J. Żelepień, 1997 - Kleń - Wyd. IRS, s. 132

J. Żelepień, 1997 - Kleń - Wyd. IRS, s. 132

Charakterystyka rodzaju: jelec

Rodzaj Leuciscus Cuvier 1817 różni się od innych karpiowatych następującymi cechami taksonomicznymi: ciało wydłużone, lekko bocznie spłaszczone, pokryte stosunkowo dużymi łuskami, otwór gębowy pozbawiony wąsów, końcowy lub półdolny, wyrostki filtracyjne krótkie i grube. Zęby gardłowe dwuszeregowe, zakończone haczykowato. Brzuch pozbawiony kila.

Linia boczna kompletna, płetwa grzbietowa krótka oparta o mniej niż 10 promieni. Płetwa odbytowa również krótka, zawiera 7-12 promieni. Płetwa grzbietowa ułożona bezpośrednio nad płetwami brzusznymi lub nieco przesunięta ku tyłowi (Staff 1950, Gąsowska 1962, Rolik i Rembiszewski 1987, Brylińska 1991).

Rodzaj jelec liczy około 30 gatunków zasiedlających obszary Europy i Azji (Rossa 1971). W Ameryce Północnej żyje kilkadziesiąt pokrewnych rodzajów zaliczanych dawniej do eurazjatyckich jelców (Kowalska i in. 1973).

W Europie i Azji szeroko rozpowszechnionymi są przedstawiciele trzech gatunków Leuciscus cephalus - kleń, L. idus - jaź i L. leuciscus - jelec. Pozostałe zajmują niewielkie obszary (Suworow 1948, Bychowska-Pawłowska 1962, Lindberg 1971, Rossa 1971, Mikulski 1974, Frank 1982).

Wzdłuż wschodniego wybrzeża Adriatyku (dalmatyńskiego) występują m.in. Leuciscus svallize - jelec adriatycki, L. illyricus - kleń jugosłowiański, L. microlepis, L. polylepis, L. turskyi, L. ukliva, L. pleurobipunctatus. W dorzeczu Rodanu, Renu i Dunaju żyje L. souffia, a we Włoszech L. termalis. W strefie eurazjatyckiej, w zlewisku Morza Czarnego i Morza Azowskiego występują: L. danilewskii - jelec Danilewskiego, L. aphipsi - kleń kaukaski, L. borysthenicus - bobyrec, L. latus, L. lidbergi, L. lehmanii, L. berak, L. cephaloides. W dorzeczu Amuru żyje L. walecki, a w jeziorze Issyk-kul bytują dwa endemiczne gatunki: L. bergi i L. schmidti.

Leuciscus brandti (ugaj) oraz L. haconensis (jelec japoński) są nielicznymi gatunkami morskimi i występują wzdłuż azjatyckiego wybrzeża Pacyfiku.