciele instytucji naukowych, administracyjnych i organizacji rybackich. Omawiano możliwości współpracy w dziedzinie rybołówstwa na Zalewie Wiślanym, restytucji jesiotra oraz wdrażanie planu ochrony węgorza.


 

HYDROBIOLOGIA RYBACKA

*00005*          en

Influence of eutrophic lowland reservoir on crustacean zooplankton assemblages in river valley oxbow lakes. Wpływ nizinnego, eutroficznego zbiornika zaporowego na zespoły zooplanktonu skorupiakowego w starorzeczach.  Karpowicz, Maciej. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 6 s. 2055-2061, il. bibliogr.

Oceniano zdolność planktonu skorupiakowego, wynoszonego z nizinnego zbiornika Siemianówka, do kolonizacji nowych siedlisk w starorzeczach górnej Narwii w okresie letnim. Analiza porównawcza wykazała małe podobieństwa faunistyczne oraz znaczne różnice w strukturze ilościowej i jakościowej zespołów zooplanktonowych w wodach zbiornika i 18 starorzeczy położonych w jego bliskim sąsiedztwie (0,3 km) lub w znacznej odległości (10-180 km). Badania wykazały małą zdolność do kolonizowania siedlisk w starorzeczach takich gatunków Crustacea jak: Chydorus sphaericus, Bosmina longirostris, Bosmina coregoni, Daphnia cucullata, Diaphanosoma brachyurum, Mesocyclops leuckarti.


*00009*          en

Water quality in the central reach of the Ina River (Western Pomerania, Poland). Jakość wody środkowego odcinka rzeki Iny (Pomorza Zachodnie, Polska). Nędzarek, Arkadiusz; Bonisławska, Małgorzata; Tórz, Agnieszka; Gajek, Anna; Socha, Marlena; Harasimiuk, Filip B. - Pol. J. Env. Stud. 2015 vol. 24 nr 1 s. 207-214, il. bibliogr.

Na podstawie badań hydrochemicznych określano jakość wód rzeki Iny będącej pod wpływem wielokierunkowej antropopresji. Pozaklasowe wartości niektórych wskaźników (ChZT, fosfor ogólny, twardość ogólna, zasadowość) i przestrzenna zmienność koncentracji azotu i fosforu, były spowodowane działalnością pobliskich zakładów przemysłu rolno-spożywczego oraz sąsiedztwem terenów użytkowanych rolniczo i zurbanizowanych (Stargard Szczeciński). Na podstawie analizy głównych składowych wykazano, że zaobserwowany proces samooczyszczania się rzeki był wielowymiarowy. Główną składową tego procesu stanowiła grupa 4 składników: jony Mg i Ca, twardość ogólna oraz azot azotynowy i azotanowy.


*00010*          en

The ecological status of lakes in National and Landscape Parks: does the location of a lake and its catchment within a protected area matter?. Status ekologiczny jezior w parkach narodowych i krajobrazowych: czy ma znaczenie położenie jeziora i jego zlewni w obszarze chronionym?.  Pasztaleniec, Agnieszka; Kutyła, Sebastian.  - Pol. J. Env. Stud. 2015 vol. 24 nr 1 s. 227-240, il. bibliogr.

Oceniano wpływ obszarów chronionych na status ekologiczny wód wybranej grupy 92 jezior o powierzchni powyżej 50 ha, znajdujących się na terenie parków narodowych lub krajobrazowych, na podstawie danych zawartych w bazie Narodowego Systemu Monitoringu Środowiska z lat 2010-2012. Wykazano m. in. istotne korelacje między wskaźnikami eutrofizacji (koncentracją chlorofilu a, przezroczystością, zawartością biogenów w wodzie) a większością parametrów limnologicznych. Stwierdzono brak bezpośredniej korelacji między powierzchnią typu użytkowania zlewni a statusem ekologicznym jeziora.  Na podstawie przeanalizowanych danych nie było możliwe udowodnienie tezy o pozytywnym wpływie obszarów chronionych na status ekologiczny jezior znajdujących się w ich obrębie.


*00021*          pl

Okrzemki - piękno w skali mikro. Broda, Magdalena; Królikowska-Pataraja, Katarzyna. - Aura 2015 nr 12 s. 8-10, il.   bibliogr. summ.

Okrzemki to jednokomórkowe glony, które zawierają wysoką zawartość krzemionki w ścianach komórkowych. Ściany te tworzą twardy i odporny pancerzyk. Glony te żyją we wszystkich ekosystemach, w których są warunki do fotosyntezy. Są one często wykorzystywane jako bioindykatory środowiska w badaniach paleoekologicznych i do oceny jakości wód, a także w przemyśle do filtracji. Opisano morfologię okrzemek, ich sposoby rozmnażania się i rolę jaką pełnią w środowisku.


*00032*          pl

Zastosowanie rybackiej echosondy naukowo-badawczej do badania makrofitów zanurzonych. Cendrowska, Marta; Adamczyk, Mikołaj;  Godlewska, Małgorzata; Puchalski, Wojciech. - Komun. Ryb. 2015 nr 4 (147) s. 17-21, il. bibliogr. summ.

Przedstawiono wyniki pomiarów hydroakustycznych przeprowadzonych w Jeziorze Czarnym, usytuowanym na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego. Pomiary wykonywano przy pomocy echosondy SIMRAD EK60, z rozszczepioną wiązką o częstotliwości 200 kHz. Całkowite pokrycie jeziora makrofitami wynosiło 27 proc. Rośliny występowały w południowej, płytszej części jeziora oraz wzdłuż brzegów. Średnie wysokości roślin nie przekraczały 0,5 m. W płytkich wodach występował wywłócznik, głębiej ramienice (w zakresie 6-11 m). Metoda hydroakustyczna umożliwia wizualizację przestrzennego rozmieszczenia roślin i ich struktury wysokościowej oraz klasyfikację zbiorowisk roślinnych.


*00043*          en

Comparison of mineral and organic phosphorus forms in regulated and restored section of a small lowland river (NE Poland). Porównanie mineralnych i organicznych form fosforu w uregulowanym i restaurowanym odcinku rzeki (Polska północno-wschodnia).   Zieliński, Piotr; Jekatierynczuk-Rudczyk, Elżbieta. - Ecohydrol. Hydrobiol. 2015 vol. 15 nr 3 s. 125-135, il. bibliogr.

Przeprowadzono 2-letnie badania jakości wody ze szczególnym uwzględnieniem form fosforu (P) na dwóch odcinkach (uregulowanym i restaurowanym) małej rzeki nizinnej o nazwie Radunia. Analizy wykonywano 7 lat po zabiegach rekultywacyjnych. W rekultywowanej części rzeki różnych form P było o 40 proc. mniej niż w części uregulowanej. To obniżenie zawartości różnych form fosforu nie było spowodowane tylko przez rozcieńczenie. Stwierdzono liczne korelacje między zawartością P a innymi parametrami wody (np. Cl, NO2, NO3, NH4, Na i K). Uznano, że rekultywacja rzeki nawet na małą skalę może się przyczynić do poprawy jakości wody.


*00061*          pl

„Błękitna“ krew skrzypłocza kontra bakterie Gram (-). Draganik, Bohdan. - Mag. Przem. Ryb. 2015 nr 4 (106) s. 35-39, il.

Opisano biologię i systematykę skrzypłocza (nazwa łacińska Limulus). Stawonogi te pojawiły się w Sylurze przed 430 milionami lat. W USA wykorzystywano je dawniej do użyźniania gleby, a obecnie zostały objęte ochroną. Krew skrzypłoczy jest barwy niebieskiej i ma specyficzną właściwość reagowania na endotoksyny produkowane przez bakterie Gram-ujemne. W komórkach krwi skrzypłocza są produkowane amebocyty, które mają zastosowanie w teście LAL (Limulus amebocyte lysate), który służy do wykrywania endotoksyn w organiźmie.


*00073*          en

Pelagic respiration in the coastal zone of the southern Baltic Sea. Respiracja pelagiczna w przybrzeżnej, południowej strefie Morza Bałtyckiego.  Rychert, Krzysztof; Wielgat-Rychert, Magdalena; Wołoszynek, Marta; Sojda, Gracjan. - Ecohydrol. Hydrobiol. 2015 vol. 15 nr 4 s. 215-219, il. bibliogr.

Pomiary respiracji były przeprowadzone na dwóch przybrzeżnych stanowiskach w Bałtyku przez rok. Jedno stanowisko znajdowało się w Zatoce Gdańskiej w pobliżu Sopotu, drugie blisko Ustki. Wielkość respiracji szacowano jako obniżenie zawartości tlenu w szklanych butelkach. Średnie roczne tempo respiracji zależało od temperatury i wynosiło 0,37 mg O2/l/dobę w pobliżu Sopotu, a 0,18 mgO2/l/dobę w okolicach Ustki. Zależność między respiracją a liczebością bakterii nie była istotna. Okres 5-dniowej inkubacji powodował w próbkach z Sopotu obniżenie tempa respiracji, zaś próbki z Ustki wykazywały stabilność.


*00100*          pl

Polskie badania limnologiczne w Oazie Thala Hills (Enderby Land) w roku 1969. Rakusa-Suszczewski, Stanisław. - Kosmos 2015 t. 64 nr 1  s. 185-190, il. bibliogr. summ.

Antarktyda, szósty kontynent na Ziemi, zajmuje powierzchnię 14 mln km kw. Obszary tam występujące wolne od pokrywy lodowej nazwano oazami, a jedną z nich jest Oaza Thala Hills. W rejonie tym znajduje się ok. 50-60 zbiorników wodnych o różnej głębokości. Od 45 lat prowadzone są w nich, także przez Polaków, badania limnologiczne, takie jak stratyfikacja termiczna, ciśnienie, zawartość tlenu oraz badana jest flora i fauna. Wiele organizmów występujących na tym obszarze jest endemitami.


 

AKWAKULTURA

*00018*          pl

Jurassic Salmon - nowy rozdział akwakultury w Polsce?.  Linkowski, Tomasz. - Wiad. Ryb. 2015 nr 7-8 (206) s. 25-26, il.

Spółka Jurassic Salmon zorganizowała w dn. 15-16 czerwca 2015 w Trzęsaczu konferencję poświęconą wykorzystaniu wód geotermalnych do chowu i hodowli ryb. Towarzyszyło jej uroczyste otwarcie Zakładu Hodowli Łososia Atlantyckiego w systemie RAS (w obiegu zamkniętym) w miejscowości Janowo k. Dreżewa. W systemie tym istotna jest wymagana wielkość wymiany wody i jej uzdatnianie. Opisano cykl produkcyjny nowo otwartego obiektu, którego końcowym efektem ma być produkcja 1000 ton łososia rocznie.


*00067*          en

Cultivating Desmodesmus armatus (Chod. ) Hegew. in recirculating aquaculture systems (RAS) waste water. Hodowla Desmodesmus armatus (Chod. ) Hegew. w wodzie zużytej w systemach recyrkulowanych akwakultury (RAS).  Cheban, Larisa; Malischuk, Irina; Marchenko, Mykhailo. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 3 s. 155-162, il. bibliogr.

Badano możliwość hodowli mikroglonów zielonych, Desmodesmus armatus, w wodzie zużytej w systemie recyrkulowanym akwakultury (RAS). Maksimum zawartości białka (23 proc. ) glony osiągają po 40 dniach hodowli. W tym czasie osiągają też maksymalne zawartości chlorofilu a, b i karotenoidów w komórkach, co wynosi 11,17; 7,07 i 12,05 mg/g suchej masy glonów (odpowiednio). Mikroglony te mogą być obiecującym źródłem energii odnawialnej.


*00079*          pl

Polska akwakultura w 2014 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Cz. 1. Lirski, Andrzej; Myszkowski, Leszek. -  Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 16-20, il.

Polska akwakultura koncentruje się na chowie i hodowli około 30 gatunków ryb i jednego gatunku skorupiaka. Pozyskiwana jest też ikra do celów konsumpcyjnych. Omówiono wielkość produkcji ryb i ich ceny, w tym karpia i pstrąga, jako głównych gatunków hodowlanych. Gatunki te dominowały także w produkcji materiału obsadowego i zarybieniowego. Całkowite zatrudnienie w sektorze akwakultury w Polsce wynosiło 7126 osób, bezpośrednio w produkcji było zatrudnionych 6046 osób.


 

BIOLOGIA RYB

*00030*          pl

Zmiany struktury i kondycji ichtiofauny rzeki Czarnej Staszowskiej. Wierzbicki, Jarosław. - Komun. Ryb. 2015 nr 4 (147)  s. 6-13, il. bibliogr. summ.

Badano aktualną strukturę zespołów ichtiofauny głównego biegu Czarnej Staszowskiej powyżej i poniżej zbiornika zaporowego Chańcza.  Wyniki porównano do danych z badań przeprowadzonych w latach 1964-2014. Analizowano liczebność, biomasę, różnorodność, strukturę gatunkową oraz wskaźniki częstości występowania i kondycji ryb. Na sześciu stanowiskach odłowiono 211 osobników, reprezentujących 16 gatunków ryb i minogów. Powyżej zbiornika zaporowego odłowiono gatunki o wysokich wymaganiach środowiskowych: miętusa, pstrąga potokowego, strzeblę potokową, jazgarza, zaś poniżej: jelca, klenia, minoga ukraińskiego, piekielnicę, sandacza. Gatunki zasiedlające oba odcinki to: jaź, kiełb, minóg strumieniowy, okoń, płoć, szczupak, śliz. Budowa zbiornika w latach 1974-1984 wpłynęła na zmianę struktury ichtiofauny rzeki.


