Wybrane zagadnienia dobrostanu karpia – Red. A. Lirski, A. K. Siwicki, J. Wolnicki, Wyd. IRS, s. 176

Biologiczne monitorowanie skażenia środowiska. Red. A.K. Siwicki, Wyd. IRS, 1996 s. 180

Spis treści

Przedmowa

Andrzej Lirski - Wybrane informacje o karpiu i historii jego chowu na ziemiach
polskich

Ryszard Wojda - Podstawy chowu ryb w stawach karpiowych

Mirosław Kuczyński - Pozaprodukcyjne walory stawów karpiowych

Mirosław Cieśla, Anna Daczka, Piotr Hliwa, Mirosław Kuczyński, Andrzej Lirski - Odpowiedzialne postępowanie w zakresie chowu i hodowli ryb w stawach karpiowych

Anna Daczka, Piotr Hliwa - Prawodawstwo dotyczące dobrostanu ryb

Rafał Kamiński, Justyna Sikorska, Jacek Wolnicki, Sławomir Kwiatkowski, Jadwiga Zbrojkiewicz, Andrzej Lirski - Zasady transportu i przetrzymywania karpia handlowego z uwzględnieniem dobrostanu

Andrzej Krzysztof Siwicki, Edward Głąbski, Barbara Kazuń - Wpływ odłowu, transportu i warunków przetrzymywania w basenach na stan kondycyjny i zdrowotny karpia

Henryk Białowąs, Maciej Pilarczyk - Wpływ manipulacji związanych z odłowem i przetrzymywaniem w basenach na jakość mięsa karpia

Henryk Białowąs, Maciej Pilarczyk, Krzysztof Kazuń, Andrzej Lirski - Sprzedaż detaliczna karpia w świetle dobrostanu

Podsumowanie

Indeks

Przedmowa

„Dobrostan” – pojęcie, które po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej znajduje się w wielu opracowaniach i regulacjach prawnych, dotyczących zwierząt hodowlanych, nie zadomowiło się jeszcze we współczesnej polszczyźnie.

W praktyce hodowlanej „dobrostan”, będący odpowiednikiem angielskiego określenia „welfare”, odzwierciedla stan zdrowia fizycznego i psychicznego zwierzęcia, osiągany w warunkach pełnej harmonii osobnika z jego środowiskiem bytowania. W zakres tego pojęcia wchodzą również wszelkie manipulacje związane z odłowem, transportem i przetrzymywaniem ryb oraz metody humanitarnego uśmiercania tych zwierząt.

Po akcesji Polski do Unii Europejskiej we wszystkich dziedzinach naszego życia zaczęły obowiązywać standardy unijne, w tym również dotyczące dobrostanu zwierząt w chowie i hodowli. Obecnie istnieją już i obowiązują przepisy odnoszące się do dobrostanu zwierząt stałocieplnych, natomiast wytyczne dotyczące ryb jako zwierząt zmiennocieplnych są jeszcze w trakcie opracowywania. Istnieje zatem pilna potrzeba rozpoczęcia badań, mających na celu opracowanie i wdrożenie technik i technologii poprawy jakości produktu chowu i hodowli ryb poprzez ustalenie metodologii transportu, sprzedaży i uśmiercania ryb z uwzględnieniem dobrostanu zwierząt. W Polsce, wzorem innych krajów z rosnącą siłą nabywczą społeczeństwa, wzrasta zainteresowanie zagadnieniami związanymi z jakością nabywanej żywności, jej walorami zdrowotnymi, metodami wytwarzania i technikami przetwarzania.

W latach 2006-2007 Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie zrealizował program innowacyjny w zakresie badań, demonstracji wyników i szkoleń, dotyczących opracowania i wdrażania technik i technologii poprawy jakości produktu chowu i hodowli ryb, ze szczególnym uwzględnieniem dobrostanu. Projekt był finansowany ze środków unijnych, w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004-2006”. Specyfika zbytu żywego karpia, wynikająca z wielowiekowej tradycji, oraz niedostateczna jeszcze wiedza naukowa z tego zakresu spowodowały, że w projekcie skoncentrowano się głównie na badaniach karpia handlowego.

W ramach projektu podjęto kilka ważnych zagadnień badawczych, takich jak:

Istotnym elementem projektu było również prezentowanie osiągniętych wyników badań w trakcie szkoleń, organizowanych zarówno dla producentów karpia, jak i dla osób zarządzających działami rybnymi w wiodących sieciach handlowych.

Zapoznawanie uczestników rynku rybnego z najnowszymi wynikami badań z zakresu dobrostanu ryb oraz z istniejącym prawodawstwem dotyczącym ryb ma na celu zachowanie dobrostanu podczas całego cyklu produkcyjnego karpia i w trakcie jego uśmiercania, a także poprawę warunków towarzyszących jego sprzedaży.

Niniejsza książka ma służyć popularyzacji unikalnych w Europie, lecz mających kilkusetletnią tradycję zasad chowu karpia w stawach oraz współcześnie coraz ważniejszej, pozaprodukcyjnej (społecznej i przyrodniczej) roli stawów karpiowych. W niniejszej książce zamieszczono także podstawowe informacje na temat warunków transportu i przetrzymywania karpia zapewniających jego dobrostan oraz wpływu warunków odłowu ze stawów i uśmiercania karpia na jakość surowca rybnego. Ponadto przedstawiono zbiór obowiązującego obecnie w Polsce i w Unii Europejskiej prawodawstwa dotyczącego metod uśmiercania karpia.

W skład zespołu wykonawców wchodzili: dr inż. Andrzej Lirski (koordynator projektu), prof. dr hab. med. wet. Andrzej Krzysztof Siwicki, doc. dr hab. Jacek Wolnicki, dr inż. Rafał Kamiński, dr inż. Krzysztof Kazuń, mgr inż. Edward Głąbski, mgr inż. Sławomir Kwiatkowski, mgr Justyna Sikorska, lek. wet. Barbara Kazuń, st. tech. Jadwiga Zbrojkiewicz, st. tech. Jolanta Gajek (wszyscy Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie), a ponadto dr inż. Henryk Białowąs, dr Mirosław Kuczyński i mgr inż. Maciej Pilarczyk (Polska Akademia Nauk, Gołysz), prof. dr hab. Ryszard Wojda i dr inż. Mirosław Cieśla (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie), dr inż. Piotr Hliwa i dr med. wet. Elżbieta Terech-Majewska (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie), mgr inż. Anna Daczka (Polskie Towarzystwo Rybackie w Poznaniu).

Andrzej Lirski, Andrzej Krzysztof Siwicki, Jacek Wolnicki