Problemy hodowlane i zdrowotne jesiotra ostronosego Acipenser oxyrinchus Mitchill, 1815
Agnieszka Napiórkowska-Krzebietke1, Iwona Piotrowska2
1Zakład Ichtiologii, Hydrobiologii i Ekologii Wód, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza – PIB
2Zakład Hodowli Ryb Jesiotrowatych, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza – PIB
W wodach Polski, w I połowie XIX wieku, licznie występował jesiotr zachodni (Acipenser sturio), który był uważany za rodzimy dla Polski gatunek (Brylińska 2000). Na podstawie analiz genetycznych okazów muzealnych jesiotrów wykazano, że w zlewisku Bałtyku, historycznie występowały jesiotry blisko spokrewnione z jesiotrem ostronosym (Acipenser oxyrinchus Mitchill) (Popović i in. 2014). Niektórzy badacze uważają, że jesiotr ostronosy (nazywany jesiotrem bałtyckim) głównie zasiedlał wody Polski (Stankovič i in. 2007). Jesiotr ostronosy został umieszczony na Czerwonej liście zagrożonych gatunków IUCN w 2006 roku jako gatunek zagrożony wyginięciem (St. Pierre i Parauka, IUCN 2006). Dane literaturowe wskazują, że jesiotr ostronosy zasiedlał Morze Bałtyckie oraz jego dopływy przez okres przekraczający 1500 lat (Ludwig i in. 2002). W roku 1932 został wprowadzony okres ochronny, a w roku 1936 - całkowity zakaz ich połowów w morzu. Najprawdopodobniej, ostatni przedstawiciel jesiotra bałtyckiego - samica o masie ciała 136 kg i długości 281 cm została odłowiona w 1965 roku w Wiśle pod Chełmnem (Kolman 2007), a w Morzu Bałtyckim ostatniego osobnika odłowiono rok później. Od 1996 roku podejmowane są aktywne działania, mające na celu restytucję jesiotra ostronosego. W Polsce projekt restytucji tego gatunku został podjęty przez Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza w Olsztynie. W tym celu w roku 2003 rozpoczęto sprowadzanie materiału zarybieniowego (tj. wylęgu i zapłodnionej ikry jesiotra ostronosego) z Kanady, gdzie w Rzece Świętego Jana występuje naturalna populacja tego gatunku jesiotra. Materiał ten był i nadal jest hodowany w zamkniętych systemach RAS w Zakładzie Hodowli Ryb Jesiotrowatych Instytutu. Podchowany materiał najczęściej wykorzystuje się do zarybień narybkiem o średniej masie ok. 5–9 g oraz osobnikami w wieku 1+ i starszymi do 2500 g (Kolman i in. 2014 a, b). Natomiast pozostała część materiału jest pozostawiana do dalszego chowu i stanowi podstawę do tworzenia kolejnego stada selektów i wyselekcjonowanych tarlaków. Chów jesiotra ostronosego wiąże się również z problemami hodowlanymi i zdrowotnymi, które zostały ogólnie omówione w niniejszym rozdziale. W literaturze wskazane są głównie choroby bakteryjne, wirusowe i grzybicze, które mogą dotyczyć jesiotrów, w tym szczególnie jesiotra atlantyckiego Acipenser oxyrinchus oxyrinchus (Mohler 2003), chociaż niewyłącznie tego gatunku (Ture i in. 2018).
Jednak w Polsce informacje na temat występujących zakażeń, w tym głównie bakteryjnych u jesiotrów ostronosych, są dość ubogie. Niewiele jest doniesień o zachorowalności tego gatunku ryb (Borzym i in. 2016), podobnie jak w innych krajach, w tym np. Turcji (Ture i in. 2018).
Celem pracy było scharakteryzowanie zagadnień hodowlanych i zdrowotnych związanych z chowem i hodowlą jesiotra ostronosego w obiegach zamkniętych. Ważnymi krokami jest podjęcie leczenia, profilaktyka prozdrowotna oraz stosowanie odpowiednich zabiegów zmniejszających ryzyko powstania chorób.