*00036*          pl

Ichtiofauna Dzikiej Orlicy (Dorzecze Łaby, Polska) - dziesięć lat później. Witkowski, Andrzej; Popiołek, Marcin; Kotusz, Jan;  Wawer, Krzysztof; Stefaniak, Jacek. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2015 t. 28 s. 5-25, il. bibliogr. summ.

W latach 2013-2014 przeprowadzono badania składu ichtiofauny górskiej rzeki Dzikiej Orlicy na 13 stanowiskach zlokalizowanych wzdłuż jej biegu i na jednym stanowisku w potoku Jelenik w Lesicy.  Stwierdzono występowanie 10 gatunków ryb i minogów. Pod względem liczebności dominował minóg strumieniowy (49,24 proc. ), pstrąg potokowy (25,56 proc. ) i głowacz białopłetwy (18,25 proc. ). Omówiono zmiany składu ichtiofauny w górnym biegu (polski odcinek) Dzikiej Orlicy w różnych okresach badań: 1976-1984, 2006 i 2013-2014.  Wykazano, że w ciągu ostatnich 10 lat nie ubył żaden z gatunków wcześniej stwierdzonych.


*00037*          pl

Ichtiofauna Bieszczadzkiego Parku Narodowego: skład gatunkowy, struktura i zagrożenia. Bylak, Aneta; Kukuła, Krzysztof. -  Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2015 t. 28 s. 27-42, il. bibliogr. summ.

W latach 2009-2012 badano skład gatunkowy ichtiofauny w potokach Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Były to potoki: Górna Solinka, Wołosatka, Wołosaty, Dwernik, Terebowiec, Rzeczyca; badano też górny odcinek Sanu z dopływami. Stwierdzono występowanie 15 gatunków ryb, wśród których pod względem liczebności dominowała strzebla potokowa (59,7 proc. ), głowacz pręgopłetwy (20,4 proc. ), a pstrąg potokowy stanowił 7,8 proc. , ale dominantem w biomasie był pstrąg potokowy (38,6 proc. ) i lipień (22,1 proc. ). Porównano aktualny stan ichtiofauny Bieszczadzkiego Parku Narodowego z danymi sprzed 50 lat.  Analizowano natężenie i charakter zagrożeń ichtiofauny badanego regionu.


*00038*          pl

Ichtiofauna systemu rzeki Brdy. Radtke, Grzegorz; Bernaś, Rafał; Dębowski, Piotr; Morzuch, Jacek; Skóra, Michał. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2015 t. 28 s. 43-84, il. bibliogr. summ.

W latach 2011-2014 za pomocą elektropołowów badano rozsiedlenie gatunków i względną liczebność ryb i minogów w 41 dopływach rzeki Brdy na 113 stanowiskach. Stwierdzono obecność 32 gatunków ryb i jednego gatunku minoga - minoga strumieniowego. Skład ichtiofauny omówiono pod względem stałości występowania, dominacji poszczególnych gatunków oraz poszczególnych grup rozrodczych. Porównano aktualny stan ichtiofauny w systemie rzeki Brdy z danymi dostępnymi we wcześniejszych publikacjach.


*00040*          pl

Ichtiofauna różnych typów rybackich jezior zlewni Drawy i Piławy. Czerniawski, Robert; Domagała, Józef; Pilecka-Rapacz, Małgorzata; Kraczek, Grzegorz; Sługocki, Łukasz; Krepski, Tomasz. -  Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2015 t. 28 s. 105-121, il. bibliogr. summ.

W latach 2009-2014 badano skład jakościowy i biomasę ichtiofauny w wybranych typach jezior zlewni Drawy i Piławy: w karasiowych (Czarne, Chomętowo), linowo-szczupakowych (Nowa Korytnica, Rybnica, Pańskie, Krzywy Róg, Karpino, Grażyna, Bobrowo Małe, Koprzywno), sandaczowych (Adamowo, Młyńskie, Damskie), leszczowych (Trzebuń, Dominikowo, Bobrowo Duże), sielawowych (Żerdno, Drawsko). Stwierdzono występowanie 17 gatunków ryb, a największą ich biomasę stwierdzono w jeziorach: Krzywy Róg, Koprzywno, Chomętowo i Rybnica, a najmniejszą w jeziorze Trzebuń. Zdecydowanym dominantem wagowym w połowach sieciowych ryb w litoralu wszystkich jezior były płoć i okoń.


*00041*          pl

Występowanie wędrownych i reofilnych gatunków ryb i minogów w rzekach północnej Polski w świetle historycznych materiałów do początku XX wieku. Radtke, Grzegorz; Bernaś, Rafał; Skóra, Michał. -  Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2015 t. 28 s. 123-149, il. bibliogr. summ.

Opisano rys historyczny źródeł informacji na temat występujących gatunków ryb i minogów na północy Polski. Jednym z pierwszych dokumentów historycznych są prace Rzączyńskiego (1721, 1736, 1742) stanowiące próbę całościowego opisu wód oraz fauny ryb i minogów Królestwa Polskiego wraz z częścią Pomorza i Warmii. Przedstawiono wykaz rzek i strumieni, w których odnotowano obecność poszczególnych gatunków, na podstawie danych historycznych z przełomu XIX i XX wieku. Omówiono gospodarkę rybacką w rzekach północnej Polski w oparciu o analizę materiałów archiwalnych.


*00044*          en

Elucidation of innate immune components in the epidermal mucus of different freshwater fish species. Wyjaśnienia na temat wrodzonych komponentów odporności w śluzie na skórze różnych gatunków ryb słodkowodnych.  Timalata, Kuppusamy; Marimuthu, Kasi; Vengkades Rao, Rao; Xavier, Rathinam; Rahman, M. Aminur; Speeramanan, Subramaniam; Arasu, Mariadhas V. ; Al-Dhabi, Naif A. ; Arockiaraj, Jesu. - Acta Ichth. Piscat. 2015 vol. 45 nr 3 s. 221-230, il. bibliogr.

Śluz na skórze ryb jest podstawowym składnikiem systemu odpornościowego i odgrywa ważną rolę w chronieniu ryb przed patogennymi mikroorganizmami. Próby śluzu pobrano od następujących gatunków: Clarias gariepinus, Channa micropeltes, Ch. striatus, Oxyeleotris marmorata, Oreochromis niloticus, Hemibagrus nemurus.  Badano różne profile białkowe stosując analizy SDS-PAGE. Obserwowano poziomy aktywności lizozymów, fosfatazy alkalicznej, esterazy i proteazy. Badania wykazały różną aktywność poszczególnych enzymów w śluzie na skórze ryb. Enzymy w śluzie na skórze ryb są składnikiem systemu odpornościowego, umożliwiającego ochronę przeciw atakom patogennych mikroorganizmów.


*00072*          en

Linking hydrodynamics and fish larvae retention in estuarine nursery areas from an ecohydrological perspective. Powiązania między hydrodynamiką a zatrzymywaniem larw ryb w estuariowej strefie przybrzeżnej z punktu widzenia ekohydrologii.  Teodosio, Maria A. ;  Garel, Erwan. - Ecohydrol. Hydrobiol. 2015 vol. 15 nr 4 s. 182-191, il.   bibliogr.

Przepływ wody na tarliskach oddziałuje na larwy ryb i sposób ich zachowania. We wczesnej fazie rozwoju larwy są biernymi pływakami, unoszonymi przez prąd wody. Pływanie w miejscach o silniejszym prądzie wody może sprawiać larwom trudności. Badania tego typu behawioru larw ryb opisano na podstawie obserwacji przeprowadzonych w strefie ujściowej rzeki Guadiana w Portugalii. Badano różne taksony ryb analizując ich maksymalne szybkości pływania (sprint) oraz krytyczne (Ucrit). Obserwacje porównywano dla różnych szybkości przepływu wody i wielkości przepływu rzeki. Badano gatunki pochodzące z następujących rzędów: Atheriniformes, Clupeiformes, Perciformes, Pleuronectiformes.


*00090*          en

Respiratory response to the chemical cues of injured conspecifics and histology of skin in round goby, Neogobius melanostomus (Actinopterygii, Perciformes, Gobiidae). Reakcja oddechowa na sygnały chemiczne wywołane przez zranienia innych osobników i histologia skóry babki śniadogłowej, Neogobius melanostomus (Actinopterygii, Perciformes, Gobiidae). Putys, Zilvinas; Lozys, Linas; Buda, Vincas. - Acta Ichth. Piscat. 2015  vol. 45 nr 4 s. 411-415, il. bibliogr.

Babka śniadogłowa (zwana też byczą lub obłą) reagowała w specyficzny sposób na ekstrakt skórny pochodzący od innych osobników tego samego gatunku spowalniając częstotliwość poruszania się pokryw skrzelowych czyli operculum. Zachowanie takie sugeruje, że ryba posiada mechanizm reakcji na drapieżnika. Badanie próbek skóry ryb ujawniło obecność specyficznych komórek tzw. komórek klubowych w epidermie, które są odpowiedzialne za chemiczną reakcję na obecność drapieżnika, przekazując sygnał alarmowy. Szykość poruszania się operculum jest pierwszym symptomem reakcji na szkodliwy dla ryb czynnik w środowisku.


*00092*          pl

Wyniki inwentaryzacji ichtiofauny metodami tradycyjnymi w Narwiańskim Parku Narodowym. Główka, Michał; Olszewski, Adam. -  Chrońmy Przyr. Ojcz. 2015 t. 71 z. 5 s. 347-355, il. bibliogr. summ.

Od kwietnia 2010 do lutego 2011 na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego zinwentaryzowano ichtiofaunę rzeki Narwi i jej dopływów oraz pobliskich stawów hodowlanych. W badaniach stosowano wędki, sieci, żaki i podbieraki. Stwierdzono 26 gatunków ryb, w tym 5 gatunków nowych dla tego terenu. Były to: węgorz, karp, amur biały, tołpyga biała, ciernik.


*00094*          en

Hematological and blood gas profiles of triploid Siberian sturgeon (Acipenser baerii Brandt). Profile hematologiczne i gazowe krwi u triploidalnego jesiotra syberyjskiego (Acipenser baerii Brandt). Rożyński, Maciej; Demska-Zakęś, Krystyna; Fopp-Bayat, Dorota. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 4 s. 197-203, il. bibliogr.

Określono oddziaływanie triploidyzacji na parametry hematologiczne i profile gazowe (O2, CO2, HCO3) krwi jesiotra syberyjskiego. Badania wykonano u osobników o średniej długości 22,3 cmśrednim ciężarze 75,3 g. Triploidyzacja spowodowała istotne zmiany w profilu hematologicznym jesiotra w porównaniu do ryb diploidalych. Ryby o wyższej ploidalności miały niższą liczebność erytroctów i wyższą koncentrację hemoglobiny oraz odnotowano u nich istotne obniżenie zawartości limfocytów we krwi. Uznano, że system immunologiczny u tych ryb uległ zaburzeniom. Triploidyzacja nie powodowała istotnych różnic w profilu gazowym krwi ryb.


*00095*          en

Histological, surface ultrastructural, and histochemical study of the stomach of red piranha, Pygocentrus nattereri (Kner). Badania histologiczne, powierzchni ultrastrukturalnej i histochemicznej żołądka piranii, Pygocentrus nattereri (Kner).  Ghosh, Saroj K. ; Chakrabarti, Padmanabha. - Arch. Pol. Fish. 2015  vol. 23 fasc. 4 s. 205-215, il. bibliogr.

Scharakteryzowano budowę i funkcjonowanie żołądka wszystkożernej piranii używając do badań skaningowego mikroskopu elektronowego.  Histologiczna struktura żołądka składa się z 4 warstw, błony śluzowej, podśluzowej, mięśniowej i surowiczej. Gruczoły żołądkowe w warstwie pylorycznej nie występowały. Warstwa śluzowa żołądka ryb tworzyła sieć o różnym pofałdowaniu. Wykryto odkładanie się glikogenu w gruczołach żołądkowych i w warstwie nabłonkowej żołądka. Najwyższe reakcje odnotowano dla białka i tryptofanu w gruczołach żołądkowych śluzu. Budowę komórkową i charakterystykę histochemiczną żołądka omówiono w odniesieniu do żywienia i trawienia u ryb.


 

HODOWLA RYB

*00022*          pl

Uwarunkowania ekonomiczne i środowiskowe rozwoju akwakultury w Polsce. Lirski, Andrzej. W: Badania naukowe w procesie kształtowania polskiej wizji Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. III Kongres Nauk Rolniczych „Nauka - Praktyce“. Pr. zbior.  Warszawa: Wydaw. Pascal 2015   s. 143-149, il. +bibliogr. 18 poz.

