Gdzie jesiotrom będzie dobrze?

Jörn Gessner

Gdzie jesiotrom będzie dobrze ?

Zarybienia i monitorowanie ryb mają dostarczyć wiedzy o preferowanym przez nie środowisku

Pod patronem wspólnych polsko-niemieckich działań przygotowawczych w celu przywrócenia jesiotra w Morzu Bałtyckim 12 listopada 2009 wypuszczono do Zatoki Pomorskiej ponad 100 osobników tego gatunku. Ryby te zostały poznakowane znaczkami typu Floy tag, z czego dodatkowo 10 osobnikom wszczepiono znaczki archiwizujące, które zapisują głębokość, na której przebywa ryba, temperaturę oraz zasolenie wody. W akcji zarybieniowej pomogli lokalni rybacy. Ryby miały średnią długość około 1,2 m i masę powyżej 10 kg.

Celem tego wypuszczenia jest poszerzenie wiedzy o elementy dotyczące schematu wędrówek i wykorzystania siedliska przez dorastające jesiotry w Morzu Bałtyckim. Zdobycie większej znajomości o zachowaniu się ryb będzie możliwe tylko przy bliskiej współpracy z rybakami, którzy są uprzejmie proszeni o dostarczanie informacji o pojawieniu się jesiotrów w ich połowach. Informacja powinna zawierać numery znaczków, wielkość ryb, pozycję połowu, datę połowu, narzędzie i głębokość wody oraz pełen adres rybaka. Wyniki pomogą wzrostowi dostępności informacji o rozmieszczeniu, preferowanej przez ryby strukturze dna w Morzu Bałtyckim, ukażą zachowania ryb podczas różnych pór roku, jak również ich podatność na odłów w odniesieniu do różnych narzędzi rybackich.

Znaczki archiwizujące, którymi poznakowano ryby zostały umieszczone poniżej płetwy grzbietowej. Są one w kształcie 5. cm cylindrów (zdjęcie poniżej). W przypadku złowienia tak poznakowanego jesiotra, znaczek powinien być zdjęty z ryby przez obcięcie stalowego drutu i następnie przesłany do: Towarzystwa Ratowania Jesiotra (Society to Save the Sturgeon, adres: Fischerweg 408, D-18069 Rostock) albo do Petera D. Rask-Möller z Muzeum Historii Naturalnej w Kopenhadze. Nagroda za przesłany znaczek archiwizujący wraz z raportem o połowie jesiotra dostarczony zgodnie z powyższymi instrukcjami wynosi 100 €. Można to zrobić także poprzez Zakład Ryb Wędrownych Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Gdańsku lub Stację Morską UG w Helu (adres jest poniżej).

Prosimy o niezwłoczne wypuszczenie ryb po ich złowieniu oraz zanotowanie numeru znaczka i ewentualnie zrobienie im zdjęcia.

Znaczek archiwizujący o wymiarach 15 x 46mm jest zewnętrznie zamontowany u podstawy płetwy grzbietowej.

To zarybienie jest częścią wieloletniej strategii rządów Polski i Niemiec w celu utworzenia samo utrzymującej się populacji niegdyś pospolitego i ważnego ekonomicznie jesiotra w Morzu Bałtyckim. Także HELCOM wspiera naszą działalność w przywróceniu jesiotra w Bałtyku. Jak dotychczas wypuszczono ponad 60 tys. jesiotrów o różnej wielkości i wieku. Głównie zarybiano rybami mniejszych rozmiarów, które nie mają widocznych znaczków na ich ciele. Większość z nich została poznakowana markerami chemicznymi. Ważne są dla nas także informacje o złowieniu niepoznakowanych jesiotrów !

Jednym, najważniejszym warunkiem dla przywrócenia jesiotra jest zapewnienie odpowiednich siedlisk, w tym tarlisk w rzekach południowego Bałtyku, gdzie niegdyś ryby te rozmnażały się w dużych ilościach. Samo utrzymująca się populacja może pełnić rolę wskaźnika dla całego systemu rzecznego i pomyślnego zarządzania zlewnią. W następstwie czego, środki ochronne i podnoszące zdolność przeżycia jesiotrów przez odtworzenie im siedlisk i ich ochronę będą także podtrzymywać inne endemiczne gatunki ryb, których udział jest wymagany dla zróżnicowanego i dobrego jakościowo siedliska. Łączność między odmiennymi habitatami, możliwość migrowania ryb wzdłuż rzek i dobra jakość wody są głównymi wśród wymagań, które przekładają się na utrwalenie gatunku tak szybko jak tylko w populacjach ryby będą wstanie rozmnożyć się w wieku 12 -17 lat od ich wyklucia.

Restytucję jesiotrów w Niemczech wspiera Federalna Agencja Ochrony Przyrody od 1996 oraz fundusze Ministerstwa Środowiska RFN. Projekty naukowe są przeprowadzane przez Towarzystwo Ratowania Jesiotra, Instytut Ekologii Wód Śródlądowych i Rybactwa Śródlądowego w Berlinie, Regionalne Centrum Badań Rolniczych i Rybackich Meklemburgii-Pomorza Przedniego ze wsparciem Ministerstwa Nauki i Technologii RFN, Kraju Związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie, Brandenburgia, Szwezwik-Holsztyn oraz kilku prywatnych sponsorów.

Ze strony polskiej w projekt restytucji jesiotra w Odrze jest włączony Instytut Rybactwa Śródlądowego, a środki finansowe pochodzą z dotacji Ministerstwa Rolnictwa. W prace terenowe w zakresie sprzętu badawczego i wolontariuszy wsparcia udziela również Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego Helu.

Nieodzowną rzeczą dla osiągnięcia sukcesu przy próbach restytucji jest bliska współpraca pomiędzy różnymi zainteresowanymi, takimi jak: rybacy, wędkarze, przyrodnicy jak również instytucje państwowe. To zwiększa pewność, że ryby przetrwają do czasu osiągnięcia dojrzałości płciowej i będą zdolne do naturalnego rozrodu wystarczająco liczebnie. Połączmy siły, aby tak się stało!

Adresy kontaktowe:

dr Jörn Gessner,

Leibniz-Institute of Freshwater Ecology and Inland Fisheries, Forschungsverbund

Berlin e.V., Müggelseedamm 310, 12587 Berlin, Niemcy

(Tel.: 030–64181626, e-mail: sturgeon@igb-berlin.de)

Gerd-Michael Arndt,

Society to Save the Sturgeon, Fischerweg 408, 18069 Rostock, Niemcy

(Tel.: 0381-8113429, e-mail: arndt@fischumwelt.de)

Peter Rask Møller,

Curator of Fishes, University of Copenhagen, Natural History Museum of Denmark,

Zoological Museum, Universitetsparken 15, DK-2100 Kobenhavn, Dania

(e-mail: PDRMoller@snm.ku.dk)

lub:

Zakład Ryb Wędrownych Instytutu Rybactwa Śródlądowego,

Synów Pułku 37, 80-298 Gdańsk

Michał Skóra (Tel.: 696-767-476, e-mail: mes@infish.com.pl)

i

Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego,

Morska 2, 84-150 Hel

tel: +58 6750 836 (Bartłomiej Arciszewski)  i  +601 88 99 40 (Krzysztof Skóra)