Wpływ żywienia młodocianej troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta) paszami funkcjonalnymi na wskaźniki stanu zdrowotnego
Maciej Rożyński1, Krystyna Demska-Zakęś2, Rafał Rożyński3, Zdzisław Zakęś1
1Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza – Państwowy Instytut Badawczy
2Katedra Ichtiologii i Akwakultury, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
3Zakład Hodowli Ryb Łososiowatych, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza – Państwowy Instytut Badawczy
Jednym z głównych dążeń dzisiejszej akwakultury jest doskonalenie procedur i metod podchowowych w celu poprawy jakości i przeżywalności ryb. Kwestia ta dotyczy zarówno materiału zarybieniowego, jak i materiału obsadowego ryb przeznaczonych do celów konsumpcyjnych. W żywieniu ryb coraz powszechniej stosuje się dodatki funkcjonalne do pasz (Dawood i in. 2018). Wśród nich istotną grupę stanowią prebiotyki, probiotyki, synbiotyki i preparaty immunostymulujące, czyli środki wpływające na odporność ryb i reakcję stresową (Encarnaçăo 2016, Terech-Majewska 2016). Te ostatnie wpływają nie tylko na mobilizację układu odpornościowego i zwiększenie odpowiedzi immunologicznej, mogą też pozytywnie oddziaływać na kondycję i tempo wzrostu podchowywanych ryb (Ringr i in. 2012). Obiecującymi immunomodulatorami są â-glukany, ekstrahowane głównie ze ścian komórkowych drożdży (przede wszystkim z Saccharomyces cerevisiae) oraz niektórych ziaren zbóż (Eicher i in. 2006). Wpływ â-glukanów, drożdży i różnych preparatów drożdżopochodnych na organizm ryb był badany u kilku gatunków, np. łososia atlantyckiego (Salmo salar) (Paulsen i in. 2001, Bridle i in. 2005), pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss) (Djordievic i in. 2009), sandacza (Sander lucioperca) (Jarmołowicz i in. 2018), dorady różowej (Pagrus auratus) (Cook i in. 2003), suma afrykańskiego (Clarias gariepinus) (Yoshida i in. 1995, Kazuń i Siwicki 2013), tilapii nilowej (Oreochromis niloticus) (Dawood i in. 2020), labraksa (Dicentrarchus labrax) (Bonaldo i in. 2007, Bagni i in. 2008). Badania te w wielu przypadkach wykazały korzystny wpływ tych dodatków paszowych na wzrost ryb (Cook i in. 2003), zwiększenie powierzchni enterocytów (Jarmołowicz i in. 2018, Dawood i in. 2020), przeżywalność i odporność na patogeny (Welker i in. 2007), wzrost liczby przeciwciał (Selvaraj i in. 2005). Pomimo szerokiego zakresu badań nad oddziaływaniem tych preparatów (w tym â-glukanów) na organizm ryb, prace dotyczące wpływu tych immunostymulatorów na stan fizjologiczny i zdrowotny tej grupy zwierząt są nieliczne. Miarodajną metodą oceny stanu fizjologicznego i zdrowotnego organizmu jest analiza wskaźników hematologicznych i biochemicznych (Collins i in. 2016). Określenie poziomu podstawowych parametrów morfologicznych krwi, m.in.: stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby czerwonych i białych krwinek czy trombocytów umożliwia rozpoznanie niedokrwistości, stanu zapalnego, infekcji czy innych procesów chorobowych (Clauss i in. 2008). Analiza profilu hematologicznego jest również często wykorzystywana podczas badań nad toksycznością różnych substancji (Javed i Usmani 2015). Z kolei parametry biochemiczne są dobrymi indykatorami pracy i prawidłowego funkcjonowania różnych narządów (np. wątroby, nerek, serca) i gruczołów w organizmie, stanu odżywienia czy nawodnienia ustroju (np. białko całkowite, magnez, wapń), wystąpienia zjawiska stresu (m.in. kortyzol, glukoza) (Haluzova i in. 2010, Brinn i in. 2012).
Celem badań było określenie wpływu stosowania dodatków funkcjonalnych (Bioimmuno i FOCUS Plus®) podawanych w paszy na wskaźniki hematologiczne, biochemiczne osocza krwi oraz markery odporności wrodzonej młodocianych osobników troci wędrownej (Salmo trutta m. trutta).