Stwierdzono, że potencjał rozwoju akwakultury w Polsce jest niewykorzystany. Dominującą rolę odgrywa chów i hodowla karpia oraz innych gatunków ryb w stawach ziemnych. Wzrasta też produkcja ryb w systemach recyrkulacyjnych, zwłaszcza ryb łososiowatych, a także jesiotra, suma i innych gatunków. Dodatkową funkcję spełniają obiekty wylęgarniczo-podchowowe dostarczając materiału zarybieniowego.  Przedstawiono oddziaływanie czynników przyrodniczych i ekonomicznych na rozwój akwakultury oraz priorytetowe kierunki badań naukowych.


*00024*          pl

O hodowli ryb w Polsce i nie tylko. . . Andrzejewski, Wojciech;  Mazurkiewicz, Jan; Golski, Janusz. - Prz. Ryb. 2015 nr 4 (142) s. 12-17,  il. bibliogr.

Omówiono rodzaje działalności w hodowli ryb w Polsce oraz strategie dla dominujących gatunków w akwakulturze. Są to: Strategia Karp 2020 oraz Strategia Rozwoju Zrównoważonej Akwakultury Intensywnej 2020. Przedstawiono główne gatunki światowej akwakultury oraz nowe w europejskiej akwakulturze (kulbin, seriola, halibut atlantycki, polyprion, cefal). W Polsce nowymi gatunkami są: barramundi, tilapia, sum europejski i jesiotry.


*00029*          pl

Charakterystyka termiczna wód Raduni zasilającej ośrodek hodowli ryb łososiowatych w Rutkach. Radtke, Grzegorz; Dobosz, Stefan. -  Komun. Ryb. 2015 nr 4 (147) s. 1-5, il. bibliogr. summ.

Analizowano temperaturę wody w rzece Raduni stanowiącej źródło zasilania ośrodka hodowli ryb łososiowatych w Rutkach, należącego do Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Ośrodek ten funkcjonuje od 1985 r. Średnia roczna temperatura wód w analizowanym okresie (1985-2014) wynosiła 9,0 st. Cel. Najwyższą średnią wartość temperatury wody obserwowano w lipcu (17,5 st. Cel. ), a najniższą w styczniu (1,6-1,7 st. Cel. ), zaś najwyższą dynamikę temperatur - w kwietniu, maju i październiku. Wzrastające w ostatnich latach temperatury wody latem, wiosną i jesienią mogą stanowić źródło problemów hodowlanych (choroby ryb, wolniejszy wzrost, zwiększoną śmiertelność).


*00045*          en

European hub for invaders: Risk assessment of freshwater aquarium fishes exported from the Czech Republic. Europejskie centrum inwazyjne: ocena ryzyka eksportu akwariowych ryb słodkowodnych z Republiki Czeskiej. Kalous, Lukas; Patoka, Jiri; Kopecky, Oldrich. - Acta Ichth. Piscat. 2015 vol. 45 nr 3 s. 239-245, il.   bibliogr.

Republika Czeska stała się „bramą wjazdową“ dla ryb akwariowych w Unii Europejskiej (UE). Badano ryzyko inwazyjne różnych gatunków ryb, analizując ich pochodzenie, dostępność od producentów i handlowców oraz z innych źródeł. Zidentyfikowano 1118 gatunków ryb z 51 rodzin, z czego 13 rodzin sklasyfikowano jako bardzo powszechne.  Ich pochodzenie określono jako produkcja domowa w UE, hodowla poza UE i dzikie połowy w regionie ich występowania. Rodzina karpiowatych była najliczniej reprezentowana, ale wysokie ryzyko inwazyjne należało do rodziny Poeciliidae, chociaż najwyższy wynik uzyskał Carassius auratus. Potencjalne ryzyko inwazyjne ryb akwariowych w UE nie wydaje się alarmujące, ale należy zwrócić uwagę na niebezpieczeństwo transferu patogenów do naturalnych biocenoz.


*00050*          pl

Klęska suszy w rybactwie 2015 i jej wpływ na dalszą hodowlę.  Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2015 nr 5 (143) s. 13-16, il.

Rekordowe upały latem 2015 roku w Polsce spowodowały klęskę suszy w wielu dziedzinach. Susza dotknęła również rybactwo, zwłaszcza gospodarkę stawową. W wielu stawach rybnych doszło do śnięć ryb, pojawiły się masowo zakwity wody, czasem zbiorniki te wysychały całkowicie. Zawartość tlenu w wodzie spadała nawet poniżej 2 mg/l. W stawach pojawiały się nie planowane gatunki ryb, pojawiało się dużo chwasu rybiego.


*00051*          pl

Chów materiału zarybieniowego jesiotrów. Szczepkowski, Mirosław.  - Prz. Ryb. 2015 nr 5 (143) s. 17-19, il. bibliogr.

Znajomość wymagań środowiskowych jesiotrów jest potrzebna do opracowania technologii chowu materiału zarybieniowego tych gatunków ryb. Omówiono przebieg rozrodu jesiotrów w warunkach kontrolowanych od pozyskania ikry i mlecza, po zapłodnienie i inkubację ikry. Po 8-11 dniach od wyklucia rozpoczyna się podchów larw, a po 3-4 tygodniach - podchów narybku. Omówiono też zagrożenia chorobowe (wystąpienie pasożytów lub chorób bakteryjnych). W optymalnych warunkach chowu przeżywalność jesiotrów nie powinna być mniejsza niż 50 proc.


*00058*          pl

Zarybianie polskich obszarów morskich w 2013 roku. Bartel, Ryszard; Kardela, Janina. - Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 21-28, il.   bibliogr.

Przedstawiono kalkulację kosztów poniesionych na zarybianie polskich obszarów morskich w 2013 r. Podstawową pozycją w kosztorysie był zakup materiału zarybieniowego (blisko 90 proc. kosztów). Podano wykaz cen za poszczególne gatunki ryb z wyszczególnieniem ich stadiów rozwojowych. Poszczególne obwody rybackie zarybiano takimi gatunkami ryb jak: troć, łosoś, sieja, certa, jesiotr, szczupak, lin. Hodowców poinformowano, że w jednym gospodarstwie rybackim może być hodowany materiał zarybieniowy z jednej rzeki.


*00074*          pl

Potencjalne możliwości stosowania intensywno-ekstensywnej metody podchowu ryb drapieżnych. (RAS - stawy ziemne). Zakęś, Zdzisław;  Szczepkowski, Mirosław. - Prz. Ryb. 2015 nr 6 (144) s. 13-15, il.   bibliogr.

Przedstawiono możliwości zwiększenia produkcji materiału zarybieniowego sandacza i szczupaka oraz ich hodowli w stawach ziemnych. Omówiono biotechnikę rozrodu i podchowu tych gatunków w obiegach recyrkulacyjnych (RAS), w tym uzyskanie rozrodu pozasezonowego. Uzykany materiał zarybieniowy może być wykorzystany do obsadzania stawów ziemnych odpowiednio przygotowanych. Hodowla sandacza i szczupaka w stawach wymaga przestrzegania sprawdzonych procedur, które zapewnią uzyskanie wysokiej efektywności produkcji ryb.


*00082*          pl

Różnorodność biologiczna ichtiofauny i jej znaczenie dla wędkarstwa, gospodarki rybackiej i produkcji ryb. Cz. 3: Ocena na podstawie danych statystycznych dotyczących zarybień. Wołos, Arkadiusz; Mickiewicz, Maciej. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 26-30,  il. bibliogr.

Uznano, że najważniejszym zabiegiem umożliwiającym zachowanie różnorodności biologicznej ichtiofauny, jest zarybianie. Jego celem jest m. in. kompensacja (wyrównanie strat w pogłowiu), utrzymanie populacji, zwiększenie połowów. Podano udział procentowy poszczególnych gatunków ryb w całkowitej wartości finansowej zarybień. Porównano wysokość zarybień poszczególnych obwodów rybackich. Sporządzono raport na temat stanu bioróżnorodności ichtiofauny i jej znaczenia dla gospodarki rybackiej, produkcji ryb i wędkarstwa.


*00083*          pl

Akwakultura - narzędzie czynnej ochrony bioróżnorodności ekosystemów wodnych. Restytucja jesiotra ostronosego w południowej części basenu Morza Bałtyckiego. Kolman, Ruszard. - Komun. Ryb. 2015  nr 6 (149) s. 30-34, il. bibliogr.

W 2007 roku oficjalnie uznano obecność jesiotra ostronosego w Bałtyku i umieszczono go w wykazie gatunków ryb uznanych za rodzime.  Powstały przesłanki do rozpoczęcia restytucji jesiotra bałtyckiego - ostronosego w Polsce. Materiał wyjściowy pochodził z populacji kanadyjskiej, był to wylęg oraz ikra zapłodniona. Prace związane z chowem narybku i selektów prowadzone są z zakładzie doświadczalnym Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Wyniki ponad 10-letnich prac pozwoliły opracować program restytucji jesiotra ostronosego.


*00098*          en

Preliminary evaluation of the effectiveness of visible implant elastomer and coded wire tags for tagging young-of-the-year Atlantic sturgeon, Acipenser oxyrinchus. Wstępna ocena efektywności znakowania młodych, rocznych jesiotrów ostronosych, Acipenser oxyrinchus, znaczkami elastomerowymi i magnetycznymi.  Kapusta, Andrzej; Duda, Arkadiusz; Wiszniewski, Grzegorz; Kolman, Ryszard. -  Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 4 s. 227-230, il. bibliogr.

Celem pracy było określenie tempa retencji znaczków elastomerowych (VIE) i magnetycznych (CWT) oraz wpływ znakowania ryb na wzrost jesiotra ostronosego przez 8 tygodni hodowli w warunkach laboratoryjnych. W doświadczeniach użyto dwie grupy ryb różniące się rozmiarami. Znakowanie nie miało istotnego wpływu na końcowe rozmiary jesiotrów. Przeżywalność wahała się od 90,6 do 100 proc. i nie była powiązana ze znakowaniem. W przypadku użycia znaczków VIE ich retencja wynosiła 100 proc. W przypadku znaczków CWT u małych ryb zostało zachowanych 90 proc. znaczków, a u większych ryb 100 proc.


 

ROZRÓD RYB

*00015*          pl

Więcej ochrony dla dużych ryb!. Kapusta, Andrzej. - Wiad. Węd.  2015 nr 11 (797) s. 73-75, il.

W tempie wzrostu ryb i ich płodności występują różnice osobnicze dla poszczególnych gatunków. U ryb stwierdzono zależności między długością ciała, płodnością i rozmiarami ikry, co pociąga za sobą szereg przystosowań rozrodczych. Większy udział dużych osobników wpływa na zwiększenie płodności całej populacji danego gatunku ryb.  Duże samice składają ikrę większych rozmiarów, a ich potomstwo cechuje się większą odpornością. Dla ekosystemów wodnych kluczowe znaczenie ma obecność ryb drapieżnych, więc ich ochrona jest szczególnie ważna.


*00046*          en

Reproduction of Baltic cod, Gadus morhua (Actinopterygii: Gadiformes: Gadidae), in the Gotland Basin: Causes of annual variability. Rozmnażanie się dorsza bałtyckiego, Gadus morhua (Actinopterygii: Gadiformes: Gadidae), w Basenie Gotlandzkim: przyczyny corocznej zmienności.  Plikshs, Maris; Hinrichsen, Hans-Harald; Elferts, Didzis; Sics, Ivo; Kornilovs, Georgs; Koster, Friedrich W. - Acta Ichth. Piscat. 2015 vol. 45 nr 3 s. 247-258, il.   bibliogr.

Tarliska dorsza w Basenie Gotlandzkim (Bałtyk) są głównym miejscem rozmnażania się tego gatunku, który wymaga zasolenia ponad 11 promili i zawartości tlenu ponad 2 mg/l/. Uwzględniono obserwacje z lat 1969-1995 przeprowadzone na czterech stanowiskach w dwóch transektach. Analizowano monitoring oceanograficzny i połowy badawcze z lat 1974-2012. Stwierdzono, że odpowiednie warunki do rozrodu dla dorsza istniały do 1981 roku, a w następnych latach w badanym rejonie ulegały pogorszeniu. Ostatnie znaczące wpływy wód zasolonych z Morza Północnego do Bałtyku miały miejsce w latach 1993 i 2003 stwarzając dogodne warunki rozrodu dla dorsza. Trudno powiedzieć, czy tarło dorsza w Bałtyku odbywa się na odpowiednim poziomie, ponieważ badania przeprowadzono tylko w Basenie Gotlandzkim.


*00057*          pl

Projekt „Upowszechnianie najnowszej wiedzy oraz propagowanie współpracy między przedstawicielami nauki i organizacjami sektora rybackiego w zakresie wylęgarnictwa i podchowu organizmów wodnych“.  Zakęś, Zdzisław. - Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 18-20, il. bibliogr.

Projekt był realizowany w ramach Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Przeprowadzono 6 corocznych konferencji, których pokłosiem były monografie, broszury, filmy. Ich tematyka obejmowała różne biotechniki rozrodu ryb, podchów różnych gatunków ryb i raków, metody znakowania, badanie efektywności zarybień.  Wskazane jest kontynuowanie upowszechniania technik/metod rozrodu i podchowu organizmów wodnych (ryb, raków).


