Morze rozmaitości. Część 1. O wszechobecności plastiku i mikroplastiku w środowisku wodnym
Justyna Sikorska, Jacek Wolnicki, Rafał Kamiński, Rafał Ireneusz Grabowski
Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza – Państwowy Instytut Badawczy
Plastik to ogólna nazwa grupy materiałów syntetycznych lub półsyntetycznych, które są wytwarzane z surowców petrochemicznych lub naturalnych w procesie polimeryzacji. Do jego produkcji wykorzystywane są surowce kopalne, takie jak ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel oraz źródła odnawialne, w tym skrobia roślinna, zboża, trzcina cukrowa, buraki cukrowe, oleje roślinne, wodorosty i inne (Lusher i in. 2017). W zależności od składu chemicznego, rodzaju polimerów oraz metod produkcji, plastik może mieć różną twardość, elastyczność czy odporność na czynniki zewnętrzne. Plastiki ze względu na swoją niską cenę, trwałość, lekkość i długowieczność stały się bardzo popularnym materiałem w wielu dziedzinach gospodarki. Ich wykorzystanie jest powszechne w gospodarstwach domowych, przemyśle spożywczym, turystycznym i morskim, a także przy budowie konstrukcji rozmaitych maszyn i urządzeń. Pierwsze tworzywa sztuczne zaczęto produkować już w 2. połowie XIX wieku, ale ich produkcja na świecie zaczęła gwałtownie rosnąć od lat 50. XX w., osiągając 390 milionów ton w 2021 roku (Tabinda i in. 2025). Niestety, duża część wyprodukowanego na świecie plastiku nie jest poddawana recyklingowi i trafia do środowiska naturalnego, w tym do wód. Szacuje się, że rocznie do oceanów świata trafia od 4,8 mln ton do 12,7 mln ton plastikowych zanieczyszczeń (Jambeck i in. 2015, Windsor i in. 2019, Sekudewicz i in. 2021). W wyniku degradacji i rozpadu plastikowych materiałów do środowiska uwalniają są mikrocząsteczki plastiku.