KOMUNIKATY RYBACKIE

Nr 4 (135)/2013, 12-36

  • Back

Wpływ warunków hodowli na kształt ciała karasia pospolitego Carassius carassius (L.)


Konrad Partyka, Andrzej Kapusta, Bożena Szczepkowska, Sylwia Jarmołowicz, Marek Hopko, Iwona Piotrowska, Agata Kowalska, Zdzisław Zakęś

Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie


Wstęp

Karaś pospolity, Carassius carassius (L.) jest szeroko rozprzestrzenionym w Europie i Azji przedstawicielem rodziny Cyprinidae. Na wielu obszarach naturalnego występowania jest gatunkiem zagrożonym lub narażonym na wyginięcie (Lusk i in. 2004, Copp i in. 2008b, Witkowski i in. 2009, Sayer i in. 2011). Przyczyn tego stanu upatruje się w zakwaszeniu wód (Holopainen i in. 1997a), utracie siedlisk (Copp i in. 2008b) oraz ekspansji karasia srebrzystego, Carassius gibelio (Bloch) i/lub karasia złocistego, Carassius auratus (L.). Gatunki te poprzez zaburzenie rozrodu karasia pospolitego, hybrydyzację oraz konkurencję międzygatunkową wypierają rodzimego karasia z jego naturalnego środowiska (Smartt 2007, Copp i in. 2010). Karaś pospolity spotykany jest w starorzeczach, stawach, małych i płytkich jeziorach oraz nizinnych rzekach (Aho i Holopainen 2000, Radtke 2011). Duży areał występowania oraz zasiedlanie różnorodnych siedlisk wpływają na olbrzymie zróżnicowanie warunków życia. Karaś pospolity jest jednym z gatunków najbardziej odpornych na niekorzystne warunki środowiskowe; dobrze znosi deficyty tlenowe i zmiany odczynu wody (Szczerbowski 2000). Z występowaniem w zróżnicowanych ekologicznie ekosystemach wodnych wiąże się wielka plastyczność morfologiczna tego gatunku (Szczerbowski i in. 1998, Copp i in. 2008a).

Podchów larw i stadiów juwenalnych ryb w systemach recyrkulacyjnych (RAS) uważany jest za efektywny element programów ochrony zagrożonych gatunków ryb (Ross i in. 2008). Programy restytucji czy też odbudowy populacji gatunków zagrożonych wyginięciem często oparte są na zarybieniach rybami pochodzącymi z ośrodków wylęgarniczych i podchowowych. Konsekwencje ekologiczne wprowadzania do ekosystemów wodnych ryb pochodzących z hodowli były szeroko badane, natomiast stosunkowo niewielu badaczy zajmowało się wpływem diety i warunków hodowli na zmiany morfologiczne, zwłaszcza gatunków rzadkich lub zagrożonych wyginięciem (Belk i in. 2008).

W RAS możliwy jest efektywny podchów larw karasia pospolitego w bardzo dużych zagęszczeniach (Żarski i in. 2011), dlatego hodowla w RAS może być alternatywnym rozwiązaniem dla tradycyjnej, ekstensywnej hodowli stawowej. Dotychczas określono wpływ typu diety na morfologię tego gatunku (Partyka i in. 2010), natomiast nie badano wpływu sposobu hodowli na cechy plastyczne. Celem badań było określenie wpływu sposobu hodowli na cechy mierzalne karasia pospolitego.