 

ŻYWIENIE I ODŻYWIANIE SIĘ RYB

*00066*          en

Impact of enriching larval brine shrimp (Artemia sp. ) with a supplement containing polyunsaturated fatty acids on their growth and mortality. Wpływ wzbogacenia larw solowca (Artemia sp. ) suplementem zawierającym wielonienasycone kwasy tłuszczowe na wzrost i śmiertelność larw.  Prusińska, Maja; Kushniryk, Olga; Khudyi, Oleksii; Khuda, Lidiia; Kolman, Ryszard. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 3 s. 149-154, il. bibliogr.

ródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych był suplement S. presso (INVE Aquaculture, Belgia), którym wzbogacano larwy solowca.  Badano wpływ suplementu na wzrost i śmiertelność larw. Badano cztery różne warianty doświadczenia, w tym jeden kontrolny bez wzbogacania, a w pozostałych stosując dawkę 0,5 g/l w trzech przedziałach czasowych (po 6, 12 i 24 godzinach). Suplement lekko podwyższał wzrost larw w stosunku do grupy kontrolnej.


 

CHOROBY RYB

*00025*          pl

Sezon wiosenny 2015 i jego wpływ na dalszą hodowlę [ryb].  Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2015 nr 4 (142) s. 18-21, il.

Brak pokrywy lodowej i dodatnia temperatura wody (ok. 3 st. Cel. ) w miesiącach zimowych 2015 r. były przyczyną obniżenia kondycji i odporności karpi na choroby. Wysokie temperatury wiosną powodowały rozwój pasożytów, zwłaszcza kulorzęska i wystąpienie chorób infekcyjnych wywoływanych przez bakterie z rodzaju Aeromonas, Flavobacterium i Pseudomonas oraz wirusy. Duże straty zostały też spowodowane przez kormorany.


*00027*          pl

Czy akumulacja metali ciężkich w rybach może być odwracalna?.  Łuszczek-Trojnar, Ewa. - Prz. Ryb. 2015 nr 4 (142) s. 34-36, il.   bibliogr.

Przedstawiono badania efektów akumulacji i eliminacji metali ciężkich (kadmu, miedzi, ołowiu) z organizmów ryb. Obniżenie koncentracji metali ciężkich w tkankach można zaobserwować po przeniesieniu ryb do czystej wody. Proces oczyszczania może trwać krótko (tylko 3 dni), ale może nie przynosić rezultatów nawet po 40 dniach. Przechowywanie ryb w magazynach po jesiennych odłowach powinno odbywać się w wodzie najlepszej jakości.


*00052*          pl

Preparaty dezynfekcyjno-lecznicze stosowane w rybactwie stawowym. Kazuń, Krzysztof. - Prz. Ryb. 2015 nr 5 (143) s. 20-21, il.   bibliogr.

Podstawowe zalety preparatów biobójczych stosowanych w rybactwie to: mała toksyczność, szerokie działanie, łatwość ulegania biodegradacji. Do powszechnie stosowanych preparatów zalicza się: wapno tlenkowe, wapno chlorowane, chloraminę T, preparaty jodoforowe, preparaty zawierające nadtlenki (np. Virkon), preparaty na bazie kwasu nadoctowego i nadtlenku wodoru. Ważnymi zabiegami są też kąpiele lecznicze ryb z użyciem np. formaliny, siarczanu miedzi lub chlorku sodu. Omówiono działanie poszczególnych preparatów oraz ich skuteczność.


*00064*          en

Studies on the epidemiology and histopathology of Euclinostomum heterostomum (Trematoda: Digenea) infection in Channa punctata from North India. Badania epidemiologiczne i histopatologiczne dotyczące infekcji Euclinostomum heterostomum (Trematoda: Digenea) u Channa punctata z Północnych Indii. Shareef, P. A. Ahammed; Abidi, Syed M. A. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 3 s. 133-140, il. bibliogr.

Badano zakażenie ryb Channa punctata w Indiach metacerkariami Euclinostomum heterostomum od kwietnia 2011 do marca 2012. Wątroba, nerki, otrzewna, mięśnie i gonady były zainfekowane pasożytami.  Wykazano degenerację hepatocytów, zmiany w jądrach komórkowych, zwłóknienie i nekrozę tkanek oraz inne zmiany histopatologiczne. Duże cysty metacerkarii osłabiają kondycję ryb i wpływają negatywnie na ich produkcję oraz przydatność konsumpcyjną. Ch. punctata są gatunkiem, który ma w Indiach duże znaczenie ekonomiczne.


*00065*          en

Pathology of Edwardsiella tarda infection in African catfish, Clarias gariepinus (Burchell 1822), fingerlings. Patologia infekcji Edwardsiella tarda u palczaków suma afrykańskiego, Clarias gariepinus (Burchell 1822). Abraham, Thangapalam J. ; Mallick, Prakash K. ; Adikesavalu, Harresh; Banerjee, Sayani. - Arch. Pol. Fish.  2015 vol. 23 fasc. 3 s. 141-148, il. bibliogr.

Edwardsiella tarda jest jednym z wielu patogenów infekujących zarówno hodowlane, jak i dzikie gatunki ryb. Scharakteryzowano fenotyp i patogenność Edwardsiella tarda wyizolowanych z narybku suma afrykańskiego. Histopatologiczne obserwacje naturalnie zainfekowanych bakteriami ryb ujawniły infiltrację limfocytów w mięśniach, ogniskową matrwicę, rozrost, obrzęk i opuchliznę nabłonka blaszek skrzelowych.  Patogenne zmiany opisano dla nerek i wątroby m. in. stany zapalne wywołane przez ropienie.


 

RYBY KARPIOWATE

CHÓW I HODOWLA KARPIA

*00075*          pl

Prewencja w hodowli karpi i jej rola w ograniczaniu chorób.  Niemczuk, Wiktor. - Prz. Ryb. 2015 nr 6 (144) s. 16-20, il.

Zadaniem prewencji jest zapewnienie właściwych warunków żywieniowych, środowiskowych i eksploatacyjnych podczas hodowli karpi w stawach. Ważne jest właściwe obchodzenie się z rybami w celu łagodzenia stresów podczas wszystkich zabiegów. Staw powinien być zbudowany w sposób zapewniający najkorzystniejszy odłów ryb, przy czym ważny jest wybór terenu, na którym staw zbudowano. Dbałość o stado tarlakowe na różnych etapach hodowli jest również istotnym elementem prewencji.


 

INNE KARPIOWATE

*00011*          pl

Sztuczne urządzenia wodne jako przyrodniczo niedoceniane siedliska występowania zagrożonych gatunków ryb - przykład piskorza Misgurnus fossilis na obszarze Natura 2000 Pradolina Bzury-Neru PLH100006. Pyrzanowski, Kacper; Zięba, Grzegor; Przybylski, Mirosław.  - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2015 t. 71 z. 4 s. 266-272, il. bibliogr. summ.

W sieci kanałów melioracyjnych pradoliny Bzury-Neru na obszarze Natura 2000 piskorz, Misgurnus fossilis, osiągnął wysokie zagęszczenie (1 os. /m kw. cieku). Przedstawiono rozmieszczenie stanowisk występowania piskorza na tym obszarze. Prowadzone tam prace utrzymaniowe (melioracyjne) mogą wpłynąć niekorzystnie na strukturę populacji tego gatunku. Utrzymanie siedlisk w stanie nienaruszonym jest ważne dla ochrony piskorza, który posiada status gatunku podlegającego ochronie i ma znaczenie dla bioróżnorodności ichtiofauny.


*00020*          pl

Sandacz i leszcz z Zalewu Wiślanego (lata 2011-2014). Trella, Kordian; Dąbrowski, Henryk. - Wiad. Ryb. 2015 nr 11-12 (208) s. 21-26,  il. bibliogr.

Sandacze i leszcze złowione w Zalewie Wiślanym poddano pomiarom długości, liczebności i masy ciała. Przedstawiono wykresy rozkładów długości i struktury wiekowej leszczy poławianych przy pomocy żaków i sandaczy poławianych przy pomocy wontonów. W latach 2011-14 łowiono leszcze o długości od 8 cm do 64 cm (średnie długości w poszczególnych latach były różne i wynosiły od 22,3 cm do 29,8 cm).  Udział leszczy niewymiarowych (poniżej 35 cm) wynosił od 68 do 93,4 proc. W tych latach odłowione sandacze miały długość w zakresie 11-70 cm a ich średnia długość wahała się od 20,6 cm do 30,1 cm. Udział niewymiarowych sandaczy (poniżej 46 cm) dochodził nawet do 98,7 proc.  Pomiary rosyjskie leszczy i sandaczy złowionych z zalewie były zbieżne z polskimi.


*00039*          pl

Przegęszczona płoć i jej baza pokarmowa zasobna w zooplankton poniżej tamy Zbiornika Jeziorsko. Lik, Joanna; Adamczuk, Małgorzata;  Dukowska, Małgorzata; Grzybkowska, Maria; Leszczyńska, Joanna;  Szczerkowska-Majchrzak, Eliza. - Rocz. Nauk. Pol. Zw. Węd. 2015 t. 28  s. 85-104, il. bibliogr. summ.

Od czerca do sierpnia badano spektrum pokarmowe młodych płoci przy różnej dostępności ofiar, zwłaszcza zooplanktonu, na dwóch stanowiskach w rzece Warcie, w zaburzonej części w odległości 1,5 km od zapory zbiornika Jeziorsko (WAB) i na naturalnym odcinku - 2 km poniżej cofki (WAA). Wyższe zagęszczenie ryb oraz wyższe zróżnicowanie gatunkowe wykazano na WAA - 17 gatunków z 6 rodzin, a na stanowisku WAB - 15 gatunków z 7 rodzin. Dieta płoci żerujących w rzece poniżej zbiornika charakteryzowała się większym zróżnicowaniem, najwyższą biomasę stanowiły Trichoptera, Gastropoda i Diptera, a uzupełniana była przez rośliny naczyniowe, detrytus i glony. Na stanowisku WAB wyraźna była dominacja zooplanktonu (84,1 proc. ).


*00047*          en

Sexual cycle of white bream, Blicca bjoerkna (Actinoptergii: Cypriniformes, Cyprinidae), from three sites of the lower Oder River (NR Poland) differing in temperature regimes. Cykl płciowy krąpia, Blicca bjoerkna (Actinoptergii: Cypriniformes, Cyprinidae), z trzech miejsc w dolnym biegu Odry (Polska północno-zachodnia) różniących się warunkami termicznymi.  Domagała, Józef; Dziewulska, Katarzyna;  Kirczuk, Lucyna; Pilecka-Rapacz, Małgorzata. - Acta Ichth. Piscat.  2015 vol. 45 nr 3 s. 285-298, il. bibliogr.

Jedna z największych populacji krąpia, Blicca bjoerkna, znajduje się w Odrze. Osobniki tego gatunku pozyskiwano jako przyłów w połowach komercyjnych w latach 2009 i 2010 z 3 miejsc: rzeka Odra powyżej elektrowni; kanał z ciepłą woda zrzutową z elektrowni; Jezioro Dąbie - 20 km poniżej kanału. Wiek ryb wynosił od 2+ do 9+.  Od 506 samic i 190 samców pobrano próby do analiz histologicznych gonad obu płci. Tarło jazia w Odrze odbywało się od maja do czerwca, a w jeziorze trwało do początku lipca, zaś w ciepłowodnym kanale rozpoczynało się już w kwietniu. Ikra była składana w 2-3 porcjach. W wodach o podwyższonej temperaturze gametogeneza u krąpia przebiegała bez problemów, a ryby wykazywały typowe tempo wzrostu zależne od temperatury. W perspektywie ocieplenia klimatu krąp może stać się gatunkiem popularnym w wodach naturalnych.


*00068*          en

Evaluation of hematological and plasma indices in grass carp, Ctenopharyngodon idella, with reference to age, sex, and hormonal treatment. Ocena wskaźników hematologicznych i osocza u amura białego, Ctenopharyngodon idella, w odniesieniu do wieku, płci i kuracji hormonalnej. Ejraei, Farshad; Ghiasi, Maryam; Khara, Hossein. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 3 s. 163-170, il. bibliogr.

Badano zmiany hematologiczne i wskaźniki osocza u 60 amurów C.  idella w wieku 6, 12, 24 i 36 miesięcy. Dodatkowo u 20 ryb analizowano krew w zależności od płci i kuracji hormonalnej. W osoczu określano glukozę, cholesterol, trójglicerydy i białko całkowite.  Poziom glukozy i trójglicerydów różnił się w zależności od wieku ryb.  Składniki krwi były zależne od wieku, a także różniły się w przypadku kuracji hormonalnej. Natomiast nie stwierdzono istotnych różnic badanych wskaźników w odniesieniu do płci.


*00069*          en

Reproductive biology of Caspian vimba, Vimba vimba (L. ), in the coastal waters of the southwestern Caspian Sea. Biologia rozrodu certy kaspijskiej, Vimba vimba (L. ), w wodach przybrzeżnych południowo-zachodniej części Morza Kaspijskiego. Tari, Fateme;  Namin, Javid I. ; Abdolmalaki, Shahram; Hadavi, Mahvash. -  Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 3 s. 171-180, il. bibliogr.

