Hodowla okonia europejskiego (Perca fluviatilis) – wyzwania i możliwości
Jacek Sadowski1, Aleksandra Sobieska1, Adam Małagowski1, Michał Skwara1, Elżbieta Terech-Majewska2, Patrycja Schulz3, Joanna Pajdak-Czaus4
1Studenckie Koło Naukowe Ichtiopatologów, Katedra Epizootiologii, Wydział Medycyny Weterynaryjnej,
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
2Katedra Chorób Zakaźnych i Inwazyjnych oraz Administracji Weterynaryjnej, Instytut Medycyny Weterynaryjnej,
Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
3Zakład Ichtiopatologii i Ochrony Zdrowia Ryb, Instytut Rybactwa Śródlądowego – Państwowy Instytut Badawczy
4Katedra Epizootiologii, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Okoniowate (Percidae) to rodzina ryb występująca na półkuli północnej, obejmująca około 266 gatunków i 11 rodzajów. Kilka gatunków jest zagrożonych wyginięciem, a ich ochrona jest niezwykle istotna. Inne mają duże znaczenie gospodarcze w wędkarstwie rekreacyjnym i komercyjnym. Aby chronić i zarządzać ich populacjami, konieczne jest zrozumienie biologii tej rodziny. Wiedza ta może również stanowić podstawę do ich hodowli. Cztery gatunki z dwóch rodzajów, dwa w Ameryce Północnej (okoń żółty Perca flavescens i sandacz amerykański Sander vitreus) oraz dwa w Europie (okoń europejski Perca fluviatilis i sandacz Sander lucioperca), wykazały szczególny potencjał hodowlany. Okoń jest gatunkiem osiągającym długość całkowitą około 60 cm i masę ciała do 4,8 kg. Samice są z reguły większe od samców i mają dłuższe płetwy (Ning i in. 2025). Okoniowate to rodzina ryb występująca w wodach o zróżnicowanych warunkach siedliskowych, od ciepłych i silnie zeutrofizowanych do zimnych i oligotroficznych. Okonie wykazują wysoki poziom plastyczności fenotypowej i zasiedlają szeroki zakres warunków środowiskowych na całym swoim zasięgu geograficznym. O biologii okoniowatych wiadomo już wiele, jednak wraz z upływem czasu w badaniach stosowane są nowe techniki pozwalające na poprawę wyników hodowlanych. Należą do nich między innymi określenie wymagań żywieniowych; rozwój tarła pozasezonowego; hormonalna stymulacja tarła; programy selektywnej hodowli; udomowienie; stosowanie intensywnych systemów recyrkulacji akwakultury (RAS) lub wykorzystanie niezagospodarowanych stawów karpiowych. Prowadzone są również badania dotyczącej genetycznej różnorodności populacji rodzimych w różnych krajach. Istnieją doniesienia, że larwy okoni z populacji w północnej Francji są zdecydowanie większe niż larwy w tym samym wieku pochodzące z północnych Włoch. Podobnie larwy belgijskich okoni były większe od tych z południowo-zachodniej Francji. Badania genetyczne populacji z Polski, Czech i Słowacji pokazały znaczną odmienność populacji polskiej od pozostałych. Nie ma jednak danych dotyczących potencjalnego wpływu tych różnic na efekty produkcyjne w akwakulturze (Ning i in. 2025).