Biologię rozrodu certy kaspijskiej badano na podstawie 712 osobników złowionych na trzech stanowiskach u wybrzeży Morza Kaspijskiego. Połowy obejmowały okres od kwietnia 2012 do czerwca 2013. Określano zmienność sezonową indeksu gonadosomatycznego (GSI), histologię gonad, rozmieszczenie oocytów i płodność. Szczyt GSI oberwowano zarówno u samic, jak i samców w czerwcu 2012 i maju 2013.  Płodność absolutna wahała się od 5873 do 35421 ziaren ikry.  Dojrzałość płciowa po raz pierwszy pojawiała się u samic certy po osiągnięciu długości 120 mm. Przebieg tarła był zależny od warunków środowiska.


*00088*          en

Temperature influence on key players of the somatotropic axis of tench, Tinca tinca (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae). Wpływ temperatury na kluczową oś somatotropową lina, Tinca tinca (Actinopterygii: Cypriniformes: Cyprinidae). Panicz, Remigiusz;  Sadowski, Jacek; Schutze, Heike; Bergmann, Sven M. - Acta Ichth. Piscat. 2015 vol. 45 nr 4 s. 335-342, il. bibliogr.

Badano wpływ temperatury wody na aktywność osi somatotropowej u lina. Do badań użyto 40 linów w wieku około trzech lat, po 5 sztuk w każdym z 8 zbiorników o pojemności 240 l, umieszczając oddzielnie samice i samców. Po upływie tygodnia badano u nich krew, przysadkę mózgową i mięśnie. Badano wpływ temperatury na poziom mRNA i mierzono koncentrację hormonu wzrostu. Test ELISA potwierdził, że temperatura oddziaływuje na hormon wzrostu, a także potwierdzono fakt dymorfizmu płciowego u lina. Wyniki przedstawiły w nowym świetle mechanizm funkcjonowania osi somatotropowej u ryb.


 

RYBY ŁOSOSIOWATE

*00087*          pl

[Czterdziesta] XL Konferencja Hodowców Ryb Łososiowatych, Gdynia 8-9 X 2015 r. Dobosz, Stefan; Szmyt, Mariusz. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 45-47, il.

W przeddzień konferencji odbyły się warsztaty na temat inicjatyw badawczych dotyczących żywienia i akwakultury, szukano alternatywnych komponentów pasz dla ryb. W pierwszym dniu konferencji omawiano rynek zbytu i wielkość produkcji pstrąga i łososia, najnowsze kierunki badań, a także możliwości korzystania z funduszy unijnych w latach 2014-2020. Następnego dnia przedstawiono najnowsze technologie produkcji ryb, zagadnienia legislacyjne i zdrowotne (występowanie wirusów VHS i IPN na terenie Polski).


*00026*          pl

Jurassic Salmon - nowa karta polskiej akwakultury. Andrzejewski, Wojciech. - Prz. Ryb. 2015 nr 4 (142) s. 22-26, il.

W czerwcu 2015 r. w Janowie (Województwo Zachodniopomorskie) otwarto nowoczesny i zaawansowany technologicznie zakład chowu i hodowli łososia atlantyckiego. Zakład Jurassic Salmon prowadzi produkcję od ikry do ryby handlowej przy wykorzystaniu wody geotermalnej. Proces hodowli łososia rozpoczyna się od wylęgarni i kolejno przebiega w hali narybkowej, hali smoltyfikacji i hali tuczu.


*00091*          pl

Wpływ hodowli łososia na środowisko naturalne. Draganik, Bohdan.  - Mag. Przem. Ryb. 2015 nr 6 (108) s. 56-60, il.

Omówiono różnorodne aspekty akwakultury łososia, ponieważ hodowla tego gatunku w ostatnich latach wykazuje tendencję wzrastającą. Głównymi producentami są: na pierwszym miejscu Norwegia, następnie Chile, Wielka Brytania i Kanada, a także Wyspy Owcze, Australia i Irlandia. Akwakultura łososiowatych wywołuje krytykę, ale wydajność łososia w porównaiu z hodowlą innych zwierząt (świnie, drób, owce) okazuje się korzystna. Współczynnik wykorzystania paszy stosowanej w akwakulturze łososia zmniejszył się do 1,17 w 2012 r.  Prowadzone są dalsze badania nad udoskonaleniem składu paszy dla ryb.


*00096*          en

Which parameters - rates of survival or growth - determine the best moment for stocking trout larvae?. Które parametry - wskaźnik przeżywalności czy wzrost - determinują najlepszy moment do zarybiania larwami troci? Domagała, Józef; Czerniawski, Robert;  Pilecka-Rapacz, Małgorzata. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 4  s. 217-222, il. bibliogr.

Określano najlepszy moment na zarybianie środowiska naturalnego larwami troci. W tym celu larwy troci karmiono w 7 wariantach, aby uzyskać tygodniowe różnice w parametrach wzrostu. Larwy żywiono dzień po resorpcji 2/3 pęcherzyka żółtkowego, po tygodniu od resorpcji 2/3 pęcherzyka żółtkowego i kolejno po 2, 3, 4, 5 i 6 tygodniach od resorpcji 2/3 pęcherzyka żółtkowego. Uznano, że larwy troci są gotowe do przyjmowania pokarmu po resorpcji 2/3 pęcherzyka żółtkowego. Larwy te mogą przeżyć 3 tygodnie bez żywienia. Najlepszy moment do wpuszczania larw do środowiska naturalnego następuje w trzecim tygodniu po resorpcji 2/3 pęcherzyka żółtkowego czyli tydzień po pełnej resorpcji.


 

RYBY SZCZUPAKOWATE

*00002*          en

Pilot study of selected bioindicators of fish health in Northern pike Esox lucius Linnaeus, 1758 from Northeastern Poland. Wybrane bioindykatory zdrowia ryb u szczupaka, Esox lucius Linnaeus, 1758 z północno-wschodniej Polski.  Borucinska, Joanna D. ; Czachorowska, Anna; Klein, Nicole; Morka, Dorota. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 6 s. 1941-1947, il. bibliogr.

Do oceny czystości środowiska naturalnego zastosowano makro- i mikroskopowe wskaźniki biologicznej kondycji zdrowotnej dzikiego szczupaka z jezior Pojezierza Ełckiego. Zastosowane wskaźniki to: współczynnik kondycji (CF), zmiany anatomopatologiczne, morfometria centrów melanomakrofagowych w wątrobie (MMC), atrezja komórek folikularnych, histopatologia wątroby i gonad. Z wyątkiem dwóch szczupaków zarażonych tasiemcem, pozostałe ryby nie miały żadnych zmian anatomopatologicznych i charakteryzowały się dobrym współczynnikiem kondycji. Uszkodzenia na poziomie tkankowym i komórkowym były nieliczne i dotyczyły głównie niektórych zmian patologicznych. Niewielki był zakres obszarów MMC w wątrobie.  Uzyskane wyniki mogą świadczyć pośrednio o dobrym stanie ekologicznym środowiska, z którego pochodziły ryby.


*00074*          pl

Potencjalne możliwości stosowania intensywno-ekstensywnej metody podchowu ryb drapieżnych. (RAS - stawy ziemne). Zakęś, Zdzisław;  Szczepkowski, Mirosław. - Prz. Ryb. 2015 nr 6 (144) s. 13-15, il.   bibliogr.

Przedstawiono możliwości zwiększenia produkcji materiału zarybieniowego sandacza i szczupaka oraz ich hodowli w stawach ziemnych. Omówiono biotechnikę rozrodu i podchowu tych gatunków w obiegach recyrkulacyjnych (RAS), w tym uzyskanie rozrodu pozasezonowego. Uzyskany materiał zarybieniowy może być wykorzystany do obsadzania stawów ziemnych odpowiednio przygotowanych. Hodowla sandacza i szczupaka w stawach wymaga przestrzegania sprawdzonych procedur, które zapewnią uzyskanie wysokiej efektywności produkcji ryb.


*00084*          pl

Projekt „Opracowanie alternatywnych metod zarządzania rybołówstwem drapieżnych ryb jeziorowych polegających na zastosowaniu materiału zarybieniowego pochodzącego z intensywnego chowu w obiegach recyrkulacyjnych“. Szczepkowski, Mirosław; Zakęś, Zdzisław. -  Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 35-38, il. bibliogr.

Projekt był realizowany w latach 2011-2015 w ramach Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Jego głównym celem było opracowanie procedur wsiedlania do wód otwartych materiału zarybieniowego szczupaka i sandacza oraz określenie zasad i metod postępowania z tarlakami tych gatunków. Projekt był realizowany w ścisłej współpracy nauki z praktyką rybacką.


*00099*          en

Slaughter yield and fatty acid profiles of fillets of pike (Esox lucius L. ) caught before and after spawning. Wydajność rzeźna i profile kwasów tłuszczowych filetów szczupaków (Esox lucius L. ) złowionych przed i po tarle.  Zakęś, Zdzisław; Pietrzak-Fiećko, Renata; Szczepkowski, Mirosław; Modzelewska-Kapituła, Monika;  Jankowska, Barbara. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 4 s. 231-235, il.   bibliogr.

Określano wpływ sezonu połowowego szczupaka, jesiennego przed tarłem (grupa A) i wiosennego po tarle (grupa B), na wydajność rzeźną filetów i profile kwasów tłuszczowych. Wydajność rzeźna filetów ze skórą i odskórowanych u ryb w grupie B była istotnie niższa niż w grupie A. Profile kwasów tłuszczowych mięsa ryb w obu grupach różniły się istotnie. W filetach szczupaków złowionych przed tarłem dominowały kwasy tłuszczowe nienasycone, zaś w filetach ryb po tarle dominowały kwasy tłuszczowe nasycone. Stosunek n-c PUFA do n-6 PUFA u szczupaków z grupy A był ponad trzykrotnie wyższy niż w grupie B.  Filety szczupaków po tarle są uboższym źródłem cennych kwasów tłuszczowych.


 

RYBY OKONIOWATE

*00020*          pl

Sandacz i leszcz z Zalewu Wiślanego (lata 2011-2014). Trella, Kordian; Dąbrowski, Henryk. - Wiad. Ryb. 2015 nr 11-12 (208) s. 21-26,  il. bibliogr.

Sandacze i leszcze złowione w Zalewie Wiślanym poddano pomiarom długości, liczebności i masy ciała. Przedstawiono wykresy rozkładów długości i struktury wiekowej leszczy poławianych przy pomocy żaków i sandaczy poławianych przy pomocy wontonów. W latach 2011-14 łowiono leszcze o długości od 8 cm do 64 cm (średnie długości w poszczególnych latach były różne i wynosiły od 22,3 cm do 29,8 cm).  Udział leszczy niewymiarowych (poniżej 35 cm) wynosił od 68 do 93,4 proc. W tych latach odłowione sandacze miały długość w zakresie 11-70 cm a ich średnia długość wahała się od 20,6 cm do 30,1 cm. Udział niewymiarowych sandaczy (poniżej 46 cm) dochodził nawet do 98,7 proc.  Pomiary rosyjskie leszczy i sandaczy złowionych z zalewie były zbieżne z polskimi.


*00074*          pl

Potencjalne możliwości stosowania intensywno-ekstensywnej metody podchowu ryb drapieżnych. (RAS - stawy ziemne). Zakęś, Zdzisław;  Szczepkowski, Mirosław. - Prz. Ryb. 2015 nr 6 (144) s. 13-15, il.   bibliogr.

Przedstawiono możliwości zwiększenia produkcji materiału zarybieniowego sandacza i szczupaka oraz ich hodowli w stawach ziemnych. Omówiono biotechnikę rozrodu i podchowu tych gatunków w obiegach recyrkulacyjnych (RAS), w tym uzyskanie rozrodu pozasezonowego. Uzyskany materiał zarybieniowy może być wykorzystany do obsadzania stawów ziemnych odpowiednio przygotowanych. Hodowla sandacza i szczupaka w stawach wymaga przestrzegania sprawdzonych procedur, które zapewnią uzyskanie wysokiej efektywności produkcji ryb.


*00080*          pl

Systemy recyrkulacyjne szansą rozwoju akwakultury sandacza.  Zakęś, Zdzisław; Rożyński, Maciej. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149)  s. 20-23, il. bibliogr.

Odłowy sandacza z wód otwartych wykazują stałą tendencję spadkową, a gatunek ten jako atrakcyjny rynkowo, zaczyna być produkowany w Europie w obiektach akwakultury. Opisano przebieg hodowli sandacza w RAS (systemie recyrkulacyjnym); podano wymagania termiczne i żywieniowe tego gatunku. Zagęszczenie obsad może sięgać 100 kg ryb/m sześc. , ale zaleca się mniejszą obsadę 60-80 kg ryb/m sześ. Trudności sprawia wciąż produkcja materiału obsadowego sandacza. Przeżywalność larw jest niska (5-10 proc. ), maksymalnie sięga do 20 proc. wg. metody opracowanej w Instytucie Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie.


*00084*          pl

Projekt „Opracowanie alternatywnych metod zarządzania rybołówstwem drapieżnych ryb jeziorowych polegających na zastosowaniu materiału zarybieniowego pochodzącego z intensywnego chowu w obiegach recyrkulacyjnych“. Szczepkowski, Mirosław; Zakęś, Zdzisław. -  Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 35-38, il. bibliogr.

Projekt był realizowany w latach 2011-2015 w ramach Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Jego głównym celem było opracowanie procedur wsiedlania do wód otwartych materiału zarybieniowego szczupaka i sandacza oraz określenie zasad i metod postępowania z tarlakami tych gatunków. Projekt był realizowany w ścisłej współpracy nauki z praktyką rybacką.


*00089*          en

Effect of dietary fish meal replacement by poultry by-product meal on muscle fatty acid composition and liver histology of fry of nile tilapia, Oreochromis niloticus (Actinopterygii: Perciformes: Cichlidae). Wpływ zastąpienia mączki rybnej przez odpadową mączkę drobiową w żywieniu na skład kwasów tłuszczowych mięśni i histologię wątroby u narybku  tilapii, Oreochromis niloticus (Actinopterygii: Perciformes: Cichlidae).  Aydin, Baki; Gumus, Erkan; Balci, Beytullah A. - Acta Ichth. Piscat. 2015 vol. 45 nr 4 s. 343-351, il.   bibliogr.

Oceniano wpływ odpadowej mączki drobiowej (PBM) na skład kwasów tłuszczowych mięśni i histologię wątroby u narybku tilapii. W żywieniu narybku zastosowano pięć pasz zawierających różny poziom PBM (0, 25, 50, 75 i 100 proc. ), a zawartość mączki rybnej (FM) stopniowo malała. Zastępowanie FM przez PBM miało istotny wpływ na skład kwasów tłuszczowych w mięśniach tilapii. Zmniejszeniu uległa zawartość kwasu dokozaheksaenowego (z 12,2 do 1,2 proc. ) i kwasu eikozapentaenowego (z 4,4 do 0,4 proc. ). W budowie histologicznej wątroby ryb nie pojawiły się nieprawidłowości.


 

RYBY WĘGORZOWATE

*00028*          pl

Węgorz w skrzyni - czyli słowo o pewnym starym sposobie chwytania (poławiania) węgorzy w Prusach. Szczepański, Seweryn. -  Prz. Ryb. 2015 nr 4 (142) s. 39-42, il.

Na podstawie źródeł historycznych opisano i zilustrowano sposoby połowu węgorzy oraz służący do tego sprzęt. Przedstawiono budowę skrzyni na węgorze (węgorni) zamontowanej na rzece Węgorapie przy zamku w Węgorzewie (dawne Prusy) oraz zasadę jej działania.


*00054*          pl

Wielkość i charakterystyka odłowów gospodarczych, wędkarskich i kłusowniczych węgorza europejskiego Anguilla anguilla (L. ) w wodach śródlądowych w 2014 roku. Wołos, Arkadiusz; Mickiewicz, Maciej. -  Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 1-5, il. bibliogr. summ.

Po zatwierdzeniu w 2008 roku planu gospodarowania zasobami węgorza w Polsce, konieczny stał się stały monitoring odłowów tego gatunku. Uwzględniono odłowy gospodarcze, wędkarskie i kłusownicze z podziałem na pory roku oraz biorąc pod uwagę udział poszczególnych narzędzi połowu. W 2014 roku całkowite odłowy oszacowano na 138,2 ton (mniej o 4,8 ton w porównaniu z 2013 r. ). Dokładniejsza analiza będzie możliwa po uzyskaniu kwestionariuszy RRW-23.


*00081*          pl

Wielkość i charakterystyka zarybień obwodów rybackich węgorzem europejskim Anguilla anguilla (L. ) w 2014 roku. Mickiewicz, Maciej;  Wołos, Arkadiusz. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 24-26, il. bibliogr.

Przedstawiono dane dotyczące wielkości zarybień wód otwartych Polski węgorzem europejskim w 2014 roku na podstawie kwestionariuszy.  Uzyskano zwrot 63 kwestionariuszy (80,8 proc. ) od użytkujących 292221 ha wód w dorzeczu Wisły i 197823 ha wód w dorzeczu Odry. Wielkość zarybień dla dorzecza Wisły wynosiła 6205 kg (783554 sztuk), a dla dorzecza Odry 4482 kg (473058 sztuk), zaś ich wartość wynosiła 7,39 zł/ha i 10,58 zł/ha (odpowiednio). Łącznie zarybiono węgorzem 82 proc. powierzchni wód użytkowanych rybacko w Polsce.


 

RYBY LIPIENIOWATE

*00053*          pl

Interesujący przypadek kanibalizmu u lipienia. Cios, Stanisław.  - Prz. Ryb. 2015 nr 5 (143) s. 25, il. bibliogr.

W żołądku lipienia złowionego w szwedzkiej rzece Kaitum stwierdzono obecność narybku lipienia. Ryba żerowała w pobliżu ujścia potoku, gdzie była stojąca woda o głębokości około metra, a narybek przebywał pod powierzchnią wody i był dobrze widoczny. Najczęściej narybek lipienia przebywa na płyciznach, a wtedy jest trudniej dostępny jako pokarm dla większych ryb.


 

RYBY SIEJOWATE

*00056*          pl

Sieja w wodach Polski - historia mitycznego gatunku Coregonus lavaretus (L. 1758). Polewacz, Adam; Liszewski, Tomasz; Kuciński, Marcin; Fopp-Bayat, Dorota; Wiśniewska, Anna; Rożyński, Maciej;  Furgała-Selezniow, Grażyna; Jankun, Małgorzata. - Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 12-17, il. bibliogr. summ.

Sympatryczne występowanie różnych form siei w wielu jeziorach oraz ich równoległa specjacja sugerują wystąpienie wielu radiacji adaptacyjnych w przeszłości. Poszczególne formy siei często są różnicowane na podstawie liczby wyrostków filtracyjnych oraz ich rozmieszczenia na łuku skrzelowym. Sieję występującą w Polsce zalicza się do gatunku Coregonus lavaretus wyróżniając wiele podgatunków i form ekologicznych. Wszystkie podgatunki siei występujące w Polsce należą do kladu północnoeuropejskiego, a mnogość form jest wynikiem działania procesu radiacji adaptacyjnej. Podstawową metodą identyfikacji gatunku lub podgatunku jest analiza struktury mitochondrialnego DNA.


 

RYBY SUMOWATE

*00012*          pl

Żarłoczny drapieżnik czy łagodny zamiatacz?. Kapusta, Andrzej. - Wiad. Węd. 2015 nr 9 (795) s. 76-77, il.

Rozważano, czy sum europejski (Silurus glanis) może być zagrożeniem dla rodzimej ichtiofauny w Polsce. Gatunek ten występuje dość licznie w rzekach, jeziorach i zbiornikach zaporowych, zwłaszcza w wyniku przeprowadzonych w ostatnich latach zarybień. Preferuje wody wolno płynące, wybierając miejsca głębokie i spokojne, gdzie się osiedla. Sum jest rybą drapieżną, ale oprócz ryb w jego pokarnmie występują żaby, larwy owadów, a nawet ptaki i rośliny. Gatunek ten raczej uznać trzeba za wszystkożerny, bo opinie o jego wyjątkowej drapieżności nie zostały potwierdzone w badaniach.


*00055*          pl

Wpływ płci na cechy biometryczne i wydajność rzeźną suma afrykańskiego (Clarias gariepinus Burchell, 1822). Chwastowska-Siwiecka, Iwona; Skiepko, Natalia; Baryczka, Marlena J. ;  Pomianowski, Janusz F. - Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 6-11, il.   bibliogr. summ.

Porównywano cechy biometryczne suma afrykańskiego z jego wydajnością rzeźną w zależności od płci ryb. Badane sumy pochodziły z chowu basenowego, skąd odłowiono 34 osobniki w wieku 14 miesięcy o średniej masie 1,6 kg. Obróbka ryb polegała na ręcznym patroszeniu, usunięciu wnętrzności, odgłowieniu, usunięciu płetw, filetowaniu i odskórzaniu, a następnie poszczególne części ciała ważono. Długość ciała i ciężar samców były większe niż samic, gdyż samce miały większe głowy i płetwy, natomiast samice charakteryzowały się wyższym udziałem wnętrzności. Płeć sumów nie wpłynęła na wydajność części jadalnych, tuszek bez głowy i odskórzonych filetów.


 

RYBY MORSKIE

*00017*          pl

Popularne i rzadkie gatunki ryb w Bałtyku - zróżnicowanie nazw.  Cz. 1. Grygiel, Włodzimierz. - Wiad. Ryb. 2015 nr 5-6 (205) s. 16-21, il.   bibliogr.

Podjęto starania prześledzenia niektórych polskich i zagranicznych, aktualnych i historycznych nazw gatunków ryb. Są to: belona pospolita, skarp, nagład, węgorzyca, ostropłetwiec, wargacz skalik, wargacz kniazik, wargacz melops, sola zwyczajna, ostrosz, zębacz smugowy, karlik, karanks chropik. Oprócz podania różnych nazw stosowanych dla wymienionych gatunków, opisano ich wygląd, miejsca występowania, siedliska i inne informacje dotyczące ich biologii.


*00019*          pl

Zasoby i liczebność rekrutujących pokoleń bałtyckich śledzi, szprotów i dorszy na podstawie rejsów badawczych. Grygiel, Włodzimierz. - Wiad. Ryb. 2015 nr 9-10 (207) s. 19-23, il. bibliogr.

Opisano zadania specjalistycznych rejsów badawczych pozwalającyh na podstawie połowów badawczych uzyskać dane do oszacowania stanu zasobów śledzi, szprotów i dorszy w Bałtyku. Analizowano wyniki uzyskane w latach 2013-2014 porównując je z wcześniejszymi danymi (od 1991 r. ). Dane te umożliwiają analizę rozmieszczenia przestrzennego ryb oraz analizę urodzajności rekrutujących pokoleń poszczególnych gatunków ryb. Oprócz połowów badawczych uwzględniono też wyniki międzynarodowych badań akustyczno-połowowych.


*00046*          en

Reproduction of Baltic cod, Gadus morhua (Actinopterygii: Gadiformes: Gadidae), in the Gotland Basin: Causes of annual variability. Rozmnażanie się dorsza bałtyckiego, Gadus morhua (Actinopterygii: Gadiformes: Gadidae), w Basenie Gotlandzkim: przyczyny corocznej zmienności. Plikshs, Maris; Hinrichsen, Hans-Harald; Elferts, Didzis; Sics, Ivo; Kornilovs, Georgs; Koster, Friedrich W. - Acta Ichth. Piscat. 2015 vol. 45 nr 3 s. 247-258, il.   bibliogr.

Tarliska dorsza w Basenie Gotlandzkim (Bałtyk) są głównym miejscem rozmnażania się tego gatunku, który wymaga zasolenia ponad 11 promili i zawartości tlenu ponad 2 mg/l/. Uwzględniono obserwacje z lat 1969-1995 przeprowadzone na czterech stanowiskach w dwóch transektach. Analizowano monitoring oceanograficzny i połowy badawcze z lat 1974-2012. Stwierdzono, że odpowiednie warunki do rozrodu dla dorsza istniały do 1981 roku, a w następnych latach w badanym rejonie ulegały pogorszeniu. Ostatnie znaczące wpływy wód zasolonych z Morza Północnego do Bałtyku miały miejsce w latach 1993 i 2003 stwarzając dogodne warunki rozrodu dla dorsza. Trudno powiedzieć, czy tarło dorsza w Bałtyku odbywa się na odpowiednim poziomie, ponieważ badania przeprowadzono tylko w Basenie Gotlandzkim.


 

EKONOMIKA I ORGANIZACJA RYBACTWA

*00062*          pl

Bezpośrednia sprzedaż ryb i nie tylko! - czyli co przyniesie nam styczeń 2016 roku. Parol, Paweł. - Mag. Przem. Ryb. 2015 nr 5 (107)  s. 14-15, il.

Bezpośrednia sprzedaż w kontekście spożywczym, w tym także ryb, jest rozumiana jako możliwość nabycia żywności pochodzenia zwierzęcego bezpośrednio od producenta lub w krótkim łańcuchu dostaw.  Muszą być spełnione wymagania weterynaryjne zapewniające bezpieczeństwo żywnościowe dla konsumenta. Odpowiednie dokumenty dotyczące tych kwestii wchodzą w życie 1 stycznia 2016 roku.


 

POŁOWY RYB, SPRZĘT POŁOWOWY

*00016*          pl

Wyniki rybołówstwa bałtyckiego w 2014 r. Kuzebski, Emil. -  Wiad. Ryb. 2015 nr 3-4 (204) s. 4-7, il.

Przedstawiono stan floty bałtyckiej oraz wielkość i wartość połowów bałtyckich w ostatnich latach. Dane dotyczą następujących gatunków ryb: szprot, dorsz, śledź, stornia, okoń, sandacz oraz obejmują przyłów innych gatunków. W strukturze gatunkowej połowów dominował szprot i dorsz. W ostatnich latach połowy dorszy uległy wyraźnemu pogorszeniu.


*00031*          pl

Monitoring połowów narybku jesiotra ostronosego Acipenser oxyrinchus Mitchill w rosyjskiej części Zalewu Kurońskiego. Gushchin, Aleksy; Kolman, Ryszard; Lysanskij, Igor. - Komun. Ryb. 2015 nr 4 (147) s. 14-16, il. bibliogr. summ.

Eksperymentalne zarybienia basenu Niemna narybkiem jesiotra ostronosego rozpoczęto w 2010 roku wpuszczając go do rzek Wilia i Święta. Do końca 2014 roku do obu rzek wpuszczono ok. 23 tys. sztuk narybku, w tym 10 proc. znakowanego. W październiku i listopadzie zarybiano narybkiem o średniej masie 5-7 g, a w kwietniu narybkiem cięższym (200-300 g). Od początku zarybień w rosyjskiej części Zalewu Kurońskiego złowiono łącznie 77 osobników, zaś przybliżona liczba złowionych jesiotrów w całym zalewie wynosiła 120-130 szt. , co stanowi 5 proc. wpuszczonego narybku znakowanego.


*00034*          pl

Różnorodność biologiczna ichtiofauny i jej znaczenie dla gospodarki rybackiej i produkcji ryb. Cz. 1: Ocena na podstawie danych statystycznych dotyczących eksploatacji rybackiej. Wołos, Arkadiusz.  - Komun. Ryb. 2015 nr 4 (147) s. 27-30, il. bibliogr.

Przedstawiono dane o odłowach rybackich prowadzonych przez 389 uprawnionych do rybactwa w 1717 obwodach rybackich w 2013 r. Łowione gatunki ryb podzielono na grupy: drapieżne, stagnofilne karpiowate, reofilne karpiowate, łososiowate, lipień, roślinożerne oraz inne.  Całkowity odłów wyniósł 2700 ton, z czego 2200 ton złowiono w jeziorach, 300 ton w zbiornikach zaporowych, 200 ton w rzekach. W odłowach wystąpiły 32 gatunki ryb, dominowały stagnofilne karpiowate (60,4 proc. ), drapieżne stanowiły 26,6 proc. , a łososiowate 7,12 proc. Porównano wielkość odłowów oraz udział procentowy poszczególnych gatunków w latach 2005-2013. Globalne odłowy zmniejszyły się w tym czasie o 26 proc.


*00049*          pl

„Ikigun“ - nowe urządzenie do uśmiercania ryb. Białowąs, Henryk; Kazuń, Krzysztof; Lirski, Andrzej. - Prz. Ryb. 2015 nr 5 (143) s. 10-11,  il.

Nowe urządzenie „Ikigun“ do uśmiercania ryb posiada formę pistoletu mechanicznego. Jego najważniejszym elementem jest stalowy bolec, napinany i napędzany przez elastyczną gumę. Omówiono zastosowanie urządzenia służącego do szybkiego i humanitarnego uśmiercania ryb.


*00059*          pl

Różnorodność biologiczna ichtiofauny i jej znaczenie dla wędkarstwa i gospodarki rybackiej. Cz. 2: Ocena na podstawie danych statystycznych dotyczących połowów wędkarskich. Wołos, Arkadiusz. -  Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 29-31, il. bibliogr.

Odłowy wędkarskie omówiono z podziałem na następujące grupy ryb: ryby drapieżne (szczupak, sandacz, okoń, sum, boleń, węgorz, miętus); karpiowate stagnofilne; karpiowate reofilne; łososiowate z lipieniem; roślinożerne (amur, tołpyga); inne (jazgarz, ukleja, sumik).  Analizowano odłowy uzyskane w 6 z 44 istniejących okręgów PZW, położonych w różnych regionach kraju. Wędkarze łowili od 23 do 28 gatunków ryb, w największych ilościach karpiowate i drapieżne, następnie łososiowate z lipieniem, a także wymienić trzeba węgorza nie ze względu na ilość lecz z uwagi na wysoką wartość finansową.  Istnieje silne zróżnicowanie połowów ryb pod względem ilościowym i struktury gatunkowej w poszczególnych regionach kraju.


 

WĘDKARSTWO

*00033*          pl

Wpływ atraktorów zapachowych na efektywność połowów wędkarskich przy użyciu metody spinningowej. Biernaczyk, Marcin; Machula, Sylwia; Wrzecionkowski, Konrad; Karpuk, Michał; Kwiatkowski, Artur;  Stepanowska, Katarzyna; Kubiak, Jacek; Mazur, Artur. - Komun. Ryb.  2015 nr 4 (147) s. 22-26, il. bibliogr. summ.

Połowy badawcze prowadzono jesienią 2010 roku na wodach płynących (rzeka Odra oraz jej dopływy i kanały) przy użyciu wędki spinningowej. Zastosowano substancje zapachowe - atraktory firm Traper i Sensat w formie żelu i płynu. Łącznie złowiono 254 osobniki różnych gatunków, najwięcej okoni (119 szt. ), sandaczy (82 szt. ) i szczupaków (49 szt. ). Średnia długość ryb wynosiła 20,3 cm, a średnia masa 0,1 kg. Wszystkie ryby zareagowały na zapach atraktorów pozytywnie. Najwięcej ryb (głównie okoni) złowiono na atraktor Sensat. Stosowanie atraktorów zamiast zanęt jest korzystniejsze dla jakości wód.


*00059*          pl

Różnorodność biologiczna ichtiofauny i jej znaczenie dla wędkarstwa i gospodarki rybackiej. Cz. 2: Ocena na podstawie danych statystycznych dotyczących połowów wędkarskich. Wołos, Arkadiusz. -  Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 29-31, il. bibliogr.

Odłowy wędkarskie omówiono z podziałem na następujące grupy ryb: ryby drapieżne (szczupak, sandacz, okoń, sum, boleń, węgorz, miętus); karpiowate stagnofilne; karpiowate reofilne; łososiowate z lipieniem; roślinożerne (amur, tołpyga); inne (jazgarz, ukleja, sumik).  Analizowano odłowy uzyskane w 6 z 44 istniejących okręgów PZW, położonych w różnych regionach kraju. Wędkarze łowili od 23 do 28 gatunków ryb, w największych ilościach karpiowate i drapieżne, następnie łososiowate z lipieniem, a także wymienić trzeba węgorza nie ze względu na ilość lecz z uwagi na wysoką wartość finansową.  Istnieje silne zróżnicowanie połowów ryb pod względem ilościowym i struktury gatunkowej w poszczególnych regionach kraju.


*00077*          pl

Charakterystyka presji i połowów wędkarskich w Zalewie Wiślanym w 2012 roku. Trella, Marek. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 1-6, il.   bibliogr. summ.

Na podstawie badań ankietowych przeprowadzono kompleksową analizę wędkarstwa na Zalewie Wiślanym w 2012 roku w porównaniu do roku 2011. Podano liczbę wydanych zezwoleń połowowych w latach 2000-2012. Scharakteryzowano strukturę odłowów wędkarskich, wśród których dominowały gatunki drapieżne, okoń i sandacz. Gatunki drapieżne są preferowane przez wędkarzy. Zalew oceniono jako łowisko wędkarskie na dość wysokim poziomie, ze średnią oceną 6,6 punktów (najwięcej osób przyznało 8 punktów na 10 możliwych).


*00078*          pl

Presja wędkarska, połowy ryb i specyficzne cechy wędkowania w wodach zlewni Drawy w 2013 roku. Czerniawski, Robert; Sługocki, Łukasz; Domagała, Józef. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149) s. 7-15, il.   bibliogr. summ.

Analizowano połowy wędkarskie i specyficzne cechy presji wędkarskiej w zlewni rzeki Drawy, charakteryzującej się występowaniem cennych przyrodniczo obszarów (park narodowy, park krajobrazowy).  Dane pozyskano metodą ankietową w 2013 r. uzyskując informacje, że każdy wędkarz średnio w ciągu roku łowił 80 kg ryb (307 sztuk) należących do 22 gatunków, a najczęściej łowionym gatunkiem był szczupak. Każdy wędkarz podczas jednego dnia wędkowania wprowadzał do wody średnio 2 kg zanęty, co może przyczynić się do wzrostu eutrofizacji wód.


 

BUDOWNICTWO WODNE

*00013*          pl

Możliwości przywrócenia migracji ryb przez obiekty hydrotechniczne. Wierzbicki, Michał; Hammerling, Mateusz. - Gosp. Wod.  2015 vol. 75 nr 7 s. 210-215, il. bibliogr.

Przedstawiono problematykę przywracania migracji ryb w rzekach, które są poddane piętrzeniu wody do celów energetycznych.  Przedstawiono priorytety oraz założenia projektowe dla współczesnych konstrukcji przepławek. Zwrócono uwagę jakie elementy trzeba uwzględnić przy projektowaniu przejść dla ryb. Efektywność funkcjonowania przepławki zależy m. in. od jej lokalizacji, usytuowania wlotu i wylotu, warunków hydraulicznych przepływu wody, a także od uwarunkowań technicznych.


 

ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD

*00001*          en

Evaluating the relationship between phosphorus bioavailability and phosphorus speciation in sediments from rural rivers in the Taihu Lake Area, China. Ocena zależności między biodostępnością a specjacją fosforu w osadach rzek z terenów wiejskich w rejonie jeziora Taihu, Chiny. Bo, Luji; Wang, Dejian; Zhang, Gang; Wang, Can. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 6 s. 1933-1940, il. bibliogr.

Przedstawiono wyniki ekstrakcji fosforu (P) przeprowadzonej różnymi metodami w celu oszacowania jego koncentracji i wzajemnych zależności między jego frakcjami w osadach dennych pochodzących z rzek zanieczyszczonych ściekami przemysłowymi i bytowymi w Chinach.  Stwierdzono, że dominującą frakcją był P mineralny (66,4 - 91,2 proc.  P ogólnego). Koncentracja biologicznie dostępnego P układała się w następującym porządku: AAP (algae-available P), OLP (Olsen P), WSP(water-soluble P), RDP (readily desorbable P). Analiza regresji wykazała istotną korelację między poszczególnymi frakcjami P a jego biologiczną dostępnością, z wyjątkiem frakcji HCl-P, oznaczonej metodą WSP. Najskuteczniejszą metodą ekstrakcji okazała się metoda OLP.


*00003*          en

Polyphenolic compounds in lacustrine sediments. Związki polifenolowe w osadach jeziorowych.  Cieślewicz, Joanna. -  Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 6 s. 1965-1973, il. bibliogr.

Badano wpływ zlewni bezpośredniej (leśnej i rolniczej) na koncentrację związków polifenolowych (metoda kolorymetryczna Folina-Ciocalteau) w osadzie dennym litoralu i profundalu oraz w roślinności wodnej jezior na Pojezierzu Pomorskim. Wykazano, że osady jezior położonych w zlewni leśnej zawierały więcej związków polifenolowych niż osady położone w zlewni o charakterze rolniczym, odpowiednio 0,290 wobec 0,200 proc. Porównanie oadów ze strefy litoralowej i profundalowej nie wykazało takich różnic. Znaczną rozpiętość zawartości polifenoli stwierdzono w roślinności wodnej (0,74-2,67 proc. ). Najwięcej tych związków zawierała rdestnica połyskująca, a najmniej rdestnica przeszyta. Ogólna zawartość związków polifenolowych w badanych osadach była niska.


*00004*          en

Cyanobacerial blooms in oligosaline and alkaline microaccumulation before and after rehabilitation. Zakwity sinicowe w słonawo-alkalicznym małym sztucznym zbiorniku wodnym przed i po rekultywacji. Dordevic, Nevena B. ; Simic, Snezana B. -  Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 6 s. 1975-1982, il. bibliogr.

Omówiono wyniki badań dotyczące występowania i rozwoju tropikalnych gatunków sinic w sztucznym, słonawo-alkalicznym zbiorniku Aleksandrovac (Serbia), utworzonym w latach 1963-64 i rekultywowanym w latach 2009-10. Przed rekultywacją intensywne zakwity powodowały takie gatunki sinic jak: Cylindrospermum stagnale, Synechococcus lividus, Chrysosporum bergii, Anabaenopsis elenkinii, Lyngbya aestuarii, a po rekultywacji: Cylindrospermopsis raciborskii, Chrysosporum bergii, Anabaenopsis elenkinii, Glaucospira sp.  Ekstremalne warunki fizyko-chemiczne (pH powyżej 10, wysokie temperatury wody, wysoka przewodność i zasolenie) stwarzały dogodne warunki do rozwoju egzotycznych gatunków inwazyjnych sinic.


*00006*          en

Heavy metals on waters and sediments of rivers affected by brown coal mine waters. Metale ciężkie w wodzie i osadach dennych rzeki poddawanej działaniu wód kopalnianych kopalni węgla brunatnego.   Staniszewski, Ryszard. - Pol. J. Env. Stud. 2014 vol. 23 nr 6 s. 2217-2222,  il. bibliogr.

Omówiono wpływ zrzutu wód kopalnianych z 4 kopalni odkrywkowych węgla brunatnego (Lubstów, Tomisławice, Bełchatów, Drzewce) na koncentrację metali ciężkich (Cr, Ni, Cu, Zn, Cd, Pb, Fe, Mn), pH oraz przewodność w osadach dennych i wodzie takich rzek jak: Noteć, Pichna, Widawka oraz w Kanale Grójeckim. Wykazano zróżnicowany wpływ zrzutu wód kopalnianych z poszczególnych kopalni na badane parametry wody i osadów dennych. Parametry te oznaczano na 3 stanowiskach w odległości 50, 100 i 1000 m od zrzutu. Koncentracja poszczególnych metali ciężkich w osadach była niższa od maksymalnych wartości notowanych w Polsce, z wyjątkiem koncentracji Fe i Mn. W rzekach wykazano istotny wpływ wód kopalniach na wzrost poziomu zasolenia osadów dennych.


*00007*          en

Surface water quality in relation to land cover in agricultural catchments (Liswarta River Basin case study). Jakość wód powierzchniowych w odniesieniu do pokrycia terenu zlewni rolniczej (przypadek zlewni rzeki Liswarty).  Matysik, Magdalena; Absalon, Damian; Ruman, Marek. - Pol. J. Env. Stud. 2015 vol. 24 nr 1 s. 175-184,  il. bibliogr.

Przedstawiono wpływ charakteru zlewni (baza danych Corine Land Cover) na jakość wód powierzchniowych w basenie lewego dopływu Warty, w rzece Liswarta. Zasadniczą powierzchnię zlewni stanowią różnego rodzaju obszary uprawne (45 proc. ) oraz kompleksy leśne i systemy pół-naturalne (łącznie 33,4 proc. ). Główne zagrożenie dla jakości wód badanej zlewni stanowią użytki rolnicze i tereny zurbanizowane, jako główne źródła dopływu związków azotu i fosforu. Na podstawie danych z monitoringu WIOŚ (z lat 2000-2010) wody zlewni określono jako zeutrofizowane lub zagrożone eutrofizacją (wartość azotanów przekraczała 10 mg/l). Zaproponowano szereg działań ochronnych (zaprzestania karczowania lasów, ochronę roślinności nadbrzeżnej, prowadzenie precyzyjnego rolnictwa).


*00093*          en

Biological methods used to assess surface water quality. Zastosowanie metod biologicznych do oceny jakości wód powierzchniowych.  Szczerbińska, Natalia; Gałczyńska, Małgorzata. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 4 s. 185-196, il. bibliogr.

W nawiązaniu do wytycznych Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60, do oceny wód powierzchniowych uwzględnić trzeba zarówno stan ekologiczny jak i chemiczny wód. W przeglądzie metod monitoringu wód uwzględniono metody biomonitoringu i bioanalityczne. W biomonitoringu używa się organizmów wskaźnikowych, które są charakterystyczne dla danego typu zanieczyszczeń. Organizmami biowskaźnikowymi mogą być glony, grzyby, bakterie, larwy bezkręgowców, sinice, makrobezkręgowce i ryby. W metodach bioanalitycznych do oceny stopnia zanieczyszczeń uwzględnia się biosensory, takie jak wirusy, bakterie, antyciała, enzymy.


 

OBRÓBKA SUROWCÓW RYBNYCH

*00008*          en

Arsenic and other trace elements in five edible fish species in relation to fish size and weight and potential health risks for human consumption. Arsen i inne pierwiastki śladowe w tkankach pięciu gatunków ryb konsumpcyjnych w stosunku do ich masy i rozmiarów oraz potencjalne zagrożenie dla zdrowia konsumentów.  Miloskovic, Aleksandra; Simic, Vladica. - Pol. J. Env. Stud. 2015 vol. 24 nr 1  s. 199-206, il. bibliogr.

Analizowano zawartość pierwiastków śladowych (As, Al, Co, Fe, Ni, Sn, Se) w tkankach (skrzelach, wątrobie, mięśniach) 5 gatunków ryb konsumpcyjnych (sandacza, suma, szczupaka, karasia srebrzystego, leszcza) ze zbiornika zaporowego Bovan (Serbia). Największą koncentrację As (0,004 mg/kg), Sn (0,154 mg/kg) i Co (0,053 mg/kg) stwierdzono w wątrobie sandacza, Ni (0,051 mg/kg) i Fe (162,17 mg/kg) w skrzelach i wątrobie szczupaka, a Al (22,65 mg/kg) i Se (0,509 mg/kg) w skrzelach i wątrobie leszcza. Poziom akumulacji pierwiastków w tkankach poszczególnych gatunków ryb odzwierciedla stan zanieczyszczenia osadów dennych i organizmów bytujących w zbiorniku, a nie jego wód. Poziom pierwiastków w mięśniach ryb nie stanowił zagrożenia dla zdrowia konsumentów.


 

SKORUPIAKI I MIĘCZAKI UŻYTKOWE

*00048*          pl

Rak szlachetny - znany nieznajomy. Śmietana, Przemysław. -  Prz. Ryb. 2015 nr 5 (143) s. 7-9, il.

Omówiono, co spowodowało, że rak pręgowaty nie zastąpił ustępującego z polskich wód powierzchniowych raka szlachetnego. Od kilku lat trwa walka o zachowanie gatunku w ramach realizacji projektu: „Czynna ochrona raka szlachetnego w jeziorach Pomorskiego Zespołu Parków Krajobrazowych“. W ramach projektu opracowano metodę restytucji gatunku w oparciu o wyselekcjonowany materiał genetyczny raka szlachetnego.


*00076*          pl

Biologia i hodowla mięczaków dwuskorupowych. Pękala, Agnieszka.  - Prz. Ryb. 2015 nr 6 (144) s. 24-28, il. bibliogr.

Omówiono biologię mięczaków, dwóch gatunków ostryg, ostrygi europejskiej i ostrygi pacyficznej oraz omułka jadalnego. Gatunki te prowadzą osiadły tryb życia tworząc ogromne ławice. Hodowla mięczaków w wielu krajach europejskich ma duże znaczenie ekonomiczne. Niestety, w strefie polskiej Bałtyku panują warunki uniemożliwiające ich hodowlę. Omówiono różne systemy hodowli ostryg i muli (omułków jadalnych), czyli tzw. „owoców morza“, które do Polski do konsumpcji są sprowadzane z zagranicy.


*00097*          en

Harmful impact of filamentous algae (Spirogyra sp. ) on juvenile crayfish. Szkodliwy wpływ glonów nitkowatych (Spirogyra sp. ) na młodociane raki. Ulikowski, Dariusz; Chybowski, Łucjan; Traczuk, Piotr. - Arch. Pol. Fish. 2015 vol. 23 fasc. 4 s. 223-226, il. bibliogr.

Badano szkodliwy wpływ glonów nitkowatych na wzrost i przeżywalność raka błotnego, Astacus leptodactylus (Esch. ), w basenie hodowlanym. Zastosowano trzy warianty: baseny z warstwą glonów bez substratu mineralnego; baseny z glonami z warstwą podłoża mineralnego; baseny bez glonów tylko z podłożem mineralnym. Raki hodowano od 12 czerwca do 10 października w naturalnych warunkach termicznych, żywiąc je paszą komercyjną. Wyniki wykazały, że obecność glonów nitkowatych nie wpływa w sposób istotny statystycznie na wzrost raków, ale wpływa silnie negatywnie na przeżywalność raków.  Warstwa żwiru i drobnych kamieni imitujących podłoże mineralne neutralizuje niekorzystny wpływ glonów nitkowatych na raki.


 

PRZETWÓRSTWO RYBNE

*00055*          pl

Wpływ płci na cechy biometryczne i wydajność rzeźną suma afrykańskiego (Clarias gariepinus Burchell, 1822). Chwastowska-Siwiecka, Iwona; Skiepko, Natalia; Baryczka, Marlena J.;  Pomianowski, Janusz F. - Komun. Ryb. 2015 nr 5 (148) s. 6-11, il.   bibliogr. summ.

Porównywano cechy biometryczne suma afrykańskiego z jego wydajnością rzeźną w zależności od płci ryb. Badane sumy pochodziły z chowu basenowego, skąd odłowiono 34 osobniki w wieku 14 miesięcy o średniej masie 1,6 kg. Obróbka ryb polegała na ręcznym patroszeniu, usunięciu wnętrzności, odgłowieniu, usunięciu płetw, filetowaniu i odskórzaniu, a następnie poszczególne części ciała ważono. Długość ciała i ciężar samców były większe niż samic, gdyż samce miały większe głowy i płetwy, natomiast samice charakteryzowały się wyższym udziałem wnętrzności. Płeć sumów nie wpłynęła na wydajność części jadalnych, tuszek bez głowy i odskórzonych filetów.


 

OCHRONA GATUNKOWA

*00011*          pl

Sztuczne urządzenia wodne jako przyrodniczo niedoceniane siedliska występowania zagrożonych gatunków ryb - przykład piskorza Misgurnus fossilis na obszarze Natura 2000 Pradolina Bzury-Neru PLH100006. Pyrzanowski, Kacper; Zięba, Grzegor; Przybylski, Mirosław.  - Chrońmy Przyr. Ojcz. 2015 t. 71 z. 4 s. 266-272, il. bibliogr. summ.

W sieci kanałów melioracyjnych pradoliny Bzury-Neru na obszarze Natura 2000 piskorz, Misgurnus fossilis, osiągnął wysokie zagęszczenie (1 os. /m kw. cieku). Przedstawiono rozmieszczenie stanowisk występowania piskorza na tym obszarze. Prowadzone tam prace utrzymaniowe (melioracyjne) mogą wpłynąć niekorzystnie na strukturę populacji tego gatunku. Utrzymanie siedlisk w stanie nienaruszonym jest ważne dla ochrony piskorza, który posiada status gatunku podlegającego ochronie i ma znaczenie dla bioróżnorodności ichtiofauny.


*00086*          pl

Warsztaty naukowe dotyczące problemów ochrony i restytucji zasobów biologicznych ryb jesiotrowatych - Galati, Rumunia, 7-11 września 2015 r. Kolman, Ryszard. - Komun. Ryb. 2015 nr 6 (149)  s. 42-44, il.

Organizatorem warsztatów był Zakład Akwakultury i Rybactwa na rumuńskim uniwersytecie w Galati. Celem spotkania było podsumowanie „Projektu pilotażowego oceniającego efekty eksperymentalnego zarybiania Dunaju narybkiem jesiotra“. W trakcie spotkania prof. R.  Kolman przedstawił polskie rezultaty 10-letnich badań związanych z restytucją jesiotra ostronosego, które są realizowane przez pracowników Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie.


 

GOSPODARKA WODNA

*00042*          en

Special Issue: Restoration and management of riparian and riverine ecosystems: ecohydrological experiences, tools and perspectives. Wydanie specjalne: Rekultywacja i zagospodarowanie ekosystemów nadrzecznych i rzecznych: doświadczenia ekohydrologiczne, narzędzia i perspektywy.  - Ecohydrol. Hydrobiol. 2015 vol. 15 nr 3  s. 109-170, il. bibliogr.

Autorami wstępu są: Mateusz Grygoruk i Mike Acreman. Zeszyt zawiera pięć prac naukowych dotyczących rekultywacji i zarządzania ekosystemami rzecznymi i nadrzecznymi pod kątem przyjaznego, bliskiego naturze zagospodarowania tych środowisk. Konferencja o powyższej tematyce została zorganizowana 22 września 2014 r. przez Uniwesytet Warszawski i SGGW. Dyskutowano: na temat oceny tych środowisk pod względem zanieczyszczeń, o wyznaczaniu krytycznych kryteriów ich funkcjonowania, o ustalaniu wpływu zlewni np.  zalesienia strefy przybrzeżnej, na temat oceny ryzyka powodziowego.  Na przykładzie Narwiańskiego Parku Narodowego analizowano znaczenie bilansu wodnego dla terenów podmokłych.


*00070*          en

Application of artificial neural networks (ANN) in Lake Drwęckie water level modelling. Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych w modelowaniu poziomu wody w Jeziorze Drwęckim.  Piasecki, Adam;  Jurasz, Jakub; Skowron, Rajmund. - Limnol. Rev. 2015 vol. 15 iss. 1  s. 21-29, il. bibliogr.

Na przykładzie Jeziora Drwęckiego przedstawiono zastosowanie sztucznych sieci neuronowych przy modelowaniu poziomu wody. Dane pochodziły ze stacji meteorologicznej w Olsztynie i obejmowały lata 1980-2012. W 55 proc. przypadków wartości modelowe różniły się od rzeczywistych. Różnice średnio wynosiły 7,25 cm.


*00071*          en

Analysis of the exposure of Polish lakes to flood risk. Analizowanie ryzyka powodziowego dla jezior polskich.  Pasiecznik-Dominiak, Anna; Tiukało, Andrzej; Dumieński, Grzegorz. -  Limnol. Rev. 2015 vol. 15 iss. 1 s. 39-50, il. bibliogr.

Powodzie w Polsce są głównym naturalnym zagrożeniem, które powoduje wiele strat materialnych. Powodzie mogą być wywoływane przez intensywne opady deszczu, gwałtowne topnienie śniegu lub przez napływ wód morskich wskutek silnych sztormów. Praca zawiera listę 181 jezior polskich w różnym stopniu narażonych na ryzyko powodziowe.